Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 lutego 2014r.

Sąd Okręgowy w Lublinie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący : S.S.O. Grażyna Lipianin

Protokolant : st.sekr.sądowy Jolanta Lisiowska

po rozpoznaniu w dniu 6 lutego 2014r. na rozprawie

sprawy z powództwa

B. S. (1)

przeciwko

Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Komendanta Wojewódzkiego Policji w L.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  nie obciąża powódki kosztami procesu na rzecz pozwanego;

III.  nieuiszczonymi kosztami sądowymi obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt I C 381/11

UZASADNIENIE

Pozwem z 10 maja 2011 roku B. S. (1) wniosła o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa reprezentowanego przez Komendanta Wojewódzkiego Policji w L. kwoty 150.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 18 lutego 2011 roku do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za naruszenie dóbr osobistych oraz kosztów procesu według norm prawem przepisanych ( pozew k. 2-4).

W uzasadnieniu wskazała, że w dniu 11 stycznia 2008 roku w dodatku (...) (...), zamieszczony został artykuł pt. „(...)”. Wśród szesnastu fotografii przestępców, ukrywających się przed wymiarem sprawiedliwości, gazeta zamieściła również jej zdjęcie ze skazaniem imienia i nazwiska, daty urodzenia, miejsca zamieszkania oraz rodzaju przestępstwa, za które była poszukiwana mimo, że przed publikacją wskazanego artykułu, został uchylony wobec niej Europejski Nakaz Aresztowania.

W ocenie powódki „została artykułem oszkalowana, przyczyniło się to również do utraty pracy, spowodowało podejrzenia ze strony rodziny i znajomych mieszkańców niewielkiego miasta K. oraz kłopoty ze znalezieniem nowej pracy”, co jednoznacznie prowadzi do wniosku, że Skarb Państwa reprezentowany przez Komendanta Wojewódzkiego Policji w L. naruszył jej dobra osobiste w postaci czci, godności, wizerunku i dobrego imienia (uzasadnienie pozwu k. 3-4).

W odpowiedzi na pozew Skarb Państwa reprezentowany przez Komendanta Wojewódzkiego Policji w L. nie uznał powództwa, wnosząc o jego oddalenie w całości oraz o zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany podniósł, że dane dotyczące powódki w dniu 9 stycznia 2008 roku zostały usunięte ze strony internetowej KWP w L., z uwagi na odwołanie jej poszukiwań. W dniu publikacji artykułu dane B. S. (1) nie figurowały już na stronie internetowej KWP w L. (odpowiedź na pozew k. 32-33).

W toku postępowania strony podtrzymywały stanowiska.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

30 czerwca 2004 roku Prokuratura Rejonowa Lublin – Północ w Lublinie skierowała do Sądu Rejonowego w Kraśniku przeciwko B. S. (1)i jej mężowi A. S.akt oskarżenia o to że, w dniu 20 listopada 2003 roku w L., działając wspólnie i w porozumieniu w chwili zawierania umowy o kredyt dewizowy o nr (...)na kwotę 89.723,76 zł z przedstawicielem Banku (...) S.A.we W.na zakup samochodu marki I. (...)o wartości 122.200 zł, przedłożyli stwierdzające nieprawdę i podrobione zaświadczenia ZUS-u Inspektorat w K.o nie zaleganiu z opłatą składek na ubezpieczenie społeczne i inne, tj. dotyczące okoliczności mających istotne znaczenie dla uzyskania kredytu, a zatem o popełnienie czynu z art. 297 § 1 k.k. (dowód: akt oskarżenia, k. 187-193 akt sygn. III K 360/04; okoliczność bezsporna).

Wówczas B. S. (1)przebywała od piętnastu lat poza granicami kraju - we Włoszech. Pacowała jako steward na statku u włoskiego armatora. Rzadko przyjeżdżała do Polski, w związku z czym nie odbierała kierowanej do niej korespondencji. Korespondencji nie odbierał również jej mąż A. S., z uwagi na brak do dokonania tych czynności upoważnienia (dowód: zeznania powódki B. S. (2)k. 51v-52, 273v i 288v-289v; akta I C 834/09, k. 89v-90 i 132v-133; zeznania świadka A. S., k. 95-98).

Postanowieniem z 7 marca 2006 roku w sprawie o sygn. akt IV Kop 36/06 Sąd Okręgowy w Lublinie IV Wydział Karny wydał europejski nakaz aresztowania przeciwko B. S. (1), w stosunku do której, Sąd Rejonowy w Lublinie, w sprawie o sygn. akt III K 360/04, w dniu 10 czerwca 2005 roku, wydał postanowienie o tymczasowym aresztowaniu na okres 3 miesięcy od dnia zatrzymania oraz zarządził poszukiwania listem gończym (dowód: postanowienia k. 233-234 i 275, europejski nakaz aresztowania k. 229-232, list gończy k. 273 akt o sygn. III K 360/04).

W piśmie z 16 września 2005 roku Sąd Rejonowy w Lublinie III Wydział Karny, w odpowiedzi na pismo Komendy Powiatowej Policji w K. z 31 sierpnia 2005 roku, wyraził zgodę na publikację danych oskarżonej B. S. (1), zam. K., ul. (...) – na stronie internetowej KWP w L. (dowód: pisma k. 223, 224 akt o sygn. III K 360/04).

B. S. (1) podjęła decyzję o powrocie do kraju z zamiarem uczestniczenia w procesie karnym. Jej obrońca wystąpił o zmianę środka zapobiegawczego z tymczasowego aresztowania na poręczenie majątkowe (dowód: postanowienie k. 255 akt K III 360/0, zeznania powódki B. S. (2), k. 51v-52; 273v; 288v-289v).

Postanowieniem z 10 grudnia 2007 roku, Sąd Rejonowy w Lublinie III Wydział Karny, odwołał poszukiwanie oskarżonej listem gończym (pkt 2 postanowienia), uchylił wobec niej środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania, stosując jednocześnie wobec niej środek zapobiegawczy w postaci poręczenia majątkowego w kwocie 5.000 zł (pkt 3 postanowienia) (dowód: postanowienie k. 255-256 akt o sygn. III K 360/04).

Postanowieniem z 8 stycznia 2008 roku Sąd Okręgowy w Lublinie IV Wydział Karny odwołał wobec B. S. (1) europejski nakaz aresztowania, uznając go za zbędny (dowód: postanowienie k. 317 akt o sygn. III K 360/04).

Pismem z 8 stycznia 2008 roku, doręczonym 10 stycznia 2008 roku, Komenda Powiatowa Policji w K. poinformowała Sąd Rejonowy III Wydział Karny, że zakończyła czynności poszukiwawcze za osobą B. S. (1) (…), poszukiwaną listem gończym (…), zgodnie z postanowieniem z dnia 10 grudnia 2007 roku (dowód: pismo k. 272 akt o sygn. III K 360/04).

W dniu 8 stycznia 2008 roku, do Wydziału Kryminalnego KWP w L.wpłynął nadany przez Komendę Powiatową Policji w K.telefonogram (...), z prośbą o odwołanie wszystkich czynności dotyczących B. S. (1)z uwagi na anulowanie podstawy poszukiwań (dowód: telefonogram k. 42; okoliczność bezsporna).

Komenda Wojewódzka Policji w L.dane wraz z wizerunkiem B. S. (1), umieszczone pod pozycją (...)rejestru osób poszukiwanych przez nią prowadzonego, usunęła ze strony internetowej KWP w dniu 9 stycznia 2008 roku (dowód: spis zawartości teczki k. 36-36v).

Podstawę wykreślenia stanowił informacja z jednostki, która uprzednio wystosowała komunikat o dokonanie wpisu na stronie internetowej KWP w L. - Komendy Powiatowej w K.. Fax wpłynął do KWP w L. 8 stycznia 2008r., następnie podlegał dekretacji przez naczelnika, po czym został przekazany sekretariatowi, gdzie jego kierownik przydzielił go odpowiedniemu funkcjonariuszowi policji – P. M., która dokonała wykreślenia danych B. S. (1) ze strony internetowej KWP w L. w dniu 9 stycznia 2008r..

Pisma, będące podstawą wykreślenia danych osoby poszukiwanej ze strony internetowej KWP w L., którą w styczniu 2008 roku obsługiwała (...) Sp. z o.o., archiwizowane są po upływie roku, tzn. zakwalifikowane zostają do zniszczenia (dowód: zeznania świadka P. M., k. 53; zeznania świadka M. P., k. 53v-54; zeznania świadka E. M., k. 100).

W dniu 11 stycznia 2008 roku, w dodatku (...) (...), którego wydawcą jest (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą w W., zaś redaktorem naczelnym (...), zarówno w dacie publikacji artykułu, jak i obecnie jest K. W., zamieszczony został artykuł pt. „(...)”. Wśród szesnastu fotografii przestępców, pokazane zostało również zdjęcie B. S. (1)z opisem: „B. S. (1) ur. (...), zam. K., poszukiwana za przestępstwo gospodarcze”.

Osobą prowadzącą (...) był R. W. (1), zaś autorem tekstu był D. J.. Tekst artykułu planowany był do opublikowania kilka dni wcześniej, jednak z uwagi na jego objętość i wagę informacji został przewidziany do wydania weekendowego. Bezpośrednio przed wysłaniem do druku, co miało miejsce w środę 8 stycznia 2008 roku, redaktor prowadzący poprosił autora artykułu D. J.o przygotowanie zdjęć. Wszystkie informacje niezbędne do publikacji, dziennikarz uzyskał ze strony internetowej Komendy Wojewódzkiej w L. (dowód: artykuł: k. 8-9; zeznania świadka D. J.k. 100-101; zeznania świadka R. W. (2)k. 287v-288v; akta I C 834/09 k. 90-91).

Do domu małżonków S., MAGAZYN (...) przyniósł A. K., znajomy ich syna. Mąż B. S. (2), po przeczytaniu omawianego artykułu, poinformował żonę o jego treści. B. S. (1) po przyjeździe do Polski w dniu 18 stycznia 2008 roku próbowała wyjaśniać sytuację.

Kłopoty spowodowały, że powódka załamała się, co skutkowało koniecznością podjęcia przez nią terapii psychologicznej i psychiatrycznej. Wstydziła się wychodzić z domu, nawet do sklepu, czy do kościoła, aby nikogo nie spotkać. Stała się skryta, nerwowa, płakała. Żaliła się, że zwariuje, że nie ma pieniędzy, została bez grosza” (dowód: zeznania powódki B. S. (2), k. 51v-52, 273v, 288v-289v; zeznania świadka K. K. k. 94-95; zeznania świadka A. S., k. 95-98; zeznania świadka E. B. k. 98-99; zeznania świadka A. K. k. 99, zeznania świadka Z. S. k. 99-100).

Po publikacji w sklepie, na poczcie, na ulicy ludzie komentowali zakwalifikowanie B. S. (1) do przestępców i bandytów.

B. S. (1)utraciła dobrze płatną pracę we Włoszech, z której część dochodów przesyłała rodzinie. Jednocześnie nie mogła znaleźć zatrudnienia w kraju, mimo że wyrokiem z 27 lutego 2009 roku Sąd Rejonowy w Lublinie III Wydział Karny uniewinnił B. S. (1)od popełnienia zarzucanego jej czynu (dowód: wyrok k. 481-482 akt o sygn. III K 360/04; okoliczność bezsporna).

Za granicą pokazywała znajomym opublikowane w prasie przeprosiny w okresie późniejszym, ale oni mówili, „że skoro (ją) opisali, to coś było”. W miejscu zamieszkania „ludzie mówili, że nakradła”. Okoliczność ta była bolesna dla B. S. (2). Małżonkowie S.byli osobami znanymi w K.. A. S.od 1989 roku był dyrektorem (...), B. S. (2)zajmowała się działalnością charytatywną.

B. S. (1) pozostaje z mężem od 2008 roku w rozdzielności majątkowej. Mieszkają u matki powódki, która pomaga im finansowo. Pomaga też syn. Oboje są bezrobotni. Wcześniej – od 1991 roku - A. S. prowadził działalność gospodarczą, polegającą na przewozie busem osób w okolicach K.. Do tej działalności zaciągnął kredyt (dowód: zeznania powódki B. S. (2), k. 51v-52, 273v, 288v-289v; zeznania świadka K. K. k. 94-95; zeznania świadka A. S. k. 95-98; zeznania świadka E. B. k. 98-99; zeznania świadka A. K. k. 99; zeznania świadka Z. S. k. 99-100).

1 lutego 2011 roku, pełnomocnik B. S. (1), wystosował do Komendy Wojewódzkiej Policji w L. ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty kwoty 150.000 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych w terminie 14 dni od dnia doręczenia niniejszego wezwania. Wezwanie zostało doręczone 3 lutego 2011 roku (dowód: ostateczne wezwanie do zapłat, k. 10-12; zwrotne potwierdzenie nadania i odbioru k. 13).

W odpowiedzi na powyższe wezwanie 11 lutego 2011 roku L. Komendant Wojewódzki Policji podniósł, że nie znajduje podstaw do uwzględnienia roszczenia, gdyż w dniu publikacji materiału prasowego w dodatku MAGAZYN (...), wizerunek B. S. (1) nie był już umieszczony na stronie internetowej KWP w L. (dowód: pismo k. 14).

W dniu 21 lipca 2009 roku do tut. Sądu wpłynął pozew B. S. (1), w którym domagała się zasądzenia od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą w W. M. (...)z siedzibą w W., K. W.i R. W. (2)solidarnie kwoty 50.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 2 kwietnia 2009 roku do dnia zapłaty za naruszenie jej dóbr osobistych – „szkody moralnej i materialnej”, czci, dobrego imienia, godności, utrata dobrze płatnej, atrakcyjnej pracy, w związku z publikacją artykułu prasowego „(...)”, zamieszczonym w dodatku MAGAZYN (...)wschodniego” (pozew k. pozew k. 6-9 akt o sygn. I C 834/09).

Wyrokiem z 17 listopada 2010 roku, sygn. akt I ACa 495/10, Sąd Apelacyjny w Lublinie I Wydział Cywilny, zmienił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Lublinie z 9 lipca 2010 roku oddalający powództwo w pkt I w ten sposób, że: nakazał pozwanym opublikowanie w terminie 14 dni od uprawomocnienia się wyroku w weekendowym wydaniu Dziennika Wschodniego przeproszenia o następującej treści: (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąw W.jako wydawca (...), K. W.jako jego redaktor naczelny i R. W. (1)jako redaktor wydania Magazynu (...)z dnia 11 stycznia 2008 roku, w którym w tejże dacie ukazał się tekst „(...)”, przepraszają powódkę B. S. (1)za zamieszczenie w tej publikacji nieprawdziwych informacji o niej”.

Ponadto, Sąd zasądził solidarnie od (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W., K. W. i R. W. (3) na rzecz B. S. (1) kwotę 5.000 zł z ustawowymi odsetkami od 2 kwietnia 2009 roku do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia (dowód: wyrok k. 179-179v akt o sygn. I C 834/09).

Sąd Apelacyjny uznał, że w dacie publikacji B. S. (2) nie była osobą poszukiwaną. Szczególna staranność i rzetelność przy zbieraniu i wykorzystywaniu materiałów prasowych nakazywała sprawdzić aktualność informacji o jej poszukiwaniach. A zatem, najprawdopodobniej wystarczyłoby zasięgnięcie chociażby telefonicznej informacji w Komendzie Powiatowej Policji w K.. W przedmiotowej sprawie jednak, taka czynność nie miała miejsca, wobec czego naruszone zostały dobra osobiste powódki, bowiem sporna publikacja spowodowała negatywny wydźwięk w jej środowisku oraz stała się dla niej źródłem znacznego stresu, a także utrudniła znalezienie pracy (uzasadnienie wyroku k. 184-205 akt o sygn. I C 834/09).

W sprawie niniejszej wywołana została opinia biegłego z zakresu badania pisma ręcznego, z której wynika, że:

1. część zapisu o brzmieniu „S. B. – KPP w K.”, wykonano jedną pastą długopisową;

2. część zapisu o brzmieniu: „usunięto dnia 09.01.08 r.”, wykonano drugą pastą długopisową;

3. przekreślenie części zapisu o brzmieniu: „S. B. – KPP w K.”, wykonano trzecią pastą długopisową;

4. pasta długopisowa, którą dokonano adnotacji o usunięciu osoby dokonana w pozycji „10”, ma zbliżoną barwę pigmentu do dowodowej części zapisu o brzmieniu: „usunięto dnia 09.01.08 r.” i prawdopodobnie została nakreślona przy pomocy tego samego długopisu, co zapis dowodowy;

5. tusz długopisowy, którym poczyniono pozostałe adnotacje, będące w zakresie objętym postawionymi pytaniami, wykonano przy pomocy długopisów o odmiennej barwie pigmentu, niż część spornego zapisu o brzmieniu: „usunięto dnia 09.01.2008 r.” (dowód: opinia sądowa z zakresu badania pisma ręcznego, k. 255-261).

Ustaleń Sąd dokonał w oparciu o wskazane powyżej dowody.

Odnośnie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, należy wskazać, że żadna ze stron nie zgłaszała zastrzeżeń, co do ich prawdziwości. Sąd z urzędu również nie znalazł podstaw do zakwestionowania ich mocy dowodowej.

Podnoszona przez powódkę okoliczność, że dokonano wykreślenia jej danych z listy osób poszukiwanych i usunięcia ze strony internetowej KWP w L. z datą późniejszą, niż faktycznie wpisana 9 stycznia 2008r., nie została w żaden sposób udowodniona.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadków: K. K. (k. 94-95); A. S. (k. 95-98), E. B. (k. 98-99), A. K. (k. 99) i Z. S. (k. 99-100), odnoszące się do okoliczności skutków, jakie wywołało opublikowanie w MAGAZYNIE (...)wschodniego” artykułu pt. „(...)”, zarówno w życiu powódki, jak również, jej postrzeganie powódki przez społeczność lokalną. Jednakże należy mieć na uwadze, że kłopoty powódki wynikały nie tylko z samej publikacji (ujawnienia), ale z faktu, że była oskarżona w procesie karnym i poszukiwana przez policję.

Sąd uznał za wiarygodne w części zeznania powódki B. S. (1) (k. 51v-52v, 273v, 288v-289v), w jakiej były zgodne z pozostałymi dowodami zgromadzonymi w sprawie. Okoliczność, że jej dane zostały usunięte ze stron internetowej z datą późniejszą niż 9 stycznia 2008r., że została wykreślona po stycznia 2008 roku, że dane były na stronie internetowej nie tylko w dacie publikacji, ale również w okresie późniejszym (15 stycznia 2008r.) nie została w żaden wiarygodny sposób wykazana. Zeznania powódki pozostają w tej części w sprzeczności z treścią rejestru prowadzonego przez KWP w L. (spis zawartości teczki k. 36-36v) oraz w zeznaniami świadków: P. M. (k. 53), M. P. (k. 53v-54) oraz E. M. (k. 100), którym to zeznaniom, Sąd nie odmówił wiarygodności z uwagi na ich wzajemne uzupełnianie się.

Sąd obdarzył także wiarygodnością zeznania świadków: D. J. (k. 100-101) oraz R. W. (2) (k. 287v-288v), bowiem w istotnej dla sprawy kwestii, tj. daty figurowania danych i wizerunku powódki na stronie internetowej KWP w L., zeznania te, nie tylko ze sobą korelują, ale również znajdują potwierdzenie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, odnoszącym się również do tejże okoliczności.

Sąd nie znalazł podstaw by kwestionować wywołaną w sprawie opinię z zakresu badania pisma ręcznego sporządzoną przez biegłego W. P.. Opinię wywołano w celu ustalenia faktycznej daty wykreślenia B. S. (1) z dokumentu „Spis zawartości teczki” oraz daty naniesienia przy nazwisku powódki adnotacji „usunięto dnia 09.01.2008r.” (k. 255-261).

W ocenie Sądu, wywołana w sprawie opinia, opracowana przez wyżej wymienionego biegłego, spełnia wymagania stawiane jej przez przepisy proceduralne, jest bowiem zupełna, jasna i niesprzeczna, a wyrażone w niej wnioski stanowcze i wyważone. Powyższe argumenty pozwoliły Sądowi uznać ją za opinię przekonującą.

Nie udowodniono by wpis pochodził z daty późniejszej niż data faktycznie wpisana.

Sąd postanowił oddalić wniosek dowodowy pełnomocnika powódki o dopuszczenie dowodu z opinii Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego Policji Instytut Badawczy Zakładu Badań Dokumentów i Technik Audiowizualnych w W., ponieważ w oparciu o dotychczas przeprowadzone dowody i czynności w sprawie datę ustalono, a ten dowód nie pozwoliłby ustalić czy faktycznie wykreślenia dokonano 9 stycznia 2008r., czy też kilka dni później (opinia biegłego j.w., notatka urzędowa). A zatem, dopuszczenie kolejnego dowodu na tę okoliczność prowadziłoby jedynie do przedłużenia postępowania w sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo nie jest zasadne i w całości podlega oddaleniu.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że sporną pomiędzy stronami postępowania była okoliczność, w jakiej dacie, powódka B. S. (1) wykreślona została ze strony internetowej KWP w L., na której umieszczane były dane oraz wizerunki osób w stosunku, do których zarządzono wszczęcie poszukiwań listem gończym.

W niniejszej sprawie, powódka domagała się ochrony prawnej z powodu naruszenia przez pozwany Skarb Państwa reprezentowany przez Komendanta Wojewódzkiego Policji w L. jej dóbr osobistych. Wobec powyższego, podstawę prawną ewentualnej odpowiedzialności pozwanego z tegoż tytułu, stanowić będzie art. 417 § 1 k.c., według którego, za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.

Z treści powyższego przepisu wynika, że Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą, jeżeli zaistnieją łącznie następujące przesłanki:

- wystąpiła szkoda,
- jej wyrządzenie jest następstwem niezgodnego z prawem wykonania czynności z zakresu władzy publicznej,

- pomiędzy powstaniem szkody, a niezgodnym z prawem wykonaniem czynności z zakresu władzy publicznej istnieje normalny (adekwatny) związek przyczynowy.

Przez szkodę należy w przedmiotowym przypadku rozumieć, zarówno uszczerbek o charakterze majątkowym, jak i niemajątkowym. Przesłanką odpowiedzialności jest zarówno bezprawność działania, tj. działanie z naruszeniem prawa, jak i zaniechanie, w przypadku, gdy przepis prawa określa obowiązek podejmowania określonych czynności.

Z kolei pojęcie związku przyczynowego oceniane jest na zasadach ogólnych wynikających z art. 361 § 1 k.c., a więc Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność za normalne następstwa niezgodnego z prawem działania lub zaniechania przy wykonywaniu władzy publicznej.

Istotne jest jednak również, że odpowiedzialność na wskazanej powyżej podstawie jest niezależna od winy konkretnego podmiotu. Wina nie stanowi bowiem przesłanki odpowiedzialności z art. 417 k.c.

Podkreślić należy, że w orzecznictwie i doktrynie prawa, występują, na gruncie przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej władzy publicznej, dwojakie poglądy odnoszące się do możliwości zarzucenia bezprawności. Według wąskiego rozumienia bezprawności mamy do czynienia wyłącznie z niezgodnością zachowania z konstytucyjnie określonymi źródłami prawa, co może być poszerzone, według doktryny, na zasady współżycia społecznego tylko w przypadku odesłania do tychże zasad przez przepisy prawa. Szerokie znaczenie bezprawności natomiast występuje w prawie cywilnym pod postacią niezgodności zachowania z porządkiem prawnym, do którego zalicza się naruszenie przepisów prawa i sprzeczność z zasadami współżycia społecznego, coraz częściej utożsamianych z dobrymi obyczajami. Szerszy punkt widzenia na rozumienie bezprawności jest dość powszechny w doktrynie oraz obecny w orzecznictwie.

Powódka domagała się zasądzenia od pozwanego Skarbu Państwa reprezentowanego przez Komendanta Wojewódzkiego Policji w L. na jej rzecz kwoty 150.000 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie jego dóbr osobistych. Roszczenie to znajduje uzasadnia treścią art. 23 i 24 § 1 k.c. w zw. z art. 448 k.c.

I tak, zgodnie z przepisem art. 23 k.c., dobra osobiste człowieka, jak w szczególności: zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Stosownie zaś do treści przepisu art. 24 § 1 k.c., ten czyje dobro zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia ich skutków. W szczególności, ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie, może on również żądać również zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

Z cytowanego powyżej przepisu wynika, że niezbędne jest stwierdzenie trzech przesłanek odpowiedzialności z art. 24 § 1 k.c. w związku z art. 448 kc, a mianowicie: naruszenia dóbr osobistych, bezprawności działania (tj. działania bądź zaniechania sprzecznego z normami prawnymi, a także z porządkiem prawnym oraz z zasadami współżycia społecznego) i zawinienia.

Dokonując oceny, że określone zachowanie dotknęło sfery dóbr osobistych osoby żądającej ochrony, Sąd ma na uwadze nie tylko punkt widzenia osoby żądającej ochrony i jej indywidualną wrażliwość (kryterium subiektywne), ale przede wszystkim kryterium wzorców obiektywnych, w tym także odczucia szerszego grona osób oraz powszechnie przyjmowane i zasługujące na akceptację normy postępowania. W orzecznictwie została przesądzona kwestia obiektywnej koncepcji naruszenia dóbr osobistych – to jest ocenianej z punktu widzenia reakcji i odczuć społeczeństwa, a nie tylko bezpośrednio zainteresowanego.

Z kolei art. 448 k.c. stanowi, że w razie naruszenia dobra osobistego Sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę (…).

Ubocznie należy wskazać, że roszczenie z art. 448 k.c. jest samodzielnym instrumentem ochrony dóbr osobistych, zajmującym pozycję pośrednią między zadośćuczynieniem, stanowiącym majątkowy środek ochrony, a roszczeniami niemajątkowymi. W dotychczasowej linii orzeczniczej Sąd Najwyższy przyjął, że przesłanką odpowiedzialności na podstawie art. 448 k.c. jest nie tylko bezprawne, ale i zawinione działanie sprawcy naruszenia dobra osobistego, przy czym w grę może wchodzić zarówno wina umyślna, jak i nieumyślna.

Powódka dochodziła roszczenia zgłoszonego w pozwie, bowiem „jest wina Policji, dlatego, że zostałam późno skreślona z listy”. „Naruszyli moje dobra, bo poszukiwali mnie dłużej. Ja przypuszczam, że wykreślili mnie później, niż jest adnotacja”. Powódka zarzucała, że Komenda Wojewódzka Policji w L. nie dokonywała stosownej aktualizacji strony internetowej zawierającej dane i wizerunki osób poszukiwanych.

Kwestią, istotną dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy była zatem okoliczność, w jakiej dacie, informacja o B. S. (1) została usunięta ze strony internetowej KWP w L..

Mając na uwadze poczynione w sprawie ustalenia, Sąd doszedł do przekonania, że jedynym wiarygodnym dowodem wykazującym datę wykreślenia danych oraz wizerunku powódki ze strony internetowej KWP w L. jest rejestr, prowadzony przez tę K. (k. 36-36v).

W toku niniejszego postępowania, Komenda Wojewódzka Policji w L., pismem z 29 sierpnia 2011 roku, zwróciła się do firmy obsługującej w styczniu 2008 roku stronę internetową (...)o informację, czy w dniu 9 stycznia 2008 roku z serwisu usunięte zostały dane powódki (pismo, k. 42). W odpowiedzi na powyższe, firma (...) Sp. z o.o.w L.jednoznacznie wskazała, że nie posiada logów serwisu (...)z roku 2008 roku (k. 43).

Ponadto, jak wynika z pisma Naczelnika Wydziału Łączności i (...) w L. nie ma możliwości uzyskania informacji na temat połączeń oraz logowania się w dniu 9 stycznia 2008 roku z poprzednią wersją strony internetowej www.kwp. (...).pl.

Wersja strony ze stycznia 2008 roku nie istnieje. Obecnie strona wygląda i funkcjonuje inaczej, niż w 2008 roku (pismo k. 111). Co więcej, KWP w L. nie posiada kopii bezpieczeństwa tejże trony, publikowanej na serwerze firmy (...) Sp. z o.o. na dzień 9 stycznia 2008 roku i do końca stycznia 2008 roku. Nie posiada nadto dysku zawierającego informacje ze stycznia 2008 roku w zakresie strony internetowej (pismo k. 129).

Okoliczność tę potwierdził świadek E. M., która zeznała, że na serwerze spółki była umieszczona strona (...). Nie ma jednak możliwości by wejść dzisiaj na tę stronę i uzyskać informacje, jaka była jej treść w styczniu 2008 roku. Na stronie tej znajdują się tylko te informacje, które aktualnie są udostępnione przez administratora. Świadek ten zeznał nadto, że: „jeżeli coś zostanie skasowane z tej strony, to nie można tego wyświetlić” (k. 100).

W przedmiotowej sprawie, Sąd dopuścił dowód z opinii sądowej biegłego z zakresu informatyki. Biegły kategorycznie wskazał, że z uwagi na brak materiału dowodowego, który mógłby być badany pod kątem możliwości odzyskania danych ze strony (...), nie może stwierdzić, czy istnieje taka możliwość. Brak archiwalnych nośników danych zawierających dane prezentowane na stronie (...)w praktyce uniemożliwia wydanie takiej opinii (pismo k. 174).

Strona powodowa domagała się wywołania opinii sądowej z zakresu badania pisma ręcznego, w celu wskazania przypuszczalnej daty wykreślenia B. S. (1) z dokumentu „Spis zawartości teczki” oraz przypuszczalnej daty naniesienia przy nazwisku powódki adnotacji „usunięto dnia 09.01.2008r.”. Taka opinia została w sprawie sporządzona. Niemniej jednak również i z niej wynika, że nie jest możliwe stwierdzenie, czy zapisy zostały sporządzone jednego dnia, czy nawet jednego miesiąca. Proces starzenia się środków kryjących w ciągu kilku – czy kilkunastu lat jest z reguły niedostrzegalny i zależy od wielu zmiennych czynników, tj. rodzaju papieru, składu fizykochemicznego, warunków przechowywania, itp. (opinia k. 255-261).

Wobec powyższego, należy uznać, że powódka nie wykazała, aby wykreślenie jej ze strony internetowej KWP w L.nastąpiło w innej dacie, niż 9 stycznia 2008 roku, a zatem tym bardziej w dacie po publikacji artykułu pt. „(...)”.

Podkreślić należy, że do 8 stycznia 2008 roku, B. S. (1) była osobą poszukiwaną, bowiem dopiero w tymże dniu odwołany został wobec niej europejski nakaz aresztowania.

Działania pozwanego odnośnie umieszczenia jej na liście osób poszukiwanych były legalne.

Zdaniem powódki, wykreślenie jej danych ze strony internetowej KWP w L. powinno nastąpić jeszcze w tym samym dniu, gdy przyszła informacja z Komendy Policji w K.. Żadne uregulowania i wewnętrzne regulaminy nie określały terminu usunięcia danych.

Powódka powołała się na § 11 pkt 9 Instrukcji wykonywania czynności służbowych w zakresie przetwarzania informacji w Krajowym Systemie Informacyjnym Policji, stanowiącej załącznik do decyzji nr (...) Komendanta Głównego Policji z 22 grudnia 2006 roku, według którego, informacje o odwołaniu poszukiwań osoby rejestruje się niezwłocznie po zatrzymaniu osoby lub ustalenia miejsca jej pobytu, nie później, niż w ciągu trzech godzin od wpływu dokumentu do rejestracji będącego podstawą odwołania poszukiwań.

Jak słusznie wskazał jednak pozwany, przytoczona instrukcja dotyczy centralnych zbiorów danych tworzących Krajowy System Informacyjny Policji, który działa w ramach wewnętrzne sieci policji odseparowanej od sieci ogólnodostępnej przez Internet.

W przypadku natomiast sieci internetowej, brak jest jakichkolwiek regulacji w tym przedmiocie.

Należy mieć na uwadze, że do dnia 8 stycznia 2008 roku B. S. (1) była osobą poszukiwaną. Wykreślenia powódki ze strony internetowej KWP w L. dokonano 9 stycznia 2008 roku i należy uznać za dokonanie tejże czynności niezwłocznie.

Jak wynika z zeznań świadka R. W. (2) (k. 287v-288v), które Sąd w pełni uznał za wiarygodne : „o ile pamiętam, ten dodatek – magazyn jechał w środę”. Odpowiedzialność wydawcy i redaktora naczelnego „Dziennika wschodniego” i jego dodatku oraz autora artykułu „(...)”, była przedmiotem rozważań Sądu w postępowaniu o sygn. akt I C 834/09, w którym Sąd zasądził od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąw W., K. W.i R. W. (2)na rzecz powódki kwotę 5.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 2 kwietnia 2009 roku do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych.

Gdyby pozwany dokonał wykreślenia danych powódki ze strony internetowej KWP jeszcze w dniu 8 stycznia 2008 roku, to zapewne dziennikarze dodatku MAGAZYN (...) wschodniego” pobierając informację aktualną w dniu 9 stycznia 2008r. nie opublikowaliby wizerunku powódki w przedmiotowym artykule.

Pozwany nie decydował jednak o publikacji danych powódki w (...) (jakkolwiek umieszczając dane na stronie internetowej udostępniał je również dziennikarzom) i o treści samego artykułu. Za działania bezprawne – publikację nieprawdziwych danych (w dacie 11 stycznia 2008r. nie była już osobą poszukiwaną), a z publikacji w prasie wywodzi dla siebie negatywne skutki, powódka otrzymała już zadośćuczynienie w sprawie I C 834/09. Za zdarzenie mające miejsce w dniu 11 stycznia 2008 roku, a polegające na zamieszczeniu nieprawdziwych informacji o powódce i jej wizerunku wśród osób poszukiwanych w przedmiotowym artykule, powódce naprawiona została szkoda, którą z tego tytułu poniosła.

W toku postępowania, powódka wskazała również, że jeszcze w dniu 15 stycznia 2008 roku jej dane widniały na stronie internetowej KWP w L.. Informację tę uzyskała rzekomo od znajomych. Niemniej jednak, jak zeznała następnie: „ja nie mogę ich podać za świadków, bo wyjechali do Ameryki” (…) „Żadnych wydruków, dowodów na to nie mam” (k. 289).

Z powyższych względów i na podstawie powołanych przepisów Sąd powództwo oddalił nie znajdując podstaw do uzasadnienia odpowiedzialności pozwanego w zakresie żądanego zadośćuczyniwenia.

Rozstrzygnięcie o kosztach uzasadnia treść art. 102 k.p.c..

Przepis ten przewiduje odstąpienie od zasady odpowiedzialności za wynik procesu w szczególnie uzasadnionych przypadkach.

W piśmiennictwie podnosi się, że art. 102 k.p.c. urzeczywistnia zasadę słuszności i jako przepis wyjątkowy – stanowiący wyłom w zasadzie odpowiedzialności za wynik procesu – nie podlega wykładni rozszerzającej. Nie konkretyzuje on pojęcia „wypadków szczególnie uzasadnionych”. Ich kwalifikacja należy do Sądu, który uwzględniając całokształt okoliczności konkretnej sprawy – powinien kierować się własnym poczuciem sprawiedliwości.

W postanowieniu z 14 stycznia 1974 roku Sąd Najwyższy wyraził podgląd, który to pogląd Sąd orzekający w niniejszej sprawie podziela, że: „zastosowanie przez Sąd art. 102 k.p.c. powinno być oceniane w całokształcie okoliczności, które by uzasadniały odstępstwo od podstawowych zasad decydujących o rozstrzygnięciu w przedmiocie kosztów procesu. Do kręgu takich okoliczności należą, zarówno fakty związane z samym przebiegiem procesu, jak i fakty leżące na zewnątrz procesu, zwłaszcza dotyczące stanu majątkowego (sytuacji życiowej). Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego (vide: sygn. II CZ 223/73, Lex nr 7379).

Powódka wytaczając powództwo, znajdowała się w przekonaniu o jego zasadności, mając również na uwadze wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie w sprawie I C 834/09. Za odstąpieniem od obciążenia powódki B. S. (1) kosztami niniejszego postępowania, przemawiały również okoliczności wynikające z treści oświadczenia majątkowego (k. 6-7). Powódka obecnie nie osiąga żadnych dochodów, korzysta z pomocy rodziny.

Nieuiszczone koszty sądowe, na podstawie art. 113 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2010 roku, Nr 90, poz. 594 ze zm.), Sąd przejął na rachunek Skarbu Państwa, wobec braku podstaw do obciążenia którejkolwiek ze stron, z uwagi na wynik procesu.

Mając na uwadze całokształt okoliczności sprawy, powyższe rozważania i na podstawie wyżej powołanych przepisów, Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.