Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 marca 2014 r.

Sąd Rejonowy w Przasnyszu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 11 marca 2014 r. w Przasnyszu na rozprawie

sprawy z powództwa D. B.

przeciwko M. D. (1), M. D. (2)

o zapłatę

na skutek zarzutów pozwanych do nakazu zapłaty

Utrzymuje w mocy nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Rejonowego w Przasnyszu z dnia 26 czerwca 2013 roku, sygn. akt I Nc 315/13 w całości.

Sygn. akt I C 837/13

UZASADNIENIE

Powód D. B. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą AGRA (...) wniósł pozew przeciwko M. D. (1) i M. D. (2), w którym domagał się zasądzenia na jego rzecz od pozwanych solidarnie kwoty 3.892,28 złotych wraz z odsetkami umownymi w wysokości 20 % w skali rocznej od dnia 8 listopada 2012 roku do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Wnosząc o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym podniósł, że pozwany M. D. (1) zakupił u pozwanego ładowarkę teleskopową za kwotę 145.017,00 złotych brutto. Termin zapłaty upłynął w dniu 15 marca 2012 roku. Pozwany uregulował należność w czterech wpłatach: 1) 16 maja 2012 roku w kwocie 4.000 złotych, 2) 21 maja 2012 roku w kwocie 4.000 złotych, 3) 25 maja 2012 roku w kwocie 6.000 złotych, 4) 25 czerwca 2012 roku w kwocie 131.017,00 złotych. W związku z tym, że za nieterminową zapłatę naliczane były odsetki umowne w wysokości 0,0548 % dziennie, za zwłokę naliczono odpowiednio następujące kwoty odsetek: 1) 4.927,074 złotych (zwłoka 62 dni), 2) 540,939 złotych (zwłoka 7 dni), 3) 300,34 złotych (zwłoka 4 dni), 4) 2.225 złotych (zwłoka 31 dni). W dniu 24 września powód wezwał pozwanego do dobrowolnej spłaty ciążącego na nim zobowiązania. W dniu 8 listopada 2012 roku pozwany spłacił część ciążącego na nim zobowiązania oraz zobowiązał się do spłaty pozostałej części zobowiązania podpisując weksel in blanco oraz deklarację do weksla. Jednocześnie poręczycielem w deklaracji wekslowej została ustanowiona żona pozwanego – M. D. (2). W dniu 23 stycznia 2013 roku powód wezwał pozwanego do dobrowolnego wykupu weksla i spłaty ciążącego na nim zobowiązania. M. D. (1), jak również M. D. (2), do chwili obecnej nie wywiązali się z ciążącego na nich zobowiązania.

Sąd Rejonowy w Przasnyszu nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 26 czerwca 2013 roku w sprawie I Nc 315/13 nakazał pozwanym M. D. (1) i M. D. (2) aby zapłacili solidarnie na rzecz powoda D. B. kwotę 3.892,28 złotych wraz z odsetkami umownymi w wysokości 20 % w skali rocznej od dnia 8 listopada 2012 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 717,00 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych, w tym kwotę 617,00 złotych tytułem kosztów zastępstwa prawnego, w terminie dwóch tygodni od doręczenia nakazu albo wnieśli w tym terminie zarzuty.

W zarzutach od powyższego nakazu zapłaty pozwani M. D. (1) i M. D. (2) zaskarżyli nakaz w całości. Podnosząc zarzut wygaśnięcia stosunku podstawowego łączącego strony stanowiącego podstawę wystawienia weksla, skuteczności dokonanego przez stronę pozwaną potrącenia i nadużycia prawa podmiotowego przez powoda, wnosili o uchylenie zaskarżonego nakazu zapłaty i oddalenie powództwa w całości, a także o zasądzenie od powoda na ich rzecz zwrotu kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu na okoliczność podniesionego zarzutu nieistnienia stosunku zobowiązaniowego wskazali, że pozwany uregulował należność wynikającą z faktury VAT nr (...) z dnia 30 grudnia 2011 roku. Z tytułu nieterminowej zapłaty powyższej należności powód obciążył pozwanego kwotą 7.994,00 złotych z tytułu odsetek. Pozwany dokonał częściowej spłaty tej należności w kwocie 5.000,00 złotych, więc zostało do zapłaty 2.994,00 złotych. W ocenie pozwanych obciążenie było niesłuszne, gdyż w dniu 21 listopada 2011 roku powód zawarł z pozwanym M. D. (1) umowę najmu nr (...), której przedmiotem był najem „ładowarki teleskopowej” (...) rok produkcji 2006 VIN: (...) wraz z wyposażeniem w postaci wideł paletowych, szuflado krokodyla oraz łyżki. Umowa została zawarta na okres jednego miesiąca z możliwością jej przedłużenia. Pomimo, że w dniu 30 grudnia 2011 roku powód dokonał sprzedaży na rzecz pozwanego przedmiotu najmu, to jednak w dalszym ciągu pobierał od pozwanego opłaty z tytułu opisanej wyżej ładowarki i wystawił szczegółowo wymienione w uzasadnieniu pozwu faktury VAT. Na poczet należności z tych faktur powód zaliczał dokonywane przez pozwanego – po dokonaniu sprzedaży potwierdzonej wystawioną przez powoda fakturą VAT Nr VAT nr (...) z dnia 30 grudnia 2011 roku – wpłaty dokonane na poczet poszczególnych szczegółowo określonych faktur na łączną kwotę 14.760,00 złotych. Płatności z powyższego tytułu pozwany dokonał w części, gdyż w jego ocenie powyższe wyczerpuje znamiona bezpodstawnego wzbogacenia po stronie powoda w związku z czerpaniem korzyści z dwóch umów obejmujących ten sam przedmiot. Zdaniem pozwanych należności wpłacane po dokonaniu sprzedaży przedmiotu najmu winny być zaliczane na poczet faktury VAT wystawionej z tytułu sprzedaży, a powód nie powinien wystawiać kolejnych faktur VAT za najem i dostawę ładowarki. Powód wykorzystując położenie pozwanego w dalszym ciągu bezzasadnie obciążał go fakturami za najem. Taka nieuczciwa praktyka powoda jest – zdaniem pozwanych – sprzeczna z przepisami prawa materialnego, jak również zasadami współżycia społecznego, dobrymi zwyczajami oraz zdecydowanie przekracza zakres swobodnego kształtowania treści umów, a także nie licuje z profesjonalizmem przedsiębiorcy w obrocie. W związku z powyższym pozwany skierował do powoda pismo wzywające go do zapłaty kwoty 24.000,00 złotych tytułem bezpodstawnego wzbogacenia wobec żądania zapłaty faktur wystawionych za najem ładowarki teleskopowej po dokonaniu jej sprzedaży na rzecz pozwanego, co uznał za nieuprawnione. Ponadto pozwany skierował do powoda pismo o odmowie zapłaty kwoty wynikającej z przedmiotowego weksla, gdyż złożone przez niego oświadczenie woli (podpisanie deklaracji wekslowej oraz weksla in blanco zostało złożone pod wpływem przymusu. Pozwany oświadczył także, ze dokonuje potrącenia wierzytelności powoda wskazanej w wezwaniu do wykupu weksla i zapłaty wynikającej z niego kwoty – z przysługującą pozwanemu od powoda wierzytelnością z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia. Pozwany przedstawił do potrącenia kwotę 24.600,00 złotych.

W odpowiedzi na zarzuty powód wniósł o oddalenie zarzutów. Podniósł bezzasadność zarzutu wygaśnięcia stosunku podstawowego łączącego strony. Powołując się na treść art. 493 § 3 w zw. z art. 485 kpc wskazał na brak możliwości przedstawienia do potrącenia dochodzonej wierzytelności z pobieranymi przez powoda opłatami z tytułu umowy najmu ładowarki teleskopowej skoro pozwany nie powołał się i nie przedstawił dokumentów wymienionych w art. 485 kpc. Za nieudowodniony uznał zarzut złożenia oświadczenia woli (podpisania deklaracji wekslowej oraz weksla in blanco) pod wpływem przymusu.

Sąd ustalił, co następuje:

W niniejszej sprawie bezsporne było, że 21.11.2011 roku powód D. B. wynajął pozwanym ładowarkę teleskopową (k. 57-63 umowa najmu, czynsz najmu k. 63). W dniu 21.11.2011 wystawił pozwanym fakturę VAT nr (...) (k. 48 i 49) za najem ładowarki od 21.11 – 20.12.2011r i za dostawę ładowarki. W dniu 13.12.2011 pozwani dokonali wpłaty kwoty 1.080 zł do faktury (...) (k.56). W dniu 30.12.2011 powód sprzedał pozwanym przedmiotową ładowarkę teleskopową (k. 42 twierdzenia pozwanych, faktura VAT nr (...) -k. 10). W dniu 09.01.2012 powód wystawił fakturę VAT nr (...) za najem ładowarki od 01.01 – 31.01.2012r (k. 50), w dniu 10.02.2012 - fakturę VAT nr (...) (k. 51) za najem ładowarki od 01.02 – 29.02.2012r, a w dniu 09.03.2012 - fakturę VAT nr (...) (k. 52 i 53) za najem ładowarki od 01.03– 31.03.2012. Termin płatności faktury VAT nr (...) upływał w dniu 15.03.2012 roku (k. 10).

W dniu 17.04.2012 powód wystawił fakturę VAT nr (...) (k. 55) za najem ładowarki od 01.04– 30.04.2012. W dniu 17.04.2012 roku pozwani dokonali wpłaty kwoty 2.000 złotych do faktury (...) (k. 54), następnie pozwani wpłacili: w dniu 16.05.2012 roku – 4.000 złotych (twierdzenia powoda – k. 4, 15), w dniu 21.05.2012 roku - 4.000 złotych (twierdzenia powoda – k. 4, 16), w dniu 25.05.2012 roku – 6.000 złotych (twierdzenia powoda – k. 4, 17). W dniu 22.06.2012 powód wystawił pozwanemu fakturę VAT nr (...) (k. 47) za dostawę maszyny. W dniu 25.06.2012 roku pozwani wpłacili 131.017 złotych (twierdzenia powoda – k. 4, 18).

W dniu 08.11.2012 roku doszło do spotkania strony powodowej z pozwanym podczas którego pozwani spłacili część zobowiązania i zobowiązali się do spłaty pozostałej części zobowiązania podpisując weksel in blanco – (k. 4 twierdzenia powoda). Poręczycielem była pozwana. Deklaracja wekslowa (k. 23) i oświadczenie poręczyciela (k. 23) z dnia 08.11.2012 roku złożone zostały na zabezpieczenie roszczeń (istniejących i przyszłych) D. B. w stosunku do pozwanych o zapłatę należności z tytułu umowy sprzedaży ładowarki teleskopowej (faktura VAT nr (...) - k. 10) – część odsetki (zobowiązanie do zapłaty należności z dnia 8 listopada 2012 roku).

W dniu 09.01.2013 roku powód wypełnił poręczony przez pozwaną i podpisany przez pozwanego weksel in blanco na kwotę 4.300 zł (k. 21).

Sąd zważył, co następuje:

Posiadaczem weksla jest osoba (powód), którą z wystawcą weksla (pozwanym) łączy stosunek cywilnoprawny będący podstawą wystawienia i wręczenia jej weksla. Wystawienie weksla samo w sobie – nigdy nie stanowi podstawy ekonomicznej zaciągnięcia zobowiązania wekslowego. Podstawa ta znajduje się zawsze poza stosunkiem wekslowym i ma swoje źródło w stosunku cywilnoprawnym łączącym wystawcę z remitentem weksla. Wystawienie weksla może mieć na celu zabezpieczenie zobowiązania już istniejącego lub mogącego powstać w przyszłości na gruncie określonego stosunku cywilnoprawnego. Taka sytuacja zaistniała w niniejszej sprawie. Wystawienie weksla może mieć też na celu nowację istniejącego zobowiązania wystawcy. W takim przypadku z chwilą wystawienia weksla zobowiązanie cywilne wygasa (art. 506 § 1 kc), a zamiast niego powstaje zobowiązanie oparte wyłącznie na wekslu (tu stosunek cywilnoprawny nie istnieje). Taka sytuacja nie miała jednak miejsca w okolicznościach niniejszej sprawy.

W niniejszej sprawie wystawienie weksla miało na celu zabezpieczenie wierzytelności. W takiej sytuacji zobowiązanie cywilne wystawcy nie wygasa, ale istnieje nadal. Osobie, która otrzymuje weksel in blanco (art. 10 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe – Dz. U. Nr 37, poz. 282 ze zm., zwanej dalej prawem wekslowym) udzielane jest zabezpieczenie z upoważnieniem jego wypełnienia przez wpisanie w nim kwoty na którą opiewa zabezpieczona wierzytelność – jako sumy wekslowej i dnia wymagalności zabezpieczonej wierzytelności – jako termin płatności weksla. Po wypełnieniu weksla powstaje zobowiązanie wekslowe osoby podpisanej na wekslu in blanco (osoby wręczającej ten weksel) o treści określonej w tekście powstałym na skutek wypełnienia. Uzupełnienie weksla in blanco (zgodnie z porozumieniem co do jego uzupełnienia) warunkuje jedynie odpowiedzialność wekslową osoby na nim podpisanej. Wskutek tego wierzycielowi przysługuje, obok roszczenia pierwotnego wynikającego ze stosunku cywilnoprawnego, nowe roszczenie oparte na wekslu. Oczywiście przedmiot obu roszczeń jest ten sam i zaspokojenie wierzyciela następuje tylko raz, a z chwilą zaspokojenia roszczenia wygasa zobowiązanie dłużnika i wierzyciel powinien zwrócić mu weksel. Jeśliby wierzyciel (w sytuacji wykonania zobowiązania przez dłużnika) dochodził wierzytelności wekslowej, to spotkałby się z zarzutem, że wierzytelność, na której zabezpieczenie został wystawiony weksel, nie istnieje, że zatem zobowiązanie wekslowe wygasło. Spełnienie jednego z zobowiązań (wierzytelności wynikającej z zobowiązania – umowy, która zabezpieczona została wekslem, albo zobowiązania wekslowego – powstałego po wypełnieniu weksla) powoduje wygaśnięcie także drugiego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 2004 r. , sygn. akt II CK 170/04, LEX nr 146408).

Nie budzi wątpliwości, że poręczyciel wekslowy odpowiada tak samo, jak ten, za kogo poręczył (art. 32 prawa wekslowego). Zobowiązanie osób podpisanych na wekslu powstaje z chwilą jego wydania pod warunkiem, że weksel zostanie wypełniony prawidłowo. Zgodnie z art. 10 prawa wekslowego weksel in blanco jest wekslem niezupełnym w chwili jego wystawienia. Do ważności zobowiązania wekslowego wystarczające jest, aby weksel zawierał podpisy wystawcy, akceptanta czy nawet samego poręczyciela.

Dłużnik wekslowy jak i poręczyciel tego weksla, którzy podpisali deklarację wekslową, mają możliwość podniesienia zarzutu wypełnienia weksla in blanco niezgodnie z zawartym porozumieniem (deklaracją). Chodzi tu o zarzut w ścisłym tego słowa znaczeniu. Takie stanowisko wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 9 grudnia 2004 roku w sprawie II CK 170/04 (LEX nr 146408). Poręczycielowi przysługują bowiem nie tylko zarzuty co do wady formalnej weksla (art. 32 Prawa wekslowego), co trafnie podniósł Sąd Apelacyjny w Katowicach z dnia 30 września 2005 roku w sprawie I ACa 1286/05 (LEX nr 164627, OSA 2006/8/29 ). Pozwani takiego zarzutu nie podnieśli. W tych okolicznościach uznać należało, że weksel w niniejszej sprawie wypełniony został zgodnie z zawartym porozumieniem.

Jak wskazano wyżej, w następstwie wypełnienia weksla in blanco zgodnie z porozumieniem co do jego uzupełnienia powstaje zobowiązanie wekslowe osoby podpisanej na wekslu in blanco (wręczającej ten weksel) o treści określonej w tekście powstałym na skutek wypełnienia. Powstaje w ten sposób odpowiedzialność wekslowa osoby na nim podpisanej. Po stronie wystawcy rodzi się zatem zobowiązanie do zapłaty sumy wekslowej. Powyższe znajduje odpowiednie zastosowanie do poręczyciela wekslowego.

Weksel gwarancyjny wystawiony w niniejszej sprawie miał na celu zabezpieczenie zobowiązania z dnia 08.11.2012 roku polegającego na obowiązku zapłaty przez pozwanego kwoty odsetek umownych naliczonych od należności głównej, tj. ceny sprzedaży ładowarki teleskopowej z uwzględnieniem zapłaty ceny w ratach po terminie płatności. Pozwani nie kwestionowali wysokości tych odsetek określonych w pozwie.

Odsetki mogą pełnić różne funkcje: wynagrodzenia za udostępnienie kapitału, waloryzacyjną , odszkodowawczą , gwarancyjną , dyscyplinującą. Zasada swobody umów pozwala stronom na ukształtowanie umowy, w której odpowiednikiem świadczenia jednej strony (udostępnienie kapitału do korzystania przez określony czas) będzie świadczenie kontrahenta (zwrot kapitału powiększonego o odsetki). W umowie z dnia 08.11.2012 roku (k. 20) strony przewidziały odsetki zwykłe (kapitałowe) w wysokości 20 % w skali rocznej od dnia 08.11.2012 roku tytułem wynagrodzenia usprawiedliwionego zgodą na odroczenie terminu płatności zobowiązania o 60 dni, uzależniając to wynagrodzenie od uchybienia przez pozwanego terminowi płatności.

Choć kwoty należności głównej ani sposoby wyliczenia odsetek pozwani nie kwestionowali, to jednak mając na uwadze art. 359 § 2 ¹ kc i fakt powiązania zobowiązania podstawowego ściśle z kwotą należnych odsetek umownych za opóźnienie w zapłacie ceny zakupu ładowarki teleskopowej ustalenia wymagało, czy konkretne odsetki umowne, składające się na kwotę zobowiązania związanego z zobowiązaniem wekslowym, mieściły się w dozwolonej stronom swobodzie kształtowania stosunku prawnego. Powód wskazywał, że odsetki umowne za nieterminową zapłatę były naliczane w wysokości 0,0548% dziennie, a zatem w stosunku rocznym w wysokości 19,728 %. W dacie zawarcia umowy sprzedaży (15.03.2011 roku) odsetki maksymalne wynosiły 21%, po czym wzrastały do 25% w dniu 10.05.2012 roku. Oznacza to, że zastrzeżone w dacie zawarcia umowy sprzedaży ładowarki teleskopowej odsetki umowne na wypadek nieterminowej zapłaty ceny sprzedaży nie przekraczały odsetek maksymalnych.

Pozwany nie wykazał, że dokonał jakichkolwiek wpłat tytułem zobowiązania powstałego w dniu 08.11.2012 roku (k. 20). Podnosił natomiast, że uregulował należności z wystawionej przez powoda faktury VAT dotyczącej sprzedaży ładowarki teleskopowej, a jego żądanie zapłaty odsetek było niesłuszne, gdyż oprócz ceny sprzedaży powód pobierał od pozwanych bezpodstawnie cenę wynajmu za tę samą maszynę, a zatem był w tym zakresie bezpodstawnie wzbogacony.

Analizując powyższy zarzut nieistnienia stosunku podstawowego – jak określili to pozwani w zarzutach od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym – należy przede wszystkim usystematyzować, że stosunkiem podstawowym w niniejszej sprawie było nie zobowiązanie z tytułu ceny sprzedaży ładowarki, ale zobowiązanie, które powstało później – po wygaśnięciu zobowiązania do zapłaty ceny sprzedaży – a mianowicie w dniu 08.11.2012 roku, tj. zobowiązanie do zapłaty odsetek za czas opóźnienia w spełnieniu pierwotnego zobowiązania do zapłaty ceny sprzedaży. Z chwilą zapłaty ceny sprzedaży – co jest bezsporne – roszczenie o zapłatę odsetek za okres od daty płatności do daty zapłaty w ustalonej wysokości przez strony uzyskało samodzielny byt. Zarzut nieistnienia zobowiązania odnosić się zatem może tylko do zobowiązania z tytułu należnych odsetek. Obowiązek zapłaty odsetek wynika z samego faktu opóźnienia w zapłacie terminowej, a fakt opóźnienia nie był kwestionowany. Nie sposób zatem uznać, że obowiązek zapłaty odsetek był niesłuszny. Zobowiązanie to wynikało ponadto z innej umowy niż obowiązek zapłaty czynszu za wynajem ładowarki. Pozwani poza przedstawieniem dowodów na istnienie innego zobowiązania (opłat za wynajem) nie zaoferowali innych dowodów na okoliczność wykazania nieistnienia zobowiązania podstawowego. Sam fakt podpisania i niekwestionowania tego zobowiązania (k. 20) przy niewykazaniu, że zobowiązanie to zostało spełnione świadczy o istnieniu stosunku podstawowego. Spełnienia świadczenia z tytułu zobowiązania z dnia 08.11.2012 roku nie wykazuje fakt uiszczenia na rzecz powoda przez pozwanych kwot z tytułu najmu ładowarki teleskopowej, skoro pozwani konkretnie wskazali w dowodach przelewu na jakie konkretnie zobowiązanie zapłata ma być zaliczona (art. 451 § 1 kc).

Pozwani podnieśli ponadto zarzut nieważności oświadczenia woli polegającego na podpisaniu weksla in blanco i deklaracji wekslowej pod wpływem przymusu. Pozwani nie doprecyzowali o jaki przymus chodzi. Domyślać się jedynie można, że chodzi o wady oświadczenia woli z powodu groźby lub podstępu (art. 86 kc, art. 87 kc). Wprawdzie pozwani wskazali w zarzutach od nakazu zapłaty, że zawiadomili o tym fakcie powoda pismem z dnia 06.02.2013 roku (k. 43), to jednak pisma tego do zarzutów nie dołączyli. Poza dowodem z zeznań pozwanego w charakterze strony na okoliczność wady oświadczenia woli, nie zaoferowali innych dowodów w zarzutach, a zgłoszone w toku postępowania dowody okazały się spóźnione. Zauważyć przy tym należy, że pozwani nie przytoczyli okoliczności faktycznych związanych z tym zarzutem, co uniemożliwiło ustosunkowanie się do nich stronie przeciwnej.

Wobec podniesienia przez pozwanych zarzutu potrącenia kwoty 24.600 złotych zbadania wymagało czy na poparcie tego zarzutu pozwany przedłożył dokumenty i czy spełniają one wymogi z art. 485 kc. Zgodzić się bowiem należy z opinią Sądu Apelacyjnego w Warszawie wyrażoną w wyroku z dnia 10 lipca 2013 roku w sprawie I ACa 184/13 (LEX nr 1356713) zgodnie z którą w przypadku zgłoszenia zarzutów od nakazu zapłaty opartych na zarzucie potrącenia sąd w pierwszej kolejności powinien zbadać, czy na poparcie tego zarzutu pozwany przedłożył dokumenty oraz czy dokumenty te spełniają stawiane im w art. 485 k.p.c. wymogi. Art. 493 § 3 k.p.c. w przypadku niezłożenia dokumentów w rozumieniu art. 485 k.p.c. powoduje wyłączenie mocą przepisu prawa procesowego na czas trwania postępowania nakazowego możliwości wywołania materialnoprawnego skutku oświadczenia woli o potrąceniu.

Wezwanie do zapłaty z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia z dnia 23.01.2013 roku (k. 46) nie zawierało oświadczenia o potrąceniu, a zobowiązanie do zapłaty kwoty 2.994,06 złotych tytułem odsetek od nieterminowej zapłaty ceny zakupu ładowarki powstało wcześniej, bo 08.11.2012 roku (k. 20). Istnienia takiego oświadczenia nie można domniemywać tym bardziej, że wezwanie do zapłaty z 23.01.2013 roku sporządzone zostało przez fachowego pełnomocnika (k. 46). Według twierdzeń pozwanych takie oświadczenie o potrąceniu miało zawierać pismo z dnia 06.02.2013 roku (k. 43), ale pozwani nie złożyli tego pisma. Z przedstawionych przez pozwanych dokumentów nie wynika więc, aby oświadczenie o potrąceniu złożone zostało powodowi wcześniej niż w treści zarzutów od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. Nie ulega wątpliwości, że wierzytelność przedstawiona do potrącenia (roszczenie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia wobec zapłaty przez pozwanych należności z tytułu umowy najmu ładowarki, która wcześniej sprzedana została pozwanym przez powoda) nie została wykazana dokumentami o jakich mowa w art. 485 kpc. Z tego względu zarzuty strony pozwanej w omawianym zakresie nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Zasadą jest, że osoba korzystająca z przysługującego jej prawa podmiotowego czyni to w sposób legalny, zasługujący na ochronę prawną. Stąd wszystkie rozstrzygnięcia prowadzące do unicestwienia tego prawa mają charakter wyjątkowy. Taki też charakter nosi art. 5 kc. Zastosowanie regulacji tego przepisu musi być uzasadnione istnieniem okoliczności rażących i nieakceptowanych w świetle powszechnie uznanych w społeczeństwie wartości. Takie okoliczności w sprawie nie zachodzą. Skoro pozwani podpisywali wszystkie dokumenty licząc na zwrot środków z funduszy unijnych, to takie postępowanie też pozostaje w niezgodzie z zasadami współżycia społecznego. Poza tym nie wykazali pozwani, że to przez niewłaściwe zachowanie powoda podpisali weksel in blanco i zobowiązanie wekslowe. Nie wykazali też, że podpisali je – jak również umowę zobowiązującą stanowiącą podstawę zabezpieczenia wekslowego – wskutek sprowokowania ich przez powoda i wykorzystania ich przymusowego położenia. Za taką okoliczność nie sposób przy tym uznać stanu zdrowotnego pozwanego.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji na mocy art. 496 kpc.