Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 marca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Białymstoku II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 13 marca 2014 r. w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa A. G.

przeciwko Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku

z dnia 29 listopada 2013 r. sygn. akt XI C 859/13

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 90 (dziewięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

Powód A. G. wniósł o zasądzenie od pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W. kwoty 10.663,18 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 19 września 2012 roku do dnia zapłaty, a także o zasądzenie od pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pismem procesowym z dnia 29 maja 2013 roku powód cofnął pozew w zakresie kwoty 5.017,48 zł i wniósł o zasądzenie od pozwanego kwoty 5.645,70 zł tytułem należności głównej wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 19 września 2012 roku do dnia zapłaty, a także kwoty 427,10 zł tytułem odsetek ustawowych od kwoty 5.017,48 zł za okres od dnia 19 września 2012 roku do dnia 16 maja 2013 roku.

Wyrokiem z dnia 29 listopada 2013 roku Sąd Rejonowy w Białymstoku zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 5.645,70 złotych wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od tej kwoty od dnia 19 września 2012 roku do dnia zapłaty oraz ustawowe odsetki liczone od kwoty 5.017,48 zł za okres od dnia 19 września 2012 roku do dnia 16 maja 2013 roku (pkt I). Umorzył postępowanie w zakresie należności głównej w kwocie 5.017,48 złotych (pkt II). Zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 3.327,66 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 2.417,00 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego (pkt III). Nakazał zwrócić powodowi ze Skarbu Państwa kwotę 32,35 złotych tytułem nierozdysponowanej w całości zaliczki złożonej na poczet wydatków związanych z przeprowadzeniem dowodu z opinii biegłego sądowego (pkt IV). Nakazał zwrócić pozwanej ze Skarbu Państwa kwotę 32,34 złotych tytułem nierozdysponowanej w całości zaliczki złożonej na poczet wydatków związanych z przeprowadzeniem dowodu z opinii biegłego sądowego (pkt V).

Jak wynikało z ustaleń Sądu I instancji, dnia 5 lipca 2012 roku miała miejsce kolizja, w wyniku której uszkodzeniu uległ należący do powoda A. G. pojazd marki J. (...) o nr rej. (...). Sprawcą szkody był kierowca związany z pozwanym Towarzystwem (...) Spółką Akcyjną w W. umową obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów. Szkoda została zgłoszona ubezpieczycielowi w dniu jej powstania. Powód zlecił wykonanie naprawy autoryzowanemu zakładowi (...) Spółce Jawnej w K. P.. Koszt naprawy wyniósł łącznie 39.654,45 zł brutto.

Pozwany nie kwestionował zasady swojej odpowiedzialności. Przeprowadził postępowanie likwidacyjne i wypłacił powodowi odszkodowanie w wysokości 28.991,27 zł brutto. Dokonując wyceny pozwany obniżył zastosowaną przez (...) Spółkę Jawną w K. P. stawkę za roboczogodzinę z 230 zł do 130 zł. Dnia 16 maja 2013 roku pozwany wypłacił powodowi kwotę 5.017,48 zł brutto tytułem naprawy lakierniczej.

Sąd Rejonowy wskazał, iż strony prezentowały odmienne stanowiska co do wysokości stawki za roboczogodzinę prac blacharskich i lakierniczych, a tym samym co do wysokości należnego poszkodowanemu odszkodowania. Sąd I instancji oparł się na zeznaniach świadka S. G., pracownika (...) Spółki Jawnej w K. P., iż jego pracodawca prowadzi autoryzowaną stację obsługi, zaś autoryzacja producenta pojazdu wiąże się z wysokimi kosztami. Spółka (...) zleca wykonanie prac lakierniczych podwykonawcy. Stawka za roboczogodzinę dla pojazdów marki J. została ustalona na podstawie średniego kosztu własnego określonego na podstawie opinii biegłego rewidenta, a także wzrostu inflacyjnego i założonego zysku w wysokości 14%.

Zdaniem Sądu I instancji sporządzona w sprawie opinia biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego J. S. była rzetelna, fachowa i obiektywna. Sąd nie znalazł podstaw, aby zakwestionować jej konkluzje, przy czym uznał, że opinia biegłego dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy miała charakter wyłącznie pomocniczy. Biegły wskazał, że (...) Spółka Jawna w K. P. jest jedyną autoryzowaną stacją obsługi marki J. na terenie P.. Stwierdził, że koszt naprawy pojazdu powoda przy uwzględnieniu stosowanych przez (...) w 2012 roku stawek za roboczogodzinę w wysokości 230/230 zł oraz niekwestionowanego przez strony zakresu uszkodzeń ujawnionego w aktach, wynosi 31.424,91 zł netto i 38.652,64 zł brutto.

Sąd Rejonowy nie podzielił stanowiska strony pozwanej, iż właściwą wysokością odszkodowania jest kwota 28.991,27 zł brutto uwzględniająca stawkę w wysokości 130 zł za rbg. W ocenie Sądu I instancji pozwany nie dowiódł, by w przedmiotowym przypadku zasadne było zastosowanie niższej stawki. To, że (...) Spółka Jawna w K. P. w procesie naprawczym skorzystała z pomocy podwykonawcy, nie uzasadnia przyjęcia do rozliczenia stawki za roboczogodzinę przyjętej umownie do rozliczeń przez obu przedsiębiorców. Uznał, że nie można pominąć tego, że ten zakład naprawczy faktycznie odniósł zysk, gdyż zysk jest istotą i celem prowadzonej działalności gospodarczej. Nie rzutuje to jednak na wysokość należnego powodowi świadczenia w taki sposób, jak chciałaby tego strona pozwana i nie uzasadnia redukcji odszkodowania do jakiejkolwiek z kwot wskazywanych przez pozwanego.

Sąd I instancji zaznaczył, że poszkodowanemu przysługuje wybór odpowiedniego warsztatu naprawczego, któremu powierzy on wykonanie naprawy uszkodzonego pojazdu. Poszkodowany nie ma przy tym, wbrew odmiennemu poglądowi pozwanego, obowiązku poszukiwania usługodawcy oferującego najtańsze usługi w zakresie prac blacharskich i lakierniczych. Poszkodowany wybierając zakład naprawczy może kierować się m. in. fachowością, rzetelnością technicznej obsługi i poziomem prac naprawczych, a nawet określonymi profitami połączonymi ze stałą obsługą serwisową. W tej sytuacji, zgodnie z zasadą pełnej kompensaty poniesionej szkody (art. 361 § 2 k.c.) poszkodowany może domagać się od podmiotu odpowiedzialnego (ubezpieczyciela) odszkodowania obejmującego faktycznie poniesione koszty prac naprawczych, o ile prace te będą niezbędne do przywrócenia stanu technicznej używalności pojazdu. Stanowisko to znajduje potwierdzenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego, który podkreślił, że za niezbędne koszty naprawy uznać należy takie koszty, które zostały poniesione w wyniku przywrócenia uszkodzonego pojazdu do stanu technicznej używalności istniejącej przed wyrządzeniem szkody przy zastosowaniu technologicznej metody odpowiadającej rodzajowi uszkodzeń pojazdu mechanicznego. Kosztami „ekonomicznie uzasadnionymi” są koszty ustalone według cen, którymi posługuje się wybrany przez poszkodowanego zakład naprawczy wykonujący naprawę pojazdu. Nie ma przy tym znaczenia fakt, że ceny te odbiegają (są wyższe) od cen przeciętnych dla określonej kategorii usług naprawczych na rynku. Jeżeli nie kwestionuje się uprawnienia do wyboru przez poszkodowanego warsztatu samochodowego mającego wykonać naprawę, miarodajne w tym zakresie powinny być ceny stosowane przez ten właśnie warsztat naprawczy. Przyjęcie cen przeciętnych dla określenia wysokości przysługującego poszkodowanemu odszkodowania, niezależnie od samej metody ich wyliczenia, która może być zróżnicowana, nie kompensowałoby poniesionej przez poszkodowanego szkody, gdyby ceny przyjęte w warsztacie naprawczym były wyższe od przeciętnych.

W kontekście powyższego nie można było zdaniem Sądu Rejonowego zgodzić się z pozwanym, że dla prawidłowego ustalenia wysokości należnego powodowi odszkodowania niezbędne jest oparcie się na dowodzie z opinii biegłego sądowego z odpowiedniego zakresu, który ustaliłby średnie stawki obowiązujące na rynku regionalnym w dacie zaistnienia szkody. Taka metoda prowadzi jedynie do wyliczenia średniej arytmetycznej za roboczogodzinę prac blacharskich i lakierniczych i to jedynie w zakładach naprawczych wybranych przez biegłego, co nie przystaje do rzeczywistości, a przede wszystkim nie kompensowałoby poniesionej przez powoda szkody. Żądanie poszkodowanego przyznania odszkodowania obejmującego koszty robocizny w danym warsztacie nie jest uzależnione od wykazania przez niego, aby dany zakład naprawczy był uprawniony do wykonywania np. napraw gwarancyjnych lub dysponował sprzętem czy technologią, która mogłaby powodować wzrost kosztów działalności i jednocześnie ceny usługi. W ocenie Sądu żądanie takie nie zasługiwałoby na uwzględnienie jedynie w sytuacji wykazania, że w konkretnym wypadku zakład naprawczy zastosował wyższe stawki za roboczogodzinę prac blacharskich i lakierniczych w celu wyłudzenia odszkodowania. W okolicznościach niniejszej sprawy strona pozwana nie postawiła takiego zarzutu.

Reasumując Sąd Rejonowy stwierdził, że dla zrekompensowania poniesionej przez powoda szkody w zakresie kosztów prac naprawczych miarodajne były stawki stosowane faktycznie przy usuwaniu tej szkody przez zakład (...) Spółkę Jawną w K. P., tj. 230,00 zł/rbg. Mając zatem na uwadze, iż przy zastosowaniu tej stawki koszt naprawy pojazdu powoda wyniósł 39.654,45 zł brutto Sąd I instancji uznał, że kwota ta jest uzasadnionym kosztem naprawy uszkodzonego pojazdu. W konsekwencji uwzględniając kwoty dotychczas wypłacone przez pozwanego roszczenie powoda było zasadne w zakresie kwoty 5.645.70 zł, stanowiącej różnicę między tymi wartościami, o czym orzeczono jak w pkt I sentencji wyroku.

Wobec skutecznego cofnięcia pozwu w zakresie kwoty 5.017,48 zł postępowanie w tym zakresie podlegało umorzeniu.

O kosztach procesu postanowiono w myśl przepisów art. 98 § 1 k.p.c., art. 99 k.p.c. oraz art. 84 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł pozwany, zaskarżając go w części tj. w punkcie I w zakresie zasądzającym na rzecz powoda odszkodowanie ponad kwotę 4.643,89 złotych oraz w punkcie III. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił naruszenie prawa materialnego i procesowego, a w szczególności:

1.  art. 361 § 2 k.c. w zw. z art. 363 § 1 k.c. poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty odszkodowania wynikającej z punktu I zaskarżonego wyroku i ustalenie, że całkowita kwota należnego powodowi odszkodowania wynosi 39.654,45 złotych, podczas gdy koszt naprawy pojazdu powoda, przy uwzględnieniu bezspornego w sprawie zakresu naprawy i stawkach stosowanych przez zakład naprawczy, w którym dokonano naprawy tj. 230 zł/rbg wyniósł zgodnie z wyliczeniem biegłego sądowego 38.652,64 złotych, a więc tyle wynoszą konieczne i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy,

2.  art. 233 k.p.c. poprzez brak dokonania wszechstronnego rzetelnego rozważenia materiału dowodowego – opinii biegłego sądowego J. S. i nie uwzględnienie podczas wyrokowania, że zgodnie ze wskazaną opinią koszt naprawy pojazdu powoda przywracający jego stan sprzed szkody, przy niespornym zakresie naprawy i stawkach stosowanych przez zakład naprawczy, w którym dokonano naprawy tj. 230 zł/rbg wyniósł 38.652,64 złotych, a jednocześnie przyjęcie, że wskazana przez zakład naprawczy w fakturze VAT za naprawę kwota 39.654,45 złotych stanowi należną powodowi wysokość odszkodowania stanowiącą zwrot niezbędnych i uzasadnionych ekonomicznie kosztów naprawy, w sytuacji gdy jest ona zawyżona o kwotę 1.001,81 złotych.

Podnosząc powyższe zarzuty, apelujący wnosił o zmianę wyroku w zaskarżonej części: w punkcie I poprzez obniżenie kwoty odszkodowania zasądzonej na rzecz powoda do kwoty 4.643,89 złotych oraz w punkcie III – poprzez proporcjonalne obciążenie stron kosztami procesu oraz orzeczenie o kosztach zastępstwa prawnego przy zastosowaniu zasady odpowiedzialności za wynik procesu i zasądzenie od powoda kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Odpowiedź na apelację złożył powód, wnosząc o jej oddalenie oraz zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów postępowania w II instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy poczynił w przedmiotowej sprawie prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd Odwoławczy podziela i przyjmuje za własne. Na aprobatę zasługuje także ocena prawna żądania powództwa. Wbrew przekonaniu skarżącego nie doszło w tej mierze do naruszenia przepisów prawa procesowego i prawa materialnego.

Spór w niniejszej sprawie sprowadzał się do kwestii wysokości stawki za roboczogodzinę prac lakierniczych, jaka winna być zastosowana przy naprawie pojazdu powoda. Stawka ta, określona na kwotę 230 zł/rbg w fakturach VAT nr (...) z dnia 27 sierpnia 2012 roku i (...) z dnia 4 września 2012 roku wystawionych przez zakład naprawczy została przez pozwanego ubezpieczyciela obniżona do kwoty 130 zł/rbg. Dopuszczony zaś w sprawie dowód w postaci opinii biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego miał na celu ustalenie, jakie stawki za roboczogodzinę prac blacharsko – lakierniczych są stosowane przez autoryzowany zakład naprawczy samochodów marki J. na lokalnym rynku. Biegły stwierdził, że jedynym autoryzowanym zakładem na terenie P. jest (...) Spółka Jawna w K. P. oraz wyliczył koszt naprawy pojazdu powoda, uwzględniając stawkę w kwocie 230 zł za jedną roboczogodzinę prac naprawczych. W takim stanie rzeczy, skoro zakres uszkodzeń samochodu powoda był bezsporny, a Sąd Rejonowy trafnie przyjął za biegłym sądowym, że ta właśnie stawka powinna być w tym wypadku zastosowana, mając na uwadze żądanie pozwu oraz treść opinii biegłego uznać należało, iż należne powodowi odszkodowanie przysługuje mu w kwocie, jaką faktycznie poniósł w związku z naprawą pojazdu – przy tym zakresie uszkodzeń i z zastosowaniem tej stawki za roboczogodzinę prac lakierniczych.

Wbrew argumentacji skarżącego Sąd I instancji ustalając wysokość należnego A. G. nie dopuścił się naruszenia przepisów prawa materialnego, tj. art. 361 § 2 k.c. oraz art. 363 § 1 k.c. Sąd Okręgowy akceptuje rozważania prawne Sądu Rejonowego, który powołał się na przyjęte w orzecznictwie Sądu Najwyższego kryterium celowych i ekonomicznie uzasadnionych kosztów naprawy pojazdu, jakie powinny znajdować odzwierciedlenie w przyznanym odszkodowaniu. Nie budzi wątpliwości, że w myśl art. 363 § 1 k.c. naprawienie szkody, jeżeli taki jest wybór poszkodowanego, powinno nastąpić poprzez przywrócenie stanu poprzedniego, w tym wypadku – przywrócenie uszkodzonego samochodu do stanu, jaki istniał przed datą zaistnienia szkody. W takiej sytuacji przyznane odszkodowanie obejmuje właśnie te celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki, które pozwalają na doprowadzenie pojazdu do stanu używalności i jakości w zakresie istniejącym przed wypadkiem (tak: uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2012 r., III CZP 80/11, OSNC 2012/10/12). Wskazać należy, że jest to realizacja zasady pełnej kompensaty szkody, jaka wynika z regulacji art. 361 § 2 k.c., czyli zasady pełnego odszkodowania (w granicach normalnego związku przyczynowego), stanowiącego wyrównanie doznanego uszczerbku, które zarazem nie prowadzi do nieuzasadnionego wzbogacenia poszkodowanego.

W przedmiotowej sprawie przyznane powodowi odszkodowanie obejmuje zatem, jak to słusznie wskazał Sąd I instancji, rzeczywiście poniesione przez niego wydatki, związane z naprawą uszkodzonego pojazdu, a określone w fakturach VAT, wystawionych przez zakład naprawczy. Rację ma także Sąd Rejonowy, że środek dowodowy w postaci opinii biegłego miał tu jedynie charakter pomocniczy – w zakresie ustalenia przyjętej przez zakład naprawczy stawki za roboczogodzinę prac blacharsko – lakierniczych. Sąd I instancji, opierając się na sformułowanych przez biegłego wnioskach w tej kwestii nie naruszył reguł oceny dowodów wynikających z art. 233 § 1 k.p.c. i był uprawniony do przyjęcia, że celowe były w okolicznościach tej sprawy koszty naprawy pojazdu faktycznie poniesione przez stronę powodową, które pozwalały na przywrócenie samochodu do stanu sprzed zaistnienia szkody. Przedstawiona przez Sąd Rejonowy argumentacja nie nasuwa zastrzeżeń, została bowiem dokonana z zachowaniem zasad logiki, doświadczenia życiowego i nie przekracza granic swobodnej oceny dowodów.

Uwzględniając zatem wypłaconą już powodowi kwotę odszkodowania oraz ostatecznie sformułowane żądanie pozwu, Sąd Rejonowy prawidłowo uznał, że powodowi należy się dopłata odszkodowania w kwocie 5.645,70 złotych i brak było podstaw do ingerencji Sądu Odwoławczego w zaskarżone rozstrzygnięcie.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy oddalił apelację na mocy art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na mocy art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz art. 99 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Wysokość należnych stronie powodowej kosztów zastępstwa procesowego ustalono w oparciu o § 6 pkt 2 i § 12 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U.2013.490 j.t.).