Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Wrocław, dnia 17-10-2013 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Piotr Jarmundowicz

Protokolant: Błażej Łój

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17-10-2013 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa E. G. i M. G.

przeciwko A. G. (1)

o nakazanie złożenia oświadczenia woli i o wydanie

I.  powództwo oddala;

II.  zasądza od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego we Wrocławiu na rzecz adwokat K. W. kwotę 7.200zł powiększoną o podatek VAT tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce E. G. z urzędu;

III.  zasądza solidarnie od powódek E. G. i M. G. na rzecz pozwanego A. G. (1) kwotę 7.200zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt: I C 1173/11

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym do tutejszego Sądu w dniu 16.11.2010 r. powódka A. G. (2), reprezentowana przez pełnomocnika z urzędu, domagała się nakazania pozwanemu A. G. (1) złożenia oświadczenia woli w przedmiocie przeniesienia własności darowanego mu przez powódkę w dniu 07.11.2008 r. aktem notarialnym Rep. A nr (...), sporządzonym przed asesorem notarialnym W. B. w Kancelarii Notarialnej (...) s.c. we W., własności lokalu mieszkalnego nr (...) położonego we W. przy ul. (...), objętego księgą wieczystą o nr (...) prowadzoną przez IV Wydział Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Krzyków oraz udziału 532/1.000.000 w prawie użytkowania wieczystego gruntu i współwłasności części budynku i urządzeń, ujawnionych w księdze wieczystej (...).

W zakres żądania wchodziło także nakazanie pozwanemu wydania powódce opisanego lokalu mieszkalnego oraz zasądzenie od niego na jej rzecz kosztów procesu.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że w dniu 18.06.2010 r. złożyła przed asesorem notarialnym W. G. (1) z Kancelarii Notarialnej (...) s.c. we W. oświadczenie o odwołaniu darowizny, wobec rażącej niewdzięczności obdarowanego. Podniosła, że po darowaniu mieszkania pozwany przestał interesować się jej losem, nie uiszczał opłat czynszowych, nie dbał o stan lokalu oraz o poprawienie jej warunków mieszkaniowych. Dodała także, że mimo zamieszkiwania w niewielkiej odległości odwiedzał ją sporadycznie i nie pomagał nawet przy przygotowaniach świąt oraz uroczystości rodzinnych.

Powódka wyjaśniła dalej, że w dniu 24.05.2010 r. uległa wypadkowi komunikacyjnemu doznając bardzo poważnych obrażeń ciała, na skutek których w amputowano je obydwoje nogi powyżej kolan. W czasie, kiedy przebywała w Wojewódzkim Szpitalu (...) przy ul. (...) we W., pozwany złożył do Sądu Okręgowego we Wrocławiu wniosek o jej ubezwłasnowolnienie, który jednak wycofał w dniu 11.06.2010 r. Pozwany wymeldował także powódkę z mieszkania przy ul. (...). W związku z tym córka powódki E. G. przesłała w dniu 02.08.2010 r. do Prokuratury Rejonowej W. zawiadomienie o popełnieniu przez pozwanego przestępstwa sfałszowania podpisu powódki na pełnomocnictwie i wniosku o wymeldowanie oraz skargę na czynności pełnomocnika pozwanego. Powódka opisała także, że w okresie jej pobytu w Szpitalu tylko E. G. odwiedzała ją codziennie, sprawując opiekę w godz. od 16.30 do 20.00 - 22.00. Potwierdziła, że E. G. była wtedy informowana przez pracowników szpitala, że po opuszczeniu Szpitala powódka winna być skierowana do domu pomocy społecznej, jednak nie wyrażała zgody, deklarując zapewnienie jej opieki w domu. W dniu 26.08.2010 r. poinformowano E. G., że powódka zostanie wypisana w dniu 27.08.2010 r. w godzinach 14.00-15.00 oraz że odbierze ją pozwany by na czas leczenia umieścić ją w domu pomocy społecznej. Kiedy jednak E. G. przybyła do Szpitala w dniu 27.08.2010 r. ok. godz. 12.30, powódki już w nim nie było. Szpital nie udzielił jej informacji, gdzie powódka została zabrana a pozwany odmówił ujawnienia miejsca jej pobytu. E. G. zwracała się do szeregu instytucji z prośbą o udzielenie jej pomocy w odnalezieniu matki. Telefonowała też do wielu DPS, jednakże odmawiano jej udzielenia informacji. Z prośbą o informację o miejscu pobytu powódki zwracała się pisemnie do pozwanego także siostra powódki G. C., jednak pismo pozostało bez odpowiedzi. W dniu 9.11.2010 r. Komenda Miejska we W. poinformowała E. G., że powódka przebywa w domu opieki w Ż. - Zakładzie (...). W czasie odwiedzin powódka oświadczyła E. G., że bardzo chce wrócić do mieszkania na ul. (...). Kierownictwo domu opieki początkowo wyraziło zgodę na zabranie A. G. (2) do domu przez córkę, twierdząc, że wola podopiecznego jest wiążąca. Następnego dnia poinformowano ją jednak bez podania przyczyn, że nie jest to możliwe. W Zakładzie tym E. G. uzyskała także nieoficjalną informację, że pozwany zamierza wnieść ponownie sprawę o ubezwłasnowolnienie matki. Powódka obawiała się przy tym, że syn nie będzie chciał się nią zaopiekować po opuszczeniu szpitala oraz, że odda ją do domu opieki. Powódka podniosła także, że w umowie darowizny nie ustanowiła na swoją rzecz służebności mieszkania przy ul. (...), a darowany lokal został przez syna obciążony kredytem hipotecznym.

W odpowiedzi na pozew wniesionej w dniu 22.12.2012 r. pozwany A. G. (1) domagał się oddalenia powództwa w całości oraz zasądzenia na jego rzecz kosztów procesu. W pierwszej kolejności, z uwagi na toczące się przed Sądem Okręgowym we Wrocławiu postępowanie o ubezwłasnowolnienie powódki A. G. (2), pozwany wniósł o zawieszenie postępowania do czasu prawomocnego ustanowienia dla powódki opiekuna prawnego, bądź doradcy tymczasowego. W ocenie pozwanego inicjatorem postępowania nie była powódka lecz jej córka, a jego siostra E. G.. Dodał, że to ona wystąpiła do Sądu Okręgowego, jako pełnomocnik powódki, z wnioskiem o zwolnienie od kosztów i ustanowienie pełnomocnika z urzędu posługując się pełnomocnictwem udzielonym jej przez powódkę w szpitalu w okresie, w którym powódka nie była zdolna do składania jakichkolwiek oświadczeń woli. Podkreślił, że E. G. pozostawała od wielu lat w konflikcie z A. G. (2), nadto w 2006 roku, wobec nie uczestniczenia w kosztach utrzymania lokalu, oraz psychicznego znęcania się, powódka wystąpiła przeciwko E. G. z powództwem o eksmisję, która to sprawa została zakończona prawomocnym wyrokiem nakazującym E. G. opuszczenie lokalu należącego wówczas do powódki. Do dnia dzisiejszego E. G. nie opuściła lokalu, nawet pomimo złożenia jej przez Gminę W. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego a jej wszelkie działania zmierzają jedynie do utrzymania się w zajmowanym bez tytułu prawnego lokalu, który wskutek otrzymanej darowizny, stał się własnością pozwanego. Według pozwanego, z uwagi na fakt, iż miał ze swoja matką bardzo dobry kontakt nieprawdopodobnym jest, zwłaszcza wobec jej kondycji psychicznej od dnia wypadku, ażeby to ona osobiście złożyła oświadczenie o odwołaniu darowizny i popierała przedmiotowe powództwo. Dodał, że sprawa złożenia przez powódkę pełnomocnictwa i oświadczenia w dniu 18.06.2010 r. jest przedmiotem postępowania prowadzonego przez Komisariat Policji W. pod sygn. (...). Odnosząc się do merytorycznej treści pozwu pozwany podnosił, że oświadczenie o odwołaniu darowizny, które zostało załączone do pozwu, nie zostało nigdy pozwanemu doręczone, co powoduje, że nie może być ono uznane za skuteczne. Pozwany nie zgodził się także z zarzucaną mu rażącą niewdzięcznością. Zastrzegał kategorycznie, że sytuacje, które zostały wskazane w oświadczeniu, nigdy nie miały miejsca. Twierdził, że często odwiedzał matkę razem ze swoją żoną i córką a ona odwiedzała pozwanego. Spotykali się także często na działce ogrodowej, którą powódka od wielu lat uprawiała. Podkreślił, że pomagał również powódce finansowo partycypując m.in. w kosztach wykupu mieszkania a także ponosząc koszty podatku od nieruchomości, oraz ubezpieczenia. Zaprzeczył też jakoby nie odwiedzał powódki w szpitalu po ciężkim wypadku, jakiego doznała w dniu 24.05.2010 r. Podkreślał, że to właśnie wskutek jego starań, powódka nie została wypisana do mieszkania przy ul. (...) we W., co wbrew zaleceniom lekarzy, próbowała uczynić E. G.. Pozwany zapewnił powódce specjalistyczną opiekę w Szpitalu (...) w Ż., gdzie została przewieziona po wypisaniu jej ze szpitala. Nadto to pozwany swoimi staraniami znalazł ten ośrodek i zawarł stosowną umowę o opiekę, pielęgnację i rehabilitację zapewniając także finansowanie jej pobytu. Podkreślał, że zgodnie z zaleceniami i opiniami lekarzy, powódka wymagała dalszej opieki lekarskiej i rehabilitacji, której nie można było jej zapewnić w mieszkaniu. Z uwagi na fakt, że E. G. od dnia wypadku podejmowała kroki zmierzające m.in. do uzyskania wypłacanej powódce emerytury, a także do wypisania powódki do mieszkania przy ul. (...), pozwany wymeldował powódkę z tego mieszkania, żeby uniemożliwić E. G. zabranie powódki do lokalu, który jest mocno zaniedbany i nie posiada żadnych udogodnień do przebywania w nim osoby niepełnosprawnej. Jego zdaniem E. G. nie była także w stanie zapewnić powódce (zarówno fizycznie jak i finansowo) należytej opieki, a także koniecznego leczenia oraz dalszej rehabilitacji. Podkreślił jednocześnie, że zameldował powódkę w miejscu swojego zamieszkania, tj. we W. przy ul. (...). W dniu 16.11.2010 r. E. G., bez porozumienia z pozwanym i Szpitalem w Ż. potajemnie uprowadziła powódkę zabierając ją do mieszkania przy ul. (...) we W. przerywając tym samym kontynuowane leczenie i zabiegi rehabilitacyjne. Kilka dni później bezprawnie wymieniła zamki i od tej pory uniemożliwiała pozwanemu jakikolwiek kontakt z powódką. O zaistniałej sytuacji pozwany niezwłocznie zawiadomił Sąd Okręgowy prowadzący sprawę o ubezwłasnowolnienie, a także złożył stosowne zawiadomienie do prokuratury. Zdaniem pozwanego przedmiotowe postępowanie nie jest przejawem woli powódki, a zostało podstępnie zaplanowane i zaaranżowane przez E. G., która w walce z pozwanym wykorzystuje wszystkie możliwe środki nie wyłączając bezmyślnego narażania życia i zdrowia ich matki. Powódka bowiem, jako osoba niezdolna do samodzielnej egzystencji w stanie uniemożliwiającym nawiązanie rzeczowego kontaktu, z pewnością nie przekazywałaby ustanowionemu z urzędu pełnomocnikowi żadnych informacji ani dokumentów. W jej imieniu czyniła to E. G. kształtując opisane w pozwie okoliczności według własnego uznania. Pozwany zakończył, że jedynymi dowodami na rażącą niewdzięczność pozwanego są zeznania E. G. oraz drugiej siostry pozwanego M. G., która od wielu lat mieszka w Niemczech i nie utrzymuje z rodziną praktycznie żadnego kontaktu.

Postanowieniem z dnia 07.01.2011 r. Sąd zawiesił postępowanie z urzędu do czasu zakończenia postępowania w sprawie toczącej się pod sygnaturą I Ns 278/10 o całkowite ubezwłasnowolnienie A. G. (2). W postanowieniu z dnia 07.02.2011 r. Sąd zmienił podstawę zawieszenia postępowania na art. 174 § 1 pkt. 1 k.p.c. ponieważ powódka A. G. (2) zmarła w dniu (...) r.

W związku z wydaniem w dniu 15.06.2011 r. przez Sąd Rejonowy dla Wrocławia Fabrycznej I Wydział Cywilny o stwierdzeniu nabycia spadku po zamarłej A. G. (2) przez A. G. (1), E. G. oraz M. G. po 1/3 wprost, postępowanie w dniu 28.09.2011 r. zostało podjęte. W miejsce powódki wstąpiły M. G. oraz E. G..

W piśnie z dnia 24.10.2011 r. M. G. wskazała, że podtrzymuje powództwo w całości. Wskazała, że nacisk psychiczny, jaki wywierał pozwany na A. G. (2) skłonił ją do przepisania na niego mieszkania przy ul. (...). Zarzucała, że A. G. (1) nigdy się o mamę nie troszczył a z chwilą przepisania mieszkania jego oziębłość wzrosła. A. G. (2) sama musiała radzić sobie z opłatami i brakowało jej pieniędzy na inne podstawowe potrzeby. Wskazała, że święta i urodziny spędzała u niej w Niemczech oraz że zwracała jej pieniądze za przejazdy oraz opłacała rachunki telefoniczne. Wskazała też, że pozwany celowo umieścił mamę w szpitalu, gdzie nikt nie miał z nią kontaktu a także żeby nikomu nie udzieliła pełnomocnictwa do odwołania darowizny. Zarzucała, że pozwanemu nie chodziło o jej dobro ponieważ po pobycie w szpitalu była zagłodzona i zdezorientowana, nie wiedziała też gdzie się znajduje. M. G. wyrażała pewność, że A. G. (2) została przez swojego syna skrzywdzona.

W piśmie z dnia 02.11.2011 r. powództwo podtrzymała także E. G.. W sporządzonym w formie pozwu piśmie procesowym powołała tożsame okoliczności i argumenty, co powódka w pozwie z dnia 16.11.2010 r.

W piśmie z dnia 27.12.2011 r. pełnomocnik z urzędu powódki E. G. podtrzymał stanowisko w sprawie podnosząc m.in. że A. G. (2) po wypadku kategorycznie artykułowała chęć powrotu do mieszkania we W..

W piśmie procesowym z dnia 06.02.2012 r. pozwany podtrzymał wyrażone wcześniej stanowisko w sprawie. Zaprzeczył, że był w konflikcie z A. G. (2) twierdząc, że zawsze byli w dobrym kontakcie oraz pomagali sobie wzajemnie i często wspólnie spędzali czas. A. G. (2) posiadał klucze do jego mieszania i mogła do niego przychodzić bez zapowiedzenia. Twierdził, że M. G. rzadko przebywała w Polsce, a jeśli przyjeżdżała, to zatrzymywała się w mieszkaniu żony pozwanego ponieważ nie potrafiła porozumieć się z E. G.. Pozwany podkreślił też, że po wypadku odwiedzał ją każdego dnia i często kontaktował się lekarzami odnośnie stanu jej zdrowia. Obawiał się przy tym, że E. G. wykorzysta tą sytuację w celu przysporzenia sobie korzyści. Wyjaśnił, że wniosek o ubezwłasnowolnienie złożył po tym, jak dowiedział się o udzieleniu przez A. G. (2) pełnomocnictwa E. G.. Jego zdaniem nie byłaby ona w stanie złożyć samodzielnie takiego oświadczenia woli, co potwierdzały wyniki konsultacji psychiatrycznych przeprowadzonych w dniu 10.06.2010 r. oraz w dniu 21.07.2010 r. Dodał, że według opinii lekarzy wymagała ona całodobowej opieki i pielęgnacji dlatego zalecono umieszczenie jej w specjalistycznym zakładzie leczniczym. Pozwany próbował współdziałać z siostrami, lecz nie wyraziły one chęci jakiegokolwiek porozumienia. Pozwany na własny koszt znalazł miejsce w szpitalu w Ż. i za radą pracowników szpitala wymeldował A. G. (2) z mieszkania przy ul. (...). Powódka, mimo zagwarantowanej w szpitalu opieki medycznej, zabrała A. G. (2) i zawiozła bez wiedzy i zgody pracowników szpitala do mieszkania we W. wymieniając jednocześnie zamki w drzwiach wejściowych.

W złożonych na dalszym etapie postępowania pismach procesowych, strony podtrzymały wyrażone uprzednio stanowiska, polemizując na temat przedłożonych materiałów dowodowych.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka A. G. (2) była matką E. G., M. G. oraz A. G. (1). W posiadanym przez A. G. (2) mieszkaniu przy ul. (...) we W. A. G. (1) mieszkał do 1994 roku, potem A. G. (2) mieszkała tam tylko z E. G., ponieważ M. G. wyjechała na stałe do Niemiec. A. G. (2) i E. G. były w konflikcie m.in. z powodu odmowy partycypowania przez E. G. w rachunkach za mieszkanie. E. G. nie utrzymywała także kontaktów z A. G. (1) ani z jego rodziną, nie pojawiła się także na uroczystości zawarcia przez niego związku małżeńskiego z R. G..

A. G. (1) spotykał się z matką kilka razy w tygodniu, najczęściej na działce, gdzie odwiedzał ją z żoną i córką. Święta Bożego Narodzenia oraz Wielkanoc

A. G. (2) spędzała najczęściej z A. G. (1) i rodziną jego żony w Ś.. W podobnym gronie świętowali uroczystości rodzinne ponieważ A. G. (2) miała dobre relacje z matką swojej synowej R. G.. W spotkaniach tych E. G. nigdy nie chciała brać udziału, świąt kościelnych z nikim nie celebrowała ponieważ deklarowała się jako osoba niewierząca.

A. G. (2) posiadała klucze do mieszkania, w którym mieszkał A. G. (1) z rodziną i mogła odwiedzić go w każdym czasie. A. G. (1), jeżeli była taka potrzeba, kupował matce produkty żywnościowe oraz inne przedmioty codziennego użytku. Odwoził ją także czasem na zabiegi rehabilitacyjne, ponieważ A. G. (2) leczyła się z powodu schorzeń kręgosłupa.

W latach 2008 – 2010 A. G. (1) opłacił na rzecz Gminy W. podatek od nieruchomości – lokalu mieszkalnego przy ul. (...) oraz składkę z tytułu ubezpieczenia mieszkania przy ul. (...).

M. G. utrzymywała z A. G. (2) kontakt telefoniczny. A. G. (2) odwiedzała ją czasem w Niemczech w czasie świąt Bożego Narodzenia albo świąt Wielkanocnych. Podczas wizyt w Polsce M. G. zatrzymywała się początkowo u A. G. (1), później nocowała u koleżanki.

Dowód:

- dokumentacja zdjęciowa – k. 196 - 203,

- dokumentacja medyczna – k. 349 - 354,

- zeznania świadka R. G. – e protokół z dnia 29.05.2012 r. 04:19 – 32:36,

- zeznania świadka G. K. – e protokół z dnia 29.05.2012 r. 32:37 - 45:46,

- zeznania świadka K. M. – e protokół z dnia 29.05.2012 r. 45:47 – 57:17,

- zeznania E. G. – e protokół z dnia 17.10.2013 r. 25:29 – 01:14:20,

- zeznania pozwanego A. G. (1) – e protokół z dnia 17.10.2013 r. 01:14:21 – 01:40: 49,

- wyciągi z rachunku bankowego – k. 65 - 66,

- umowa ubezpieczenia – k. 67

W dniu 20.06.2006 r. powódka A. G. (2) wdrożyła przed Sądem Rejonowym dla Wrocławia Fabrycznej I Wydziałem Cywilnym postępowanie o eksmisję córki E. G. z zajmowanego mieszkania przy ul. (...) we W.. W uzasadnianiu wyjaśniła, że E. G. nie współfinansuje zajmowanego mieszkania, a także dopuszcza się psychicznego nękania powódki poprzez zastraszanie oddaniem jej do domu opieki lub zakładu psychiatrycznego. Utrudniała jej także normalną egzystencję w mieszkaniu wyrzucając jej rzeczy osobiste.

Wyrokiem z dnia 14.12.2006 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia Fabrycznej I Wydział Cywilny nakazał E. G. aby opuściła, opróżniła i wydała A. G. (2) lokal mieszkalny przy ul. (...). Jednocześnie w pkt. II orzeczono, że E. G. przysługuje prawo do lokalu mieszkalnego a wykonanie wyroku wstrzymano do czasu złożenia pozwanej przez Gminę W. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego.

Dowód:

- odpis pozwu – k. 57,

- protokół rozprawy – k. 58 - 59,

- wyrok z dnia 14.12.2006 r. – k. 60,

- zeznania E. G. – e protokół z dnia 17.10.2013 r. 25:29 – 01:14:20,

- zeznania pozwanego A. G. (1) – e protokół z dnia 17.10.2013 r. 01:14:21 – 01:40: 49,

W dniu 07.11.2008 r. powódka A. G. (2) zawarła z pozwanym A. G. (1) umowę w formie aktu notarialnego, w której oświadczyła, że daruje mu lokal mieszkalny położony przy ul. (...) we W. o powierzchni 72 m ² wraz z udziałem w prawie użytkowania wieczystego gruntu oraz we współwłasności części budynku i urządzeń, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli.

Po zawarciu umowy relacje A. G. (2) z A. G. (1) nie uległy zmianie. A. G. (1) nadal odwiedzał matkę w mieszkaniu przy (...) oraz na działce. Umówili się także, że gruntowny remont mieszkania przeprowadzą po wyprowadzeniu się E. G.. Planowali także, że A. G. (1) przeprowadzi się do matki razem ze swoją rodziną.

Dowód:

- akt notarialny z dnia 07.11.2008r. – k. 8 - 9,

- odpis z KW nr (...) – k. 166 - 170,

- zeznania świadka R. G. – e protokół z dnia 29.05.2012 r. 04:19 – 32:36,

- zeznania świadka G. K. – e protokół z dnia 29.05.2012 r. 32:37-45:46,

- zeznania świadka K. M. – e protokół z dnia 29.05.2012 r. 45:47 – 57:17,

- zeznania E. G. – e protokół z dnia 17.10.2013 r. 25:29 – 01:14:20,

- zeznania pozwanego A. G. (1) – e protokół z dnia 17.10.2013 r. 01:14:21 – 01:40: 49,

Dnia 24.05.2010 r. doszło do wypadku komunikacyjnego, w wyniku którego powódka doznała ciężkich obrażeń ciała, m.in. zmiażdżenia obu kończyn dolnych, złamania ręki i stłuczenia serca. Po przewiezieniu jej do (...) Szpitala Wojewódzkiego przy ul. (...) we W., z uwagi na wstrząs krwotoczny, przeprowadzono w trybie nagłym m.in. obustronną amputacją udową. Przez pierwsze dwa tygodnie tj. do dnia 07.06.2010 r. A. G. (2) przebywała na Oddziale (...) a następnie na Oddziale (...). W trakcie leczenia, z uwagi na proces gojenia rany, wdrożono leczenie w Ośrodku (...). W trakcie leczenia zaobserwowano osłabienie kontaktu logicznego oraz okresowo urojenia, stąd też w dniu 10.06.2010 r. oraz w dniu 21.07.2010 r. A. G. (2) była konsultowana psychiatrycznie.

E. G. była w tamtym czasie osobą bezrobotną i odwiedzała matkę codziennie w godzinach 16 - 20. A. G. (1) z uwagi na zmianowy czas pracy, odwiedzał matkę w miarę możliwości w różnych godzinach najczęściej co drugi dzień. Jeżeli A. G. (1) nie mógł przyjechać do szpitala, jechała tam jego żona R.. A. G. (2) odwiedzała także jej sąsiadka i przyjaciółka K. M., jednak z powodu ostrego sprzeciwu E. G., zaprzestała odwiedzin.

W dniu 27.05.2010 r. E. G. zawarła z (...) umowę, w której powierzyła prowadzenie sprawy przez organami towarzystwa ubezpieczeń szkody zaistniałej w związku z wypadkiem z dnia 24.05.2010 r. Następnego dnia, tj. 28.05.2010 r. E. G. oraz M. G. zwróciła się do Ordynatora oddziału o nieudzielanie informacji na temat zdrowia R. G. (żonie pozwanego). Zastrzegła także, żeby przy podejmowaniu jakichkolwiek decyzji odnośnie A. G. (2), do których potrzebna była zgoda rodziny, obecna była trójka jej dzieci. Jednocześnie zwróciły się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o nie wysyłanie i niewypłacalnie nikomu z rodziny należności emerytalnych A. G. (2).

Dowód:

- zaświadczenie – k. 12,

- pismo z dnia 28.05.2010 r. – k. 19,

- notatki z konsultacji psychiatrycznych – k. 48 -49,

- dokumentacja medyczna – k. 50 - 56, 357 - 359,

- pismo z dnia 25.08.2010 r. – k. 159,

- umowa z dnia 27.08.2010 r. – k. 565,

- zeznania świadka R. G. – e protokół z dnia 29.05.2012 r. 04:19 – 32:36,

- zeznania świadka G. K. – e protokół z dnia 29.05.2012 r. 32:37-45:46,

- zeznania świadka K. M. – e protokół z dnia 29.05.2012 r. 45:47 – 57:17,

- zeznania E. G. – e protokół z dnia 17.10.2013 r. 25:29 – 01:14:20,

- zeznania pozwanego A. G. (1) – e protokół z dnia 17.10.2013 r. 01:14:21 – 01:40: 49,

W dniu 09.06.2010 r. E. G. otrzymała od Gminy W. ofertę zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego przy ul. (...). Do dyspozycji miała mieć lokal o powierzchni 30,3 m ² a do wspólnego użytkowanie wraz z innymi najemcami kuchnie, łazienkę oraz wc.

Dowód:

- oferta zawarcia umowy najmu – k. 61,

- zeznania pozwanego A. G. (1) – e protokół z dnia 17.10.2013 r. 01:14:21 – 01:40: 49,

W dniu 10.06.2010 r. A. G. (2) udzieliła pozwanemu A. G. (1) pełnomocnictwa do występowania w jej imieniu przed Zakładem Ubezpieczeń Społecznych. Na podstawie tego dokumentu pozwany wniósł o przekazywanie należności emerytalnych na rachunek prowadzony przez (...) Bank S.A. ((...)).

Dowód:

- polecenie oraz pełnomocnictwo z dnia 10.06.2010 r. – k. 182 - 183,

- zeznania E. G. – e protokół z dnia 17.10.2013 r. 25:29 – 01:14:20,

- zeznania pozwanego A. G. (1) – e protokół z dnia 17.10.2013 r. 01:14:21 – 01:40: 49,

Na początku czerwca 2010 r. A. G. (1), w związku z bardzo ciężkim stanem A. G. (2), złożył do Sądu Okręgowego I Wydziału Cywilnego wniosek o jej ubezwłasnowolnienie. Postanowieniem z dnia 15.06.2010 r. Sąd postępowanie umorzył w związku cofnięciem wniosku.

Dowód:

- postanowienie z dnia 15.06.2010 r. – k. 13,

- zeznania pozwanego A. G. (1) – e protokół z dnia 17.10.2013 r. 01:14:21 – 01:40: 49,

W dniu 18.06.2010 r. do szpitala stawił się wezwany przez E. G. asesor notarialny W. G. (1) i po sprawdzeniu danych A. G. (2), odczytał treść przygotowanego w kancelarii w porozumieniu z E. G. oświadczenia i pełnomocnictwa. W akcie notarialnym powódka oświadczyła, że udziela pełnomocnictwa swoim córkom E. G. oraz M. G. do reprezentowania jej przed różnego rodzaju instytucjami w sprawie uzyskania odszkodowania oraz świadczeń z tytułu ubezpieczenia odnośnie wypadku komunikacyjnego a także do odwołania darowizny dokonanej na rzecz syna A. G. (1) w dniu 07.11.2008 r. lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...) we W.. Pełnomocnictwo obejmowało także prawo do reprezentowania powódki przed sądami powszechnymi oraz urzędami, w tym składania w jej imieniu wszelkich oświadczeń woli oraz sprawowania zarządu, administrowania oraz rozporządzania całym jej majtkiem.

W § 2 A. G. (2) oświadczyła, iż odwołanie darowizny następuje w związku dopuszczeniem się ze strony A. G. (1) wobec rażącej niewdzięczności, której nie może mu wybaczyć. W akcie opisano, że po dokonaniu darowizny A. G. (1) zupełnie przestał interesować się losem matki i bardzo rzadko ją odwiedzał. Nie interesował się nawet opłatami czynszowymi, które matka musiała uiszczać ze swojej emerytury. A. G. (1) nie czynił żadnych starań celem poprawienia warunków w mieszkaniu (odchodzące od ścian tapety zwisały od sufitu do połowy ścian). A. G. (2) oświadczyła, że jest osobą cierpiącą na schorzenia kręgosłupa i nie może wysilać się fizycznie ani też zajmować się domem w zakresie remontów a ponieważ musiała opłacać czynsz, nie miała możliwości zapłacenia za remont wykwalifikowanej ekipie. Jedynym „usprawnieniem", które poczynił obdarowany było „uszczelnienie okien", które polegało na oklejeniu ich srebrną taśmą samoprzylepną. Dalej oświadczyła także, że obecnie sytuacja pogorszyła się, ponieważ uległa wypadkowi komunikacyjnemu, w wyniku którego utraciła obie nogi powyżej kolan. Nadto oświadczyła, że jeśli będzie mogła się samodzielnie poruszać, to tylko na wózku i na protezach, co nastąpi najszybciej w przyszłym roku. Z tego powodu wyraziła obawę, że A. G. (1) nie zechce zabrać jej do siebie, mimo, że posiada samodzielne dwupokojowe mieszkanie, i nie będzie się nią opiekować. A. G. (2) oświadczyła, że przypuszczenia swoje opiera na tym, iż pomimo, że obdarowany zamieszkuje w odległości, którą samochodem można pokonać w 5 min, to syn i synowa odwiedzali ją bardzo sporadycznie. Na święta nie pomagali jej w żadnych przygotowaniach i przychodzili tylko na chwilę zabrać prezenty. Oświadczyła także, że w jej obecnej sytuacji nic się nie zmieni, gdyż w szpitalu również obdarowany niezbyt często ją odwiedza. A. G. (2) oświadczyła, że obdarowany zaraz po otrzymaniu darowizny, zaciągnął kredyt konsumpcyjny, a hipoteką zabezpieczającą wierzytelność obciążył otrzymane w darowiźnie mieszkanie. Nadto w umowie darowizny nie została ustanowiona na jej rzecz służebność dożywotniego mieszkania stąd też obawiała się, że syn będzie chciał oddać ją do jakiegoś domu opieki. Oświadczyła na koniec, że chciałaby sprzedać przedmiotowy lokal i kupić inny mniejszy dostosowany do jej sytuacji, tzn. na parterze, z możliwością podjazdu wózkiem inwalidzkim. Wskazała także, że nie wierzy w to, by obdarowany zmienił swoje postępowanie wobec niej.

Notariusz sporządzający akt nie kontaktował się z lekarzami odnośnie stanu zdrowia psychicznego A. G. (2) i nie miał żadnej wiedzy co do przyjmowanych przez nią leków.

Oświadczenie powyższe zostało przesłane pozwanemu listem poleconym w dniu 28.10.2010 r. na adres: ul. (...) we W..

Dowód:

- akt notarialny z dnia 18.06.2010 r. – pełnomocnictwo i oświadczenie – k. 10 - 11,

- kserokopia przesyłki – k. 35 - 36

- zeznania świadka R. G. – e protokół z dnia 29.05.2012 r. 04:19 – 32:36,

- zeznania E. G. – e protokół z dnia 17.10.2013 r. 25:29 – 01:14:20,

- zeznania pozwanego A. G. (1) – e protokół z dnia 17.10.2013 r. 01:14:21 – 01:40: 49,

W dniu 24.06.2010r. A. G. (1) wymeldował A. G. (2) z lokalu mieszkalnego przy ul. (...) we W. i zameldował ją w miejscu swojego zamieszkania, tj. w mieszkaniu jego żony R. G. przy ul. (...) we W..

Dowód:

- potwierdzenie wymeldowania – k. 14, 138,

- zeznania świadka R. G. – e protokół z dnia 29.05.2012 r. 04:19 – 32:36,

- zeznania E. G. – e protokół z dnia 17.10.2013 r. 25:29 – 01:14:20,

- zeznania pozwanego A. G. (1) – e protokół z dnia 17.10.2013 r. 01:14:21 – 01:40: 49,

Dnia 12.07.2010 r. pracownik socjalny M. Ł. przeprowadziła wywiad środowiskowy. W protokole opisała, że A. G. (2) wymaga pełnej opieki pielęgnacyjnej osoby drugiej oraz pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Posadzona nie zachowywała równowagi, wymagała karmienia ponieważ nie utrzymywał sztućców, nie była także w stanie zgłaszać potrzeb fizjologicznych. Była w słabym kontakcie logiczno słownym i nie orientowała się w czasie i miejscu.

W dniu 13.07.2010 r. pozwany zameldował A. G. (2) na pobyt czasowy w mieszaniu przy ul. (...).

Dowód:

- protokół z wywiadu środowiskowego – k. 205 - 206,

- zaświadczenie – k. 207,

- potwierdzenie zameldowania – k. 208.

- zeznania świadka R. G. – e protokół z dnia 29.05.2012 r. 04:19 – 32:36,

- zeznania pozwanego A. G. (1) – e protokół z dnia 17.10.2013 r. 01:14:21 – 01:40: 49,

W dniu 21.07.2010r. E. G. poinformowała Ordynatora szpitala, że posiada pełnomocnictwo do zajmowania się sprawami A. G. (2). Zarzucała, że ordynator bezprawnie wypowiada się na temat stanu umysłowego A. G. (2) a także, że Rzecznik Praw Pacjenta doradza A. G. (1) sposób postępowania. Jej zdaniem szpital w bezprawny sposób naciskał na umieszczenie A. G. (2) w ośrodku opiekuńczym.

Dowód:

- pismo z dnia 19.07.2010 r. – k. 20,

- zeznania E. G. – e protokół z dnia 17.10.2013 r. 25:29 – 01:14:20,

W dniu 23.07.2010 r. Rzecznik Praw Pacjenta Wojewódzkiego Szpitala (...) we W., z uwagi na brak porozumienia rodzeństwa G. m.in. odnoście miejsca pobytu ich matki po zakończeniu leczenia szpitalnego, złożył do Sądu Rejonowego dla Wrocławia Fabrycznej III Wydziału Rodzinnego i Nieletnich wniosek o ustanowienie kuratora dla A. G. (2) jako osoby ułomnej.

Postanowieniem z dnia 02.08.2010r. wniosek został oddalony z uwagi na brak uprawnienia wnioskującego do wystąpienia o ustanowienie kuratora a także o umieszczenie jej w domu pomocy społecznej.

Dowód:

- postanowienie z dnia 02.08.2010 r. – k. 15

- zeznania E. G. – e protokół z dnia 17.10.2013 r. 25:29 – 01:14:20,

W dniu 02.08.2010 r. E. G. złożyła do Prokuratury Rejonowej dla Wrocławia Psie Pole zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przez A. G. (1) przestępstwa polegającego na sfałszowaniu podpisu A. G. (2).

Z jej zawiadomienia toczyło się także postępowanie przed Rzecznikiem Dyscyplinarnym Okręgowej Izby Radców Prawnych przeciwko pełnomocnikowi pozwanego r.pr. R. S., który miał potwierdzać czynności i działania A. G. (2), która nie miała wtedy pełnej sprawności fizycznej.

Dowód:

- pismo z dnia 02.08.2010 r. – k. 16,

- pismo z dnia 01.09.2010 r. – k. 17,

- postanowienie z dnia 15.09.2010 r. – k. 18, 135-136

- zeznania pozwanego A. G. (1) – e protokół z dnia 17.10.2013 r. 01:14:21 – 01:40: 49,

- zeznania E. G. – e protokół z dnia 17.10.2013 r. 25:29 – 01:14:20,

W piśmie z dnia 26.08.2010r. E. G. poinformowała Dyrekcję Szpitala przy ul. (...) o toczącym się postępowaniu karnym w stosunku do A. G. (1). Zarzucała, że jeżeli pomimo treści udzielonego jej pełnomocnictwa, Szpital pozwoli na przewiezienie jej w nieznane jej miejsce, to zawiadomi NFZ oraz media. Zaznaczyła, że jej zdaniem, A. G. (2) powinna przebywać w jej domu przy ul. (...).

W piśmie z dnia 27.08.2010 r. E. G. podnosząc szereg zarzutów odnośnie postępowania szpitala, stanowczo sprzeciwiła się wypisaniu A. G. (2) pod inny adres niż (...).

Dowód:

- pismo z dnia 26.08.2010 r. – k. 21,

- pismo z dnia 27.08.2010 r. – k. 22,

- zeznania E. G. – e protokół z dnia 17.10.2013 r. 25:29 – 01:14:20,

W dniu 27.08.2010 r. A. G. (2) została wypisana ze szpitala. Z uwagi na stan zdrowia A. G. (2), lekarze prowadzący zalecali umieszczenie jej w profesjonalnym ośrodku rehabilitacyjno opiekuńczym. Pracownik szpitala przekazał listę takich placówek zarówno A. G. (1) jak i E. G.. A. G. (1) zadecydował, przy sprzeciwie E. G. o przetransportowaniu jej do Szpitala (...) w Ż., z którym to zawarł w dniu 30.08.2010 r. umowę o opiekę. W umowie pozwany zobowiązał się pokryć koszty pobytu w szpitalu na oddziale pielęgnacyjno opiekuńczym w wysokości 997,50 zł. Stawka ta została wyliczona poprzez podzielenie stawki miesięcznej przez 30 a następnie pomnożona przez ilość dni od przyjęcia do końca miesiąca. Umowę o opiekę A. G. (1) zawarł ze szpitalem także za okres od 21.09. - 30.10.2010 r. uiszczając wynagrodzenie w wysokości 2660 zł oraz 31.10. do 20.11.2010 r. uiszczając wynagrodzenie w kwocie 1396,50 zł.

O umieszczeniu jej w placówce pozwany nie poinformował E. G. ani jej G. C., która w liście do niego prosiła o poinformowanie jej, gdzie A. G. (2) przebywa.

W tamtym czasie A. G. (1) w imieniu A. G. (2) zrezygnował z działki w (...) Ogrodzie (...).

Dowód:

- umowa z dnia 30.08.2010 r., 21.09.2010 r., 29.10.2010 r. – k. 68 - 70,

- faktury VAT – k. 71 - 73,

- potwierdzenie przelewu – k. 74,

- list G. C. – k. 160,

- pismo z dnia 14.08.2010 r. – k. 330,

- zeznania pozwanego A. G. (1) – e protokół z dnia 17.10.2013 r. 01:14:21 – 01:40: 49,

- zeznania E. G. – e protokół z dnia 17.10.2013 r. 25:29 – 01:14:20,

W dniu 30.08.2010 r. E. G. zwróciła się do Urzędu (...) we W. Wydziału (...) o wyjaśnienie wątpliwości odnośnie postępowania pracowników Szpitala przy ul. (...) we W., tj. przekazania jej do zakładu opieki wbrew jej woli. Pismo to przesłała także do Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Pacjenta, Prokuratury Rejonowej W., Komisariatu dla W., Telewizji (...), m.in. Magazynu (...).

W dniu 31.08.2010 r. poinformowała Komisariat Policji P., że A. G. (1) nie chciał udzielić informacji M. G. odnośnie stanu jej matki.

W piśmie z dnia 09.09.2010 r. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej we W. poinformował E. G., że istnieje możliwość przyznania pomocy w formie usług opiekuńczych w przypadku problemów z zapewnieniem opieki w miejscu zamieszkania osobie wymagającej udzielenia częściowej pomocy ze względu na wiek, stan zdrowia lub niepełnosprawność.

W dniu 17.09.2010 r. E. G. wniosła skargę do Narodowego Funduszu Zdrowia na postępowanie Dyrekcji Wojewódzkiego Szpitala (...) przy ul. (...) we W..

W piśmie z dnia 28.09.2010r. E. G. otrzymała z Urzędu (...) Województwa (...) informację, że A. G. (2) została objęta należytą opieką ze strony personelu oraz pracownika socjalnego oraz Pełnomocnika ds. Praw Pacjenta. Wskazano, że pacjentkę zakwalifikowano do opieki długoterminowej a także, że wskazano członkom jej rodziny adresy instytucji jej udzielającej. O pomoc w skompletowaniu dokumentów zwrócił się syn pacjentki, nadto o wypisie ze szpitala została poinformowana zarówno E. G. jak i A. G. (1).

Dowód:

- pismo z dnia 30.08.2010 r. – k. 23 - 24,

- pismo z dnia 31.08.2010 r. – k. 25,

- pismo z dnia 09.09.2010 r. – k. 26,

- skarga z dnia 17.09.2010 r. – k. 27,

- pismo z dnia 28.09.2010 r. – k. 28,

- zeznania E. G. – e protokół z dnia 17.10.2013 r. 25:29 – 01:14:20,

W dniu 02.09.2010 r. pozwany zameldował A. G. (2) w mieszkaniu przy ul. (...) na pobyt stały.

Dowód:

- potwierdzenie zameldowania – k. 02.09.2010 r. – k. 209,

- zeznania pozwanego A. G. (1) – e protokół z dnia 17.10.2013 r. 01:14:21 – 01:40: 49,

W dniu 06.10.2010 r. E. G. zgłosiła do Prokuratury Rejonowej W. zaginięcie A. G. (2). Jednocześnie poinformowała, że mogło dojść do popełnienia przestępstwa polegającego na przetrzymywaniu wbrew jej woli. Dodała, że w Szpitalu odmówiono udzielenia informacji, dokąd A. G. (2) została odwieziona oraz zarzucała, że A. G. (1) nie może matce zapewnić należytej opieki ponieważ nie zajmował się nią ani przed wypadkiem ani po.

W odpowiedzi w piśmie z dnia 21.10.2010 r. E. G. została powiadomiona o wszczęciu postępowania dotyczącego uprowadzenia A. G. (2).

W dniu 08.11.2010 r. siostra A. G. (2) – G. C. otrzymała informację, że jej siostra przebywa w Szpitalu (...) w ż..

Dowód:

- pismo z dnia 06.10.2010 r. – k. 29,

- pismo z dnia 21.10.2010 r. – k. 161,

- pismo z dnia 08.11.2010 r. – k. 162

- zeznania E. G. – e protokół z dnia 17.10.2013 r. 25:29 – 01:14:20,

W związku ze złożonym w sierpniu 2010 r. ponownym wnioskiem A. G. (1) o ubezwłasnowolnienie A. G. (2), w dniu 14.10.2010 r. biegły sądowy z zakresu psychologii M. O., po przeprowadzeniu badania A. G. (2) stwierdziła zaburzenia otępienie w stopniu głębokim. Biegła oceniła także, że straciła ona zdolności intelektualne w stopniu uniemożliwiającym prowadzenie normalnej działalności kierowania postępowaniem. W związku z tym biegła stwierdziła istnienie psychologicznych przesłanek do ubezwłasnowolnienia.

W wydanej w dniu 30.10.2010 r. biegła sądowa z zakresu psychiatrii lek. med. J. B. stwierdziła istnienie medycznych przesłanek do ubezwłasnowolnienia A. G. (2).

Dowód:

- opinie biegłych sądowych sporządzone w sprawie I Ns 278/10 – k. 43 - 44, 45 - 46,

- zawiadomienie – k. 47,

W dniu 15.11.2010 r. E. G. zwróciła się do Dyrektora Szpitala w Ż. o przedłożenie dokumentu upoważniającego A. G. (1) do decydowania o miejscu pobytu A. G. (2). Jednocześnie powołując się na pełnomocnictwo z dnia 18.06.2010 r. zwróciła się o wypisanie A. G. (2) do domu.

W dniu 16.11.2010 r. E. G. udała się samochodem do szpitala i nie informując o tym personelu zabrała A. G. (2) do mieszkania przy ul. (...) we W.. E. G. wymieniła wtedy także zamek w drzwiach wejściowych do mieszkania.

W zaświadczeniu z dnia 17.11.2010 r. zastępca dyrektora Szpitala (...) w Ż. I. W. oświadczyła, że A. G. (2) została w dniu 16.11.2010 r. wykradziona z placówki bez zgody lekarzy ani informacji dla personelu. W zaświadczeniu wskazano, że A. G. (2) nie była w stanie sama o sobie decydować, często była nielogiczna. Wymagała codziennego nadzoru lekarskiego, częstych badań laboratoryjnych oraz pilnej rehabilitacji w celu przywrócenia sprawności kończyn górnych a także nauki siedzenia i stopniowej odnowy i wzmocnienia gorsetu mięśniowego.

Dowód:

- zaświadczenie z dnia 17.11.2010 r. – k. 76,

- faktura VAT z dnia 18.11.2010 r. – k. 77,

- pisma z dnia 15.11.2010 r. – k. 163 - 164,

- zeznania pozwanego A. G. (1) – e protokół z dnia 17.10.2013 r. 01:14:21 – 01:40: 49,

- zeznania E. G. – e protokół z dnia 17.10.2013 r. 25:29 – 01:14:20,

W dniu 17.11.2010 r. pozwany A. G. (1) złożył do Prokuratury Rejonowej W. zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez E. G., mającego polegać m.in. na wyłudzeniu poświadczenia nieprawdy poprzez wprowadzenie w błąd funkcjonariusza publicznego – asesora notarialnego W. G. (1), który to odebrał oświadczenie woli od A. G. (2) odwołujące darowiznę, kiedy to jej stan psychiczny nie pozwalał na przyjęcie, ze była ona zdolna do składania jakichkolwiek oświadczeń.

Następnego dnia tj. 18.11.2010 r. A. G. (1) złożył zawiadomienie do prokuratury o uprowadzeniu niezdolnej do samodzielnej egzystencji A. G. (2) ze Szpitala (...) w Ż..

Z kolei w dniu 22.11.2010r. E. G. zawiadomiła Prokuraturę Okręgową we Wrocławiu o możliwości popełnienia przez A. G. (1) przestępstwa z art. 276 k.k. tj. posługiwanie się dokumentem – dowodem osobistym A. G. (2) przez pozwanego.

Dowód:

- zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa – k. 62 - 64, 78 - 79,137,

Kilka razy w tygodniu A. G. (2) odwiedzała pielęgniarka środowiskowa M. M., która nauczyła E. G. w jaki sposób pielęgnować chorą. Początkowo A. G. (2) bała się jej, później się do niej przyzwyczaiła i pozwalała przeprowadzać badania m.in. ciśnienia krwi oraz pomiaru cukru. A. G. (2) cały czas miała bóle fantomowe oraz odleżynowe. Kontakt słowny był bardzo utrudniony ponieważ była bardzo osłabiona. Najczęściej, jeśli się na coś zgadzała, dawała znaki oczami lub skinieniem głowy czasem prostymi słowami. Często odmawiała jedzenia i picia dlatego E. G. w porozumieniu z pielęgniarką wzywały pogotowie. Spowodowane to było także tym, że odleżyn nie można już było leczyć w warunkach domowych a także stanem zapalnym układu moczowego i odwodnieniem.

W piśmie z dnia 11.12.2010r. E. G. przesłała do Przychodu przy ul. (...) we W. aby nie wydawać A. G. (1) wniosku do NFZ na pieluchomajtki dla jej niepełnosprawnej matki A. G. (2).

Dowód:

- zeznania świadków M. M. – k. 223 - 224,

- pismo z dnia 11.12.2010r. – k. 360,

- dokumentacja medyczna - k. 361 - 369,

- zeznania pozwanego A. G. (1) – e protokół z dnia 17.10.2013 r. 01:14:21 – 01:40: 49,

- zeznania E. G. – e protokół z dnia 17.10.2013 r. 25:29 – 01:14:20,

A. G. (2) zmarła w dniu (...) r. w mieszkaniu przy ul. (...). E. G. nie powiadomiła A. G. (1) o śmierci matki ani także o uroczystościach pogrzebowych. A. G. (1) dowiedział się o śmierci A. G. (2), kiedy stawił się na ul. (...) wraz z sędzią i innymi pracownikami na posiedzenie w kwestii ubezwłasnowolnienia.

W dniu 15.06.2011r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia Fabrycznej I Wydział Cywilny stwierdził, że spadek po zamarłej A. G. (2) na podstawie ustawy nabyli syn A. G. (1) oraz córki E. G. oraz M. G. po 1/3 części wprost każde z nich.

E. G. nadal zamieszkuje w lokalu przy ul. (...) we W..

Dowód:

- odpis skrócony aktu zgonu – k. 98, 134,

- postanowienie z dnia 15.06.2011 r. – k. 105,

Opisany wyżej stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dołączonych przez strony dokumentów, w szczególności aktów notarialnych z dnia 07.11.2008 r. oraz z dnia 18.06.2010 r. na okoliczność zawarcia przez A. G. (2) z A. G. (1) umowy darowizny oraz złożenia oświadczenia o jej odwołaniu, dokumentacji medycznej; protokołów z wywiadu środowiskowego, pism stron, zawiadomień organów ścigania, opinii sądowo – psychiatrycznych, zaświadczeń o wymeldowaniu na okoliczność zaistnienia w dniu 24.05.2010 r. wypadku komunikacyjnego, w którym A. G. (2) doznała poważnych obrażeń ciała, procesu jej leczenia i stanu zdrowia na poszczególnych jego etapach oraz działań podejmowanych przez strony.

Treść wyroku z dnia 14.12.2006 r. oraz oferta zawarcia umowy lokalu socjalnego dała podstawy do ustaleniami okoliczności wytoczenia przez A. G. (2) przeciwko E. G. postępowania o eksmisję oraz zaoferowania przez gminę lokalu socjalnego.

Umowy zawarte przez A. G. (1) z Szpitalem (...) w Ż. a także faktury VAT, pisma E. G. i zawiadomienia organów ścigania stanowiły o umieszczeniu A. G. (2) przez pozwanego w ośrodku w Ż. wbrew woli i wiedzy E. G. a także o zabraniu A. G. (2) do mieszkania we W. bez wiedzy lekarzy i pracowników szpitala przez E. G..

Akt zgonu A. G. (2) oraz postanowienie z dnia 15.06.2011 r. potwierdziło okoliczność śmierci powódki oraz nabycie przez pozwanego oraz E. G. i M. G. spadku po 1/3 części.

W ustaleniu stanu faktycznego istotne były zeznania świadków R. G., G. K. i K. M., które Sąd uwzględnił w całości ponieważ wzajemnie się potwierdzały i uzupełniały. Świadkowie w tożsamy sposób zeznawali o relacjach powódki zarówno z synem A. G. (1) jak i E. G. oraz opisywali sposób zachowania pozwanego w stosunku do matki zarówno przed jak i po wypadku a także działania podejmowane przez nich w celu udzielenia pomocy chorej A. G. (2).

Zeznania M. M. pozwoliły ustalić jaki był stan zdrowia A. G. (2) po tym, jak została ona przewieziona przez E. G. do mieszkania przy ul. (...) we W. a także warunki mieszkaniowe tam panujące. Jej zeznania pozwoliły także na przyjęcie, że udzieliła ona E. G. wskazówek jak zajmować się chorą A. G. (2). Zeznania tego świadka Sąd ocenił jako wiarygodne, ponieważ były spójne i logiczne, zostały one także potwierdzone w dołączonej do sprawy dokumentacji medycznej obejmującej okres od listopada 2010 r. do stycznia 2011 r.

Sąd dał także wiarę świadkowi W. G. (1), który zeznawał na okoliczność sporządzenia w dniu 18.06.2010 r. w szpitalu oświadczenia A. G. (2) o odwołaniu darowizny a także udzielenia pełnomocnictwa dla E. G. i M. G.. Sąd nie miał podstaw do kwestionowania jego relacji, ponieważ była ona zbieżna z tym jak opisała ją E. G..

Sąd w całości uwzględnił zeznania pozwanego A. G. (1), ponieważ okoliczności, które opisywał znalazły potwierdzenie w zeznaniach świadków R. G., G. K. oraz K. M. a także w treści dokumentacji medycznej oraz szeregu innych dokumentów dołączonych do sprawy.

Odnosząc się do zeznań E. G., Sąd wskazuje, że w stanie faktycznym uwzględnił je tylko w takiej części, w jakiej znalazły one potwierdzenie w zeznaniach innych świadków bądź w treści dołączonych do sprawy dokumentów. Zdaniem Sądu, mimo, iż powódka złożyła obszerne zeznania, nie można było im przyznać waloru wiarogodności, ponieważ były bardzo niespójne i w wielu momentach wzajemnie się wykluczały. E. G. w wymijający sposób opowiadała o relacji, jaką miała z matką i nie potrafiła w precyzyjny sposób określić m.in. na czym polegały ewentualne zaniedbania pozwanego wobec matki zarówno przed jak i po wypadku. Brak spójności i pewności w przytaczaniu faktów spowodował, że stanowiły one jedynie wyrywki z powierzchownie opowiedzianych zdarzeń, które niejednokrotnie nie łączyły się ze sobą w żadnej kwestii. I tak Sąd dał jej wiarę w kiedy opisywała okoliczności związane ze skutkami wypadku A. G. (2) a także przebieg wizyty asesora notarialnego w szpitalu łącznie z tym, że wcześniej opisała rejentowi okoliczności, które w akcie notarialnym mają się znaleźć. Sąd uwzględnił także ten fragment zeznań powódki kiedy przyznała, że przed wypadkiem była z matką skonfliktowana. Natomiast pozostałe twierdzenia powódki, w szczególności odnoszące się do relacji A. G. (2) i A. G. (1), utrzymywania przez nią mieszkania przy ul. (...), zachowania A. G. (1) po wypadku a szczególnie kiedy opisywała, że A. G. (2) bardzo się go obawiała nie zasługiwały na uwzględnienie. Okoliczności te nie tylko nie zostały potwierdzone w żadnym innym dokumencie ale także i przesłuchani w sprawie świadkowie podawali przeciwne niż ona okoliczności. Świadek K. M., opisała m.in., że A. G. (2) relacje z synem miała bardzo dobre, oraz, że często opowiadała, że może na nim polegać. Świadek twierdziła także, że A. G. (2) to na E. G. bardzo często narzekała czekając na opuszczenie przez nią mieszkania. Podobnie relacje te opisywali R. G. oraz G. K.. Zeznania K. M. zasługują w tej kwestii na szczególna uwagę, ponieważ nie była ona spokrewnioną z żadną ze stron sporu a szczególną sympatią obdarzyła A. G. (2). Nie miała ona zatem interesu w rozstrzygnięciu sporu na korzyść którejkolwiek ze stron, Sąd też można ocenić je jako w pełni wiarygodne.

Sąd podkreśla w tym miejscu, że oddalił wniosek dowodowy z przesłuchania G. C. z powodu wielokrotnego niestawiennictwa na wyznaczone w celu jej przesłuchania rozprawy. Sąd dwukrotnie zlecił przesłuchanie świadka w drodze pomocy sądowej przed Sądem Rejonowym w Chorzowie, tj. najbliżej wskazanego przez powódki miejsca zamieszkania. Świadek nie stawiła się na rozprawy wyznaczone w dniu 16.05.2012 r., 11.07.2012 r., 06.11.2012 r., 12.12.2012 r., 30.01.2013 r., 08.03.2013 r. oraz w dniu 24.04.2013 r. Sąd wykonujący odezwę w dniu 12.12.2012 r., w dniu 30.01.2013 r. oraz w dniu 08.03.2013 r., skazał świadka G. C. na grzywny w wysokości po 500 zł oraz zarządził przymusowe doprowadzenie świadka. Podjęte środki okazały się jednak bezskuteczne. Z notatki policji sporządzonej w dniu 11.04.2013 r. wynikało, że G. C. wyjechała poza granice kraju, prawdopodobnie do Niemiec, i nie była znana data jej powrotu. W dniu 24.04.2013 r. Sąd wezwany zwrócił odezwę bez wykonania. Należy zauważyć, że dołączone przez strony dokumenty a także przeprowadzone dowody z zeznań świadków umożliwiły rozstrzygnięcie wątpliwości, jakie pojawiły się w toku postępowania a także dały możliwość dokładnego zweryfikowania twierdzeń stron oraz wyjaśnienia kwestii spornych, w szczególności związanych z ich wzajemnymi relacjami. Dowód z przesłuchania G. C., w sytuacji dołączenia kserokopii jej listu do pozwanego (którego treść nie była kwestionowana) a także kserokopii zawiadomienia z dnia 08.11.2010 r. informującego o miejscu pobytu A. G. (2), nie był elementem nieodzownym dla ustalenia okoliczności dotyczących jej kontaktu z A. G. (2), zachowania pozwanego oraz ukrywania jej przed rodziną, tym bardziej, że okoliczności te zostały całkowicie wyjaśnione na podstawie szeregu innych dokumentów (np. pism E. G.) oraz zeznań stron i świadków.

Sąd wskakuje także, że wnioskująca o przeprowadzenie z zeznań świadka E. G., mimo wiedzy o wyznaczeniu siedmiu rozpraw w celu przesłuchania świadka, nie podjęła jakiejkolwiek inicjatywy zmierzającej do ustalenia miejsca jej pobytu czy też w ogóle wyjaśnienia przyczyn jej niestawiennictwa. Z tych przyczyn Sąd postanowił pominąć dowód z jej przesłuchania.

Sąd pominął dowód z przesłuchania powódki M. G. wobec braku jej stawiennictwa na wyznaczonym terminie rozprawy.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo, jako nieuzasadnione, nie zasługiwało na uwzględnienie.

A. G. (2), domagała się nakazania pozwanemu A. G. (1) złożenia oświadczenia woli w przedmiocie zwrotnego przeniesienia własności darowanego mu na podstawie umowy darowizny z dnia 07.11.2008r. lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...). Uzasadniała to faktem odwołania darowizny w akcie notarialnym sporządzonym w szpitalu w dniu 18.06.2010 r. z uwagi na jego rażącą niewdzięczność. Pozwany wskazywał na konieczność oddalenia powództwa w całości podnosząc, że nie miała miejsca z jego strony rażąca niewdzięczność stanowiąca przesłankę do odwołania darowizny a tym bardziej, że po jej dokonaniu przestał się interesować jej losem.

Po śmierci powódki w dniu (...)w jej miejsce wstąpiły jej córki a siostry pozwanego – E. G. i M. G..

Podstawę materialną roszczenia A. G. (2) oraz jej następczyń stanowił przepis art. 64 k.c. zgodnie z którym prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające obowiązek danej osoby do złożenia oznaczonego oświadczenia woli, zastępuje to oświadczenie.

Przepis powołanego wyżej artykułu nie jest samoistną podstawą dla kreowania obowiązku złożenia oznaczonego oświadczenia woli. Stanowi on jedynie podstawę prawną do przymusowej realizacji obowiązku, który wynika z innego źródła Obowiązek złożenia oznaczonego oświadczenia woli może wynikać z czynności prawnej, z ustawy albo z aktu administracyjnego.

W przedmiotowej sprawie obowiązek ten miał podstawę w czynności prawnej jaką było odwołanie darowizny przez powódkę A. G. (2) z powodu rażącej, jej zdaniem, niewdzięczności obdarowanego pozwanego. Sytuację tą reguluje z kolei art. 898 k.c. który stanowi, że darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności. Zgodnie z § 2 tego przepisu zwrot przedmiotu odwołanej darowizny powinien nastąpić stosownie do przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. Od chwili zdarzenia uzasadniającego odwołanie obdarowany ponosi odpowiedzialność na równi z bezpodstawnie wzbogaconym, który powinien się liczyć z obowiązkiem zwrotu.

Ponieważ oświadczenie woli o odwołaniu darowizny odnosi jedynie skutek obligacyjny i stwarza po stronie obdarowanego obowiązek zwrotu przedmiotu odwołanej darowizny to dla wymuszenia realizacji skutku rzeczowego darczyńca powinien wystąpić z powództwem o zobowiązanie obdarowanego do złożenia oświadczenia woli o przeniesieniu własności nieruchomości z powrotem na darczyńcę, co wynika z zawartego w art. 898 § 2 k.c. odesłania do bezpodstawnego wzbogacenia, które wskazuje na wyłączenie automatycznego skutku rzeczowego odwołania darowizny.

W rozpoznawanej sprawie A. G. (2) na mocy umowy darowizny sporządzonej w formie aktu notarialnego w dniu 07.11.2008 r. darowała pozwanemu A. G. (1) lokal mieszkalny o powierzchni 72 m ^{( 2)} położony przy ul. (...) we W.. Ustalony w sprawie stan faktyczny wykazał, że pozwany A. G. (1) w lokalu tym nie mieszkał. Mieszkanie to zajmowała A. G. (2) wraz z córką E. G., z którą była w ciągłym konflikcie. Ich spór doprowadził w konsekwencji do tego, że A. G. (2) w połowie 2006 roku wniosła przeciwko córce pozew o eksmisję z jej mieszkania. Uzasadniając roszczenie opisała, że córka nie partycypuje w kosztach utrzymania mieszkania a także dopuszcza się zastraszania jej oraz niszczenia jej własności. Sąd Rejonowy dla Wrocławia Fabrycznej I Wydział Cywilny, po przeprowadzeniu postępowania dowodowego wyrokiem z dnia 14.12.2006 r. orzekł o eksmisji E. G. nakazując wstrzymanie wykonania wyroku do czasu zaoferowania przez Gminę W. lokalu socjalnego. E. G. nadal zamieszkiwała zatem z A. G. (2) utrzymując chłodne relacje. E. G. skłócona była także z A. G. (1). Nigdy nie uczestniczyła w uroczystościach rodzinnych, nie była obecna także na jego uroczystości weselnej. Warto podkreślić w tym miejscu, że dwa tygodnie po zaistnieniu wypadku A. G. (2), tj. w dniu 10.06.2010 r. została powiadomiona przez Gminę W. o przyznaniu jej lokalu socjalnego przy ul. (...) we W., czego konsekwencją mogło być wyegzekwowanie orzeczenia eksmisyjnego z dnia 14.12.2006 r.

O istnieniu lub nieistnieniu podstaw do odwołania darowizny z powodu rażącej niewdzięczności decydują w każdym wypadku konkretne okoliczności, rozważane na tle zwyczajów panujących w określonym środowisku społecznym.

W niniejszej sprawie A. G. (2) a później E. G. i M. G. jako rażącą niewdzięczność pozwanego uzasadniającą odwołanie darowizny wskazywały na brak zainteresowania, rzadkie odwiedziny, brak pomocy finansowej, brak starań o poprawę warunków mieszkaniowych matki oraz obawa o brak opieki po wypadu i oddanie jej do zakładu opieki.

Pozwany zaprzeczył wszystkim tym zarzutom i wskazał, że miał z matką dobre relacje a oświadczenie woli A. G. (2) złożyła pod wpływem jego siostry E. G..

Zgodnie z art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. powódki miały obowiązek udowodnienia okoliczności, które ich zdaniem miałyby czynić zasadnym odwołanie darowizny i uprawniać do żądanie zwrotu przedmiotu darowizny.

Analizując zgromadzony w sprawie materiał dowodowy należy stwierdzić, iż powódki nie udowodniły faktów, z których wywodzili skutki prawne, tj. tego, że ze strony obdarowanego syna A. G. (2) doświadczyła rażącej niewdzięczności, która uzasadniałaby odwołanie uczynionej w 2008 roku darowizny. I tak, Sąd doszedł do przekonania, że relacje A. G. (2) z A. G. (1) były bardzo dobre i to zarówno przed sporządzeniem aktu darowizny jak i po zaistnieniu wypadku. A. G. (1) oraz jego żona i wnuczka spotykali się kilka razy w tygodniu, często spędzali czas na działce. A. G. (1) interesował się jej życiem i lubił spędzać z nią czas. Materiał dowodowy wykazał także, że po wypadku należycie dbał o dobro matki, odwiedzał ją w szpitalu, często kontaktował się lekarzami leczącymi A. G. (2) po amputacji nóg i zorganizował jej opiekę w szpitalu we W. a później w szpitalu w Ż.. Zdaniem Sądu to E. G. była skonfliktowana z matką, a po jej wypadku, weszła w ostry konflikt z bratem, mając prawdopodobnie świadomość, że ważą się losy jej miejsca zamieszkania. Konflikt rodzeństwa przybrał na sile do tego stopnia, że nie byli oni w stanie porozumieć się odnośnie miejsca pobytu matki po wypisie ze szpitala. Obydwoje otrzymali listę placówek udzielających profesjonalnej opieki medycznej i rehabilitacji ze wskazaniem lekarzy prowadzących, że A. G. (2) powinna przynajmniej do czasu nauczenia się siedzenia, pozostać w placówce leczniczo opiekuńczej. E. G. sprzeciwiała się temu twierdząc, że sama należycie się matką zajmie. A. G. (1) zdecydował się jednak przewieść matkę do Szpitala w Ż., skąd została ona zabrana w dniu 17.11.2010 r. przez E. G., która nie poinformowała o tym fakcie nawet lekarzy. Pod opieką E. G. A. G. (2) przebywała do śmierci w dniu (...) r.

Rażącą niewdzięczność w rozumieniu art. 898 § 1 k.c. musi cechować znaczne nasilenie złej woli skierowanej na wyrządzenie darczyńcy krzywdy lub szkody majątkowej. Czynami świadczącymi o rażącej niewdzięczności obdarowanego są m.in. odmówienie pomocy w chorobie, odmowa pomocy osobom starszym, rozpowszechnianie uwłaczających informacji o darczyńcy, pobicia czy ciężkie znieważenia. Znamion rażącej niewdzięczności nie wyczerpują czyny nieumyślne obdarowanego, a nawet drobne czyny umyślne, ale niewykraczające poza zwykłe konflikty rodzinne. (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17.11.2011 r. sygn. akt IV CSK 113/11 oraz Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 07.07.2009 r. sygn. akt VI ACa 63/09). W podobnym tonie wypowiedział się także Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 14.04.2005 r. (sygn. akt VI ACa 60/05) stwierdzając, że przez pojęcie "rażącej niewdzięczności" należy rozumieć tylko takie czynności obdarowanego - działania lub zaniechania, które są skierowane przeciwko darczyńcy z zamiarem nieprzyjaznym, nie zaś przeciwko osobom trzecim, nawet bardzo darczyńcy bliskim. O rażącej niewdzięczności nie może być mowy, gdy obdarowany dopuszcza się wobec darczyńcy działań godzących w jego dobra, ale czyni to nieumyślnie, a nawet umyślnie, lecz działania te nie wykraczają poza ramy zwykłych konfliktów życiowych (rodzinnych) w określonym środowisku.

Stan faktyczny sprawy nie wskazywał jednak, by A. G. (1) dopuścił się względem swojej matki rażącej niewdzięczności ani przed zawarciem umowy ani po. Sąd dał mu wiarę w całości, kiedy opowiadał o jego relacjach z A. G. (2), o ich planach wspólnego zamieszkania, o podejmowanych działaniach związanych z jej leczeniem po wypadku a także o próbach porozumienia się z E. G.. Jego relacje potwierdzone zostały w zeznaniach przesłuchanych w sprawie świadków a także w szeregu dokumentów, w tym dokumentacji medycznej oraz protokołach z wizji lokalnej. Zdaniem Sądu przyczyną przedmiotowego powództwa jest konflikt pomiędzy powódką E. G. a A. G. (1), który krytyczny punkt osiągnął po wypadku A. G. (2). Zdaniem Sądu, matka stron stała się ofiarą ich sporów. W toku postępowania czynili oni sobie wzajemnie zarzuty odnośnie niewłaściwego zachowania, które to w istocie miały niewiele wspólnego z przedmiotem postępowania. W związku z powyższym, ponieważ nie potwierdziły się zarzuty powódek o niewdzięczności obdarowanego brata, mającej być podstawą odwołania darowizny, Sąd powództwo w całości oddalił jako nie udowodnione.

W pkt. II wyroku Sąd na podstawie przepisów rozdziału 15 rozporządzenia z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oraz § 2 pkt. 3 zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adwokat K. W. kwotę 7200 zł tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu powódce E. G..

O kosztach postępowania Sąd orzekł w punkcie III sentencji wyroku, na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i mając na uwadze wynik postępowania, tj. fakt, że pozwany wygrał je w całości, kosztami obciążył solidarnie powódki. Sąd zasądził od powódek na rzecz pozwanego kwotę 7200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, które ustalił w oparciu o § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. (Dz. U. z 2002 r., Nr 163, poz. 1349 ze zm.) w sprawie opłat za czynności radcowskie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

Z/:

1)  odnotować,

2)  odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi z urzędu powódki E. G.,

3)  odpis wyroku z uzasadnieniem i pouczeniem doręczyć pełnomocnikowi powódki M. G. – E. G.

4)  kal. 14 dni.