Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 lutego 2014 r.

Sąd Okręgowy w Kielcach II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Teresa Kołbuc

Sędziowie: SO Monika Kośka (spr.)

SO Beata Piwko

Protokolant: protokolant sądowy Iwona Cierpikowska

po rozpoznaniu w dniu 20 lutego 2014 r. w Kielcach

na rozprawie

sprawy z powództwa Gminy R.

przeciwko P. G.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Końskich

z dnia 12 kwietnia 2013 r., sygn. I C 239/11

oddala apelację i zasądza od P. G. na rzecz Gminy R. kwotę 1200 (jeden tysiąc dwieście) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

II Ca 1102/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 12 IV 2013r Sąd Rejonowy w Końskich zasądził od P. G. na rzecz Gminy R. kwotę 42.435,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 9 grudnia 2011 r oraz kwotę 4.554,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu; obciążył pozwanego nieuiszczonymi kosztami sądowymi, ustalając, co następuje:

W dniu 10 maja 2010 roku Gmina R.ogłosiła przetarg na wykonanie robót budowlanych określonych jako rewitalizacja Parku w R.. Zwycięzcą przetargu została firma (...)– P. G.. W dniu 24 czerwca 2010 roku Gmina R.zawarła z Firmą (...)z siedzibą w K.reprezentowaną przez jej właściciela P. G.umowę o roboty budowlane w zakresie rewitalizacji parku w R.. W ramach tej umowy wykonawca zobowiązał się do wykonania robót rozbiórkowych, robót ziemnych, wykonania alejek parkowych, robót budowlanych zakresie małej architektury, robót budowlanych w zakresie oświetlenia i obłożenia fontanny zgodnie ze szczegółowym zakresem robót określonym w przedmiarach robót stanowiącym załącznik nr (...)do SIWZ oraz dokumentacji technicznej. W § 12 umowy Wykonawca udzielił Zamawiającemu 36 miesięcznej gwarancji na wykonany przedmiot umowy licząc od dnia odbioru końcowego. W okresie gwarancji Wykonawca zobowiązał się do usunięcia zgłoszonych wad i usterek przedmiotu umowy terminie uzgodnionym z Zamawiającym. Jeżeli w okresie gwarancji Wykonawca nie usunie zgłoszonych wad i usterek przedmiotu umowy w terminie uzgodnionym z Zamawiającym, Zamawiający może na koszt Wykonawcy dokonać naprawy przedmiotu umowy.

Około 13 października 2010 roku zakończono fugowanie niecki fontanny, około 22 -23 października 2010 roku fontanna była gotowa do odbioru. Odbiór jednak nie nastąpił albowiem nie wszystkie prace z zakresu przewidzianego umową były wykonane. W dniu 26 października 2010 roku fontanna została napełniona wodą. W dniu 21 listopada 2010 roku niezidentyfikowana osoba wrzuciła do fontanny wiadro ze środkiem pianotwórczym. Po tym zdarzeniu woda została wypompowana z fontanny. W dniu 22 grudnia 2011 roku nastąpił odbiór końcowy prac objętych umową z dnia 24 czerwca 2010 roku i przekazanie do eksploatacji obiektu. Odbiór dokonany został przez komisję, z odbioru sporządzono Protokół. W protokole stwierdzono zgodność wykonanych robót z umową, z dokumentacją i obmiarem powykonawczym. Nie stwierdzono wad obiektu. Za początek okresu gwarancyjnego odebranych elementów obiektu przyjęto dzień 22.12.2010 roku. W protokole wskazano również, iż stwierdzone przez Zamawiającego w okresie gwarancyjnym wady obiektu będą usunięte przez Wykonawcę w terminie wyznaczonym przez Zamawiającego, a wady powodujące zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu – niezwłocznie. Żadna ze stron nie zgłosiła uwag do protokołu odbioru.

Od chwili odbioru robót fontanna nie była uruchamiana. Na wiosnę przed uruchomieniem fontanny pracownicy Urzędu Gminy w R. dokonali jej oględzin i okazało się, że w kilkunastu miejscach z niecki fontanny odpadły płytki.

Mozaika w niecce fontanny wykonana została wadliwie, co spowodowało, że odpadła praktycznie na całej powierzchni niecki. Od podłoża odchodziły, nie tylko sama mozaika, ale wszystkie warstwy. Spowodowane to zostało niewłaściwym wykonaniem prac przez Wykonawcę polegającym na nie przestrzeganiu instrukcji reżimu technologicznego. Wadliwie, niestarannie dobrana została receptura kleju, fugi, podłoża co doprowadziło do braku hermetyki warstwy uszczelniającej. Pozwany do obłożenia fontanny mozaiką nie zastosował wyłącznie materiałów jednego producenta, co spowodowało, że materiały chemii budowlanej nie były ze sobą kompatybilne i przez to nie osiągnięto efektu uszczelnienia fontanny. Kolejną przyczyną odpadnięcia mozaiki była niedoskonałość wykonawstwa, przy nakładaniu kolejnych warstw podłoże nie było dostatecznie oczyszczone, co również powodowało nieszczelności. Wadliwie wykonana została podstawowa warstwa nośna niecki poprzez użycie niewłaściwego betonu. Nie zastosowano właściwego harmonogramu montażu, brakowało wyraźnego rozdzielenia etapów poszczególnych prac.

Pismem z dnia 13 kwietnia 2011 roku wójt Gminy R. wezwał Wykonawcę do usunięcia wad w postaci pęknięć i ubytków w mozaice przy fontannie w parku w R.. Na pismo to Gmina R. nie otrzymała żadnej odpowiedzi. Kolejnym pismem z dnia 23 maja 2011 roku Gmina R. wezwała Wykonawcę do usunięcia wad w postaci pęknięć i ubytków w mozaice przy fontannie w parku w R. w terminie 14 dni wskazując, iż w przeciwnym razie zleci naprawę firmie zewnętrznej na koszt Wykonawcy. Na skutek pisma odbyła się między wójtem a P. G. rozmowa telefoniczna, następnie doszło do spotkania w większym gronie, podczas którego P. G. twierdził, że nie ponosi winy w powstałych ubytkach, wskazując, że zniszczenia spowodowane są napuszczeniem wody do fontanny w listopadzie 2010 roku. Twierdził ponadto, że nie ma konieczności wymiany całości mozaiki, że wystarczające będzie jedynie uzupełnienie ubytków. W piśmie z dnia 8 czerwca 2011 roku P. G. odnosząc się dotrzymanego w dniu 24 maja 2011 roku pisma oświadczył, iż wady nie są spowodowane złym montażem i nie wynikają z winy i zaniedbań Wykonawcy, zaś przyczyną tego było złe użytkowanie obiektu, w szczególności napełnienie fontanny wodą w bardzo krótkim czasie po wykonaniu okładziny z mozaiki szklanej, a także środki chemiczne wrzucone do fontanny. W piśmie tym wskazał, iż mając na względzie dobre imię firmy zobowiązał się do usunięcia pęknięć i ubytków w mozaice do dnia 2 lipca 2011 roku przy braku ulewnych deszczy. W piśmie z dnia 17 czerwca 2011 roku Gmina R. oświadczyła, iż wskazany termin 2 lipca 2011 roku jest terminem ostatecznym i do tego dnia mają zostać wykonane wszelkie prace związane z zaistniałymi wadami. Do dnia 2 lipca 2011 roku nie zostały wykonane ustalone prace naprawcze przy fontannie.

W dalszej korespondencji pozwany usiłował bezskutecznie uzyskać przedłużenie umówionego terminu usunięcia usterek.

Na zlecenie powódki opracowana została ekspertyza, z której wynikało, że przyczyną odpadania mozaiki była przede wszystkim niestaranna, nieprofesjonalna realizacja, bez zachowania prawidłowego reżimu technologicznego. W dniu 8 września 2011 roku Gmina R.zawarła umowę z firmą (...) P. M.o wykonanie prac związanych remontem fontanny, polegających na: skuciu istniejących płytek wraz z warstwą podkładu, wyrównaniu powierzchni i odpowiednim zabezpieczeniu, ułożeniu nowych płytek, robotach towarzyszących związanych z instalacją elektryczną oraz ze sprawnym działaniem pomp i dysz. Termin wykonania umowy określono na dzień 7.10.2011 roku, zaś cenę na kwotę 42.435 złotych. O zleceniu prac innemu wykonawcy poinformowano pozwanego.

W dniu 3 października 2011 roku nastąpił protokolarny końcowy odbiór robót związanych z remontem fontanny. W tym też dniu P. M. wystawił Gminie R. fakturę za wykonaną umowę w kwoce 42.435 złotych. Gmina R. uiściła należność wynikającą z faktury. W dniu 7 listopada 2011 roku Gmina R. wezwała P. G. do zapłaty kwoty 42.435 złotych.

W ocenie Sądu okoliczności podnoszone przez pozwanego dotyczące zbyt wczesnego napełnienia fontanny wodą i wrzucenia do niej środka pianotwórczego nie stanowią przyczyny stwierdzonych wad, podnoszone są jedynie na potrzeby przedmiotowego postępowania mając na celu próbę uwolnienia pozwanego od odpowiedzialności za zaistniałe wady ułożenia mozaiki. Twierdzenia te są nielogiczne zwłaszcza, gdy weźmie się pod uwagę okoliczność, iż w tamtym czasie fontanna znajdowała się na terenie budowy oddanym wykonawcy i on ponosił odpowiedzialność za to, co dzieje się na nim. Niewątpliwie więc napełnienie fontanny nie mogło się odbyć bez zgody wykonawcy, gdyby jednak tak się stało niewątpliwie znalazłoby to odzwierciedlenie dokumentacji, chociażby w zastrzeżeniach zgłoszonych do Protokołu końcowego odbioru robót, a takie zastrzeżenia nie zostały zgłoszone.

Kwestią sporną wymagająca rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie było ustalenie czy wykonanie umowy w zakresie prac przy fontannie było wadliwe i czy istniały podstawy do zlecenia poprawienia wad innemu podmiotowi na koszt wykonawcy.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w szczególności opinia biegłego sądowego, dała pełne podstawy do przyjęcia, iż w zakresie obłożenia fontanny mozaiką pozwany w sposób niewłaściwy wykonał łączącą strony umowę. Nastąpiło bowiem odpadnięcie mozaiki, co spowodowane było błędami po stronie Wykonawcy. Przy wykonywaniu prac związanych z obłożeniem fontanny mozaiką nastąpił szereg nieprawidłowości poczynając od niewłaściwego przygotowania podłoża, nieprzestrzegania harmonogramu prac i wymaganych przerw pomiędzy nakładaniem poszczególnych warstw, niedokładnością w nakładaniu warstw przede wszystkim zaś nastąpiło użycie poszczególnych elementów chemii budowlanej niekompatybilnych ze sobą. Okoliczności te doprowadziły do nieszczelności, a w efekcie do odpadnięcia od podłoża nie tyle samych płytek, co również pozostałych warstw znajdujących się między mozaiką a podłożem. W toku całego postępowania dowodowego pozwany nie przedstawił dokumentacji, która wskazywałaby na użycie pasujących do siebie materiałów. Nie udowodnił również, iż odpadnięcie mozaiki nastąpiło na skutek okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności. Stosownie do treści art. 652 kc jeżeli wykonawca przejął protokolarnie od inwestora teren budowy, ponosi on aż do chwili oddania obiektu odpowiedzialność na zasadach ogólnych za szkody wynikłe na tym terenie. Ponadto stosownie do treści art. 651 kc jeżeli dostarczona przez inwestora dokumentacja, teren budowy, maszyny lub urządzenia nie nadają się do prawidłowego wykonania robót albo jeżeli zajdą inne okoliczności, które mogą przeszkodzić prawidłowemu wykonaniu robót, wykonawca powinien niezwłocznie zawiadomić o tym inwestora. Pozwany nie udowodnił, iż sprzeciwiał się napełnieniu fontanny wodą uważając, że może to mieć negatywny wpływ na wykonywane roboty bądź też zawiadomił o tym inwestora. Nieudowodniona została również okoliczność, iż wpuszczona do fontanny w listopadzie2010 roku substancja powodująca pianę doprowadziła do odpadnięcia płytek. Wskazać należy, że do zdarzenia takiego doszło w okresie, gdy nie było jeszcze odbioru robót, a zatem wówczas wykonawca ponosił odpowiedzialność za teren budowy, winien zatem choćby poczynić ustalenia jaka substancja została wpuszczona i ustalić jej wpływ na wykonaną pracę, a także jeżeli miał podejrzenia, że może to mieć wpływ na wykonaną przez niego pracę złożyć w tym zakresie zastrzeżenia do protokołu. Działań takich pozwany jednak nie podjął.

Pozwany nie usunął w uzgodnionym przez strony terminie zgłoszonych wad, co w świetle łączącej strony umowy dawało stronie powodowej uprawnienie do dokonania naprawy na koszt Wykonawcy, stosownie do treści § 12 ust 3i 4 łączącej strony umowy. Ostateczny termin usunięcia wad ustalony został na dzień 2 lipca 2011 roku. Bezspornym jest, iż do tego terminu nie nastąpiło usunięcie wad. Pozwany nie wykazał, iż niewykonanie tego obowiązku w ustalonym terminie nastąpiło z przyczyn niezależnych od niego. Nieudowodnione zostało również twierdzenie, iż powodem nieusunięcia usterek terminie był brak współpracy z Inwestorem w zakresie wyboru mozaiki. Z korespondencji między stronami wynika, iż problemy z mozaiką zgłoszone zostały już po bezskutecznym upływie terminu zakreślonego na usunięcie wad. Żądana od pozwanego kwota stanowi kwotę adekwatną do poniesionych kosztów naprawy fontanny. Koszty te zostały udokumentowane, nie są zawyżone.

O odsetkach sad orzekł na podstawie art. 481§1kc, o kosztach procesu na podstawie art. 98§ 1 i 3 k.p.c. oraz § 6 pkt. 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie, a o kosztach sądowych na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

W apelacji pozwany domagał się zmiany wyroku i oddalenia powództwa, ewentualnie uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, zarzucając:

1/ mający wpływ na treść zaskarżonego wyroku błąd w ustaleniach faktycznych sądu przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, a polegający na uznaniu, że pozwany jest odpowiedzialny za zaistniałe wady albowiem mozaika w niecce fontanny wykonana została wadliwie co spowodowało, że mozaika ta odpadła praktycznie na całej powierzchni, że pozwany do obłożenia fontanny nie zastosował materiałów tylko jednego producenta, że użyte materiały nie były kompatybilne przez co nie osiągnięto uszczelnienia fontanny, że niewłaściwie wykonano podstawową warstwę nośną, uznanie, że zbyt wczesne napełnienie fontanny wodą oraz wpuszczenie środków pianotwórczych nie miało wpływu na wady fontanny oraz spowodowane zostało zaniedbaniem ze strony pozwanego podczas, gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy na powyższe nie wskazuje, zaś opinia, na której sąd pierwszej instancji dokonał powyższych ustaleń była przez pozwanego kwestionowana,

2/naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. poprzez brak w uzasadnieniu wyroku wskazania przyczyn rozstrzygnięcia, dowodów na których sąd oparł ustalenia poczynione w sprawie oraz zasadności odmowy wiarygodności dowodom zgłoszonym przez pozwanego,

3/ naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy tj. art. 233 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego w celu ustalenia faktów mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, tj. odmówienia mocy dowodowej zeznaniom świadków M. P., K. C. oraz zeznań pozwanego w zakresie w jakim twierdzili, że pozwany ostrzegał powoda, iż zbyt wczesne napełnienie fontanny wodą może spowodować jej uszkodzenie, że przy wykonywaniu obłożenia fontanny mozaiką zastosowano materiały jednego producenta podczas gdy świadkowie oraz pozwany zeznali jednoznacznie i spójnie.

4/ naruszenie przepisów postępowania, a mianowicie art. 217 § 1 i 2, 227 KPC poprzez oddalenie wniosku dowodowego o przeprowadzenie opinii sprawdzającej mającej istotny wpływ na wynik postępowania w sprawie mając na uwadze fakt, że opinia biegłego była kluczowym dowodem, na podstawie którego sąd dokonał istotnych ustaleń faktycznych mających wpływ na wynik postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna.

Wywody apelacji w zasadniczej części są polemiką z ustaleniami sądu opartymi o treść opinii biegłego W. S..

Biegły w sprawie złożył wyczerpującą opinię, której wnioski należycie umotywował. Zastrzeżenie pozwanego co do rzetelności tego opracowania pozostały gołosłowne. W szczególności pozwany negując stwierdzenie biegłego o zastosowaniu niekompatybilnych materiałów chemicznych nie złożył dowodów wskazujących, jakie materiały zostały użyte, a nawet materiałów tych nie nazwał, co pozwalałoby biegłemu i sądowi na weryfikację tej okoliczności (pismo pozwanego k. 301 z wykropkowaną nazwą firmy-producenta materiałów). Podobnie negując ustalenia biegłego w zakresie niezachowania czasowego reżimu technologicznego nie udokumentował wpisami w dzienniku budowy dat podejmowania poszczególnych czynności. Do zgłoszonych przez pozwanego zastrzeżeń do opinii biegły odniósł się w piśmie z 9 XI 2012r (k. 316) oraz na rozprawie w dniu 12 XII 2012r (k. 338-340). Odpowiedział on na wszystkie pytania sądu, ustosunkował się do wszystkich zarzutów pozwanego. Jego wiedza fachowa i rzetelność opracowanej opinii nie zostały skutecznie podważone przez skarżącego. W takiej sytuacji, zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem Sądu Najwyższego Sąd Rejonowy nie tylko nie miał obowiązku, ale wręcz nie powinien dopuszczać dowodu z opinii innego biegłego (por np. wyrok SN z 10 III 2011r II UK 306/10: „okoliczność, iż zgodnie z art. 286 k.p.c. sąd może zażądać dodatkowej opinii od tych samych lub innych biegłych, wcale nie oznacza, że w każdym przypadku jest to konieczne, potrzeba taka może bowiem wynikać z okoliczności sprawy i podlega ocenie sądu orzekającego. Dlatego nie ma uzasadnienia wniosek o powołanie kolejnego biegłego (biegłych) w sytuacji, gdy złożona już opinia jest niekorzystna dla strony. Zgłaszając taki wniosek, strona winna wykazać błędy, sprzeczności lub inne wady w złożonych do akt sprawy opiniach biegłych, które dyskwalifikują te opinie, uzasadniając tym samym powołanie dodatkowych opinii”, wyrok SN z 10 I 2002r II CKN 639/99: „ specyfika dowodu z opinii biegłego polega m.in. na tym, że jeżeli taki dowód już został przez sąd dopuszczony, to stosownie do treści art. 286 k.p.c. opinii dodatkowego biegłego można żądać jedynie "w razie potrzeby". Potrzeba taka nie może być jedynie wynikiem niezadowolenia strony z niekorzystnego dla niej wydźwięku konkluzji opinii, lecz być następstwem umotywowanej krytyki dotychczasowej opinii. W przeciwnym bowiem razie sąd byłby zobligowany do uwzględniania kolejnych wniosków strony dopóty, dopóki nie złożona zostałaby opinia w pełni ją zadowalająca, co jest niedopuszczalne”, czy postanowienie SN z 26 X 1999r II CKN 533/98: „ jeżeli opinia biegłego jest tak przekonywująca, że sąd określoną okoliczność uznaje za wyjaśnioną, to nie ma obowiązku dopuszczania dowodu z dalszej opinii biegłych”).

Sąd I instancji trafnie oddalił wniosek o powołanie innego biegłego.

Druga okoliczność podnoszona przez pozwanego jako przyczyna stwierdzonych wad wykonania obłożenia fontanny (zbyt wczesne napełnienie wodą, wrzucenie środka pianotwórczego) nie usprawiedliwia go, gdyż do obu tych zdarzeń doszło w czasie, gdy za plac budowy odpowiadał pozwany, a powód jeszcze nie odebrał wykonanych prac. Jeżeli pozwany uważałby istotnie, że zbyt wczesne nalanie wody może mieć szkodliwy wpływ na wykonane prace winien to uniemożliwić, a przynajmniej złożyć stosowne zastrzeżenia do protokołu odbioru prac. Tak samo po wrzuceniu do fontanny środka pianotwórczego rzeczą pozwanego było udokumentowanie szkodliwego wpływu tego środka na wykonane prace. Podnieść jednak należy, że obie te okoliczności mogłyby mieć wpływ i to nie zasadniczy jedynie na odpadnięcie samej mozaiki (ostatniej warstwy), podczas, gdy wada prac pozwanego polega na odpadaniu wszystkich warstw uszczelniających i klejących od podłoża.

Sąd Rejonowy nie dopuścił się zatem zarzucanej obrazy przepisów art. 233§1kpc, art. 227kpc, czy art. 217§1 i§2kpc. Uzasadnienie zaskarżonego wyroku- wbrew zarzutom skarżącego- spełnia wymagania z art. 328§2kpc; w szczególności sąd ten ustalił niewadliwie wszystkie fakty istotne dla rozstrzygnięcia, wskazał dowody, na których się oparł i przyczyny, dla których inne dowody uznał za niewiarygodne.

W tym stanie podzielając ustalenia i wnioski Sądu Rejonowego i przyjmując je za własne Sąd Okręgowy oddalił apelację jako pozbawioną uzasadnionych podstaw (art. 385kpc). O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98§1 i §3kpc w zw. z §6 pkt.5, §13 ust.1 pkt.1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 IX 2002r w sprawie opłat za czynności adwokackie….

SSO. M. Kośka SSO T. Kołbuc SSO B. Piwko