Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 grudnia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Białymstoku II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 11 grudnia 2013 r. w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa J. O.

przeciwko A. P.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku

z dnia 14 sierpnia 2013 r. sygn. akt XI C 1591/12

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1.  w pkt. 1 obniża zasądzoną kwotę do 16.721,50 (szesnaście tysięcy siedemset dwadzieścia jeden 50/100) zł i oddala powództwo w pozostałym zakresie

2.  w pkt. 2 o tyle, że umarza postępowanie ponad kwotę 17.583 zł

3.  w pkt. 3 obniża kwotę zasądzoną tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego do wysokości 1.619,40 zł

4.  w pkt. 5 obniża wskazaną tam kwotę do wysokości 2.015,71 zł;

II.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

III.  nakazuje wypłacić ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego
w Białymstoku na rzecz adwokata M. K. kwotę 1.476 zł, w tym 276 zł podatku VAT, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu pozwanej w postępowaniu odwoławczym;

IV.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1.200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

Powód J. O. wniósł o zasądzenie od pozwanej A. P. tytułem zachowku kwoty 25.000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 21 czerwca 2012 roku do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Pozwana na rozprawie w dniu 23 listopada 2012 r. wniosła o oddalenie powództwa. Oświadczyła, że co do zasady nie kwestionuje prawa powoda do otrzymania zachowku, a jedynie jego wysokość.

Na rozprawie w dniu 8 maja 2012 roku powód ograniczył powództwo do kwoty 17.583,00 złotych.

Sąd Rejonowy w Białymstoku wyrokiem z dnia 14 sierpnia 2013 roku, sygn. akt XI C 1591/12 zasądził od pozwanej A. P. na rzecz powoda J. O. kwotę 17.583 złotych z odsetkami ustawowymi 13 % w stosunku rocznym od dnia 3.11.2012 roku do dnia zapłaty (pkt 1). W pozostałym zaś zakresie umorzył postępowanie (pkt 2). Ponadto: zasądził od pozwanej A. P. na rzecz powoda kwotę 2.417 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt 3); zasądził od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Białymstoku na rzecz Kancelarii Adwokackiej (...) kwotę 2.969 złotych, w tym kwotę 552 złote podatku VAT, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu; nakazał pozwanej A. P. uiszczenie na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Białymstoku kwoty 2.105,95 złotych tytułem części kosztów postępowania (pkt 5); oraz odstąpił od obciążania powoda pozostałymi nieuiszczonymi kosztami postępowania.

Sąd Rejonowy ustalił, że spadek po zmarłej A. O. na mocy testamentu allograficznego w całości nabyła jej córka A. P.. Postanowieniem z dnia 26 marca 2012 roku w sprawie o sygn. akt II Ns 1253/12 Sąd Rejonowy w Białymstoku stwierdził nabycie spadku przez pozwaną. Zmarła A. O. miała męża T. O. oraz dwójkę dzieci (powoda i pozwaną). W skład spadku wchodziła nieruchomość gruntowa o powierzchni 839 m ² zabudowana budynkiem mieszkalnym, położona w S. przy ul. (...) stanowiąca przedmiot majątku wspólnego spadkodawczyni i jej męża. Pozwana mimo została wezwania przed powoda do zapłaty kwoty 25.000,00 złotych tytułem zachowku nie uregulowała tej należności.

Sąd I instancji, określił na podstawie art. 991 § 1 kc, iż przysługujący powodowi zachowek wynosi 1/6 wartości masy spadkowej.

W oparciu o twierdzenia powoda oraz zeznania świadka J. G. (1), a także wnioski płynące z oględzin przeprowadzonych przez biegłego M. S. z zakresu szacowania nieruchomości, przy jednoczesnym odmówieniu przyznania waloru wiarygodności zeznaniom pozwanej oraz świadka T. O., Sąd Rejonowy ustalił, że nadbudówka w przedmiotowej nieruchomości w dacie otwarcia spadku nie była w stanie surowym zamkniętym, lecz stanowiła część użytkową domu.

Wobec powyższego, Sąd I instancji, w oparciu o pisemną opinię biegłego M. S. z zakresu szacowania nieruchomości z dnia 31 stycznia 2013 roku i opinię ustną z dnia 27 marca 2013 roku ustalił, że wartość rynkowa nieruchomości, wchodzącej w skład spadku według stanu na datę otwarcia spadku tj. 11 lipca 2002 roku, wynosi 210.993,00 złotych. Sąd Rejonowy przyjął, że ogólna powierzchnia użytkowa domu mieszkalnego wraz z nadbudówką posadowionego na nieruchomości wynosiła 132,5 m ² (89,6 m ² + 42,9 m ² ), zaś wartość metra kwadratowego budynku równa była wskazanej przez biegłego kwocie 1.592,40 zł. W oparciu o powyższe Sąd Rejonowy, przyjmując wartość substratu zachowku jako równą połowie wartości przedmiotowej nieruchomości jako wchodzącej w skład majątku wspólnego spadkodawczyni i jej męża, wartość zachowku ustalił na kwotę 17.583 złotych.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd I instancji zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 17.583,00 zł, o czym orzekł w punkcie I sentencji postanowienia. W pozostałym zakresie postępowanie umorzył. O roszczeniu odsetkowym orzeczono w oparciu o art. 481 § 1 i 2 k.c. zasądzając odsetki od dnia doręczenia pozwu pozwanej (k. 23).

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 i 99 kpc zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, przegranego w całości przez pozwaną, zasądzając od pozwanej na rzecz powoda pełny zwrot kosztów zastępstwa procesowego.

W punkcie 4 Sąd orzekł na podstawie art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2010, Nr 90, poz. 594 tekst jednolity), zaś w punkcie 5 odstąpił od obciążania powoda nieuiszczonymi kosztami postępowania, jakie winien on ponieść, a jakie poniósł Skarb Państwa z uwagi na jego sytuację materialną i rodzinną.

Apelację od powyższego wyroku wniosła pozwana, zaskarżając orzeczenie to w całości, zarzucając mu:

- naruszenie art. 5 k.c. w zw. z art. 991 k.c. poprzez jego niezastosowanie w sytuacji, gdy z materiału dowodowego i całokształtu okoliczności niniejszej sprawy bezsprzecznie wynika, że powództwo o zachowek kreowane przez powoda stanowi nadużycie prawa podmiotowego;

- (alternatywnie) naruszenie art. 233 § 1 i § 2 k.c. w zw. z art. 320 k.p.c. w zw. z art. 328 § 2 k.p.c. poprzez przekroczenie granicy swobodnej oceny dowodów przeprowadzonych w sprawie, dokonanej wybiórczo, wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego, polegającej na błędnym przyjęciu, iż w przypadku pozwanej nie zachodzi szczególnie uzasadniony przypadek, uzasadniający rozłożenie na raty zasądzonego świadczenia, co wynikało z pominięcia przez Sąd analizy stanu majątkowego, możliwości zarobkowych pozwanej i jej rodziny, oraz całkowitego pominięcia faktu, że pozwana jako jedyna łoży na utrzymanie wspólnego ojca stron T. O., a także sprawuje nad nim bezpośrednią opiekę, przy całkowitej bierności powoda J. O.;

- naruszenie prawa procesowego, mające wpływ na wynika postępowania, mianowicie art. 328 § 2 k.p.c., poprzez całkowite jego pominięcie i nie odniesienie się w uzasadnieniu wyroku do stawianych przez stronę pozwaną w toku rozprawy zarzutów istnienia przesłanej do oddalenia powództwa, wynikających z art. 5 k.c. w zw. z art. 991 k.c. oraz art. 320 k.c.;

- naruszenie prawa procesowego, mające wpływ na wynik postępowania, polegające na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów, przeprowadzonych w sprawie; dokonaniu ich wybiórczej analizy sprzecznie z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, co skutkowało wadliwą ocena wiarygodności zeznań świadków T. O. i J. G. (1), na temat stanu wykończenia nadbudówki domu przy ul. (...) w S. na dzień śmierci spadkodawczyni A. O.;

- sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, polegającą na błędnym przyjęciu wartości nieruchomości, będącej podstawą obliczenia wysokości zachowku

Mając na względzie powyższe, pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości, ewentualnie o dokonanie prawidłowego wyliczenia wartości nieruchomości przy ul. (...) w S., będącego podstawą obliczenia zachowku według stanu na dzień otwarcia spadku i rozłożenie świadczenia z tytułu zachowku na raty.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o oddalenie w całości apelacji pozwanej jako bezzasadnej oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w II instancji według norm przepisanych.

SĄD OKRĘGOWY ZWAŻYŁ, CO NASTĘPUJE:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie jedynie w części.

Zasadniczo ustalenie stanu faktycznego dokonane przez Sąd Rejonowy oraz ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego nie były wadliwie, za wyjątkiem niewłaściwych ustaleń sprzecznych z treścią opinii biegłego z zakresu szacowania nieruchomości, co do wartości spadku, skutkujących zawyżeniem zasądzonej kwoty z tytułu zachowku. W związku z powyższym, za wyjątkiem powołanej kwestii, Sąd Okręgowy podziela ustalenia Sądu Rejonowego, a także ocenę dowodów i zaprezentowany wywód prawny.

W przedmiotowej sprawie nie budziło wątpliwości, że w skład spadku po A. O. wchodził udział w ½ części nieruchomości gruntowej o powierzchni 839 m ², zabudowanej budynkiem mieszkalnym, położonej w S. przy ul. (...). Wskazany składnik majątkowy stanowił bowiem zgodnie z treścią księgi wieczystej (...)/ przedmiot majątku wspólnego spadkodawczyni oraz jej męża T. O.. Sąd Rejonowy ponadto prawidłowo ustalił, że powód, któremu przypadałby udział w 1/3 spadku na podstawie dziedziczenia ustawowego, z tytułu zachowku uprawiony jest do połowy tego udziału, a więc należy mu się udział w 1/6 części majątku spadkowego.

Wbrew twierdzeniom skarżącej Sąd I instancji dokonał prawidłowej oceny materiału dowodowego zebranego w sprawie w zakresie stanu budynku mieszkalnego posadowionego na przedmiotowej nieruchomości, co miało istotne znaczenie dla ustalenia wartości majątku spadkowego po A. O.. Opierając się na zeznaniach świadka J. G. (2), Sąd Rejonowy trafnie przyjął, iż w dacie otwarcia spadku budynek mieszkalny, posadowiony na działce numer (...), obejmował nadbudówkę o powierzchni 42,9 m ², użytkowaną już przed dniem 11 lipca 2002 roku przez pozwaną. Należy bowiem zaznaczyć, że wspomniany świadek zeznał, że prace wykończeniowe w przedmiotowej nadbudówce wykonywał jeszcze przed śmiercią spadkodawczyni oraz że nadbudówka za życia A. O. była już ogrzewana i mieszkała tam pozwana wraz z rodziną. Prawidłowo Sąd Rejonowy uznał zeznania J. G. (1) za wiarygodne jako logiczne, zbieżne z wersją powoda, tym bardziej, że świadek, jako spokrewniony z powodem i pozwaną, nie był zainteresowany składaniem zeznań na korzyść którejś ze stron postępowania. Wbrew stanowisku skarżącej, trafnie Sąd I instancji odmówił wiarygodności zeznaniom świadka T. O., które pozostawały w sprzeczności z zeznaniami biegłego M. S.. Skoro biegły podczas oględzin w toku postępowania stwierdził, że nadbudówka została wykończona, nie sposób uznać za zgodne z prawdą zeznań świadka T. O., który zeznał, że pomieszczenie to nie zostało aktualnie wykończone.

Jakkolwiek nie można Sądowi Rejonowemu zarzucić nieprawidłowej oceny materiału dowodowego zebranego w sprawie, to należy zauważyć, że ustalenia dotyczące wartości spadku poczynione w oparciu o sporządzoną przez biegłego z zakresu szacowania nieruchomości opinię, pozostają w sprzeczności z wnioskami przedstawionymi przez biegłego M. S.. Należy bowiem podkreślić, że biegły wysłuchany na rozprawie z dnia 27 marca 2013 roku stwierdził, iż w przypadku przyjęcia, iż powierzchnia całej nieruchomości wynosi nie 89,6m ², a łącznie z nadbudówką 132,5 m ², obniżeniu uległaby wartość 1 m ² nieruchomości z 1.592,40 złotych do 1.514,40 złotych. W efekcie wartość nieruchomości obejmującej nadbudówkę biegły oszacował na kwotę 200.658 złotych (k. 78). Wbrew treści ustnej opinii biegłego Sąd Rejonowy błędnie ustalił jednak wartość nieruchomości na kwotę 210.993,00 złotych, wadliwie przyjmując zawyżoną wartość jednego metra kwadratowego nieruchomości.

Uznając ustną opinię biegłego za wiarygodną jako logiczną i rzeczową, należało zatem ustalić wartość przedmiotowej nieruchomości według szacunku biegłego na kwotę 200.658 złotych, a wysokość zachowku na kwotę 16.721,50 złotych [(200.658 zł/2) x 1/6 = 16.721,50 zł], a nie jak przyjął Sąd Rejonowy na kwotę 17.583 złotych. We wskazanym zakresie zaskarżony wyrok podlegał więc zmianie poprzez obniżenie kwoty zasądzonej tytułem zachowku od pozwanej na rzecz powoda do 16.721,50 złotych oraz oddaleniu powództwa w pozostałym zakresie (pkt. I podpkt. 1 wyroku). Z uwagi na cofnięcie przez powoda powództwa ponad kwotę 17.583 zł umorzeniu podlegało postępowanie ponad kwotę 17.583 zł (pkt. I podpkt. 2 wyroku).

Odnosząc się do dalszej części apelacji pozwanej, należy stwierdzić, że na uwzględnienie nie zasługuje zarzut naruszenia zaskarżonym wyrokiem przepisów art. 5 k.c. w zw. z art. 991 k.c. W ocenie Sądu Okręgowego w okolicznościach niniejszej sprawy brak jest podstaw do przyjęcia, iż zasądzenie na rzecz powoda zachowku w kwocie 16.721,50 złotych stanowi nadużycie prawa podmiotowego. Jak wskazuje bogaty dorobek orzeczniczy, choć w sprawach o zachowek nie jest wyłączone zastosowanie art. 5 k.c. to przy ocenie, czy żądanie zapłaty sumy odpowiadającej wysokości zachowku jest sprzeczne z powyższym przepisem, po pierwsze, nie można pominąć, że prawa osoby uprawnionej do zachowku służą urzeczywistnieniu obowiązków moralnych, jakie spadkodawca ma wobec swoich najbliższych i po drugie, należy zachować szczególną ostrożność (uchwała SN z dnia 19 maja 1981 r., III CZP 18/81, OSNC 1981, Nr 12, poz. 228, z glosą A. Szpunara, NP 1983, nr 2, s. 94; wyrok SA w Białymstoku z dnia 20 grudnia 2012 roku, sygn. akt I ACa 655/12, LEX nr 1254292, wyrok SN z dnia 7 kwietnia 2004 r., IV CK 215/03, PiP 2006, z. 6, s. 111, z glosą T. Justyńskiego; wyrok SA w Białymstoku z dnia 31 marca 2011 r., I ACa 99/11, OSAB 2011, z. 1, poz. 21). Zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie słusznie podnosi się, że obniżenie wysokości zachowku, czy też pozbawienie spadkobiercy ustawowego zachowku, może mieć miejsce jedynie w przypadkach zupełnie wyjątkowych, bowiem samo pozbawienie uprawnionego do zachowku korzyści ze spadku w drodze dziedziczenia jest dla niego krzywdzące i dolegliwie, stąd tego stanu nie powinno się jeszcze pogłębiać poprzez ograniczenie możliwości realizacji roszczeń z tytułu zachowku (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2001 r., sygn. IV CKN 250/00, LEX nr 490432; wyroki Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 9 września 2009 r., sygn. VI ACa 286/09, LEX nr 1120244 i z dnia 21 października 2010 r., sygn. VI ACa 332/10, LEX nr 785393, wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 15 lutego 2012 r., sygn. I ACa 1121/11, LEX nr 1133334). Istotna w związku z powyższym pozostaje ocena moralna postępowania uprawnionego do zachowku, odnosząca się do jego postawy i zachowania względem spadkodawcy, uwzględniająca całokształt okoliczności konkretnej sprawy.

W świetle powyższego, w realiach niniejszej sprawy nie sposób zdaniem Sądu Okręgowego ocenić zachowania powoda wobec spadkodawczyni jako rażąco nagannego. Wprawdzie relacje powoda z matką A. O. nie układały się poprawnie, powód nie utrzymywał z nią bowiem kontaktów od 1992 roku, kiedy to wyprowadził się wraz z małżonką z rodzinnego domu, tym niemniej w oparciu o zebrany materiał dowodowy brak jest podstaw do przyjęcia, iż przyczyna tych niewłaściwych relacji, leżała wyłącznie po stronie powoda. Jak wynika z zeznań powoda i pozwanej przesłuchanych w charakterze stron, do rozłamu w stosunkach między powodem i jego matką, doprowadziły wieloletnie spory rodzinne. Spadkodawczyni nie akceptowała małżonki syna, zaś z żoną powoda silnie skonfliktowana była też pozwana, która zamieszkiwała wraz z rodzicami. Atmosfera w domu rodzinnym, w którym pierwotnie zamieszkiwał powód wraz z żoną i dziećmi, była bardzo napięta, dochodziło do wzajemnych wyzwisk i awantur. Powyższe skutkowało wyprowadzką pozwanego z domu rodziców do wynajętego mieszkania w 1992 roku. Od tego czasu, jak zeznał J. O., nie otrzymywał on żadnego wsparcia od rodziców, spadkodawczyni nie kontaktowała się ani z nim, ani z jego dziećmi, zezwoliła natomiast pozwanej, jej mężowi i dzieciom na zamieszkiwanie w rodzinnym domu. Należy zaznaczyć, że pozwana, mimo iż sygnalizowała w swoich zeznaniach naganne zachowania powoda wobec matki w postaci rękoczynów pod wpływem alkoholu, nie przedstawiła na tę okoliczność żadnych dowodów.

W tym stanie rzeczy należało uznać, że wystarczającą „karą” za bierność powoda w kontakcie ze spadkodawczynią było pominięcie go w testamencie. Skoro zaś A. O. sporządzając testament nie skorzystała z regulacji zawartej w art. 1008 k.c. – 1011 k.c. dotyczącej wydziedziczenia syna, należy przypuszczać, iż godziła się z faktem, że powód będzie mógł dochodzić zachowku od pozwanej jako spadkobierczyni testamentowej. Wobec powyższego ewentualne stosowanie art. 5 k.c. celem pozbawienia lub obniżania sumy zachowku byłoby niejako ingerowaniem w wolę spadkodawczyni, która mogła dać wyraz temu, że jej syn jako spadkobierca ustawowy ze względu na rażąco naganne zachowanie nie zasługuje na żadną sumę pieniężną ze spadku. W świetle powyższego Sąd Okręgowy uznał, że zasądzenie zaskarżonym wyrokiem kwoty 16.721,50 zł z tytułu zachowku na rzecz powoda nie stanowi nadużycia prawa podmiotowego.

Wbrew twierdzeniom skarżącej nie zachodziły również w przedmiotowej sprawie podstawy do rozłożenia zasądzonego z tytułu zachowku świadczenia na raty. Prezentowana w doktrynie i orzecznictwie wykładnia przepisu art. 320 k.p.c. przewidującego możliwość rozłożenie na raty zasądzonego świadczenia wskazuje, że może ono nastąpić w szczególnie uzasadnionych wypadkach, a mianowicie wówczas, gdy ze względu na stan majątkowy, rodzinny, zdrowotny spełnienie świadczenia przez osobę pozwaną niezwłoczne lub jednorazowo byłoby niemożliwe lub bardzo utrudnione albo narażałoby ją lub jej bliskich na niepowetowane szkody (por. wyrok SA w Łodzi z dnia 25 stycznia 2013 roku, I ACa 1080/12, LEX 1310300; Kodeks postępowania Cywilnego. Komentarz pod red. T. Erecińskiego, LexisNexis, Warszawa 2012, s.2426). W ocenie Sądu Okręgowego takie okoliczności nie zachodzą w odniesieniu do pozwanej, która choć nie jest osobą majętną, obecnie osiąga dochody z tytułu umowy o pracę, jej mąż otrzymuje zasiłek dla bezrobotnych i podejmuje się prac dorywczych. Co ważne pozwana ma zabezpieczone potrzeby mieszkaniowe i dysponuje kwotą kwocie 8.000 zł z tytułu zaciągniętej pożyczki. A zatem sytuacja finansowa pozwanej nie stanowi uzasadnienia aby powód miał nie otrzymać należnej mu kwoty w dacie uprawomocnienia się wyroku, tym bardziej, że wezwanie do zapłaty było kierowane przez powoda do pozwanej już w czerwcu 2012 roku.

Należy natomiast przyznać rację skarżącej co do tego, że Sąd Rejonowy sporządzając pisemne motywy zaskarżonego wyroku uchybił przepisowi art. 328 § 2 k.p.c. poprzez całkowite pominięcie i nie odniesienie się w uzasadnieniu do podniesionego przez pozwaną zarzutu na podstawie art. 5 k.c. w zw. z art. 991 k.c. oraz żądania o rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty zgodnie z art. 320 k.p.c. Jakkolwiek powyższe działanie ocenić należy jako wadliwe, to trzeba stwierdzić, że nie miało wpływu na ostateczny wynik postępowania, bowiem zarówno podniesiony zarzut naruszenia prawa podmiotowego, jak i żądanie rozłożenia zasądzonego z tytułu zachowku świadczenia na raty okazały się niezasadne.

Należy zaznaczyć, że opisana wyżej zmiana zaskarżonego wyroku poprzez obniżenie kwoty zasądzonej z tytułu zachowku do 16.721,50 złotych skutkowała korektą rozstrzygnięcia o kosztach procesu. Powodowi, który pierwotnie domagał się zasądzenia 25.000 złotych i wygrał w 67% należała się od pozwanej tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w I instancji kwota 1.619,40 złotych (2417 zł x 67%) (pkt I podpkt 3), zaś kwota brakujących kosztów sądowych, które winna uiścić pozwana na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Białymstoku uległa obniżeniu do 2.015,71 zł (1250 zł+1.758,51) x 67%) - pkt I podpkt 4.

Zmieniając zaskarżone orzeczenie w punkcie I Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., zaś pozostałym zakresie na mocy art. 385 k.p.c. apelacja podlegała oddaleniu jako bezzasadna (punkt II).

O kosztach pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu w postępowaniu odwoławczym orzeczono na mocy art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 roku Prawa o adwokaturze (Dz.U.2009.146.1188 j.t.) w wysokości ustalonej w oparciu o § 6 punkt 5 w zw. z § 2 ust. 3 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U.2002.163.1348).

W związku z tym, że apelacja pozwanej została oddalona w przeważającej części, o kosztach postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy orzekł w oparciu o art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. ustalając wysokość zasądzonej od pozwanej na rzecz powoda kwoty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego na podstawie § 6 punkt 5 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 powołanego wyżej rozporządzenia