Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I Ca 414/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 23 lipca 2013 r. Sąd Rejonowy w Wyszkowie w sprawie z powództwa A. J. przeciwko Gminie W. o zapłatę (sygn. akt I C 76/11) zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 74.136,90 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 27 czerwca 2011 r. do dnia zapłaty, oddalił powództwo w pozostałej części, zasądził od Gminy W. na rzecz A. J. kwotę 8.067 zł (osiem tysięcy sześćdziesiąt siedem złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym kwotę 3.600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego oraz nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa — kasy Sądu Rejonowego w Wyszkowie od Gminy W. kwotę 1.783,73 zł tytułem zwrotu części wynagrodzenia biegłego wypłaconego tymczasowo ze środków budżetowych.

Powyższe orzeczenie Sąd I instancji wydał w oparciu o ustalony w sprawie następujący stan faktyczny i poczynioną na jego podstawie ocenę prawną.

Powód wniósł o zasądzenie od pozwanej kwoty 75.000 zł z tytułu zwrotu pobranych przez Gminę pożytków oraz wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości oznaczonej w ewidencji gruntów numerem (...)o pow. (...) położonej w W.za okres od 30 kwietnia 2009 r. do 15 lutego 2011 r. Ostatecznie wskazywał, że w przypadku nieuwzględnienia żądania z tytułu zwrotu pożytków w jakimkolwiek zakresie wnosi o jego „uzupełnienie” o kwotę należnego wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości, tak aby wysokość zasądzonej łącznie kwoty nie przekraczała 75.000 zł.

Sąd ustalił, że Starosta Powiatu (...)decyzją nr (...)z dnia 07 marca 2008 r. zwrócił nieruchomość oznaczoną w ewidencji gruntów numerem (...)o pow. (...) położoną w W.na rzecz Z. J., M. J., B. J., A. J., K. W., B. N., J. N., T. N.i K. N., od której to Gmina W.złożyła odwołanie. Wojewoda (...)decyzją nr (...).V.DW.(...) (...)z dnia 18 lipca 2008r. utrzymał w mocy rozstrzygnięcie Starosty. Od decyzji Wojewody Gmina wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W.. W konsekwencji Wojewoda (...)postanowieniem nr 789/08 z dnia 24 października 2008 r. wstrzymał z urzędu wykonanie swojej decyzji z dnia 18 lipca 2008 r. Wyrokiem z dnia 30 kwietnia 2009r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w W.w sprawie I SA/Wa (...)oddalił skargę Gminy na decyzję Wojewody (...). Od wyroku Gmina W.złożyła skargę kasacyjną, którą Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 07 lipca 2010 r. (I OSK (...)) oddalił.

Zarząd nieruchomością oznaczoną numerem ewidencyjnym (...) od chwili jej zwrotu przez pozwaną ostateczną decyzją Starosty (...) sprawuje powód.

Targowisko miejskie przy ulicy (...), którego lokalizację regulowała uchwała Rady Miejskiej w W. Nr (...) z dnia 11 grudnia 2003 r., w ramach którego wykorzystywana była działka powoda o numerze ewidencyjnym (...) funkcjonowało do dnia 31 grudnia 2010 r. do tego czasu pobierane były opłaty targowe. Po tej dacie teren targowiska sprzątany był przez kupców, natomiast pozostałe prace wykonywał nieodpłatnie M. W..

W okresie od 30 kwietnia 2009 r. do 15 lutego 2011 r. Gmina W. pobrała z tytułu umowy z dnia 10 grudnia 2008 r. zawartej pomiędzy Gminą W. a P.H.U. (...) W. na okres od 1 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2009 r. (umowa została rozwiązana z dniem 31 sierpnia 2009 r.), kwoty po 5.560 zł za cztery miesiące od maja do sierpnia 2009 r. jako czynsz za dzierżawę targowisk przy ulicy (...) (łącznie 22.240 zł), z tytułu umowy z dnia 31 sierpnia 2009 r. zawartej przez pozwaną z (...) A. K. na okres od 1 września 2009 r. do 31 grudnia 2009 r. kwoty po 500 zł za cztery miesiące jako czynsz za dzierżawę targowiska przy ulicy (...), co stanowi kwotę 2.000 zł, z tytułu umowy z dnia 28 grudnia 2009 r. zawartej pomiędzy Gminą W. a (...) A. K. na okres od 1 stycznia 2010 r. do 31 stycznia 2010 r. kwotę 500 zł za jeden miesiąc czynsz za dzierżawę targowiska przy ulicy (...), z tytułu umowy z dnia 28 stycznia 2010 r. zawartej pomiędzy pozwaną a T. L. na okres od 1 lutego 2010 r. do 31 grudnia 2010 r., kwoty po 4.000 zł za okres od lutego do grudnia 2010 r. czynsz za dzierżawę targowiska przy ulicy (...), tj. łącznie 44.000 zł.

Na podstawie umów, dzierżawcy uprawnieni byli do pobierania opłat targowych od handlujących oraz zobowiązani do przekazywania całości tych kwot na rzecz Gminy, która następnie zwracała dzierżawcom 25 % wysokości opłat.

W oparciu o przeprowadzony w sprawie dowód z opinii biegłego Sąd Rejonowy ustalił, że w sytuacji, gdyby właściciele działki oznaczonej numerem ewidencyjnym (...) oddali nieruchomość do odpłatnego korzystania na podstawie najmu lub dzierżawy w okresie od 30 kwietnia 2009r. do 15 lutego 2011 r. mogliby uzyskać czynsz w kwocie 29.724 zł, miesięcznie kwotę 1.382,50 zł.

Powód pismem z dnia 3 lutego 2011 r. wezwał Gminę W.do zapłaty z tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości oznaczonej w ewidencji gruntów numerem (...)o pow. (...) położonej w W.oraz do zwrotu pożytków lub ich wartości.

W odpowiedzi, pismem z dnia 15 lutego 2011 r. Burmistrz W. poinformował A. J., że nie ma przeszkód w objęciu gruntu przez współwłaścicieli, przepisy prawa nie przewidują wydania zwracanych nieruchomości w drodze protokolarnej.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd I instancji zważył, że powód był uprawniony do dochodzenia i żądania zasądzenia na swoją rzecz całej należności za okres objęty pozwem pomimo tego, że we własności przedmiotowej nieruchomości przysługuje mu jedynie udział. Występując z żądaniem źródło legitymacji powoda wywodzi bowiem z zarządu całą nieruchomością. Powyższy fakt potwierdza oświadczenie złożone przez pozostałych współwłaścicieli o sprawowaniu przez powoda zarządu od chwili zwrotu nieruchomości.

Sąd nie podzielił również stanowiska strony pozwanej w przedmiocie ostateczności i wykonalności decyzji administracyjnej w kwestii zwrotu nieruchomości. Zgodnie bowiem z art. 61 § 6 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (dalej p.p.s.a.) wstrzymanie wykonania aktu lub czynności – w sprawie niniejszej postanowieniem Wojewody z dnia 24 października 2008 r. – upada w razie wydania przez sąd orzeczenia kończącego postępowanie w pierwszej instancji. Zatem od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 30 kwietnia 2009 r. decyzja Starosty Powiatu (...) o zwrocie nieruchomości byłym właścicielom stała się ostateczna i wykonalna. Stanowisko pozwanej, jakoby stan niepewności co do tego komu przysługuje prawo własności nieruchomości trwał aż do wydania wyroku przez Naczelny Sąd Administracyjny, wniesienie skargi kasacyjnej do NSA nie powoduje bowiem kolejnego wstrzymania wykonalności decyzji administracyjnej o zwrocie nieruchomości.

Zdaniem Sądu I instancji roszczenie powoda za okres od dnia 30 kwietnia 2009 r. uzasadnione jest utratą przez pozwaną od tego dnia – jako dotychczasowego właściciela – prawa własności i uzyskaniem statusu posiadacza samoistnego. Z tym dniem ustał pomiędzy stronami powoływany przez pozwaną stan konkurencyjności, a sytuacja prawna stała się jasna.

Rozstrzygając o zakresie odpowiedzialności Gminy W. z tytułu władania nieruchomością bez tytułu prawnego Sąd Rejonowy uznał, że z dniem 30 kwietnia 2009 r. stała się ona posiadaczem samoistnym w złej wierze, winna była bowiem od dnia wydania wyroku przez WSA w Warszawie, zdawać sobie sprawę z jego konsekwencji. Badanie natomiast, czy we wcześniejszym okresie pozwana pozostawała w dobrej czy złej wierze Sąd I instancji za bezcelowe, skoro pojęcia te odnoszą się do posiadacza, natomiast gmina do dnia 30 kwietnia 2009 r. była właścicielem nieruchomości.

Niepodjęcie przez pozwaną, w sytuacji pojawienia się w obrocie prawnym wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, działań mających na celu niezwłoczny zwrot nieruchomości, kontynuowanie przez nią działalności targowiska i ograniczenie się do zakwestionowania wyroku sądu administracyjnego w drodze skargi kasacyjnej, w ocenie sądu I instancji, uzasadnia twierdzenie, że z tą chwilą winno się traktować pozwaną jako posiadacza samoistnego w złej wierze. W konsekwencji, pozbawiony władztwa nad rzeczą właściciel, niekoniecznie korzystający z roszczenia windykacyjnego, może żądać wynagrodzenia za jej zużycie lub pogorszenie, zwrotu pożytków, których posiadacz nie zużył albo wartości tych, które zużył (art. 224 § 2 k.c.), zwrotu wartości pożytków, które nie zostały uzyskane z powodu złej gospodarki, odszkodowania za pogorszenie lub utratę rzeczy (art. 225 k.c.). W powołanych przepisach mowa przy tym o pożytkach naturalnych, jak i cywilnych. Jako pożytki cywilne Sąd I instancji uznał otrzymane z tytułu zawartych przez pozwaną umów dzierżawy kwot czynszu.

Roszczenie powoda z tego tytułu Sąd Rejonowy uznał za usprawiedliwione co do zasady, zaś w zakresie jego wysokości odwołał się do normy art. 322 k.p.c. przyjmując, że ścisłe udowodnienie wysokości żądania jest nader utrudnione, co w konsekwencji wymusza ustalenie odpowiedniej sumy według oceny Sądu, opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy. W konsekwencji bowiem braku możliwości wykazania jaką część czynszu ustalonego na kwotę 5.560 zł łącznie za oba targowiska i pobranego przez Gminę stanowi ten za dzierżawę targowiska przy ul. (...), a w szczególności działki o nr (...) wchodzącej w jego skład, Sąd I instancji przyjął ustaloną przez biegłego kwotę 1.382.50 zł miesięcznie, tj. łącznie za 4 m-ce 5.530 zł (umowa z dnia 10 grudnia 2008 r.).

W odniesieniu do umowy z dnia 28 stycznia 2010 r. dzierżawy targowiska przy ulicy (...) wskazał, że powierzchnia nieruchomości zarządzanej przez powoda stanowiła 72,66 % łącznej powierzchni nieruchomości (działek) wchodzący w jego skład, jako uzasadnione uznał żądanie powoda zwrotu pożytków uzyskanych przez pozwaną w tej właśnie części, tj. w kwocie 31.970,40 zł.

W odniesieniu do żądania zwrotu pożytków nieosiągniętych przez pozwaną z powodu nieprawidłowej gospodarki Sąd, działanie Gminy polegające na oddaniu w dzierżawę targowiska o pow. (...) położonego w centrum miasta, w atrakcyjnej lokalizacji, za kwotę 500 zł miesięcznie, ocenił w kategoriach złej gospodarki w rozumieniu art. 225 k.c. O ile bowiem szczególne okoliczności przedstawione przez pozwaną mogłyby usprawiedliwiać nieznaczne obniżenie czynszu, to ustalenie go na poziomie 500 zł, tj. ośmiokrotnie niższym niż w kolejnej umowie, musiało być ocenione jako prowadzenie złej gospodarki. Ustalając możliwy do uzyskania czynsz Sąd zastosował art. 322 k.p.c. przyjął jako miarodajny czynsz dzierżawny ustalony w opinii biegłego w kwocie 1382,50 zł miesięcznie, uznając go za minimalny możliwy do uzyskania z tytułu dzierżawy działki o numerze (...)w ramach zwykłego racjonalnego zarządzania nieruchomością. W konsekwencji uznał żądanie powoda w tym zakresie w kwocie 6.912,50 (1.382,50 x 5 miesięcy).

W stosunku do żądania powoda wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości nr (...), Sąd uznając je za zasadne ustalił powyższe w wysokości 29.724 zł, co stanowi czynsz, który właściciel mógłby uzyskać, gdyby odpłatnie, na podstawie stosunku prawnego (np. najmu lub dzierżawy) oddał nieruchomość stanowiącą działkę o nr (...) do odpłatnego korzystania w okresie od 30 kwietnia 2009 r. do 15 lutego 2011 r. W tym zakresie odniósł się do dowodu z opinii biegłego określającego możliwy do uzyskania czynsz dzierżawny w wysokości 1382,50 zł (x 21,5 miesiąca).

W zakresie roszczenia odsetkowego Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. ora art. 455 k.c. Wezwanie do zapłaty kwot z tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości oraz zwrot pożytków lub ich wartości zawarte w piśmie powoda z dnia 3 lutego 2011 r. dotarło do Burmistrza Gminy W. nie później niż 15 lutego 2011 r. W piśmie tym jednak powód nie wskazał żądanej kwoty, co uczynił dopiero w pozwie wniesionym w dniu 27 czerwca 2011 r. od którego należało liczyć zatem odsetki ustawowe.

Uwzględniając, że powód dochodził w niniejszym postępowaniu kwoty 75.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 15 lutego 2011 r. Sąd oddalił dalej idące roszczenie powoda.

O powyższego wyroku apelację wniosła pozwana, zaskarżając je całości. Orzeczeniu Sądu I instancji zarzuciła: 1) naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 9 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (dalej u.g.n.) poprzez przyjęcie, że decyzja z dnia 7 marca 2008 r. Starosty Powiatu (...) o zwrocie nieruchomości nr (...) na rzecz byłych właścicieli stała się wykonalna od dnia 30 kwietnia 2009 r. i że z tym dniem Gmina W. utraciła tytuł prawny do przedmiotowej nieruchomości, 2) naruszenie art. 224 i 225 k.c. poprzez połączenie obowiązku zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości i zwrotu pożytków oraz przyjęcie, że pozwana ma zwrócić powodowi pożytki w postaci czynszu dzierżawnego i jednocześnie zapłacić wynagrodzenie za korzystanie z nieruchomości obejmującej ten sam czynsz dzierżawny, który właściciel mógłby uzyskać, 3) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, polegający na przyjęciu, że targowisko przy ul. (...) przynosiło dochody wyższe niż targowisko przy ul. (...) oraz że wysokość dochodów uzyskiwanych przez Gminę z tytułu dzierżawy gruntu na cele targowiska miejskiego odpowiada czynszom wolnorynkowym.

Z uwagi na powyższe zarzuty pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości, a w razie nieuwzględnienia wniosku uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, nadto o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania procesowego z uwzględnieniem kosztów postępowania odwoławczego.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie w całości i zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego, w tym zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd zważył co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy i dokonaną na ich podstawie ocenę prawną sprawy, uznając je za własne.

Jako chybiony należy uznać zarzut skarżącej naruszenia przez Sąd I instancji przepisu art. 9 u.g.n. Trzeba zwrócić uwagę, że - wbrew stanowisku skarżącej - przepis powyższy stanowi wprawdzie przepis szczególny w stosunku do normy art. 61 p.p.s.a., jednakże tylko w zakresie który stanowi przedmiot regulacji art. 9 u.g.n.. Powołany przepis nie reguluje bowiem kwestii, będącej przedmiotem materii art. 61 § 6 p.p.s.a. (upadek wstrzymania aktu), w myśl której wstrzymanie wykonania aktu lub czynności upada w razie wydania przez sąd orzeczenia kończącego postępowania w pierwszej instancji. Brak podstaw, by z treści art. 9 u.g.n. wywieść wniosek sformułowany przez pozwaną, że wstrzymanie wykonania decyzji następuje do czasu prawomocnego zakończenia postępowania przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, skoro przepis ten nie reguluje kwestii upadku wstrzymania decyzji administracyjnej. Przedstawiony przez pozwaną pogląd znajdowałby uzasadnienie w sytuacji uwzględnienia przez Wojewódzki Sąd Administracyjny skargi wniesionej przez Gminę W.. W tym bowiem przypadku – stosownie do treści art. 152 p.p.s.a – sąd administracyjny w wyroku określa, czy i w jakim zakresie zaskarżony akt lub czynność nie mogą być wykonane, przy czym rozstrzygnięcie to traci moc z chwilą uprawomocnienia się wyroku. Powyższy przypadek w sprawie jednak nie występuje.

Mając na uwadze powyższe, należy dokonaną przez Sąd I instancji ocenę momentu od którego decyzja Starosty Powiatu (...) o zwrocie przedmiotowej nieruchomości byłym właścicielom stała się wykonalna, która to okoliczność ma znaczenie dla oceny złej wiary posiadacza samoistnego oraz zasadności żądania powoda, za prawidłową.

Nietrafiony jest również zarzut naruszenia przez Sąd I instancji przepisów art. 224 § 2 i 225 k.c. Wbrew stanowisku skarżącej nie wykluczają one łącznego dochodzenia przez właściciela wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości oraz zwrotu pożytków pobranych lub ich wartości przez posiadacza samoistnego w złej wierze. Czym innym jest natomiast przyjęcie jako podstawy (kryterium) obliczenia wysokości należnego powodowi wynagrodzenia i pobranych pożytków wysokości stawek czynszu dzierżawnego. Z treści bowiem zarzutu sformułowanego przez pozwaną wynika, że kwestionuje ona zasadność przyjęcia powyższego kryterium przy ustalaniu wysokości należnego wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości i pobranych pożytków, zwłaszcza w kontekście przeznaczenia nieruchomości w planie zagospodarowania przestrzennego, ograniczającego – zdaniem pozwanej – możliwość korzystania przez powoda z nieruchomości w sposób odpowiadający korzystaniu z niej przez pozwaną (targowisko).

Wskazać zatem należy, że zakres obowiązku wynagrodzenia obejmuje wszystko, co właściciel mógłby uzyskać gdyby odpłatnie, na podstawie odpowiedniego stosunku prawnego (np. dzierżawy), oddał rzecz do odpłatnego korzystania innemu podmiotowi, z którego kręgu nie można wykluczyć pozwaną. Możliwość przyjęcia wskazanej podstawy (czynsz dzierżawny) potwierdza judykatura, wskazując że co do zasady wynagrodzenie, o którym mowa w art. 224 § 2 k.c. winno być ustalane w wysokości wynikającej z cen (wysokości czynszu dzierżawnego) obowiązujących w poszczególnych okresach przyjętych do rozliczenia (por. wyrok SA w Białymstoku z dnia 7.08.2013 r. I Ca 301/13). Wynagrodzenie to jest przy tym niezależne od rzeczywistych strat właściciela i rzeczywistych korzyści odniesionych przez posiadacza.

Przyjmując zatem za kryterium ustalenia wysokości należnego wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości – w okolicznościach uzasadniających zastosowanie art. 322 k.p.c. - czynszu dzierżawnego, oraz fakt, że pozwana pobierała pożytki cywilne w postaci czynszu dzierżawnego, należy jako bezzasadne uznać twierdzenie pozwanej, że w tej sytuacji powód kosztem pozwanej uzyska więcej niż gdyby sam władał nieruchomością i czerpał z niej pożytki, skoro jak wyżej wskazano wynagrodzenie właściciela nie zależy od rzeczywistych strat jakie poniósł właściciel i korzyści które osiągnął samoistny posiadacz w złej wierze. Właściwym bowiem kryterium ustalenia wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości, o którym mowa w art. 225 k.c. powinna być kwota, jaką posiadacz w normalnym toku rzeczy musiałby zapłacić właścicielowi, gdyby jego posiadanie opierało się na prawie (wyr. SN z dnia 23.05.1975 r. II CR 208/75). Przyjmując pogląd wyrażony przez pozwaną należałoby, przyjąć konieczność poszukiwania rozwiązania kolizji interesu właściciela i posiadacza na podstawie art. 415 lub 405 i nast. k.c. Stanowisku temu przeczy treść art. 224 § 2 i 225 k.c.

Należy zgodzić się ze stanowiskiem Sądu I instancji, że ograniczenie odpowiedzialności samoistnego posiadacza w złej wierze do obowiązku zwrotu pożytków bądź też wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości, prowadziłoby do sytuacji, w której władanie rzeczą bez tytułu prawnego byłoby dla posiadacza, ze względu na znikomość sankcji, zawsze opłacalne, prowadząc do pokrzywdzenia właściciela pozbawionego możliwości wykorzystywania swojej nieruchomości.

Odnosząc się natomiast do zarzutu błędu ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia Sądu I instancji stwierdzić należy, że w istocie pozwana nie wskazuje na czym błąd powyższy miałby polegać, ograniczając się wyłącznie do przedstawienia własnego poglądu, iż zgromadzony w sprawie materiał dowodowy należało ocenić inaczej. Sąd I instancji nie naruszył reguł logicznego myślenia, w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważył materiał dowodowy zgromadzony w sprawie. Brak przy tym podstaw do twierdzenia, że uznał dochód osiągany z prowadzenia targowiska przy ul. (...) za wyższy od tego, który przynosił plac targowy przy ul. (...). Sąd Rejonowy uznał bowiem kryterium powierzchni obydwu za niewystarczające do ustalenia wysokości czynszu dzierżawnego, uwzględniając zatem ich położenie uznał lokalizację położonego przy ul. (...) jako „atrakcyjniejszą”.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. i art. 99 w zw. z art. 98 § 3 k.p.c. oraz § 2 ust. 1 i 2, § 6 pkt 6 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tj. Dz. U. z 2013 r. poz. 490).