Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 marca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Łodzi, w II Wydziale Cywilnym,

w składzie: Przewodniczący: SSO Mariola Kaźmierak

Protokolant: sekr. sąd. Dorota Jankiewicz

po rozpoznaniu w dniu 24 lutego 2014 r. w Łodzi na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółdzielni Mieszkaniowej z (...) w Z.

przeciwko Województwu (...)

o 104.423 złote

1.oddala powództwo ;

2.zasądza od (...) Spółdzielni Mieszkaniowej z (...) w Z. na rzecz Województwa (...) kwotę 3.600 zł (trzy tysiące sześćset złotych) z tytułu zwrotu kosztów procesu.

Sygnatura akt II C 88/13

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 18 stycznia 2013 roku, (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa wniosła o zasądzenie od Województwa (...) – Urzędu Marszałkowskiego Województwa (...) w Ł. kwoty 104.423 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 16 listopada 2012 roku do dnia zapłaty, na którą to kwotę składają się :

- kwota 81.562 zł z tytułu zwrotu świadczenia nienależnego, tj. odsetek liczonych jak dla zaległości podatkowych, przekazana przez powodową spółdzielnię na rachunek bankowy Urzędu Marszałkowskiego w Ł. w dniu 9 sierpnia 2012 roku z zastrzeżeniem ubiegania się o jej zwrot,

- kwota 22.861 zł jako odszkodowanie z tytułu wydatków, jakie poniosła powodowa spółdzielnia powstałych po dniu zawarcia umowy i jednocześnie spowodowanych jej podpisaniem, związanych z zasadnym oczekiwaniem otrzymania kwoty dofinansowania

oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm prawem przepisanych .

Powódka żądanie swe wywiodła z umowy z dnia 16 marca 2011 roku o dofinansowanie projektu w ramach regionalnego programu operacyjnego województwa (...). W uzasadnieniu żądania wskazała, iż strony takowa umowa łączyła. Powódka wywiązała się ze swoich zobowiązań, wypełniła wszystkie wymagania związane z otrzymaniem dofinansowania ze środków unijnych, pozwany zaś najpierw jej te środki przyznał i wypłacił, a następnie w wyniku kontroli odebrał, żądając jednocześnie wypłaty całej przyznanej kwoty wraz z odsetkami liczonymi jak od należności podatkowych. Działania pozwanego były nieprawidłowe i naraziły powódkę na dodatkowe koszty związane z zasadnym oczekiwaniem na otrzymanie kwoty dofinansowania.

(pozew k. 2-10)

W odpowiedzi na pozew pozwany nie uznał powództwa i w pierwszej kolejności zgłosił zarzut odrzucenia pozwu z powodu niedopuszczalności drogi sądowej.

Odnosząc się zaś merytorycznie do żądania pozwu, strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania , w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych .

(odpowiedź na pozew k. 187-195)

W piśmie przygotowawczym z dnia 15 marca 2013 roku powódka podtrzymała swe żądania i wniosła o oddalenie zarzutu odrzucenia pozwu jako bezzasadnego.

(pismo przygotowawcze k. 286-299)

Postanowieniem wydanym dniu 25 marca 2013 roku , Sąd odmówił odrzucenia pozwu. Postanowienie nie zostało zaskarżone.

(postanowienie k. 302-306)

Na rozprawie poprzedzającej wyrokowanie, strony podtrzymały zajmowane stanowiska (protokół skrócony k. 489, 489 odw.)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Zarząd Województwa (...) na podstawie art. 25 pkt 2 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz.U. z 2009 r. Nr 84 poz. 712 ze zm.) jest Instytucją Zarządzającą odpowiedzialną za prawidłową realizację programu operacyjnego (Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) )

(bezsporne)

W dniu 16 marca 2011 r. pomiędzy stronami niniejszego postępowania została zawarta umowa o dofinansowanie projektu, pn. „Program usuwania wyrobów zawierających azbest z obiektów (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w Z. na lata 2007-2011”, nr (...)w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) na lata 2007-2013.

W myśl § 2 ust. 1 w/w umowy Instytucja Zarządzająca, tj. Zarząd Województwa (...), zobowiązała się przyznać Beneficjentowi, tj. (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (zwanej w dalszej części uzasadnienia : (...)), na realizację powyższego projektu dofinansowanie w łącznej kwocie nieprzekraczającej 581.400,00 złotych. W § 2 ust. 3 w/w umowy przewidziano, iż kwota dofinansowania stanowi nie więcej niż 85% rzeczywistej kwoty wydatków kwalifikowalnych projektu. Zgodnie zaś z zapisem § 2 ust. 2 przedmiotowej umowy, (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa zobowiązała się do realizacji projektu oraz zapewnienia „trwałości projektu” w rozumieniu dokumentów, o których mowa w § 1 pkt 8 w okresie 3 lat od daty zakończenia projektu. Nadto - stosownie do postanowienia ust. 4 omawianego paragrafu - (...) zobowiązała się do pokrycia ze środków własnych wszelkich wydatków niekwalifikowanych w ramach projektu .

( umowa o dofinansowanie projektu nr (...)k. 16-35)

Podpisanie w/w umowy poprzedziła sformalizowana procedura związana z ubieganiem się o dofinansowanie

(bezsporne)

Procedura oceny wniosku o dofinansowania w ramach (...) jest kilkustopniowa. W pierwszej kolejności, wniosek jest poddawany kontroli formalnej w Departamencie ds. Regionalnego Programu Operacyjnego. Wniosek (...) o dofinansowanie był oceniany pod kątem spełniania warunków formalnych przez dwóch pracowników tego Departamentu: inspektora M. K. (1) i Głównego Specjalistę R. W..

(bezsporne, zeznania świadka M. K. (1) – protokół rozprawy z 03.07.2013 r. – 00:42:42, zeznania R. W. – protokół rozprawy z 07.10.2013 r. – 00:05:57)

Wniosek o dofinansowanie w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) na lata 2007-2011 (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa złożyła w dniu 26 marca 2010 roku (nr wniosku: (...)). Do wniosku załączono dokumentację dotyczącą przedmiotowego projektu. Powyższy wniosek został następnie uzupełniony w dniu 22 kwietnia 2010 roku.

( potwierdzenie przyjęcia dwóch egzemplarzy wniosku o dofinansowanie projektu wraz z załącznikami z dnia 26.03. 2010 roku k. 45, potwierdzenie przyjęcia dwóch egzemplarzy uzupełnionego/skorygowanego wniosku o dofinansowanie projektu z dnia 22.04. 2010 roku k. 46. wydruk wiadomosci e-mail z 9.04.2010 r. ze wskzanaiam braków formalnych k. 240-241)

Uwagi formalne Departmentu ds. (...) wobec wniosku (...). dotyczyły studium wykonalności i załaczników , zostały przesłane do wnioskodawcy drogą elektroniczną i wniosek został poprawiony

(zeznania R. W. – protokół rozprawy z 07.10.2013 r. – 00:11:43, 00:25:10)

Złożony przez powodową Spółdzielnię wniosek o dofinansowanie przeszedł pozytywnie weryfikację pod względem formalnym, o czym powiadomiono (...) Spółdzielnię Mieszkaniową pismem z dnia 20 maja 2010 roku

(pismo z 20.05.2010 r. (...)k. 47)

Następnie w/w wniosek skierowany został do oceny merytorycznej, w wyniku której uzyskał 64% punktów (uzyskując tym samym pozytywną ocenę merytoryczną) i został umieszczony na liście rankingowej projektów. Zgodnie bowiem z „Zasadami wyboru projektów w trybie konkursu zamkniętego w ramach (...) Województwa (...) na lata 2007-2013” projekt uzyskiwał pozytywną ocenę i był wpisywany na listę rankingową projektów, jeśli uzyskał minimum 60% punktów z kryteriów ogólnych i szczegółowych. O pozytywnej ocenie merytorycznej i umieszczeniu na liście rankingowej projektów powodowa Spółdzielnia została poinformowana pismem z dnia 7 czerwca 2010 roku.

(pismo z 07.06.2010 r. (...)k. 48, raport z posiedzenia Komisji Konkursowej z 1.06.2010 r. k. 351-354)

Wniosek powodowej Spółdzielni o dofinanasowanie był oceniany merytorycznie przez Komisję Konkursową, w skład której wchodzili: Z. T. i M. B. (1) (nie będący pracownikami (...)). Każdy z członków Komisji dokonał niezależnej oceny merytorycznej wniosku pod kątem kryteriów dostępu, kryteriów ogólnych i kryteriów szczegółowych, określonych w karcie oceny (formularzu).

Komisja Konkursowa na posiedzeniu w dniu 1 czerwca 2010 r. dokonała pozytywnej oceny merytorcyznej wniosku , uznajac między innymi, że koszty kwalifikowalne są uzasadnione i zaplanowane w odpowiedniej wysokości (wydatki są niezbędne do realizacji projektu i osiagniecia jego celów )

( raport z posiedzenia Komisji Konkursowej z 1.06.2010 r. k. 351-354,

karty oceny merytorycznej wniosku nr (...) z 27.05.2010 r. k. 356-365, zeznania Z. T. – protokól rozprawy z 20.11.2013 r. – 00:17:15, 00:22:55)

Z. T. i M. B. (1) na etapie oceny merytorycznej nie dokonywali oceny związanej z wyborem wykonawców prac w powodowej Spółdzielni ani jakości prac wykonanych w terenie, ocena bazowała na oświadczeniu wnioskodawcy. Wybór wykonawcy należy zawsze do inwestora. Do każdego wniosku o dofinansowanie należy dołaczyć min: studium wykonalności, biznesplan, oświadczenia inwestora o stanie wykonalności i o doświadczeniu składajacego wniosek w realizacji projektów unijnych, dokumenty o wykonalności finansowej czyli o możliwości kredytowania, własności, ewentualnie: projekt wykonawczy. Na etapie oceny merytorycznej nie jest kontrolowana prawdziwosć oświadczeń inwestora. Z punktu widzenia oceniającego na tym etapie nie ma znaczenia czy projekt jest realizowany czy nie, kryteria oceny są identyczne.

(zeznania Z. T. – protokól rozprawy z 20.11.2013 r. – 00:17:15, 00:25:01, 00:27:40, 00:36:49, zeznania M. B. (1) – protokół rozprawy z 20.11.2013 r . – 01:03:41, 01:08:09. 01:26:07)

M. B. (1) dokonujac oceny wniosku wiedziała, że projekt, którego dotyczy wniosek jest w trakcie realizacji.

(zeznania M. B. - protokół rozprawy z 20.11.2013 r . – 01:19:31).

Na etapie realizaji w Wydziale Monitoringu i Raportowania (...) projektem zajmowali się : poinspektor M. K. (2), Główny Specjalista M. B. (2) oraz Poinspektor A. P. .

Na etapie kontroli w Wydziale ds. Kontroli (...) projektem zajmowlai się: Podinspektor K. Ł. oraz Główny Specjalista J. S.

(bezsporne)

Na podstawie Uchwały Nr (...)Zarządu Województwa (...) z dnia 15 czerwca 2010 r. wniosek (...) o dofinansowanie projektu pod w.w. nazwą umieszczony został na liście rezerwowej projektów do dofinansowania ze środków (...) Funduszu (...) w ramach konkursu dla naboru nr 2 wniosków o dofinansowanie projektów w ramach O. Priorytetowej (...), działanie II.2 Gospodarka odpadami Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) na lata 2007-2013. Jednocześnie pismem z dnia 16 czerwca 2010 r. poinformowano powodową Spółdzielnię, iż w momencie uwolnienia środków finansowych przedmiotowy projekt będzie miał możliwość otrzymania finansowania.

(pismo z 16.06.2010 r. (...)k. 49)

Następnie, pismem z dnia 21 lutego 2011 r. Urząd Marszałkowski zwrócił się do (...) z prośbą o zaktualizowanie formularza wniosku oraz załączników związanych z montażem finansowym projektu (przy zachowaniu niezmienionego zakresu rzeczowego projektu) w terminie do dnia 22 lutego 2011 r., w związku z możliwością zakwalifikowania przedmiotowego projektu do dofinansowania. Odpowiednio zaktualizowany wniosek złożono w Urzędzie Marszałkowskim w Ł. w dniu 22 lutego 2011 r.

(pismo z 21.02.2011 r. (...)k. 50, zaktualizowany wniosek o dofinansowanie projektu w ramach (...) Województwa (...) na lata 2007-2013 złożony w dniu 22.02.2011 r. k.51-60, 242--250)

Uchwałą Zarządu Województwa (...) Nr (...)z dnia 22 lutego 2011 r. wniosek powodowej Spółdzielni zakwalifikowano do dofinansowania, zaś (...) została zobowiązana do wskazania określonych informacji oraz do dostarczenia wskazanych dokumentów niezbędnych do przygotowania projektu umowy o dofinansowanie w terminie do dnia 28 lutego 2011 r.

Powodowa Spółdzielnia wywiązała się z powyższego zobowiązania i przedłożyła w Urzędzie Marszałkowskim w Ł. pismo wraz ze wszystkimi koniecznymi danymi i dokumentami. Dostarczenie dokumentacji pozwoliło na doprecyzowanie umowy zawieranej przez strony. W konsekwencji, do jej podpisania doszło w dniu 16 marca 2011 r.

(pismo z 23.02.2011 r. (...)k. 61, pismo (...) z 28.02.2011 r. (...) k. 62-63)

W związku z zawarciem przedmiotowej umowy o dofinansowanie, na wskazany przez powodową Spółdzielnię rachunek bankowy przekazane zostały środki finansowe w kwocie 561.765 zł. Środki wpłynęły na rachunek (...) w dniu 8 kwietnia 2011 r. Całkowita wartość projektu realizowanego prez powodową Spółdzielnię wynosiła 984.420 zł. Beneficjent zobowiązał się przy tym pokryć z własnych środków wszelkie wydatki niekwalifikowane w ramach projektu.

(pismo z dnia 21.03.2011 r. (...)wraz z załącznikiem w postaci zaświadczenia o pomocy de minimis k. 64-65, wydruk z rachunku bankowego powodowej Spółdzielni ilustrujący wpływ na rachunek z dnia 8.04. 2011 roku k. 66)

W dniu 5 maja 2011 roku powodowa Spółdzielnia dokonała zwrotu kwoty I transzy tj. 561.765 złotych (wraz z odsetkami bankowymi w kwocie 3,54 złotych) z powodu braku możliwości terminowego rozliczenia finansowania (tj. w terminie 30 dni od daty wpływu środków finansowych na rachunek bankowy Spółdzielni). O fakcie tym (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa poinformowała Urząd Marszałkowski w Ł. pismem z dnia 9 maja 2011 roku. Do pisma załączono zaktualizowany harmonogram płatności z przesuniętym terminem wypłaty zaliczki na czerwiec 2011 roku. Przy czym, jak wynika z korespondencji prowadzonej przez strony, oficjalne potwierdzenie z Banku o dokonanym zwrocie kwoty dofinansowania Urząd Marszałkowski w Ł. otrzymał dopiero w dniu 7 lipca 2011 roku.

(pismo z dnia 9.05. 2011 roku (...) k. 67, pismo z dnia 10 maja 2011 roku ((...)); pismo z dnia 12 maja 2011 roku (...) wraz z załączonym harmonogramem płatności dofinansowania k. 68-69 ; wydruk korespondencji e-mail z dnia 11.07. 2011 roku od I. S. k. 70)

W dniu 21 czerwca 2011 roku powodowa Spółdzielnia złożyła w Urzędzie Marszałkowskim w Ł. wniosek o płatność pełniący funkcję sprawozdawczą realizowanego przez Spółdzielnię projektu. Urząd Marszałkowski, po przeprowadzeniu weryfikacji przedmiotowego wniosku, sporządził wykaz uwag i wezwał Spółdzielnię do złożenia skorygowanego wniosku wraz z załącznikami do dnia 7 lipca 2011 roku. Powodowa Spółdzielnia została poinformowana o możliwości wypłaty dofinansowania w dniu 26 lipca 2011 roku. W wykonaniu umowy o dofinansowanie w dniu 26 lipca 2011 roku na wyodrębniony rachunek bankowy (...) wpłynęła kwota 581.400 złotych.

(pismo z dnia 21.06. 2011 r. (...) wraz z wnioskiem Beneficjenta o płatność k. 70-71; pismo z dnia 28.06. 2011 r. (...)- wydruk korespondencji e-mail k. 72-85; wydruk korespondencji e-mail z dnia 11.07. 2011 roku od I. S. k. 70; wniosek Beneficjenta o płatność z dnia 25.07. 2011 r. k. 71; bezsporne )

W momencie wypłaty środków dofinansowania , wszystkie prace – na 59 budynkach - w ramach projektu były już wykonane i należności zań zapłacone wykonawcom terminowo przez (...).

(zeznania powoda – M. P. – protokół rozprawy z 24 lutego 2014 r. – 00:21:12, 00:34:58)

W dniu 29 lipca 2011 r. M. B. (2) z Wydziału (...)Urzędu Marszałkowskiego w Ł. drogą elektroniczną powiadomił Zarząd (...), że weryfikacja wniosku o płatność została zakończona pozytywnie. W trakcie weryfikacji stwierdzono uchybienia o niskim stopniu istotności, które należy wyeliminować w kolejnym wniosku, w szczególności wskazano na uchybienie w zakresie punktu 20.B – brak wszystkich informacji wymaganych instrukcją : przedmiot zmówienia, wartość zamówienia , data wszczęcia postępowania, data otwarcia ofert, data udzielenia zamówienia/unieważnienia postepowania, podstawa prawna udzielenia zamówienia, nazwa wykonawcy. Jednocześnie, Zarząd (...) został poinformowany, że w związku z wątpliwościami dotyczącymi postępowania Beneficjenta w zakresie przestrzegania przepisów Prawa o zamówieniach publicznych , powyższe zagadnienie będzie przedmiotem szczególnej kontroli na zakończenie realizacji projektu.

(wydruk wiadomości e-mail z 29.07.2011 r. k. 394-395)

Naczelnik Wydziału Monitoringu i Raportowania w dniu 31 sierpnia 2011 r. skierował do Naczelnika ds. Kontroli (...) Departamentu ds. (...) pozwanej jednostki pismo informujące, że w wyniku weryfikacji wniosku o płatność końcową stwierdzona została duża liczba uchybień. W szczególności, wątpliwości Wydziału (...)wzbudziła prawidłowość postępowania Beneficjenta w zakresie udzielenia zamówienia publicznego oraz zachodziło podejrzenie przedstawienia kart przekazania odpadów, które były już wykazywnae w innych kartach. W zwiazku z powstałymi wątpliwościami, Naczelnik Departamentu Wydziału (...)zwrócił się z prośbą o przeprowadzenie kontroli doraźnej u Beneficjenta.

(pismo z 31.08.2011 r. (...)– k. 393)

O swoich uwagach Urząd Marszałkowski poinformował (...) drogą elektroniczną w dniu 31 sierpnia 2011 roku, zakreślając jej jednocześnie termin na dokonanie korekty szczegółowo wskazanych uchybień do 12 września 2011 r., przy czym termin ten został przedłużony do dnia 23 września 2011 roku. W październiku 2011 roku pomiędzy stronami w dalszym ciągu prowadzona była korespondencja zmierzająca do ostatecznej weryfikacji wniosku o płatność.

(pismo z dnia 31.08. 2011 roku (...)- wydruk korespondencji e-mail – k.72-85 ; pismo z dnia 6.09. 2011 roku (...) – k. 86; pismo z dnia 8.09. 2011 roku (...)– k. 87 ; pismo (...) z dnia 23.09.2011 r. zatytułowane (...) – k. 88-94 ; wniosek Beneficjenta o płatność z dnia 23.09. 2011 r. – k. 95-104; pismo z 5 .10.2011 roku (...) k. 105-106, 252; pismo z dnia 21.10. 2011 roku (...)– k. 107, pismo (...) z 26.10.2011 r. – k. 108-109, 253; pismo z dnia 27. 10.2011 (...)– k. 110)

W szczególności, w piśmie z dnia 5 października 2011 r. zwrócono Beneficjentowi uwagę na wątpliwości co do jego postępowania w zakresie udzielania zamówineia publicznego . W punckie 20.B wniosku (korekta) Beneficjent informował o przeprowadzniu przetargu ograniczonego, natomiast w opisach do faktur do wniosku wskazano, że Beneficjent nie podlega ustawie Prawo zamówień publicznych . Wskazano na zapis § 12 ust. 3 umowy, zgodnie z którym w zakresie w jakim Beneficjent nie jest zobowiązany do stosowania w.w. ustawy , jest zobowiązany do zachowania warunków jawności, przejrzystości oraz równego traktowania uzasadniając, zgodny z kryteriami określonymi przez Beneficjenta wybór najkorzystniejszej oferty. W związku z tym, Urząd zwrócił się do (...) o wyjaśnienie sposobu ogłoszenia informacji o zamiarze wyboru Wykonawcy, informacje o ofertach, metodologii wyboru najkorzystniejszej oferty.

(pismo z 5.10.2011 r. (...)- k.105-106, 252)

W odpowiedzi na powyższe, w piśmie z dnia 26 października 2011 skierowanym przez (...) do pozwanego Urzędu , odnośnie postępowania w celu wyłonienia Wykonawcy wyjaśniono, że w pkt 20.B wniosku o płatnosć mylnie zamieszczono sformułowanie dot “przetargu ogranicoznego”. Ponieważ Spółdzielnia nie podlega ustawie – Prawo zamówień publicznych, w toku procedury wyłonienia wykonawcy zastosowano konkurs ofert, preprowadzony z zachowaniem zasad jawności , przejrzystości oraz zasad zdrowej konkurencji w strosunku do uczestników konkursu ofert. W 2005 roku ogłoszono nabór ofert na wykonywanie prac związanych z planowanymi pracami termomodernizacyjnymi oraz innymi robotami dodatkowymi. W wyniku zbadania zebranych ofert , Rada Nadzorcza Spółdzielni upoważniła Zarząd do podpisania umów wieloletnich z wybranymi Wykonawcami, którzy przeszli poytywnie przez ocenę ich ofert.

(pismo (...) z 26.10.2011 r. k. 108-109, k. 253)

W piśmie z dnia 27 października 2011 r. pozwany zwrócił się do (...) o przekazanie do 7 listopada 2011 r. kopii dokumentacji dotyczącej ogłoszenia informacji o zamiarze wyboru Wykonawcy, przdłożonych ofertach i metodologii wyboru najlkorzystniejszej oferty. Jednocześnie popinformowano (...) op wstrzymaniu weryfikacji wniosku o płatnosć (korekta) do czasu przekazania przedmiotowej dokumentacji.

(pismo z 27.10.2011 r. (...)k. 110)

W dniu 7 listopada 2011 r. (...) przekazała do Urzędu Marszałkwoskiego w Ł. kopię dokumetacji dotyczącej wybory Wykonawców projektu. Wynikało z niej, że Spółdzielnia wystosowała zaproszenia do złożenia oferty na termomodernizację 6 budynków nie wchodzących w zakres projektu do 5 znanych (...) wykonawców, którzy zaoferowali ceny ryczałtowe na wykonanie termomodernizacji każdego z 6 budynków , a zawarte z Wykonawcami umowy określają składniki cenotwórcze do szacowania wynagrodzenia dla każdego budynku oddzielnie na niewiadomy z góry zakres prac. Nadto, aneksami do zawartych umów z firmą (...) anulowano spoóśb obliczania wynagrodzenia wykonawców , dopuszczając regulowanie składników cenotwórczych odrębnie dla prac na każdym z pozostałych budynków według ustalonego przez zamawiajacego przedmiotu robót. Zadania termomodernizacyjne miały dotyczyć : bloku nr 1 przy ul. (...), bloku nr 2 przy ul. (...), bloku nr 2 przy ul. (...), bloku nr 6 przy ul. \powst. (...) 6, bloku nr 14 przy ul. (...) i bloku nr 15 przy ul. (...). Podstawą wyboru wykonnawców projektu były procedury zawarte w regulaminie wewnętrznym Spółdzielni.

Powyższe okolicznosci zostały wskazane przez pozwanego w Informacjach pokontrolnych.

(kopia dokumetacji wyboru wykonawcy projektu wraz z pismem przewodnim z 7.11.2011 r. k. 274,275-279, zeznania J. S. – protokół rozprawy z 74.01.2014 r. – 00:14:32)

Po przeanalizowaniu dokumentów złożonych wraz z wnioskiem przez powodową Spółdzielnię , Urząd Marszałkowski w Ł. pismem z dnia 6 grudnia 2011 r. , które wpłynęło do (...) w dniu 12 grudnia 2011 r., wezwał (...) do dokonania zwrotu kwoty 28.050 zł wraz z odsetkami liczonymi jak dla zaległości podatkowych – od dnia przekazania transzy tj. od dnia 26 lipca 2011 r. do dnia zwrotu żądanej kwoty. Żądanie powyższe zostało uzasadnione odmową uznania wydatków wynikajacych z faktur VAT nr (...) (na łączną kwotę 33.000 zł) za wydatki kwalifikowane, co w konsekwencji oznaczało, że dofinansowanie w kwocie 28.050 zł w ocenie Urzędu Marszałkowskiego wykorzystane zostało niezgodnie z przeznaczeniem (na wykonanie robót dodatkowych i towarzyszących).

(pismo z 6.12.2011 r. (...)– k. 111 , pismo (...) z 13.12.2011 r. (...), (...) – k. 112)

Kwota 28.050 zł wraz z odsetkami została przekazana przez powodową Spółdzielnię na rachunek wskazany przez Urząd Marszałkowski w Ł. w dniu 13 grudnia 2011 r.

(bezsporne, pismo (...) z 13.12.2011 r. (...), (...) – k. 112)

W dniu 7 grudnia 2011 r. Urząd Marszałkowski w Ł. skierował do powodowej Spółdzielni pismo dotyczące skorygowanego wniosku beneficjenta o płatność, w którym wskazano uwagi poczynione w ramach weryfikacj formalno-merytoryczno-rachunkowej wniosku. Termin na przekazanie stosownych uzupełnień do wniosku został ostatecznie wyznaczony na 9 stycznia 2012 r. W odpowiedzi na wezwanie Urzędu Marszałkowskiego (...) w piśmie z dnia 9 stycznia 2012 r. dokonała korekt i uzupełnień wniosku o płatność .

(pismo z z 7.12.2011 r. (...)korespondencji e-mail – k.1132-116, pismo z 16.12.2011 r. (...) – k.117 , pismo (...) z 9.01.2012 r. – k.118-119 , wniosek beneficjenta o płatność złożony 9.01.2012 r. k. 120)

W dniu 23 stycznia 2012 r. do (...) wpłynęło pismo z Urzędu Marszałkowskiego w Ł., zawiadamiające o przeprowadzeniu kontroli w związku z realizacją przez powodową Spółdzielnię przdmiotowego projektu dotyczącego usuwania wyrobów zawierajacych azbest (na podstawie § 25 umowy o dofinansowanie projektu z 16 marca 2011 r.). Ponadto, w zwiazku z zamiarem przeprowadenia kontroli, wstrzymano weryfikację wniosku o płatność – do czasu zakończenia kontroli oraz wykonania ewentualnych zaleceń pokontrolnych .

(zawiadomienie o przeprowadzneiu kontroli z 16.01.2012 r. (...)– k.121 , pismo z 23,01.2012 r. (...)– k. 122)

W dniu 31 stycznia 2012 r. (...), reprezentowana przez Zarząd, złożyła pisemne oświadczenie o przestrzeganiu zasady trwałości projektu zrealizowanego w ramach (...) na lata 2007-2013, do którego załączono ankietę za okres od dnia 1 lipca 2011 r. do dnia 31 grudnia 2011 r.

( pismo (...) zawierające oświadczenie i ankietę – k. 124-130)

W dniu 27 lutego 2012 roku do (...) wpłynęło pismo zawierające tzw. „Informację pokontrolną”. Jednocześnie powodową Spółdzielnię powiadomiono o możliwości zgłoszenia zastrzeżeń do treści „Informacji pokontrolnej” w terminie 14 dni od daty jej doręczenia. Zespół kontrolny wskazał między innymi, że Beneficjent nie przeprowadził żadnej procedury zapewniającej warunki jawności, przejrzystości i równego traktowania przy wyborze wykonawcy, czym naruszył § 6 , § 7 ust. 1 pkt d, § 7 ust. 2 i 3 oraz § 12 ust. 13 umowy o dofinansowanie. W związku z powyższym zespół kontrolny uznał wydatek poniesiony przez Beneficjenta na sfinansowanie kategorii kosztów pod nazwą „Koszt usuwania azbestu (demontaż, transport, składowanie - utylizacja) - netto” w łącznej kwocie 651.000,00 złotych (netto) za niekwalifikowalny. Wydatek ten został udokumentowany przez (...) poprzez załączenie 58 faktur VAT, przedłożonych do wniosku o płatność Nr (...). Jednocześnie wskazano na różnego rodzaju uchybienia, jakich - zdaniem zespołu kontrolnego - dopuściła się (...) podczas dokonywania wyboru wykonawców – firm “ (...) i “ (...).

W związk z brakiem pomiaru wskaźnika rezultatu, przyjeto, że nie zostal on osiagnięty , pomimo złożenia przez Beneficjenta oświadczenia dla Instytucji Zarządzajacej (...)o jego wykonaniu na poziomie 98,03 %. Ponadto kontrola wykazała, że Beneficjent naruszył § 14 ust. 1a w/w umowy, gdyż środki przekazane w ramach dofinansowania umieścił na lokatach bankowych. Odsetki z lokat w kwocie 7.102,64 złotych oraz 2.395,03 złotych podlegały więc zwrotowi. Ponadto zwrotowi miały również podlegać odsetki naliczane na lokacie terminowej założonej w dniu 5 stycznia 2012 roku. Zespół kontrolny zarzucił (...) naruszenie § 14 ust. 9 umowy o dofinansowanie, ze względu na fakt, iż beneficjent we wniosku o płatność nie wykazał odsetek bankowych od przekazanej transzy dofinansowania.

(pismo z 21.02.2012 r. (...)wraz z informacja pokontrolną z 17.02.2012 r. k. 130, 131-136, 254-264)

(...) zgłosiła zastrzeżenia do treści Informacji pokontrolnej, o której mowa powyżej. W piśmie z dnia 12 marca 2012 roku opisano dokładnie procedurę wyboru wykonawców, wskazując że interpretacja zespołu kontrolnego stwierdzająca „nieprzeprowadzenie żadnej procedury zapewniającej warunki jawności, przejrzystości i równego traktowania przy wyborze wykonawcy” w konsekwencji kwestionująca kwalifikowalność wydatku pod nazwą: „Koszt usuwania azbestu demontaż, transport, składowanie - utylizacja) - netto" jest niewłaściwa i niezasadna. W zgłoszonych zastrzeżeniach (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa odniosła się do uwag i zarzutów zawartych w treści Informacji pokontrolnej. Urząd Marszałkowski w Ł. w związku z przeprowadzoną w (...) kontrolą doraźną projektu i złożeniem przez Beneficjenta zastrzeżeń do Informacji pokontrolnej, wstrzymał rozpatrzenie tych zastrzeżeń do czasu uzyskania opinii prawnej i opinii specjalistycznej dotyczącej osiągnięcia wskaźnika rezultatu.

( pismo z dnia 12 marca 2012 roku zawierające zastrzeżenia do treści informacji pokontrolnej – k. 136-140, pismo z dnia 27 marca 2012 roku (...)– k.141)

W dniu 16 marca 2012 roku powodowa Spółdzielnia złożyła korektę wniosku o płatność za okres do 27 czerwca 2011 roku, przy czym weryfikacja tego wniosku została przez Urząd Marszałkowski wstrzymana do czasu zakończenia procesu kontroli doraźnej.

(wniosek o płatność z 14.03.2012 r. k. 142-150, pismo z 28.03.2012 r.(...)k. 151)

W dniu 3 lipca 2012 r. do (...) wpłynęło pismo stanowiące odpowiedź na zgłoszone przez nią zastrzeżenia oraz częściowo zmienioną (w zakresie punktu XIII i XIV) “Informację pokontrolną”z dnia 20 czerwca 2011 r. Jednocześnie, po zasięgnięciu opinii Biura (...) - Urząd Marszałkowski podtrzymał swoje wcześniejsze stanowisko dotyczące niekwalifikowalności wydatku poniesionego na sfinansowanie kategorii kosztów pod nazwą: “Koszt usuwania azbestu (demontaż) , transport, składowanie-utylizacja)” ze względu na niezachowanie zasad wspólnotowych dotyczących udzielania zamówień .

(...) ponownie zgłosił zastrzeżenia do treści “Informacji pokontrolnej”, podtrzymując swoje wcześniejsze stanowisko wyrażone w piśmie z dnia 12 marca 2012 r., odmówił jej podpisania i odesłał dwa niepodpisane egzemplarze do Urzędu.

(pismo z 29.06.2012 r. k. 152 , Informacja pokontrolna z 20.06.2012 r. k..156-168, k. 265-271 , zastrzeżenia do Informacji pokontrolnej z 15.07.2012 r. k. 153)

W dniu 7 sierpnia 2012 r. do (...) wpłynęło pismo zatytułowane “Zalecenia pokontrolne” datowane na 2 sierpnia 2012 r., w którym zobowiązano beneficjenta do zwrotu kwoty 553.350 (tj. 85 % z 651.000 zł kosztów kwalifikowalnych wraz z odsetkami w wysokosci określonej jak dla zaległości podatkowych, liczonymi od dnia przekazania środków, tj. od dnia 8 kwietnia 2011 r. (dzień przekazania zaliczki) do dnia 5 maja 2011 r. (data zwrotu zaliczki przez (...)) oraz od dnia 26 lipca 2011 r. (dzień przekazania płatności Beneficjentowi) do dnia zwrotu żądanej kwoty, a nadto do zwrotu kwot odsetek od lokat terminowych w wysokosci 7.102,64 zł (tj. odsetek z lokaty terminowej założonej od dnia 1 sierpnia 2011 r. do dnia 31 października 2011 r.), 2.395,03 zł (tj. odsetek z lokaty terminowej założonej od dnia 2 listopada 2011 r. do dnia 5 grudnia 2011 r.) oraz ewentualnie pozostałych kwot odsetek z kolejnych lokat terminowych zakładanych od dnia 5 grudnia 2011 r. do dnia zwrotu. Ponadto, powodowia Spółdzielnia została również zobowiązana do zwrotu odsetek bankowych od przekazanej kwoty dofinansowania, liczonych do dnia zwrotu tych środków.

(pismo z 2.08.2012 r. “Zalecenia pokontrolne” (...)k. 154-155)

W wykonaniu zaleceń pokontrolnych, w dniu 9 sierpnia 2012 r. powodowa Spóldzielnia przekazała na rachunek bankowy wskazany przez Urząd Marszałkwoski następujące kwoty, z zastrzeżeniem żądania ich zwrotu:

⚫

553.350 zł - tytulem należności głownej,

⚫

87.080,61 zł – tytułem odsetek liczonych jak dla zaległości podatkowych,

⚫

16.532,09 zł tytułem odsetek od lokat terminowych

⚫

24,02 zł – tytułem odsetek bankowych.

Jednocześnie, (...) skierowała do Urzędu Marszałkowskiego pismo, , w którym wyraziła swoje stanowisko, zgodnie z którym przekazane środki pieniężne stanowią świadczenie nienależne, bowiem żądanie zwrotu tych kwot nie znajduje uzasadnienia w postanowieniach umowy o dofinansowanie z dnia 16 marca 2011 r., w okolicznościach faktycznych związanych z realizacją dofinansowania wykonanego przez beneficjenta projektu, jak również w obowiązujacych przepisach prawa. Ze względu na możliwosć powstawania dalszych kosztów obciążających Spółdzielnię w razie niedokonania zwrotu żądanych przez Urząd Marszałkowski kwot, Zarząd (...) postanowił przekazać środki na rachunek bankowy Urzędu Marszałkowskiego, z jednoczesnym zastrzeżeniem możliwości ubiegania się o ich zwrot. Powodowa Spółdzielnia zastrzegła sobie również możliwość dochodzenia zwrotu poniesionych przez nią kosztów związanych z realizacją przedmiotowego projektu.

(pismo (...) z 9.08.2012 r. (...) wraz potwierdzeniem wykonania przelewu bankowego k. 169-170, 171-172)

Pismem z dnia 23 sierpnia 2012 r. Urząd Marszałkowski w Ł. poinformował (...) o dokonaniu zwrotu kwoty odsetek w nadmiernej wysokości z jednoczesnym wskazaniem, że kwota nadpłacona zostanie przekazana na wyodrębniony rachunek bankowy (87.080,61 zł – 81.562 zł = 5.518,61 zł).

(pismo z 23.08.2012 r. (...)k. 173)

W związku z ubieganiem się o dofinansowanie oraz w konsekwencji podpisania przez strony umowy o dofinansowanie w dniu 16 marca 2011 r. , powodowa Spółdzielnia poniosła koszt związany z promocją projektu realizowanego w ramach Regionalnego Rozwoju Operacyjnego Województwa (...) na lata 2007-2013 w kwocie łącznej 12.300 zł brutto (10.000 zł netto) (umowa zawarta (...)), obejmującej zlecenie wykonania i zainstalowanie na budynkach (...) sztuk tablic informacyjnych oraz przygotowanie 500 egzemplarzy materiałów promocyjno – informacyjnych do dnia 30 czerwca 2011 r.

(faktury wystawione przez (...)z 6.06.2011 r. i 20.06.2011 r. – k. 174, 175, informacja pokontrolna z 17.02.2012 r. k. 134 odw., zeznania J. B. (1) – protokół rozprawy z 03.07.2013 r. – 00:29:14)

Pismem z dnia 15 października 2012 r. , powodowa Spółdzielnia skierowała do Urzędu Marszałkowskiego Województwa (...) wezwanie do zapłaty kwoty 81.562 zł z tytułu zwrotu świadczenia nienależnego (odsetek liczonych jak dla zaległości podatkowych) oraz zapłaty kwoty 22.861 zł z tytułu odszkodowania.

(ostateczne przesądowe wezwanie do zapłaty z 15.10.2012 r. k. 176-181)

W odpowiedzi na wezwanie do zapłaty, pismem z dnia 21 listopada 2012 r. , Urząd Marszałkowski w Ł. poinformował, że żądania są nieuzasadnione w świetle obowiązujących przepisów prawa i postanowień umowy .

(odpowiedź na wezwanie do zapłaty k. 182-184)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów z dokumentów oraz korespondujących z nimi zeznaniami świadków.

Sąd oddalił, w dniu 20 listopada 2013 r., wniosek strony powodowej o dopuszczenie dowodu z ponownego przesłuchania świadka M. B. (2) . Świadek ten został przesłuchany w dniu 07 października 2013 r. , pełnomocnicy stron mieli możliwość zadawania pytań . Nadto, okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia, wynikają w przeważającej mierze z dokumentów , a rolą świadków przesłuchanych w procesie było niejako usystematyzowanie informacji zawartych w tych dokumentach

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Strona powodowa jako podstawę prawną roszczenia wskazała art. 405 w zw. z art. 410 § 2 k.c. , argumentując, że uiszczona przez (...) na rzecz pozwanego kwota 81.562 zł z tytułu odsetek jest świadczeniem nienależnym z uwagi na okoliczność, że czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia. Nieważność , rozumiana jako sprzeczność z zasadami współżycia społecznego , zgodnie z art. 58 § 2 k.c. , zdaniem (...) wywołana jest rażąco krzywdzącym stronę powodową działaniem pozwanego . Powódka, nie kwestionując zasadności zwrotu kwoty głównej dofinansowania, podważa zasadność zwrotu odsetek. Przy czym podnieść należy, iż argumentacja w toku procesu ewoluowała . W pierwszej kolejności powódka zarzucała , że już na wstępnym etapie oceny wniosku mógł pozwany zorientować się, że projekt został już zrealizowany i ocenić wszystkie procedury jakie zastosowała powódka przy jego realizacji. Tymczasem pozwany mając te wszystkie dane , najpierw wypłacił środki a później je zabrał i to z odsetkami. O ile argumentacja taka ma swoje racje bytu i nie jest pozbawiona logiki, o tyle nie rzutuje to w żaden sposób na obowiązki stron. Zarówno sama umowa jak i przepisy regulujące dofinansowanie stanowią, iż instytucja zarządzająca bazuje na złożonych w dobrej wierze oświadczeniach stron. Bardzo sformalizowane procedury zostały potwierdzone w toku postępowania przez świadków, którzy w sposób jednoznaczny wskazali, iż dogłębna kontrola dokumentów oraz sposobu wydatkowania z reguły ma miejsce po wypłacie środków. Tak też postąpił pozwany w niniejszej sprawie. Jednakże , jak wynika z licznej korespondencji wymienianej pomiędzy stronami – zastrzeżenia co do wyboru wykonawców , jak i wskaźników były zgłaszane juz wcześniej. Powódka była informowana, że będą one przedmiotem kontroli.

Następnie powódka wskazała, iż przejawem czynności naruszających słuszność kontraktową są, zdaniem (...) postanowienia przedmiotowej umowy statuowane w treści § 19 umowy z 16.03.2011 r. w zakresie, w jakim zobowiązują Beneficjenta do zwrotu środków w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji pod rygorem negatywnych konsekwencji prawnych, przy jednoczesnym braku wskazania jakiejkolwiek procedury odwoławczej .

Nadto, jak postuluje (...), powoływanie się przez Urząd na niezachowanie przez Beneficjenta zasad konkurencji , w sytuacji wcześniejszego zaakceptowania wniosku pod względem merytorycznym i prawnym, pozostaje w sprzeczności, nie tylko z zasadą zaufania do organów władzy publicznej, lecz również z zasadami słuszności . Spółdzielnia podniosła również, że kontrola została przeprowadzona w dniach od 25 do 30 stycznia 2012 r. , a dopiero w dniu 2 sierpnia 2012 r. (...) została zobowiązana do zwrotu środków za okres 6 miesięcy, podczas których nie miała realnej możliwości przyspieszenia procedury kontrolnej.

Przy tak zakreślonej podstawie faktycznej i prawnej pozwu należało zatem w pierwszej kolejności ustalić, czy rzeczywiście dochodzone pozwem roszczenie stanowi świadczenie nienależne.

Zgodnie z treścią artykułu 410 § 2 k.c. świadczenie jest nienależne wówczas, gdy ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia. A zatem rzeczą powoda było w pierwszej kolejności wykazanie, czy zaszła jakakolwiek wyżej wymieniona okoliczność.

W ocenie Sądu , materiał dowodowy zgromadzony w toku procesu nie daje podstawy do uznania zasadności zarzutów powodowej Spółdzielni.

Przystępując do procedury ubiegania się o dofinansowanie z Unii Europejskiego w ramach (...) , powodowa Spółdzielnia miała możliwości zapoznania się z regulaminem Konkursu, warunkami udzielania finansowania, w tym ze sposobem dokonywania wniosków, wzorem umowy, wyznaczających zasady dokonywania wydatków.

Wzór wniosku i niezbędne załączniki są standardowo określone dla każdego potencjalnego Beneficjenta - nie ma w związku z tym znaczenia etap realizacji projektu , którego ma dotyczyć finansowanie ze środków unijnych , o których przyznanie Beneficjent się ubiega. W związku, z tym Urząd nie ma obowiązku – ani na etapie badania wniosku pod kątem formalnym, ani merytorycznym - analizy kwalifikowalności wydatków poczynionych na projekt, w tym prawidłowości wyłonienia wykonawców prac .

W § 7 ust. 1 pkt d umowy z dnia 16.03.2011 r. powodowa Spółdzielnia zobowiązała się do realizacji projektu dofinansowanego ze środków pochodzących z Unii Europejskiej.

Zgodnie z treścią § 6 umowy z 16.03.2011 r. , Beneficjent oświadczył, iż zapoznał się z treścią dokumentów określających zasady kwalifikowalności wydatków wskazanych w § 1 pkt 8 umowy i zobowiązał się podczas realizacji projektu stosować zawarte w nich zasady. Natomiast § 1 pkt 8 umowy odsyła przede wszystkim do Krajowych wytycznych dotyczących kwalifikowania wydatków w ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w okresie programowania 2007-2013 r. oraz do Zasad kwalifikowalności wydatków objętych dofinansowaniem w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) na lata 2007-2013 .

Zgodnie z treścią punktu 1.3 Zasad kwalifikowalności wydatków objętych dofinansowaniem w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) na lata 2007-2013, uznanie danego projektu za kwalifikowany do wsparcia w ramach (...) nie oznacza, że wszystkie wydatki poniesione w trakcie realizacji projektu zostaną uznane za kwalifikowalne – i nie ma tutaj rozróżniania na projekty planowane, w fazie realizacji czy po jej zakończeniu .Wprost stanowi o tym zapis punktu 7.6 Części 1 Ogólnej - Z. kwalifikowalności wydatków objętych dofinansowaniem w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) na lata 2007-2013 : „w ramach (...) istnieje możliwość finansowania projektów częściowo lub całkowicie zrealizowanych (z zastrzeżeniem zasad dotyczących projektów, których wsparcie stanowi pomoc publiczną), jednak w takim przypadku za kwalifikowane będą mogły być uznane jedynie wydatki poniesione w okresie kwalifikowalności wydatków w ramach (...). Projekty takie będą musiały spełniać wszystkie zasady dotyczące m.in. pomocy publicznej, ochrony środowiska, zamówień publicznych, zgodności (...) oraz kryteria wyboru projektów zatwierdzone przez Komitet Monitorujący (...).

Warunkiem uznania wydatków za kwalifikowane jest m.in. wskazanie tych wydatków we wniosku o dofinansowanie projektu będącym załącznikiem do umowy o dofinansowanie projektu (pkt 8.1). Wydatek musi być dokonany zgodnie z umową o dofinansowanie projektu. (pkt 8.4)

Definicja wydatku kwalifikowalnego zawarta została również w § 1 pkt 8 umowy z 16.03.2011 r. , a (...) w skorygowanym wniosku o dofinansowanie (pk. 2.13 ), wskazała, że realizacja inwestycji została dostosowana do zasad konkurencji . Wykonawcy zadania związanego z usunięciem azbestu z budynków mieszkalnych zostali wybrani zgodnie z jedną z zasad dobrego zarządzania – przejrzystości . Wyniku przeprowadzonego postępowania wybrany został podmiot, który zaoferował najkorzystniejszą cenę. Takie postępowanie wynika z faktu, że inwestycje współfinansowane z UE przewidują pewne procedury w celu zagwarantowania , że oferty przyjmowane są w sposób konkurencyjny, przejrzysty i niedyskryminujący”. Nadto, składając wniosek , (...) złożyła oświadczenie , że informacje w nim zawarte oraz w dołączonych jako załącznikach są zgodne ze stanem faktycznym i prawnym. Złożenie wniosku obejmowało także szereg innych oświadczeń Beneficjenta: o zgodności projektu: z polityką zrównoważonego środowiska , z polityką równych szans, z polityką bezpieczeństwa informacyjnego, neutralności technologicznej.

Na etapie formalnego badania wniosku pozwany nie badał w.w oświadczeń z punktu widzenia ich prawdziwości, działał w zaufaniu do Beneficjenta. Tego rodzaju weryfikacja jest możliwa dopiero na etapie czynności kontrolnych. W przypadku powodowej Spółdzielni wykazały one , że w.w zapewniania o zgodności nie odpowiadały prawdzie.

Zarzut strony powodowej, że pozwany powinien był zgłosić swoje zastrzeżenia co do sposobu wyboru wykonawców już na etapie weryfikowania wniosku, nie mogą się ostać jako zasadne.

Na etapie formalnej kontroli , nie istnieje po stronie Instytucji Zarządzającej taki obowiązek. W szczególności, lista załączników obligatoryjnych do wniosku o płatność , nie obejmuje dokumentacji dotyczących wyboru wykonawców. Taka dokumentacja wpłynęła do strony pozwanej dopiero w dniu 7 listopada 2011 r. , po wszczęciu czynności kontrolnych.

Natomiast (...), ubiegając się o dofinansowanie powinna była dokonać analizy wyboru wykonawców pod kątem zasad konkurencyjności i zamówień publicznych ,zwłaszcza że we wniosku złożono szereg oświadczeń o zgodności projektu z politykami unijnymi, a w umowie strona powodowa przyjęła na siebie zobowiązanie , że w zakresie w jakim nie była zobowiązana do stosowania ustawy – Prawo zamówień publicznych do zachowania warunków jawności, przejrzystości oraz równego traktowania , uzasadniając, zgodny z kryteriami określonymi przez siebie , wybór najkorzystniejszej oferty § 12 ust. 13 umowy). Co najmniej zatem powinna była zastosować do wyłonienia wykonawcy tryb przetargowy określony a art. 70 ¹ k.c. i nast. (zgodnie z § 35 pkt 1 lit a.a) , co nie miało miejsca. Analiza dokumentacji wyboru wykonawców pozwala na stwierdzenie, że w stosunku do nieruchomości objętych projektem dofinansowania z (...) , nie przeprowadzono procedury wyboru wykonawców odpowiadającej w.w. zasadom .

Zgodnie z zawartą umową , (...) była zobowiązana do poddania się kontroli prawidłowości realizacji projektu i wydatkowania środków pochodzących z dotacji przez Instytucję Zarządzającą (§ 12 umowy).

Zadaniem Instytucji Zarządzającej jest monitorowanie i kontrolowanie celowości wydatkowania środków, zgodności wydatkowania środków z postanowieniami umowy o dofinansowanie oraz poprawności stosowania procedury udzielania zamówień publicznych.

Kontrola dotyczy zarówno czynności przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamówienia, przed zawarciem umowy z dostawcą lub wykonawcą wyłonionym w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego oraz po zakończeniu postępowania o udzieleniu zamówienia (§ 12 ust. 5 umowy).

Kontrola następcza obejmuje w szczególności sprawdzenie postanowień umowy zawieranej przez zamawiającego z wykonawcą wybranym w postępowaniu o udzielenie zamówienia (§ 12 ust. 7 pkt a).

Przystępując do umowy, strona powodowa wyraziła zgodę na możliwość przeprowadzenia kontroli następczej i powinna być na to przygotowana. Istotnie, ubiegając się o refinansowanie projektu wykonanego , poprzedzonego procedurami , które nie odpowiadały standardom unijnym , podjęła ryzyko.

W żadnym jednak razie działanie pozwanego nie było sprzeczne z umową z 16.03.2011 r. , zasadami współżycia społecznego czy przepisami prawa.

Konstrukcja procedury ubiegania się o dofinansowanie ze środków unijnych jest sformalizowana, drobiazgowa i skomplikowana, ale oparta na wspólnotowych regulacjach i w żadnym momencie jej przebiegu nie można postawić pozwanemu zarzutu działania krzywdzącego powodową Spółdzielnię i sprzeczności z zasadami współżycia społecznego .

Z treści art. 5 k.c. nie można zresztą wywodzić jakiegokolwiek roszczenia. Przepis ów służy obronie przed nieuzasadnionym roszczeniem, a sam nie jest źródłem jakichkolwiek roszczeń o prawnomaterialnym charakterze (tak : Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z 6.12.2013 r. sygn. I ACa 759/13 , Lex nr 1416124).

Powodowa Spółdzielnia podniosła również zarzut, naruszenia przez pozwanego postanowienia art. 19 ust. 3 umowy z 16.03.2011 r. poprzez zobowiązanie Spółdzielni do zwrotu dofinansowania wraz z odsetkami naliczanym i jak dla zaległości podatkowych przedwcześnie. Zgodnie bowiem z powołanym postanowieniem umownym, dopiero po bezskutecznym upływie terminu 14-dniowego od daty doręczenia wezwania Beneficjenta do zwrotu środków dofinansowania , Instytucja Zarządzająca, wydaje decyzję określającą kwotę przypadającą do zwrotu środków , termin od którego nalicza się odsetki oraz sposób zwrotu środków. Nie była przedmiotem sporu okoliczność, że (...) dokonała zwrotu wszystkich środków przed upływem 14 – dniowego zakreślonego „Zaleceniami pokontrolnymi” z 2 sierpnia 2012 r. Powódka z tego faktu wywodziła wniosek, że naliczanie odsetek karnych „ liczonych od daty przekazania środków z (...) nie ma podstawy prawnej – braku decyzji administracyjnej.

Argumentacja powodowej Spółdzielni nie zasługuje na uwzględnienie z uwagi na uregulowanie zawarte w Ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. , poz. 885 ze zm.).

Przepis art. 207 tejże ustawy został niemalże w całości przetransponowany w znacznej części do art. 19 umowy z dnia 16.03.2011 r.

Zgodnie z jego postanowieniami, w przypadku gdy środki przeznaczone na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich są:

1)wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem,

2)wykorzystane z naruszeniem procedur, o których mowa w art. 184,

3)pobrane nienależnie lub w nadmiernej wysokości

- podlegają zwrotowi przez beneficjenta wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, liczonymi od dnia przekazania środków, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji, o której mowa w ust. 9, na wskazany w tej decyzji rachunek bankowy, z zastrzeżeniem ust. 8 i 10 (ust. 1 ).

W przypadku stwierdzenia okoliczności, o których mowa w ust. 1, instytucja, która podpisała umowę z beneficjentem, wzywa go do zwrotu środków w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania (ust. 8) .

Po bezskutecznym upływie terminu, o którym mowa w ust. 8, organ pełniący funkcję instytucji zarządzającej wydaje decyzję określającą kwotę przypadającą do zwrotu i termin, od którego nalicza się odsetki, oraz sposób zwrotu środków (ust.9).

Najistotniejszy zapis zawiera ustęp 10 art. 207 ustawy o finansach publicznych , zgodnie z którym decyzji, o której mowa w ust. 9, nie wydaje się, jeżeli dokonano zwrotu środków przed jej wydaniem. Wskazana sytuacja miała miejsce w przypadku powodowej spółdzielni, która dwa dni po otrzymaniu wezwania zwróciła całość otrzymanych środków dofinansowania. Urząd Marszałkowski nie był zatem zobligowany do wydania decyzji administracyjnej , o której mowa powyżej.

Niezależnie od tego, przepis umowy nie może zostać uznany za nieważny z uwagi na niezgodność z zasadami współżycia społecznego w sytuacji gdy odpowiada prawu bezwzględnie obowiązującemu – ustawie o finansach publicznych. Przestrzeganie zapisów tejże ustawy oraz pilnowanie wydatkowania środków publicznych legło u podstaw wszystkich czynności podjętych przez pozwanego zarówno przed jak i w trackie obowiązywania umowy zawartej przez strony.

W sposób prawidłowy , bo zgodny z postanowieniami umownymi, zostało uregulowana kwestia naliczania odsetek karnych od zwróconych kwot dofinansowania. Zgodnie z § 19 ust. 3 umowy , odsetki w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, ustalone w zawezwaniu (w zaleceniach pokontrolnych z 2.08.2012 r. ) , są liczone od dnia przekazania środków dofinansowania przez instytucję Zarządzającą.

Reasumując powyższe rozważania, otrzymana w ramach zwrotu dotacji przez pozwaną jednostkę kwota nie stanowiła świadczenia nienależnego w rozumieniu art. 410 § 2 k.c. i powództwo o zasądzenie od pozwanego kwoty 81.562 zł podlegało oddaleniu.

Jednocześnie, (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa dochodziła w niniejszym postępowaniu odszkodowania w wysokości 22.861 zł z tytułu wydatków, jakie poniosła , powstałych po dniu zawarcia umowy i jednocześnie spowodowanych jej podpisaniem, związanych z zasadnym oczekiwaniem otrzymania dofinansowania.

Powódka, reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, nie wskazała podstawy prawnej tego roszczenia.

Wydaje się, że należy je oceniać w kontekście uregulowania art. 471 k.c. , zgodnie z którym dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jak była już o tym mowa wyżej , Sąd nie dopatrzył się w zachowaniu pozwanego jakiegokolwiek naruszenia obowiązków kontraktowych , które powodowałyby odpowiedzialność odszkodowawczą.

Nie ma, w rozpoznawanej sprawie, również podstaw do przyjęcia odpowiedzialności deliktowej pozwanego, a wynikającej z przepisu art. 415 kc.

Dlatego też uznał również roszczenie w części obejmującej odszkodowanie za nie zasadne.

Na marginesie wspomnieć należy, iż powódka nie załączyła do akt – mimo wskazania ich w pozwie – faktury VAT nr (...) z 7.10.2011 r. oraz umów o dzieło z J. B. , które miały dokumentować wydatki w kwotach 6500, 3200 i 861 zł.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zasądzając od strony powodowej na rzecz strony pozwanej kwotę 3600 zł tytułem zawrotu kosztów zastępstwa procesowego przez radcę prawnego w wysokości stawki minimalnej, określonej w a § 6 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j, Dz. U. z 2013 r. poz. 490) .