Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 12 grudnia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Kielcach Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Marek Boniecki

Sędziowie: SO Barbara Dziewięcka

SO Teresa Strojnowska (spr.)

Protokolant: protokolant sądowy Iwona Cierpikowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 grudnia 2013 r. sprawy

z wniosku B. R. i M. R.

z udziałem E. T. i J. T.

o rozgraniczenie

na skutek apelacji wnioskodawczyni B. R.

od postanowienia Sądu Rejonowego w Busku - Zdroju

z dnia 26 czerwca 2013 r., sygn. akt I Ns 176/12

postanawia: oddalić apelację i wniosek uczestników o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt II Ca 1098/13

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 26 czerwca 2013 roku Sąd Rejonowy w Busku – Zdroju rozgraniczył nieruchomość położoną w W.oznaczoną numerem (...)stanowiącą współwłasność w częściach równych M. R.i B. R., dla której w Sądzie Rejonowym w Busku-Zdroju urządzona jest księga wieczysta (...)z nieruchomością oznaczoną numerem (...), położoną w W.stanowiącą współwłasność E.i J.małżonków T., dla której w Sądzie Rejonowym w Busku-Zdroju urządzona jest księga wieczysta (...)według linii koloru czarnego, oznaczonej numerami (...)na mapie sporządzonej przez geodetę W. K.zaewidencjonowanej w Starostwie Powiatowym w B., numer ewidencyjny (...)dnia 16 kwietnia 2013 roku, nakazał pobrać od wnioskodawczyń B. R.i M. R.solidarnie oraz od uczestników J.i E.małżonków T.solidarnie po 750,00 zł tytułem kosztów sądowych, a w pozostałej części nie obciążył wnioskodawczyń i uczestników tymi kosztami oraz zniósł wzajemnie koszty postępowania między stronami.

Sąd Rejonowy oparł swoje rozstrzygniecie na następujących ustaleniach faktycznych:

Wnioskodawczynie B. R.i M. R.są współwłaścicielkami w częściach równych działki nr (...)dla której w Sądzie Rejonowym Busku Zdroju urządzona jest księga wieczysta (...)na podstawie umowy darowizny od ich matki K. C.z dnia 12 września 1991 roku (...)Poprzednimi właścicielami tej działki na podstawie akt własności ziemi(...)wydanego przez Naczelnika Gminy W.dnia 13 kwietnia 1976 roku byli rodzice wnioskodawczyń J.i K.małżonkowie C..

Uczestnicy E.i J.małżonkowie T.są współwłaścicielami na zasadzie małżeńskiej wspólności ustawowej działki gruntu oznaczonej nr(...)położonej w W., dla której urządzona jest w Sądzie Rejonowym w Busku Zdroju księga wieczysta (...)na podstawie aktu własności ziemi (...)wydanego przez Naczelnika Gminy w W.dnia 20 sierpnia 1976 roku. Działki graniczą ze sobą od nieruchomości D. F.w kierunku południowym do rzeki N.. Na działce wnioskodawczyń w części północnej przy drodze nr (...)znajdują się zabudowania gospodarcze a w dalszej części działka porośnięta jest trawą, a przy rzece rosną pojedyncze drzewa. Działka uczestników w części sąsiadującej z działką D. F.stanowi pole orne, a w dalszej części łąkę, przy rzece działka jest zadrzewiona, w pasie przygranicznym rosną cztery stare wierzby o średnicy 0,5 do 1 m oraz znajdują się dwa spróchniałe pniaki po wyciętych drzewach. Wierzby te posadził oraz wycinał E. T.. Na gruncie pomiędzy działkami nie ma miedzy, w części gdzie działka uczestników stanowi pole orne pomiędzy działkami jest bruzda i znajduje się betonowy słupek poligonowy, który został osadzony w 1978 roku. Działki użytkowane były w tej części do betonowego słupka. W dalszej części pomiędzy działkami również nie ma miedzy. Spory między stronami zaczęły się od około 2000 roku, a wcześniej strony żyły w zgodzie. W czasie postępowania uwłaszczeniowego nie było protokolarnego ustalania granic, a akty własności były wydane w oparciu o mapę z ewidencji gruntów, wykonaną w latach 1960 – 1962 nie zawiera ona jednak danych geodezyjnych – współrzędnych osnowy geodezyjnej, umożliwiających odtworzenie granic ewidencyjnych działek.

Odnośnie do posadowienia punktu poligonowego i użytkowania nieruchomości do tego punktu, posadzonych wierzb, częściowego ich wycięcia przez uczestnika E. T., sąd dał wiarę zeznaniom świadków D. F., B. T., S. K., Z. M.oraz B. S., gdyż zeznania ich są logiczne konsekwentne i ze sobą korespondują, a nadto znajdują potwierdzenie na gruncie oraz w dokumentach. Sąd wskazał, iż zeznania świadków B. T.i B. S.ocenił z dużą ostrożnością, gdyż są to osoby bliskie uczestnikom. Sąd dał wiarę opinii biegłego geodety W. K., gdyż jest ona rzeczowa, szczegółowa i zawiera odpowiedzi na wszystkie pytania Sądu.

Sąd Rejonowy podniósł, iż pierwszym kryterium, według którego ustala się granice nieruchomości jak wynika z treści przepisu art. 153 k.c. jest stan prawny. Tytuły własności na nieruchomości będące przedmiotem rozgraniczenia to akty własności ziemi wydane na podstawie ustawy z dnia 26 października 1971 roku o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych. W takim przypadku zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego stan samoistnego posiadania w dacie 4 listopada 1971 roku stał się stanem prawnym, według którego należy dokonać rozgraniczenia, chyba, że w późniejszym okresie nastąpiło zasiedzenie przygranicznych pasów gruntu. W części, w której działka uczestników jest polem ornym, posiadanie stron było do linii wyznaczonej betonowym słupkiem poligonowym posadowionym w 1978 roku, gdyż jak wynika z protokołu, został on posadowiony w miedzy pomiędzy działkami. Sąd wskazał, iż nie było wówczas sporów granicznych pomiędzy stronami, które zgodnie wskazały na rozprawie w dniu 30 października 2012r. (k.117) przebieg granicy pomiędzy działkami według linii oznaczonej kolorem czerwonym na szkicu z naoczni, sporządzonym przez biegłego W. K.25 września 2012r. (k.96), że taki stan istniał od wielu lat, dlatego też w oparciu o takie zgodne oświadczenia, sąd ustalił, że na odcinku od punktu (...)do punktu (...)( mapa zawierająca przebieg granicy pomiędzy działkami (...)i(...)k.152),taki stan istniał również w dacie 4 listopada 1971 roku. W dalszej części, w kierunku południowym do rzeki N., stan posiadania nieruchomości wyznaczała linia starych wierzb. Zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje, iż wierzby te sadził E. T.i on również wyciął te, po których pozostały pnie widoczne w czasie oględzin. Drzewa z upływem czasu zwiększały swoją średnicę zajmując więcej gruntu niż było to w dacie 4 listopada 1971 roku. W tej części, zdaniem Sądu Rejonowego, doszło do zasiedzenia przygranicznego pasa gruntu, poza linię samoistnego posiadania w dacie 4 listopada 1971 roku. Świadczy o tym nie tylko upływ czasu, ale również władanie gruntem przez uczestników jak właściciele skoro wycięli drzewa, a poprzednicy prawni wnioskodawczyń czy same wnioskodawczynie nie czyniły w tym przeszkód. Sąd wskazał, iż mając na względzie powyższe dokonał rozgraniczenia według stanu prawnego, jaki powstał wskutek zasiedzenia, który wyznacza linia koloru czarnego oznaczona numerami (...)na mapie sporządzonej przez geodetę W. K.zaewidencjonowanej w Starostwie Powiatowym w B.dnia 16 kwietnia 2013 roku.

Powyższe orzeczenie wnioskodawczyni B. R. zaskarżyła w całości apelacją zarzucając:

- naruszenie prawa materialnego: art. 153 k.c. w zw. z art. 172 § 1 k.c. poprzez rozstrzygnięcie, że doszło do zasiedzenia przygranicznego pasa gruntu, podczas gdy przez uczestników nie została postawiona kwestia zasiedzenia w takim zakresie, ponadto brak jest ustaleń faktycznych i oceny prawnej, dotyczącej zasiedzenia części nieruchomości podlegającej rozgraniczeniu;

- naruszenie przepisów postępowania: art. 328 § 2 k.p.c. przez sporządzenie uzasadnienia orzeczenia nie odpowiadającego wymogom procedury w zakresie wszystkich jego obligatoryjnych elementów, a przez to uniemożliwienie skarżącej właściwe odniesienie się do orzeczenia; Sąd niezrozumiale i niedokładnie wyjaśnił, na jakich ustalonych faktach orzeczenie się opiera i w jaki sposób inne fakty sąd dyskwalifikuje:

- nie wiadomo dlaczego Sąd, dokonując oceny, zupełnie pominął w uzasadnieniu zeznania świadka T. P.,

- nie zostały wyjaśnione sprzeczności w zakresie pomiarów i wielkości przyjętych w szkicu sytuacyjnym z oględzin Sądu w dniu 20 czerwca 2012 roku (k. 96) i mapie ewidencyjnej z dnia 16 kwietnia 2013 roku. Na której Sąd oparł rozstrzygnięcie, w szczególności w zakresie rozbieżności dotyczącej wymiaru pomiędzy punktami A i C,

- ponadto nie wiadomo gdzie w uzasadnieniu kończy się ustalanie stanu faktycznego, a zaczyna ocena Sądu;

- naruszenie przepisów postępowania: art. 321 § 1 k.p.c. co miało istotny wpływ na wynik sprawy, bowiem uczestnicy wnosili o wydanie rozstrzygnięcia w innym zakresie i na to przedstawiali okoliczności faktyczne, a Sąd wydał postanowienie nie objęte żądaniem, zarówno w kwestii przebiegu granicy nieruchomości, jak i w zakresie zasiedzenia;

- naruszenie przepisów postępowania, a mianowicie art. 233 § 1 k.p.c, poprzez dokonanie oceny materiału dowodowego zebranego w sprawie w sposób pozbawiony cech wszechstronności i dowolne ustalenie przebiegu granicy i kwestii zasiedzenia na podstawie zeznań świadków: D. F., S. K., Z. M. (k. 84), w sytuacji, gdy świadkowie ci stwierdzili, że nie znają położenia działek, nie wiedzą gdzie jest miedza, a poza ogólnymi stwierdzeniami nie rafią podać faktów związanych z przebiegiem granicy pomiędzy spornymi nieruchomościami.

Wskazując na powyższe zarzuty wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia i rozgraniczenie nieruchomości zgodnie z żądaniem wnioskodawczyni oraz zasądzenie na rzecz wnioskodawczyni i kosztów postępowania za obie instancje, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Busku Zdroju.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja jest nieuzasadniona i nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia poczynione przez Sąd Rejonowy, jak również w znacznej części wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia oceny i wnioski prawne, jako prawidłowe i znajdujące należyte oparcie w zebranym materiale dowodowym, za wyjątkiem przyjętego przez sąd kryterium rozgraniczenia nieruchomości na odcinku od punktu 20-478 do punktu 20-494 według stanu prawnego, powstałego w następstwie zasiedzenia, które to kryterium jest, w ocenie Sądu okręgowego błędne i w tej części przebiegu granicy nieuprawnione. Tak ustalony przez sąd przebieg granicy uzasadnia bowiem trzecie kryterium, a mianowicie uwzględnienie wszelkich okoliczności.

Zgodnie z treścią art.153 k.c. sąd w postępowaniu rozgraniczeniowym ustala przebieg granicy według kryteriów w nim określonych. Przepis ten wyznacza trzy kryteria rozgraniczenia nieruchomości oraz reguluje określoną kolejność ich stosowania: 1. aktualny stan prawny, 2. ostatni spokojny stan posiadania, 3. uwzględnienie wszelkich okoliczności. Waga kolejnych kryteriów czyni niedopuszczalnym dokonanie rozgraniczenia przy zastosowaniu drugiego czy trzeciego kryterium, dopóki można ustalić granice na podstawie aktualnego stanu prawnego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 2003 r., IV CK 255/02, LEX nr 602078). Dopiero w sytuacjach, gdy stanu prawnego nie można stwierdzić, możliwe jest sięganie do kolejnych kryteriów. W orzecznictwie i doktrynie wielokrotnie podkreślano przy tym, że przewidziane ustawą kryteria wykluczają się wzajemnie. Niedopuszczalne jest w myśl art. 153 k.c. korygowanie granic wynikających ze stanu prawnego przy zastosowaniu innych kryteriów. Nadmienić również należy, że okoliczność, że stan prawny jest wątpliwy, nie uzasadnia jeszcze dokonania rozgraniczenia według kryterium posiadania, sama wątpliwość bowiem nie wystarczy do stwierdzenia, że stanu prawnego nie można ustalić (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 lipca 1966 r., III CR 146/66, OSP 1967/7/185).

Stwierdzenie stanu prawnego ma na celu ustalenie, czyją własnością jest sporny grunt, Sąd powinien zatem zbadać, czy i w jaki sposób nastąpiło nabycie własności.

Sąd Rejonowy słusznie podzielił przy tym wielokrotnie wyrażane w doktrynie i judykaturze stanowisko, że przy rozgraniczaniu nieruchomości rolnych, na które zostały wydane akty własności ziemi na podstawie ustawy uwłaszczeniowej, stan prawny granic w rozumieniu art. 153 k.c. wynika ze stanu samoistnego posiadania w dniu 4 listopada 1971r. Rozgraniczenie może nastąpić również według aktualnego stanu prawnego przedmiotu rozgraniczenia, a mianowicie własności nabytej w drodze zasiedzenia. Jak stwierdził bowiem Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 18 listopada 1998r., II CKN 43/98 przez „stan prawny”, o którym mowa w art. 153 k.c., rozumie się również zasiedzenie przygranicznych pasów ziemi.

W rozpoznawanej sprawie Sąd Rejonowy ustalił przebieg granicy pomiędzy nieruchomościami tj. działką nr (...)i (...)na odcinku od punktu (...)do punktu (...)według pierwszego kryterium z art.153 k.c. tj. stanu prawnego, istniejącego w dacie 4 listopada 1971r., według zgodnych oświadczeń wnioskodawców i uczestników postępowania, którzy na oględzinach wskazali, że w części północnej użytkowali swoje nieruchomości do punktu poligonowego (k.67), a na rozprawie w dniu 30 października wnosili o wytyczenie granicy w takim przebiegu (k.117), zaś na odcinku od punktu 20-478 do punktu 20-494 także według stanu prawnego, ale powstałego wskutek zasiedzenia. Taki przebieg granicy został przedstawiony na mapie sporządzonej przez geodetę W. K.zaewidencjonowanej w Starostwie Powiatowym w B.numer ewidencyjny (...)dnia 16 kwietnia 2013 roku (k.152).

W rozpoznawanej sprawie wątpliwości mogły dotyczyć stanu posiadania w dacie 4 listopada 1971 r. oraz tego czy doszło później do zasiedzenia przygranicznego pasa gruntu, które stanowi zdarzenie prowadzące do zmiany granicy.

Zastosowanie reguły rozgraniczenia działek według stanu samoistnego posiadania w dniu 4 listopada 1971 r. było prawidłowe, albowiem poprzednicy prawni wnioskodawców oraz uczestnicy swoje tytuły własności do przedmiotowych nieruchomości wywodzili z aktów własności ziemi wydanych na podstawie art. 1 ustawy z dnia 26 października 1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych. Zaznaczyć jednak należy, że nabycie własności na podstawie wskazanego przepisu następowało z mocy prawa i rozciągało się na nieruchomości w tym przepisie określone, wyłącznie w granicach samoistnego posiadania rolnika. Decydujące znaczenie ma zatem stan posiadania samoistnego w dniu wejścia w życie ustawy. Stwierdzając zatem „stan prawny” Sąd nie jest związany w tym zakresie deklaratywną treścią aktu własności ziemi i jest władny samodzielnie ustalić granice takich działek (tak uchwała Sądu Najwyższego z dnia 4 kwietnia 1975 roku, III CZP 92/74, OSNC 1976/3/34; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 czerwca 1978 roku, IV CR 268/78, OSNC 1979/3/55).

W niniejszej sprawie przyjęcie kryterium stanu prawnego, istniejącego w dacie 4 listopada 1071r. było uzasadnione, bowiem jak przedstawił w opinii biegły sądowy geodeta uprawniony W. K.(k.95-97, k.117, k.152), nie ma w dostępnych dokumentach geodezyjnych danych, umożliwiających określić przebieg granicy między działkami nr (...)i (...)wynikającej z wydanych na te działki Aktów Własności Ziemi, tj. współrzędnych osnowy geodezyjnej w parciu o którą były mierzone granice tych działek oraz szkiców z bezpośredniego pomiaru tych granic na osnowę geodezyjną. Nie było wtedy protokolarnego ustalenia przebiegu granicy w postepowaniu administracyjnym. Akty Własności Ziemi były wydane w oparciu o ówczesne mapy ewidencji gruntów, rejestry gruntów i na podstawie protokołu spisanego do wydania Aktu Własności Ziemi. Pierwsza ewidencja została sporządzona w latach 1960-1962, aktualizacja w latach 1981, ale nie ma danych do odtworzenia granicy ani według pierwszej ewidencji ani po aktualizacji. Opinia ta nie była przez uczestników postępowania kwestionowana.

Istniejący na gruncie, poligonowy słupek oznaczony pkt (...)(mapa k.152), założony w 1978r. przez firmę geodezyjną, jest to punkt osnowy poligonowej trzeciej klasy, nie oznacza granicy. Jednak w niniejszej sprawie, wkopany w granicy użytkowania obu działek nr(...)i nr(...), świadczy o stanie użytkowania graniczących ze sobą nieruchomości, co potwierdzili wnioskodawcy i uczestnicy podczas oględzin nieruchomości w dniu 20 czerwca 2012r. (k.67), wnosząc zgodnie na rozprawie w dniu 30 października 2012r. (k.117) o rozgraniczenie obu nieruchomości w północnej części wzdłuż linii wytyczonej punktami (...)do punktu (...)(szkic z naoczni k.96 i mapa k.152).

Sąd Rejonowy wskazał, iż w części, w której działka uczestników jest polem ornym, posiadanie stron było stron było do linii wyznaczonej betonowym słupkiem poligonowym posadowionym w 1978 r. Nie było wówczas sporów granicznych między stronami, a zatem sąd przyjął, że stan taki istniał również w dacie 4 listopada 1971r. Okoliczność tę potwierdziła zarówno wnioskodawczyni, jak i uczestniczka (protokół oględzin nieruchomości 20 czerwca 2012r., k. 67), a na rozprawie w dniu 30 października 2012r. (k.117) zarówno wnioskodawcy jak i uczestnicy zgodnie wnieśli o dokonanie rozgraniczenia działek nr (...)i (...)wzdłuż linii koloru czerwonego od punktu (...)do punktu osnowy poligonowej (...), bo w takich granicach posiadali i uprawiali swoje działki od szeregu lat. Dotyczy to przebiegu granicy na odcinku wyznaczonym punktami od (...)do (...), przedstawionej na mapie sporządzonej przez biegłego sądowego geodetę uprawnionego W. K., przyjętej do ewidencji w (...) Ośrodku (...)w B.za nr (...)(k.152).

Przebieg granicy w dalszej części wyznaczony punktami od (...)do (...) na wskazanej mapie jest także prawidłowy, z tym, że nie na podstawie pierwszego kryterium z art.153 k.c. tj. stanu prawnego powstałego wskutek zasiedzenia przez uczestników, tak jak przyjął sąd, lecz na podstawie trzeciego kryterium przewidzianego w art.153 k.c., a mianowicie z uwzględnieniem wszelkich okoliczności.

Ma rację skarżąca, że w okolicznościach faktycznych sprawy, nie można dokonać rozgraniczenia nieruchomości na odcinku od punktu 20-478 do punktu 20-494 (mapa k.152) według pierwszego kryterium z art.153 k.c. - stanu prawnego, powstałego w następstwie zasiedzenia, ponieważ uczestnicy nie określili dokładnie od kiedy, w jakich granicach i w jaki sposób posiadali nieruchomość na odcinku od punktu poligonowego 20-478 aż do linii rzeki tj. do punktu 20-494, podobnie zeznający w sprawie świadkowie.

Słusznie więc w tym zakresie skarżąca zarzuca, że uczestnicy nie wykazali, aby zasiedzieli przygraniczny pas gruntu na odcinku od punktu osnowy poligonowej tj. (...)linii rzeki tj. do punktu(...). Ani uczestnicy, ani też przesłuchani w sprawie świadkowie nie określili, kiedy zostały posadzone drzewa na odcinku od punktu osnowy poligonowej tj.(...)do punktu (...)Zgodnie natomiast twierdzili, że istniejąca od wielu lat linia drzew niejako wyznaczała granice nieruchomości, nie użytkowanych jednak w tej części przez ich właścicieli.

Nie może mieć zastosowania do przebiegu granicy na tym odcinku, także drugie kryterium z art.153 k.c., tj. ostatniego stanu spokojnego posiadania, ponieważ obie nieruchomości w tej części nie noszą śladów wyraźnego użytkowania. Jest to teren zakrzewiony, porośnięty częściowo trawą, podmokły. Stan taki istnieje od wielu już lat. Jedynym widocznym śladem ingerencji jest kilka starych wierzb, posadzonych wiele lat temu, mniej więcej w jednej linii, w kierunku rzeki, przez uczestnika E. T.. On też część z tych drzew wyciął kilkanaście lat temu. Ani wnioskodawcy, ani ich poprzednicy nie czynili w tym zakresie żadnych przeszkód. O linii drzew jako rosnących na działce E. T. zeznawali min. świadkowie Z. M. (k.84), B. T. (k.84)

Zebrany w sprawie materiał dowodowy, nie dawał, zdaniem Sądu Okręgowego, podstaw do precyzyjnego wskazania i stwierdzenia, jaki przygraniczny pas gruntu z działki (...)zasiedzieli uczestnicy na odcinku od punktu osnowy poligonowej tj. (...)do punktu(...)przedstawionym na powołanej mapie, to ostatecznie przebieg granicy pomiędzy działkami (...)i (...)na spornym odcinku od punktu osnowy poligonowej tj. (...)do punktu (...)przedstawionym na powołanej mapie (k.152), został prawidłowo ustalony, z tym że na podstawie trzeciego kryterium z art.153 k.c., a nie w oparciu o drugie kryterium, jak to błędnie przyjął Sąd Rejonowy. W tej więc części sąd z przeprowadzonych dowodów wyciągnął mylne wnioski

Wskazane okoliczności uzasadniają ustalenie przebiegu granicy na tym odcinku tj. od punktu poligonowego, oznaczonego 20-478 do punktu 20-494 (mapa k.152) według trzeciego kryterium z art.153 k.c. tj. z uwzględnieniem wszelkich okoliczności.

Należy wskazać, iż stwierdzenie stanu prawnego nieruchomości następuje na podstawie wszystkich dowodów świadczących o tym, czyją własność i w jakich granicach stanowi określony grunt. Sąd stwierdza stan prawny nieruchomości po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, w którym istotne znaczenie mają środki dowodowe w postaci dokumentów urzędowych i prywatnych. Dokumenty te są pożądanym, ale nie jedynym środkiem dowodowym. Znaczenie mają także inne dowody przewidziane w kodeksie postępowania cywilnego, w tym zeznania świadków, oględziny nieruchomości i opinie biegłych. Wiarygodność i moc tych dowodów Sąd ocenia na podstawie art. 233 § 1 k.p.c. w zw z art. 13 § 2 k.p.c.

W kontekście poczynionych rozważań Sąd Okręgowy stwierdza, że Sąd I instancji dokonał prawidłowej oceny zeznań świadków. W związku z powyższym, nie sposób zgodzić się z podniesionym w apelacji zarzutem naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów. Każda ocena, w tym w szczególności wyników postępowania dowodowego, wyrażana w warunkach rozbieżnych twierdzeń stron i świadków, uzasadnia poczynienie założenia, że dowodzące swoich racji strony postępowania zmierzają do narzucania sądowi orzekającemu własnych faktów i ich oceny, korzystnych dla ich własnego stanowiska wyrażonego w toczącym się postępowaniu i oczekiwanego wyniku jego zakończenia. Niezbędne jest zatem zachowanie pełnej samodzielności i niezależności w rozumowaniu oraz wyciąganiu wniosków. Skarżący nie wykazali zarzucanej wadliwości. Prezentacja własnego stanowiska i korzystnych dla stron ocen, na podstawie niektórych tylko relacji zainteresowanych, czy zeznań pojedynczych świadków nie może dowodzić wadliwości dokonanej oceny przez sąd (por. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 29 października 1996 r. III CKN 8/96, wyrok SN z dnia 10 kwietnia 2000 r., V CKN 17/2000 ). Skuteczne zgłoszenie przez apelującego zarzutu naruszenia przez Sąd art. 233 § 1 k.p.c. wymagałoby wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, jedynie bowiem to może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów.

Wbrew zarzutom apelacji wnioskodawcy Sąd Rejonowy przeanalizował zeznania świadków D. F., S. K., oraz B. S., uzasadniając dlaczego zeznania tych świadków są wiarygodne. D. F.wskazała, iż nie wie czy była miedza i kto zasadził wierzby, ale wie, gdzie jest punkt poligonowy. S. K.zeznał zaś, iż na polecenie J. T.zabrał drewno ze ściętej wierzby, rosnącej w linii drzew od punktu poligonowego do rzeki. Sąd oceniał te zeznania w całości, w nawiązaniu do pozostałych dowodów zebranych z sprawie, dając również wiarę zeznaniom świadków B. T.i B. S.. Dotyczy to oceny przebiegu granicy na odcinku od punktu (...)do punktu osnowy poligonowej tj. (...)Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy ocenił również dowód z opinii biegłego geodety W. K.uznając, że opinia jest rzeczowa, szczegółowa i zawiera odpowiedzi na wszystkie pytania Sądu.

Nieuprawnione natomiast było ustalenie przez sąd, w oparciu o przeprowadzone dowody, że doszło do zasiedzenia przez uczestników pasa gruntu na odcinku od punktu osnowy poligonowej tj. (...)do punktu(...), przedstawionym na powołanej mapie, Jednak mimo błędnego kryterium przebieg granicy na tym odcinku jest prawidłowy, z tym, że podstawą ustalenia takiego przebiegu granicy jest trzecie kryterium przewidziane w art.153 k.c. czyli „wszelkie okoliczności’, a wiec także zeznania zarówno wnioskodawców, uczestników, ale też świadków, którzy potwierdzili istniejący od wielu lat taki stan posiadania, w pasie przy rzece N.tj. do linii drzew.

Chybiony jest zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. O skutecznym postawieniu zarzutu naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. można mówić tylko wtedy, gdy uzasadnienie wyroku nie zawiera elementów pozwalających na weryfikację stanowiska sądu, a braki uzasadnienia w zakresie poczynionych ustaleń faktycznych i oceny prawnej muszą być tak znaczne, że sfera motywacyjna orzeczenia pozostaje nieujawniona, bądź ujawniona w sposób uniemożliwiający poddanie jej ocenie instancyjnej. Zarzut ten może znaleźć zastosowanie jedynie w tych wyjątkowych sytuacjach, w których treść uzasadnienia orzeczenia Sądu I instancji uniemożliwia całkowicie dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do wydania zaskarżonego orzeczenia.

W niniejszej sprawie taki przypadek nie ma miejsca. W ocenie Sądu Okręgowego pisemne motywy zaskarżonego orzeczenia spełniają bowiem wymogi powołanego przepisu - zawierają zarówno ustalenia faktyczne, jak i ocenę materiału dowodowego oraz rozważania prawne. Nie ulega wątpliwości, że Sąd Rejonowy dokonał ustaleń faktycznych oraz wskazał dowody, na których oparł swoje rozstrzygnięcie. Po każdej ustalonej okoliczności oznaczył bowiem dowód podając kartę akt, na której zalega. Wskazał także dlaczego dał powoływanym dowodom wiarę, odniósł się również do dowodów, które nie mogły stanowić podstawy ustaleń faktycznych i w tym zakresie również uzasadnił swoje stanowisko.

Skarżący ma wprawdzie rację, iż Sąd Rejonowy rzeczywiście nie ustosunkował się do zeznań świadka T. P.(k.39), geodety który wykonywał czynności w postępowaniu rozgraniczeniowym administracyjnym. Świadek ten zeznał, podobnie jak stwierdził to w swojej opinii biegłyW. K.że nie było na gruncie wyraźniej miedzy oddzielającej obie nieruchomości, że nie było też znaków granicznych. Zapamiętał, że spór dotyczył niewielkiej powierzchni. Potwierdził także brak dokumentacji geodezyjnej umożliwiającej wytyczenie granicy ewidencyjnej. Zeznania te nie pozostają w sprzeczności z pozostałymi dowodami, wręcz potwierdzają stanowisko i wnioski przedstawione przez biegłego W. K.Nie omówienie tych zeznań, nie uniemożliwia oceny i weryfikacji zasadności żądań wniosku ani też trafności rozstrzygnięcia sądu.

Treść uzasadnienia zaskarżonego wyroku wskazuje, że powyższe nie było wynikiem zaniechania - wskutek naruszenia art. 328 § 2 k.p.c.- przedstawienia pełnych motywów oceny dowodów przeprowadzonych w sprawie, lecz konsekwencją przedstawionego w tym uzasadnieniu stanowiska Sądu Rejonowego o zasadniczym i przesądzającym znaczeniu wymienionych w nim dowodów, a szczególnie dowodu z opinii biegłego W. K., dla oceny zasadności wniosku.

Zgodzić się również należy ze skarżącym, iż Sąd Rejonowy nie wskazał w treści uzasadnienia, w którym miejscu kończą się ustalenia stanu faktycznego, a zaczynają rozważania, jednakże zgodnie z art. 328 § 2 k.p.c. takiego obowiązku nie miał. Wystraczające jest bowiem, iż wynika to z treści uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia. Ten brak nie spowodował, że uzasadnienie nie jest jasne i czytelne. Treść uzasadnienia mimo tego, pozwala prześledzić postepowanie, motywy takiej decyzji sądu i ocenę trafności rozstrzygnięcia.

Nie ma natomiast racji skarżąca, że sąd orzekł o żądaniu nie objętym wnioskiem, bowiem na rozprawie w dniu 30 października 2012r. wnioskodawcy wnieśli o dokonanie rozgraniczenia według linii koloru czerwonego, a następnie koloru zielonego do punktu C, zaś uczestnicy wnieśli o dokonanie rozgraniczenia według linii koloru czerwonego i dalej według linii koloru niebieskiego (k.117), odnosząc swoje żądania do sporządzonego przez biegłego W. K.szkicu z oględzin (k.96), takie stanowisko prezentowali do zakończenia postępowania.

Nie jest również uzasadniony zarzut niewyjaśnienia przez sąd rozbieżności w odniesieniu do przebiegu granicy od punktu poligonowego do linii drzew w kierunku rzeki N.przedstawionej j przez biegłego K.inaczej na szkicu z naoczni (k.96) aniżeli na mapie zaewidencjonowanej za nr (...) (k.152). Biegły sporządził mapę przedstawiającą przebieg granicy zgodnie ze zleceniem sądu, zawartym w postanowieniu z dnia 23 marca 2013r. (k.146) i zaewidencjonował ten dokument, a wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 13 czerwca 2013r. poza oświadczeniem, że „nie zgadza się z rozgraniczeniem dokonanym przez biegłego K.”, nie zgłosiła innych uwag do zaewidencjonowanej mapy, nie zgłosiła też dalszych wniosków dowodowych.

Uznając zarzuty i argumenty zawarte w apelacji za bezzasadne, a zaskarżone postanowienie za prawidłowe i odpowiadające prawu, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. oddalił apelację B. R..

Sąd Okręgowy oddalił wnioski uczestników o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego z uwagi na brak podstaw do odstąpienia od ogólnej reguły wyrażonej w art. 520 § 1 k.p.c.

SSO Teresa Strojnowska SSO Marek Boniecki SSO Barbara Dziewięcka