Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II Ca 1292/12

POSTANOWIENIE

Dnia 27 maja 2013 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu, Wydział II Cywilny - Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący - SSO Jarosław Jaroń

Sędziowie: SSO Jolanta Bojko (spr.)

SSR del. Karolina Maciejewska

Protokolant: Elżbieta Biała

po rozpoznaniu w dniu 13 maja 2013 r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy ze skargi I. C. o wznowienie postępowania

zakończonego prawomocnym postanowieniem Sądu Okręgowego we Wrocławiu

z dnia 27 listopada 2008 r., sygn. akt II Ca 950/08

w sprawie z wniosku I. C.

przy udziale J. K.

o podział majątku wspólnego

postanawia:

I.  uchylić postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 27 listopada 2008r.;

II.  zmienić postanowienie wstępne Sądu Rejonowego dla Wrocławia -Śródmieścia we Wrocławiu z dnia 4 czerwca 2008r. sygn akt I Ns 297/07 w ten sposób, że uchylić pkt I ppkt 4 i oddalić apelację w pozostałym zakresie;

III.  oddalić skargę o wznowienie postępowania wnioskodawczyni I. C. w pozostałym zakresie;

Sygn. akt II Ca 1292/12

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 27 listopada 2008 r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu w sprawie o sygnaturze akt II Ca 950/08 z wniosku I. K. (1) przy udziale J. K. o podział majątku wspólnego oddalił apelację wnioskodawczyni od postanowienia wstępnego Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Śródmieścia we Wrocławiu z dnia 4 czerwca 2008 r., sygn. akt I Ns 297/07.

W uzasadnieniu tego postanowienia Sąd Okręgowy wskazał, iż wnioskodawczyni I. K. (2) wniosła o dokonanie podziału majątku wspólnego jej i byłego męża J. K.. Podała, że majątek ten stanowi kwota 445.000 dolarów australijskich pochodząca ze sprzedaży dwóch nieruchomości w Australii. Domagała się zasądzenia od uczestnika na jej rzecz połowy tej kwoty, pomniejszonej o 20.000 dolarów australijskich stanowiących wspólne środki stron, które wnioskodawczyni przeznaczyła na uzupełnienie kwoty zakupu w Polsce nieruchomości nabytych do swego majątku odrębnego. Stanowisko uczestnika ewoluowało w toku postępowania i ostatecznie wniósł on o oddalenie wniosku, zarzucając, że strony dokonały umownego podziału majątku. Wnioskodawczyni otrzymała lokale mieszkalne we W. i W. oraz działkę pod W., nabyte przez nią w czasie trwania małżeństwa ze wspólnych środków stron. Uczestnik zaś zachował środki finansowe ze sprzedaży nieruchomości w Australii, pomniejszone o 75.000 dolarów australijskich wydatkowane przez strony na sfinansowanie pobytu w USA, zakup samochodów i darowiznę dla ich syna na zakup mieszkania.

Sąd Rejonowy ustalił, że małżeństwo stron trwało od 16 stycznia 1999 r. do 7 kwietnia 2003r., kiedy to zostało rozwiązane przez rozwód wyrokiem Federalnego Sądu Rozjemczego
w P. Australii. Wyrok uprawomocnił się 27 czerwca 2003 r. Został on uznany za skuteczny na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej wyrokiem Sądu Okręgowego we Wrocławiu
z dnia 11 czerwca 2007 r., sygn. XIII Co 43/07.

W maju 2003 r., legitymując się pełnomocnictwem udzielonym przez wnioskodawczynię, uczestnik sprzedał dwie nieruchomości w Australii, będące własnością stron. Sprzedaż jednej z nich po odjęciu od uzyskanej kwoty obciążenia w wysokości 18.000 dolarów australijskich, przyniosła dochód w wysokości 342.000 dolarów australijskich. Sprzedaż drugiej nieruchomości, po rozliczeniu ciążącego na niej obciążenia wynikającego z kredytu na jej zakup przyniosła 38.000 dolarów australijskich.

W trakcie trwania małżeństwa wnioskodawczyni kupiła trzy nieruchomości w Polsce:

a) w dniu 29 października 1999 r. niezabudowaną działkę budowlaną o powierzchni 979 m2 we wsi D. pod W. za kwotę 40.000 zł;

b) w dniu 10 grudnia 1999 r. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) we W., pozostające w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej (...) za kwotę 125.000 zł;

c) w dniu 16 grudnia 1999 r. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ul. (...), pozostające w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej Na (...) za kwotę 90.000 zł.

Zakup lokalu przy ul. (...) we W. częściowo sfinansowany został z darowizny, którą wnioskodawczyni otrzymała od matki, w kwocie co najmniej 25.000 zł.

W czerwcu 2007 r. wnioskodawczyni sprzedała za 370.000 zł spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu przy ul. (...) we W..

W trakcie małżeństwa strony prowadziły wspólne gospodarstwo domowe. Wnioskodawczyni zajmowała się prowadzeniem domu i wychowaniem dzieci.

Strony pracowały zawodowo, przy czym wnioskodawczyni zaniechała zatrudnienia po doznaniu uszczerbku na zdrowiu w następstwie wypadku przy pracy. Z tego tytułu od (...) sp. z o.o. otrzymała odszkodowanie pracownicze
w kwocie 36.100 dolarów australijskich, które wypłacano jej do 17.04.1986 r. Podczas zamieszkiwania w Austrii strony zostały okradzione ze złotej biżuterii w wyniku włamania do ich domu.

Kierując się tymi ustaleniami, Sąd Rejonowy ocenił, że nie zawierają one żadnych dowodów, by strony dokonały już, choćby częściowego, podziału majątku dorobkowego.

Postępowanie dowodowe wykazało przynależność do majątku wspólnego stron środków finansowych uzyskanych ze sprzedaży w 2003 r. dwóch nieruchomości w Australii w kwotach 342.000 dolarów za jedną i 38.000 dolarów za dugą.

Do składników majątku dorobkowego Sąd Rejonowy zaliczył też prawo własności nieruchomości w D., spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego
w W. przy ul. (...), kupione przez wnioskodawczynię w trakcie małżeństwa oraz kwotę 380.000 zł uzyskaną ze sprzedaży spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) we W.. Za zaliczeniem tych nieruchomości i środków finansowych do majątku wspólnego przemawiało to – jak argumentował Sąd Rejonowy – że nabyte zostały w trakcie małżeństwa bądź pochodzą ze sprzedaży praw majątkowych nabytych w tym okresie. Stanowią więc dorobek małżonków. Są nim bowiem przedmioty i prawa majątkowe nabyte w czasie małżeństwa (art.31 k.r.io.). Wedle Sądu Rejonowego wnioskodawczyni nie udowodniła swego twierdzenia, aby nabycie przez nią trzech nieruchomości w 1999 r. nastąpiło ze środków pochodzących z jej majątku odrębnego, a tym samym nie stanowiły one majątku dorobkowego stron. Sąd wskazał, że uczestnik zaprzeczył, by uczestniczka na kupno nieruchomości przeznaczyła środki stanowiące jej majątek odrębny. Co do twierdzeń i zeznań wnioskodawczyni o wysokości kwot uzyskanych przez nią jako odszkodowania, uczestnik przyznał jedynie fakt uzyskania świadczenia z tego tytułu w 1985 r., choć i ono, według niego, nie zostało przeznaczone na zakup nieruchomości przez wnioskodawczynię. W tej sytuacji, jak argumentował Sąd, powinna była ona przedstawić dowód na to, że środki na zakup trzech nieruchomości kupionych przez nią, nie pochodziły z majątku wspólnego. Sąd Rejonowy uznał też za nieudowodnione przez uczestnika, by w skład majątku dorobkowego stron wchodziła złota biżuteria. Sąd wskazał na dowód z zeznań syna stron, z którego wynika, że rodzice utracili biżuterię w wyniku kradzieży z włamaniem do ich domu.

Ocena materiału dowodowego przywiodła Sąd Rejonowy do wydania postanowienia wstępnego z 4 czerwca 2008 r., w którym:

I. ustalił, iż w skład majątku dorobkowego małżonków I. C. i J. K. wchodzą:

1. środki pieniężne uzyskane ze sprzedaży nieruchomości położonej (...) w kwocie 342.000 $ (trzysta czterdzieści dwa tysiące dolarów australijskich),

2. środki pieniężne uzyskane ze sprzedaży nieruchomości położonej (...) w kwocie 38.000 $ (trzydzieści osiem tysięcy dolarów australijskich);

3. środki pieniężne uzyskane ze sprzedaży własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego we W. przy ul. (...) znajdującego się
w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w kwocie 380.000 zł (trzysta osiemdziesiąt tysięcy złotych);

4. prawo własności do działki budowlanej nr (...) o powierzchni 979 m 2, położonej w miejscowości D., gmina K. dla której Sąd Rejonowy dla Wrocławia - Krzyków Wydział IV Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW nr (...);

5. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ul. (...) znajdujące się w Zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej Na (...) w W.;

II. ustalił, iż udziały stron w majątku dorobkowym są równe i wynoszą po 1/2.

Apelację od tego postanowienia złożyła wnioskodawczyni.

Zaskarżyła ją w zakresie ustalenia przez Sąd Rejonowy, że w skład majątku wspólnego stron wchodzą:

- środki pieniężne uzyskane ze sprzedaży własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego we W. przy ulicy (...) (ppkt 3 pkt I orzeczenia);

- prawo własności działki budowlanej nr (...) o powierzchni 979 m 2, położonej
w miejscowości D., gmina K., dla której Sąd Rejonowy dla Wrocławia - Krzyków, Wydział IV Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW nr (...) wraz
z nieruchomością budynkową w trakcie budowy (ppkt 4 pkt I orzeczenia);

- spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ulicy (...) (ppkt 5 pkt I orzeczenia).

Wnioskodawczyni zarzuciła błędy oraz sprzeczności w istotnych ustaleniach faktycznych polegające na:

- przyjęciu w jednej części uzasadnienia, iż wnioskodawczyni nie przedstawiła żadnych dowodów w formie dokumentów co do wysokości otrzymanego odszkodowania (karta 11 uzasadnienia), przy jednoczesnym ustaleniu przez Sąd w innej części uzasadnienia, iż wnioskodawczyni otrzymała odszkodowanie w wysokości 36.100,00 tys. dolarów australijskich, na co dowodem miało być przedłożone przez wnioskodawczynię pismo (...)z dnia 30 maja 2006r. przez wnioskodawczynię (karta 6 uzasadnieniaorzeczenia),

- przyjęciu, iż wnioskodawczyni nie przedstawiła żadnych dowodów w formie dokumentów, co do wysokości otrzymanych odszkodowań - wobec przedłożenia przez wnioskodawczynię dokumentów potwierdzających uzyskanie odszkodowań.

Zdaniem wnioskodawczyni udowodniła ona, że miała stanowiące jej odrębny majątek środki, za które kupiła w 1999 r. trzy nieruchomości w Polsce i wykazała pismami z 30 maja 2006 r. i 12 maja 2006 r., że otrzymała świadczenie z tytułu odszkodowania oraz wysokość kwot.

Wnioskodawczyni zarzuciła nadto błąd w przyjęciu, że z całokształtu okoliczności nabycia nieruchomości nie wynika fakt zakupienia ich z majątku odrębnego, a także nieuwzględnienie wszystkich składników majątkowych będących w posiadaniu uczestnika, będących przedmiotem majątku wspólnego; naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 k.p.c. poprzez dokonanie jedynie częściowego i ograniczonego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego; naruszenie prawa materialnego, tj. art. 33 k.r.io. poprzez niezaliczenie do majątku osobistego wnioskodawczyni przedmiotów majątkowych nabytych
z posiadanego majątku osobistego; nieuwzględnienie przez Sąd I instancji tego, iż strony miały wspólnie przeznaczyć środki uzyskane ze sprzedaży nieruchomości położonych w Australii na inwestycję w postaci zakupu nieruchomości w Polsce i w rezultacie nieuwzględnienie wartości nieruchomości zakupionych przez uczestnika w majątku wspólnym.

Wskazując na podniesione zarzuty, wnioskodawczyni wniosła o:

1) zmianę postanowienia poprzez orzeczenie, iż nieruchomości opisane w ppkt 3, 4 oraz 5 pkt I zaskarżonego orzeczenia wchodzą w skład majątku odrębnego wnioskodawczyni, oraz poprzez uwzględnienie w majątku wspólnym wartości nieruchomości zakupionych ze wspólnych środków przez uczestnika w Polsce;

2) ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Okręgowy ocenił, iż zarzuty apelacji nie dawały podstaw do innego rozstrzygnięcia niż wynikające z postanowienia wstępnego Sądu Rejonowego.

W ocenie Sądu Okręgowego Sąd I instancji zasadnie w skład majątku dorobkowego stron zaliczył dwie nieruchomości kupione przez wnioskodawczynię w 1999 r. i środki uzyskane ze sprzedaży trzeciej nieruchomości kupionej w tym samym czasie. Uzasadnienie takiego stanowiska nie budzi zastrzeżeń Sądu Okręgowego. Sąd I instancji wskazał, że nieruchomości te nabyte zostały w czasie małżeństwa, regułą jest zaś to, że rzeczy i prawa majątkowe nabyte w okresie trwania małżeństwa wchodzą do majątku wspólnego.

Twierdzenie, że nieruchomości kupione przez wnioskodawczynię w okresie trwania małżeństwa stron nabyte zostały z jej majątku odrębnego wymagało z jej strony udowodnienia, że taki majątek posiadała, był on wystarczający na pokrycie ceny zakupu nieruchomości, a wreszcie to, że środki z tego właśnie źródła zostały przeznaczone na zakup nieruchomości. Sąd Rejonowy trafnie wskazał, że z samego faktu, że wnioskodawczyni miała środki stanowiące jej majątek odrębny nie wynika, że przeznaczyła je na zakup nieruchomości w Polsce w 1999 r.

Możliwości takiej zdawały się przeczyć podnoszone przez uczestnika okoliczności, które przedstawiał w toku postępowania przed wydaniem postanowienia wstępnego, jak i w odpowiedzi na apelację. Wskazywał na to, że pierwsze odszkodowanie zostało wnioskodawczyni wypłacone w 1985 r., tj. kilkanaście lat przed zakupem nieruchomości, późniejsze zaś pod koniec lat dziewięćdziesiątych. W sytuacji zaś, kiedy strony żyjąc w Australii musiały prowadzić gospodarstwo domowe i miały na utrzymaniu dwoje dzieci, wnioskodawczyni zaś przez dłuższe okresy nie pracowała, posiadane środki przeznaczyła na sfinansowanie kosztów bieżącego utrzymania rodziny, część zaś tylko kwot z odszkodowania, w nieokreślonej bliżej wysokości przeznaczona została na sfinansowanie części ceny zakupu nieruchomości nabytych w Polsce w 1999 r. Ocena Sądu Rejonowego, co do braku wykazania, że środki zakupu nieruchomości zostały wyasygnowane przez wnioskodawczynię z jej majątku odrębnego, należy uznać za właściwą także i z tej przyczyny, że wnioskodawczyni nie udowodniła, by miała miejsce jakakolwiek operacja transferu pieniędzy z Australii do Polski, gdzie miała być uregulowana zapłata ceny za nabyte nieruchomości.

Zdaniem Sądu Okręgowego myliła się wnioskodawczyni, zarzucając Sądowi Rejonowemu w swojej apelacji, iż przyjął on, że nie przedstawiała żadnych dowodów co do wysokości otrzymanego odszkodowania. Sąd Rejonowy uznał bowiem za udowodnione, że w 1986 r. otrzymała odszkodowanie w kwocie 36.100 dolarów australijskich, na co wskazywał dowód z informacji (...). Ustalenie takiego faktu znalazło potwierdzenie na karcie 6 uzasadnienia postanowienia. Wbrew zaś stanowisku wnioskodawczyni, nie przedłożyła ona żadnego dowodu na piśmie na okoliczność wysokości kwot i dat otrzymania innych świadczeń odszkodowawczych. Co do powołanego przez nią pisma procesowego z 12 lipca 2006 r. (wniosek o podział majątku), przy którym miałoby się znajdować potwierdzenie otrzymania kwoty 60.000 dolarów australijskich w 1999 r., zwrócono uwagę, że pisma, które miałoby to potwierdzać nie ma, mimo że jest wymienione w punkcie 7 załączników do wniosku.

Ocena zarzutów dotyczących zaliczenia przez Sąd Rejonowy do majątku wspólnego własności nieruchomości nabytych przez wnioskodawczynię w 1999 r. prowadzi zdaniem Sądu Okręgowego do wniosku, że są one nieuzasadnione, a stanowisko Sądu Rejonowego jest słuszne i poparte trafnymi argumentami.

Nie potwierdziły się też inne zarzuty apelacji. Nie było możliwym zaliczenie do majątku dorobkowego ruchomości nabytych przez uczestnika za środki pochodzące ze sprzedaży nieruchomości stron w Australii. Zakup nieruchomości w Polsce został dokonany przez uczestnika już po rozwiązaniu małżeństwa. Zgodnie więc z zasadą wynikającą z art. 31 § 1 k.r.o., z której wynika, że wspólność majątkowa małżeńska obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania małżeństwa, skoro nabyte zostały po jego rozwiązaniu, do wspólności tej nie wchodzą.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy oddalił apelację wnioskodawczyni.

Wnioskodawczyni I. C. wniosła w dniu 8 października 2012 r. podlegającą rozpoznaniu w niniejszym postępowaniu skargę o wznowienie postępowania zakończonego wyżej wskazanym prawomocnym postanowieniem Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 27 listopada 2008 r., w sprawie o sygn. akt II Ca 950/08.

Wnioskodawczyni zaskarżyła wyżej wskazane postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiu – na podstawie art. 524 § 1 k.p.c. i 403 § 2 k.p.c. w zw. z art. 13 §2 k.p.c. – wskazując, iż doszło do wykrycia takich okoliczności dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których wnioskodawczyni nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu, a mianowicie wnioskodawczyni, już po wydaniu przedmiotowego orzeczenia, weszła w posiadanie dokumentów potwierdzających dokonanie w Polsce wypłat środków pochodzących z odszkodowań, które zgodnie z jej wolą (m.in. wyrażoną w umowach nabycia nieruchomości) zostały przeznaczone na zakup nieruchomości z jej majątku odrębnego. Jednocześnie wnioskodawczyni podniosła, że wykryła kolejny środek dowodowy w postaci świadka R. M. zamieszkałej w S., która posiadała istotne informacje w zakresie środków finansowych przeznaczonych na zakup w 1999 r. przez wnioskodawczynię wskazanych nieruchomości z jej majątku odrębnego.

Na tej podstawie wnioskodawczyni wniosła o:

I. wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 27 listopada 2008 r.

II. zmianę powyższego orzeczenia poprzez orzeczenie, iż w skład majątku odrębnego wnioskodawczyni wchodzą następujące nieruchomości:

1. niezabudowana działka budowlana nr (...) o powierzchni 979 m 2 położona we wsi D., gmina K., dla której Sąd Rejonowy dla Wrocławia - Krzyków we Wrocławiu prowadzi księgę wieczystą KW nr (...) - zakupiona w dniu 29.10.1999 r.;

2.własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ul. (...), znajdujące się w zasobach mieszkaniowych Spółdzielni Mieszkaniowej Na (...) - zakupione w dniu 10.12.1999 r.

3.własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) we W. znajdujące się w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej (...) - zakupione 16.12.1999 r.

Wnioskodawczyni wniosła nadto o dopuszczenie dowodów:

-

z dokumentów w postaci poświadczonej kopii wydruków wypłat środków pieniężnych przez wnioskodawczynię z jej karty płatniczej: z dnia 25 października 1999 r. na kwotę 11.200 zł, z dnia 29 października 1999 r. na kwotę 70.000 zł, z dnia 10 grudnia 1999 r. na kwotę 60.000 zł, z dnia 18 grudnia 1999 r. na kwotę 7.000 zł i z dnia 22 grudnia 1999 r. na kwotę 4.500 zł. - na okoliczność wypłacania przez wnioskodawczynię z jej karty płatniczej środków finansowych na potrzeby zakupu nieruchomości z jej majątku odrębnego;

-

z dokumentu w postaci oświadczenia H. F., zamieszkałej w Australii, na okoliczność wykrycia przez wnioskodawczynię środków dowodowych opisanych wyżej w lipcu 2012 r.;

-

z dokumentu w postaci oświadczenia R. M., zamieszkałej w Australii, na okoliczność wpłacania przez wnioskodawczynię środków otrzymanych od ubezpieczyciela tytułem odszkodowania, na rachunek w związku z którym wydano wnioskodawczyni kartę, z zamiarem zakupu nieruchomości w Polsce;

-

z zeznań świadka H. F., zamieszkałej w Australii, na okoliczność wykrycia przez wnioskodawczynię środków dowodowych w postaci dokumentów opisanych powyżej w lipcu 2012 r.;

-

z zeznań świadka R. M., zamieszkałej w Australii, na okoliczność szczegółów dotyczących transakcji zakupu przez wnioskodawczynię w 1999 r. nieruchomości, w tym zwłaszcza wpłacania w 1999 r. środków pochodzących z odszkodowania wypłaconego na rachunek, w związku z którym wydano wnioskodawczyni kartę płatniczą, z zamiarem zakupu nieruchomości w Polsce.

Nadto skarżąca domagała się zasądzenia od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kosztów przedmiotowego postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa prawnego.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Wnioskodawczyni I. C. wypłaciła z rachunku bankowego w Banku (...) S.A. przy użyciu karty płatniczej: - w dniu 25 października 1999 r. kwotę 11.200 zł; - w dniu 29 października 1999 r. kwotę 70.000 zł; - w dniu 10 grudnia 1999 r. kwotę 60.000 zł; - w dniu 18 grudnia 1999 r. kwotę 7.000 zł, w dniu 22 grudnia 1999r.kwotę 4500 zł.

(Dowód: - wydruki potwierdzenia wypłaty – k. 11 – 14).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Skarga wnioskodawczyni I. C. o wznowienie postępowania była częściowo uzasadniona.

W pierwszej kolejności jednakże należy wskazać, iż badając wstępnie skargę o wznowienie postępowania, Sąd Okręgowy ocenił, iż opiera się ona na ustawowej podstawie wznowienia wskazanej w art. 403 § 2 k.p.c. Podstawą wznowienia postępowania na podstawie art. 403 § 2 k.p.c. mogą być tylko okoliczności oraz środki dowodowe, które istniały przed rozstrzygnięciem sporu (w trakcie postępowania i przed jego zakończeniem). Istniały jednak poza tym postępowaniem, nie były objęte materiałem sprawy. Jeżeli podstawę skargi stanowi art. 403 § 2 k.p.c., sąd bada też, czy rzeczywiście fakty i dowody wskazywane przez stronę zostały przez nią wykryte w czasie, gdy niemożliwe już było powołanie ich w toku sprawy prawomocnie zakończonej. Przepis art. 403 § 2 k.p.c. obejmuje fakty nieujawnialne albo stronie nieznane i dla niej niedostępne, natomiast niemożność skorzystania w poprzednim postępowaniu z określonych okoliczności faktycznych lub środków dowodowych nie zachodzi, gdy istniała obiektywna możliwość powołania ich w postępowaniu. Skarżąca żądała wznowienia postępowania w związku z późniejszym wykryciem środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu. Tymi środkami dowodowymi były wydruki potwierdzenia wypłat z 1999 r. na okoliczność dokonania wypłat przez wnioskodawczynię środków pieniężnych z rachunku bankowego, w związku z którym wydano wnioskodawczyni kartę płatniczą, które wnioskodawczyni zostały przekazane już po wydaniu zaskarżonego postanowienia. Środki te istniały zatem w toku poprzedniego postępowania, ale nie zostały objęte materiałem procesowym sprawy. Skarżąca wykazała też, że nie mogła skorzystać z nich w toku poprzedniego postępowania, przedstawiając oświadczenie H. F., z którego wynika, iż w lipcu 2012 r. H. F. przywiozła wnioskodawczyni z Australii pozostawione przez nią w Australii dokumenty, pośród których znajdowały się wskazane wyżej dowody wypłaty, a nadto tłumacząc, iż dokumenty te zaginęły w związku z przeprowadzką stron z Australii do Polski w 2003 r. i dopiero w lipcu 2012 r. wnioskodawczyni do nich dotarła. Tłumaczenie to w świetle wskazań, jakie wypływają z doświadczenia życiowego i zasad logicznego rozumowania w zestawieniu z treścią oświadczenia Sąd Okręgowy ocenił jako zasługujące na wiarę. Potwierdzenia wypłaty zostały wskazane jako dowody na okoliczność dokonania przez wnioskodawczynię wypłaty środków pieniężnych na zakup nieruchomości objętych skargą z jej majątku odrębnego. Wykazanie tej kwestii miało niewątpliwie wpływ na treść rozstrzygnięcia. Poza tym jako nowy dowód wnioskodawczyni powołała zeznania świadka R. M., zamieszkałej w Australii, której aktualne miejsce pobytu udało się wnioskodawczyni ustalić dopiero we wrześniu 2012 r., a zatem z tego powodu nie mogła powołać się na te zeznania w toku wcześniejszego postępowania. Według twierdzeń skarżącej R. M. była świadkiem wpłaty przez wnioskodawczynię środków otrzymanych od ubezpieczyciela tytułem odszkodowania na rachunek bankowy, w związku z którym wydano wnioskodawczyni kartę płatniczą, z zamiarem zakupu nieruchomości w Polsce. W oparciu o dowód z oświadczenia H. F. Sąd Okręgowy ocenił ponadto, iż w niniejszej sprawie został zachowany termin do wniesienia skargi o wznowienie postępowania. Zgodnie z art. 407 § 1 k.p.c. skargę wnosi się w terminie trzymiesięcznym; termin ten liczy się od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia. Ponieważ jak wynika z oświadczenia H. F. o istnieniu dokumentów w postaci wydruków potwierdzenia wypłat wnioskodawczyni dowiedziała się w dniu 8 lipca 2012 r., należało przyjąć, że skarga o wznowienie postępowania, wniesiona w dniu 8 października 2012 r., została złożona z zachowaniem ustawowego terminu określonego w art. 407 § 1 k.p.c. Co się tyczy oświadczenia R. M. trzymiesięczny termin do wniesienia skargi w związku z możliwości powołania się na wykrycie tego dowodu, co stało się możliwe dopiero z chwilą ustalenia aktualnego miejsca pobytu świadka, zamieszkałego w Australii w dniu 17 września 2012 r., upływał później, bowiem w dniu 17 grudnia 2012 r. Zatem również w tym wypadku termin ten został zachowany.

W związku z tym, iż skarga została oparta na ustawowej podstawie z art. 403 § 2 k.p.c. oraz została wniesiona w ustawowym terminie określonym w art. 407 § 1 k.p.c., skarga o wznowienie postępowania podlegało merytorycznemu rozpoznaniu.

Zgodnie z art. 412 § 1 k.p.c. sąd rozpoznaje sprawę na nowo w granicach, jakie zakreśla podstawa wznowienia. Art. 412 § 2 k.p.c. zaś stanowi, że po ponownym rozpoznaniu sprawy sąd stosownie do okoliczności bądź oddala skargę o wznowienie, bądź uwzględniając ją zmienia zaskarżone orzeczenie albo je uchyla i w razie potrzeby pozew odrzuca lub postępowanie umarza. Rozpoznanie sprawy w granicach zakreślonych przez podstawę wznowienia oznacza, że sąd może oceniać, czy wskazana w skardze podstawa wznowienia jest uzasadniona i jaki wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia ma jej ewentualna zasadność. Należy też zaznaczyć, że granicę rozpoznania sprawy wniesionej przed Sądem II instancji jako sądem orzekającym co do istoty sprawy wyznaczają jednakże nie tylko przyczyny wznowienia, ale i zakres apelacji. Zakres ponownego rozpoznania sprawy przed Sądem Okręgowym sprowadzał się w rezultacie do oceny zasadności zarzutów podniesionych w apelacji wnioskodawczyni od postanowienia Sądu I instancji w kontekście nowych dowodów zaprezentowanych przez nią na tym etapie postępowania dowodów, o które został faktycznie uzupełniony dotychczas zgromadzony materiał dowodowy sprawy. Sąd miał na względzie, że chodziło zatem de facto o rozstrzygnięcie tego rodzaju, czy i jaki wpływ na treść zapadłego dotychczas orzeczenia miały okoliczności wynikające z nowych dowodów.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy i analizie zgromadzonego materiału dowodowego Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że skarga zasługiwała na częściowe uwzględnienie.

Przedkładając dowód z wydruku potwierdzenia wypłaty z dnia 29 października 1999r., wnioskodawczyni wykazała, że w tym dniu wypłaciła za pomocą karty ze swojego rachunku środki pieniężne w wysokości 70.000 zł. Z dokumentu w postaci pisma(...), dopuszczonego jako dowód w postępowaniu toczącym się pod sygn. II WSC 11/11 i II Ca 1238/10, w sprawie wszczętej na skutek wcześniejszej skargi o wznowienie postępowania zakończonego tym samym postanowieniem, wynika zaś, iż w świetle wskazań, jakie wypływają z doświadczenia życiowego należało uznać, za udowodniony fakt, iż środki te pochodziły z uzyskanej dwa miesiące wcześniej przez wnioskodawczynię, tj. w sierpniu 1999 r. kwoty 60.000 dolarów australijskich tytułem odszkodowania. Ponieważ z przeprowadzonego przed Sądem Rejonowym dowodu z aktu notarialnego wynika, iż w dniu 29 października 1999 r. została zakupiona przez wnioskodawczynię nieruchomość we wsi D., gmina K., za cenę w wysokości 40.000 zł, zapłaconą przed podpisaniem aktu, a nadto wnioskodawczyni oświadczyła w nim, że kupuje tę nieruchomość z majątku odrębnego, wskazania, jakie wynikają z doświadczenia życiowego, nasuwają wniosek, iż kwota wypłacona przez wnioskodawczynię z rachunku bankowego w dniu 29 października 1999 r., pochodząca z odszkodowania, jakie otrzymała wnioskodawczyni, została przeznaczona przez nią na zakup wskazanej wyżej nieruchomości. Potwierdzeniem tego jest również dowód z przesłuchania wnioskodawczyni, która wyraźnie wskazała, iż nieruchomość we wsi D. nabyła w całości z odszkodowania.

Zgodnie z art. 33 pkt 6 k.r.i o. do majątku osobistego każdego z małżonków należą przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia Zgodnie zaś z punktem 10 tego przepisu do majątku osobistego należą również przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, należało ustalić, iż prawo własności nieruchomości we wsi D. nie wchodziło w skład majątku wspólnego stron, lecz w skład majątku osobistego wnioskodawczyni.

Podstawa wznowienia postępowania w postaci wykrycia wydruku potwierdzenia wypłaty z dnia 29 października 1999r., mającego wpływ na treść zaskarżonego rozstrzygnięcia była zatem uzasadniona i miała istotny wpływ na treść zaskarżonego postanowienia.

Natomiast dowód z wydruku potwierdzenia wypłaty z dnia 10 grudnia 1999 r. potwierdzał wprawdzie wypłatę przez wnioskodawczynię w dniu 10 grudnia 1999 r. z rachunku bankowego kwoty 60.000 zł. Z dokumentu w postaci pisma (...), dopuszczonego jako dowód w postępowaniu toczącym się pod sygn. II WSC 11/11 i II Ca 1238/10, w sprawie wszczętej na skutek wcześniejszej skargi o wznowienie postępowania zakończonego tym samym postanowieniem, wynika również, iż w świetle wskazań, jakie wypływają z doświadczenia życiowego należało uznać, za udowodniony fakt, iż środki te pochodziły z uzyskanej cztery miesiące wcześniej przez wnioskodawczynię, tj. w sierpniu 1999 r. kwoty 60.000 dolarów australijskich tytułem odszkodowania. Z aktu notarialnego wynika też, że w dniu 10 grudnia 1999 r. wnioskodawczyni nabyła własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego przy ul. (...) we W.. Niemniej w oparciu o dowód z powyższego wydruku potwierdzenia wypłaty, jak i zgromadzone przed Sądem I instancji dowody, w tym dowód z zeznań świadka S. K. oraz z przesłuchania uczestnika postępowania J. K. i częściowo dowód z przesłuchania wnioskodawczyni należało przyjąć, iż wykazano jednoznacznie, iż wprawdzie kwota 60.000 zł na poczet tej ceny została uiszczona z odszkodowania, a 20.000 zł z darowizny dokonanej przez M. B. na rzecz wnioskodawczyni, lecz kolejne 20.000 zł z oszczędności poczynionych przez strony wchodzących w skład majątku wspólnego. Dowody te korelują z treścią aktu notarialnego, z którego wynika, że w dniu 10 grudnia 1999 r. wnioskodawczyni nabyła tę nieruchomość, wpłacając przed podpisaniem aktu 100.000 zł. Treść aktu ponadto wskazuje, że łączna cena wynosiła 125.000 zł, reszta ceny była płatna w ten sposób, że 15.000 zł do 30 kwietnia 2000 r., a 10.000 zł do 30 czerwca 2000 r. Wobec powyższego należało przyjąć, iż wnioskodawczyni nie tylko nie wykazała, że nieruchomość przy ul. (...) we W. została w całości nabyta z jej majątku odrębnego, ale wręcz przyznała, że brakującą resztę ceny przesłał jej mąż. Należy podkreślić, że nie podważa słuszności tej oceny fakt, iż z dowodu z aktu notarialnego wynika, iż wnioskodawczyni oświadczyła, że nabycia dokonuje z majątku odrębnego. Dowód z dokumentu prywatnego w postaci aktu notarialnego nie korzysta bowiem z domniemania zgodności z prawdą okoliczności w nim stwierdzonych. Dowód ten podlega ocenie, jak każdy inny dowód stosownie do treści art. 233 § 1 k.p.c. W świetle powołanych wyżej dowodów z dokumentu w postaci aktu notarialnego w przedstawionym zakresie Sąd Okręgowy ocenił jako niewiarygodny.

Zgodnie zaś z art. 31 § 1 k.r.io. z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Z przepisu tego wynika domniemanie, że nabyte przez oboje małżonków lub przez jednego z nich w czasie trwania wspólności majątkowej powstałej z chwilą zawarcia małżeństwa przedmioty majątkowe wchodzą w skład majątku wspólnego. Zgodnie z art. 33 pkt 6 k.r.i o. do majątku osobistego każdego z małżonków należą przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia Zgodnie zaś z punktem 10 tego przepisu do majątku osobistego należą również przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Należy podkreślić, że z treści art. 33 pkt 2 k.r.i.o wynika, iż przedmioty majątkowe nabyte przez darowiznę, wchodzą w skład majątku osobistego każdego z małżonków, chyba że darczyńca inaczej postanowił.

Mając na względzie dotychczasowe rozważania, własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego przy ul. (...) we W. nabyte przez wnioskodawczynię w dniu 10 grudnia 1999 r., tj. w czasie trwania małżeństwa, należało uznać za majątek wspólny, a kwoty stanowiące majątek osobisty (odrębny) wnioskodawczyni i przeznaczone na jego nabycie w czasie trwania małżeństwa mogły być uznane (gdyby wnioskodawczyni złożyła taki wniosek) za nakłady wnioskodawczyni poczynione z jej majątku osobistego na majątek wspólny. Do majątku wspólnego wchodziły również środki pieniężne uzyskane ze sprzedaży własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego we W. przy ul. (...) w kwocie 380.000 zł.

Z dowodu z wydruku z dnia 18 grudnia 1999 r. z kolei wynika, że wnioskodawczyni w dniu 18 grudnia 1999 r. wypłaciła z rachunku bankowego kwotę 7.000 zł. Z dokumentu w postaci pisma (...), dopuszczonego jako dowód w postępowaniu toczącym się pod sygn. II WSC 11/11 i II Ca 1238/10, w sprawie wszczętej na skutek wcześniejszej skargi o wznowienie postępowania zakończonego tym samym postanowieniem, wynika również, iż w świetle wskazań, jakie wypływają z doświadczenia życiowego należało uznać, za udowodniony fakt, iż środki te pochodziły z uzyskanej cztery miesiące wcześniej przez wnioskodawczynię, tj. w sierpniu 1999 r. kwoty 60.000 dolarów australijskich tytułem odszkodowania. Niemniej nie sposób przyjąć, by kwotę tę wydano na zakup spółdzielczego własnościowego lokalu mieszkalnego w W. przy ul. (...), zważywszy, że z aktu notarialnego wynika, iż jego nabycie nastąpiło wcześniej aniżeli wypłata wspomnianych środków, bo w dniu 16 grudnia 1999 r. i że cena została wpłacona przed podpisaniem aktu. Nadto cena w akcie notarialnym została określona na 90.000 zł. Kwota 7.000 zł byłaby zatem niewystarczająca. Nie sposób przyjąć, aby kwota ta miała być uiszczona ze środków pozostałych po dokonaniu wypłaty w dniu 25 października 1999 r. na kwotę 11.200 zł, potwierdzonej załączonym do skargi wydrukiem potwierdzenia wypłaty z dnia 25 października 1999 r., czy po dokonaniu wypłaty w dniu 29 października 1999 r., gdzie z wypłaty w kwocie 70.000 zł po odliczeniu nabycia nieruchomości we wsi D., pozostała kwota 30.000 zł, zważywszy że z zeznań samej wnioskodawczyni wynikało, że na zakup w dniu 10 grudnia 1999 r. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu nr (...) przy ul. (...) we W. zabrakło jej środków i dlatego część kwoty uzyskała w drodze darowizny od matki, a brakującą resztę przesłał jej mąż. Potwierdziły to zeznania świadka S. K. i dowód z przesłuchania uczestnika J. K.. Skoro w dniu 10 grudnia 1999 r. wnioskodawczyni nie miała wystarczających środków na zakup nieruchomości z odszkodowania, a do tego wnioskodawczyni nie wykazała, by do dnia 16 grudnia 1999 r. dokonała wypłaty kolejnej kwoty, nie było podstaw do jednoznacznych ustaleń, że prawo do lokalu w W. zostało nabyte ze środków pochodzących z odszkodowania. Samo oświadczenie zawarte w akcie notarialnym, iż wnioskodawczyni kupuje nieruchomość za fundusze pochodzące z majątku odrębnego nie podważało tej oceny, zważywszy że akt notarialny jako dokument prywatny nie korzystał z domniemania zgodności z prawdą w przedstawionym zakresie. Podlegał ocenie w oparciu o treść art. 233 § 1 k.p.c. w uwzględnieniem całokształtu okoliczności sprawy.

Stosownie do treści art. 31 k.r.io. należało zatem w odniesieniu do spółdzielczego własnościowego lokalu mieszkalnego w W. przy ul. (...), zastosować domniemanie, że przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności majątkowej powstałej z chwilą zawarcia małżeństwa przez oboje małżonków lub przez jednego z nich należą do majątku wspólnego.

Reasumując, zdaniem Sądu Okręgowego wnioskodawczyni nadal nie udowodniła, aby zakup nieruchomości w Polsce został w całości sfinansowany ze środków stanowiących jej majątek odrębny, tj. ze środków pochodzących z uzyskanego przez nią odszkodowania czy darowizny otrzymanej od matki. Należy wskazać, że w skardze o wznowienie postępowania wnioskodawczyni nie powołała jakichkolwiek dalszych dowodów na okoliczność, że zakup nieruchomości w Polsce został w całości sfinansowany ze środków pochodzących z uzyskanego przez nią odszkodowania oraz darowizny. Wnioskodawczyni nie wskazywała, a tym bardziej nie udowodniła, aby przeznaczyła dalsze konkretnie wskazane kwoty (określone co do wysokości) z majątku odrębnego (odszkodowania i darowizny) na zakup nieruchomości przy ul. (...) we W. i przy ul. (...) w W.. Należało zatem zastosować domniemanie, że przedmioty nabyte w trakcie trwania małżeństwa przez jednego z małżonków zostały nabyte z majątku dorobkowego – na rzecz małżeńskiej wspólności majątkowej. Zasadą jest zatem, że nieruchomość nabyta w trakcie trwania związku małżeńskiego wchodzi do majątku wspólnego. Należy podkreślić, że to na wnioskodawczyni spoczywał nie tylko ciężar przeprowadzenia dowodu, że posiadała ona majątek odrębny, co zostało udowodnione, ale również że majątek ten w istocie przeznaczyła na zakup określonych nieruchomości. Tej ostatniej okoliczności wnioskodawczyni w odniesieniu do nieruchomości przy ul. (...) we W. i przy ul. (...) w W. nie wykazała. Nie było więc podstaw do zakwestionowania dotychczasowych ustaleń, oceny dowodów i oceny prawnej przedmiotowego sporu w przedstawionym zakresie, dokonanej przez Sąd I instancji, które to ustalenia i ocenę podzielił Sąd II rozpoznający apelację od postanowienia Sądu Rejonowego w przedstawionym zakresie. Uzupełnione postępowanie dowodowe przed Sądem II instancji w wyniku wznowienia nie uwiarygodniło okoliczności, które mogłyby mieć istotny wpływ na treść orzeczenia zapadłego przez Sądem Okręgowym w przedstawionym zakresie.

W tym miejscu należy wskazać, iż Sąd Okręgowy oddalił dowód z zeznań świadka H. F., oceniając, iż okoliczności sporne, dla których dowiedzenia został zawnioskowany zostały już dostatecznie wyjaśnione (art. 217 k.p.c.). Fakt dokonania przez wnioskodawczynię wypłaty środków pieniężnych z rachunku bankowego przy użyciu karty płatniczej w datach i kwotach ustalonych w stanie faktycznym sprawy został bowiem wystarczająco wykazany przy pomocy dowodów z dokumentów w postaci wydruków potwierdzenia wypłaty. Podobnie fakt przekazania wnioskodawczyni w lipcu 2012 r. tych dokumentów znalazł odzwierciedlenie w oświadczeniu H. F., któremu Sąd Okręgowy dał wiarę i uznał, iż przeprowadzanie dowodu z zeznań świadka H. F., zamieszkałej w Australii, w sytuacji, gdy przedłożono takie oświadczenie, kłóciłoby się z zasadą ekonomiki procesu i powodowałoby nieuzasadnione przedłużenie procesu. Z tych samych względów Sąd Okręgowy oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka R. M., zamieszkałej w Australii, na okoliczność szczegółów dotyczących transakcji zakupu przez wnioskodawczynię w 1999 r. nieruchomości, w tym zwłaszcza wpłacania w 1999 r. środków pochodzących z odszkodowania wypłaconego na rachunek, w związku z którym wydano wnioskodawczyni kartę płatniczą, z zamiarem zakupu nieruchomości w Polsce. Z uzasadnienia skargi wynika, że R. M. była jedynie świadkiem dokonywania wpłat wskazanych środków finansowych pochodzących z uzyskanych odszkodowań na rachunek wnioskodawczyni, z zamiarem sfinansowania z nich wskazanych nieruchomości. Okoliczność dokonywania tych wpłat na rachunek bankowy, w sytuacji gdy wnioskodawczyni udowodniła dotychczas przeprowadzonymi dowodami fakt uzyskania odszkodowania w sierpniu 1999 r. w kwocie 60.000 dolarów australijskich, jak i że w październiku i grudniu 1999 r. dokonywała wypłat z rachunku bankowego, w świetle wskazań, jakie wypływają z doświadczenia życiowego nie powinna budzić wątpliwości.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 412 § 2 k.p.c., Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji. Uwzględniając skargę o wznowienie postępowania w części, na tej podstawie Sąd Okręgowy zmienił zaskarżone postanowienie Sądu Okręgowego w ten sposób, że uchylił zaskarżone postanowienie Sądu Rejonowego w części, tj. co do pkt I ppkt 4 co do prawa własności nieruchomości położonej w miejscowości D., na obszarze gminy K., a w pozostałym zakresie oddalił apelację od postanowienia wstępnego Sądu Rejonowego. Poza tym Sąd Okręgowy oddalił skargę o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem Sądu Okręgowego w pozostałym zakresie.

Mając na względzie, że skargą o wznowienie postępowania zostało zaskarżone postanowienie Sądu II instancji oddalające apelację na postanowienie wstępne Sądu I instancji, Sąd Okręgowy nie orzekł o kosztach postępowania ze skargi o wznowienie postępowania. Stosownie do treści art. 108 § 1 k.p.c. koszty te winny zostać rozliczone w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie o podział majątku wspólnego.

Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13