Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 listopada 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 13 listopada 2013 r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa F. D.

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w K.

i W. J.

o unieważnienie aktu notarialnego

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 27 lutego 2013 r., sygn. akt II C 633/12,

1)  oddala apelację;

2)  zasądza od powódki na rzecz pozwanego W. J. 2 700 (dwa tysiące siedemset) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I ACa 759/13

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy oddalił powództwo o unieważnienie aktu notarialnego – ustanowienia hipoteki przez pozwaną Spółkę na rzecz pozwanego W. J. i nie obciążył powódki kosztami procesu.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

W dniu 10.01.2007r. powódka złożyła przed notariuszem oświadczenie o ustanowieniu na stanowiącej przedmiot jej własności nieruchomości położonej w W., zabudowanej budynkiem mieszkalnym nr (...), dla której Sąd Rejonowy w W. prowadzi księgę wieczystą nr (...) (aktualnie KW (...)) składającej się z działek (...) i (...) – hipoteki kaucyjnej do sumy najwyższej 120 000 zł na rzecz pozwanej spółki (...) Sp. z o.o. w K., w celu zabezpieczenia zobowiązania dotyczącego wykupienia od (...) Sp. z o.o. w K. wystawionych przez powódkę i jej małżonka weksli : dwóch o nominale 4 500 zł każdy, jednego o wartości 64 500 zł i trzech na kwotę 25 000 zł każdy, płatnych za okazaniem. Na podstawie tego aktu notarialnego powódka wniosła o wpisanie zabezpieczenia do księgi wieczystej.

Tego samego dnia powódka udzieliła pozwanej spółce pełnomocnictwa notarialnego do sprzedaży rzeczonej wyżej nieruchomości za cenę nie niszą niż 60.000 zł (bezsporne).

Powódka nie wykupiła weksli w terminie, dlatego dnia 21.09.2007r. pozwana (...) Sp. z o.o. w K., powołując się na pełnomocnictwo notarialne z dnia 10.01.2007r. uprawniające do reprezentowania powódki w zakresie sprzedaży nieruchomości objętej KW (...) (aktualnie KW (...)), zawarła imieniem powódki ze sobą jako kupującą umowę sprzedaży wyżej opisanej nieruchomości należącej do powódki, pod warunkiem, że Agencja Nieruchomości Rolnych nie skorzysta z prawa pierwokupu, za cenę 139 500 zł. Wobec nieskorzystania przez Agencję z prawa pierwokupu, w dniu 5.11.2007r. pozwana spółka, działając w imieniu powódki przeniosła na swoją rzecz w drodze umowy sprzedaży zawartej w formie aktu notarialnego Rep.(...) przedmiotową nieruchomość powódki.

Sąd Okręgowy w Krakowie wyrokiem zaocznym wydanym w dniu 15.03.2011r., sygn. akt I C 1785/10, ustalił nieważność powyższych umów: warunkowej umowy sprzedaży z dnia 21.09.2007r. oraz umowy przenoszącej własność z dnia 5.11.2007r.

Pozwany W. J. (pożyczkodawca) zawarł w dniu 7.12.2007r. z pozwaną (...) Sp. z o.o. umowę pożyczki kwoty 100.000 zł. Tytułem zabezpieczenia spłaty powyższej należności, (...) Sp. z o.o., obciążyła na rzecz pozwanego W. J. hipoteką kaucyjną do sumy 100.000 zł najpierw nieruchomość w Ż. (KW nr (...)), a następnie w dniu 19.09.2008r. nieruchomość położoną w W. należącą uprzednio do powódki (KW nr (...)) – także do kwoty 100.000 zł. Spółka (...) tłumaczyła zmianę przedmiotu zabezpieczenia tym, że zamierza sprzedać nieruchomość w Ż..

(...) Sp. z o.o. nie spłaciła w terminie pożyczki, wobec czego z wniosku pozwanego W. J. z dnia 7.7.2010 r. wszczęte zostało postępowanie egzekucyjne skierowane do przedmiotowej nieruchomości. Pierwsza licytacja nieruchomości odbyła się w dniu 17.05.2011r.

W dacie ustanowienia hipoteki na nieruchomości, jak również w dacie wszczęcia postępowania egzekucyjnego o sygn. akt (...)z przedmiotowej nieruchomości, w księdze wieczystej nr (...) jako właściciel wpisana była spółka (...) Sp. z o.o. w K.. W tym też czasie brak było wpisu ostrzeżenia o niezgodności stanu prawnego nieruchomości ujawnionego w księdze wieczystym z rzeczywistym stanem prawnym.

Prokuratura Okręgowa w G. wystosowała do Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej akt oskarżenia przeciwko T. B. (prezesowi zarządu (...) Sp. z o.o.) oskarżonemu o popełnienie przestępstwa z art. 286 § 1 kk i art. 304 kk w zw. z art. 11 § 2 kk, o czym zawiadomiono powódkę jako pokrzywdzoną. Powódka w dniu 8.03.2012r. złożyła oświadczenie o zamiarze działania w powyższej sprawie w charakterze oskarżyciela posiłkowego.

Opisany stan faktyczny był bezsporny.

Sąd Okręgowy zważył, że powództwo o ustalenie – takie jak będące przedmiotem sprawy niniejszej, znajduje podstawę prawną w art. 189 kpc, zgodnie z którym powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.

Pojęcie interesu prawnego w doktrynie i orzecznictwie zgodnie rozumiane jest jako potrzeba prawna, która wynika z sytuacji prawnej, w jakiej się powód znajduje. Decyzja sądu o wydaniu wyroku ustalającego wynika ze stwierdzenia, że istnieje potrzeba tego rodzaju uzasadniając udzielenie ochrony sądowej. Interes prawny zachodzi, jeżeli sam skutek, jaki wywoła uprawomocnienie się wyroku ustalającego, zapewni powodowi ochronę jego prawnie chronionych interesów, czyli definitywnie zakończy spór istniejący lub prewencyjnie zapobiegnie powstaniu takiego sporu w przyszłości.

Nie ma interesu prawnego ten, kto może poszukiwać ochrony prawnej w drodze powództwa o zasądzenie świadczeń pieniężnych lub niepieniężnych. W wyroku z dnia 22 listopada 2002 r. IV CKN 1519/02 Sąd Najwyższy stwierdził kategorycznie że interes prawny nie zachodzi z reguły, gdy zainteresowany może na innej drodze osiągnąć w pełni ochronę swoich praw (LEX nr 78333).

Mając powyższe na uwadze Sąd I Instancji uznał za słuszny zarzut pozwanego W. J., iż powództwo niniejsze jest niezasadne z tego powodu, iż przed Sądem Okręgowym w Krakowie zawisła wcześniej i jest w toku pod sygn. akt IC 746/11 sprawa z powództwa F. D. przeciwko W. J. oraz (...) sp. z o.o. w K. o zwolnienie przedmiotowej nieruchomości położonej w W. spod egzekucji .

Jak zostało wskazane, W. J. skierował już w 2010 r. egzekucję do spornej nieruchomości, od tego czasu istnieje zatem stan naruszenia prawa powódki, przeciwko któremu broni się ona powołanym powództwem przeciwegzekucyjnym z art. 841 kpc. W doktrynie i orzecznictwie wskazuje się, iż w przypadku gdy dojdzie już do naruszenia prawa, w związku z którym powodowi służy roszczenie o świadczenie (danie, czynienie, zaniechanie, znoszenie), wyłączona jest możliwość skutecznego wystąpienia z powództwem o ustalenie, skoro sfera podlegająca ochronie jest w takiej sytuacji szersza, a rozstrzygnięcie o różnicy zdań w stanowiskach stron nabiera charakteru przesłankowego. Przenosząc to na grunt stosunków pomiędzy powódką a pozwanymi stwierdzić należy, że rozstrzygnięcie w sprawie przeciwegzekucyjnej kwestii, czy W. J. przysługuje prawo zaspokojenia się z przedmiotowej nieruchomości jako wierzycielowi hipotecznemu wymagać będzie rozstrzygnięcia przez Sąd w tamtym postępowaniu, czy ustanowienie spornej hipoteki było ważne i prawnie skuteczne. Przesądzenie tej okoliczności stanowić będzie zatem przesłankę oceny słuszności całego powództwa F. D. z art. 841 kpc, które rozpatrywane jest przez Sąd Okręgowy w Krakowie.

Tym samym, powódka nie ma interesu prawnego w żądaniu samego tylko ustalenia nieważności oświadczenia o ustanowieniu przedmiotowej hipoteki – w osobnym postępowaniu sądowym, na mocy art. 189 kpc.

Stanowiło to samodzielną, wystarczającą podstawę do oddalenia powództwa, wobec braku merytorycznej przesłanki z powołanego przepisu.

Niezależnie od powyższego, dodatkowo wskazać można, że powództwo było niezasadne także z innej przyczyny.

W sytuacji, gdy dokonanie przez spółkę (...) czynności nabycia własności nieruchomości powódki w W. było sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, tak samo ocenić należy obciążenie tejże nieruchomości hipoteką w celu zabezpieczenia spłaty pożyczki, jaką spółka zaciągnęła u W. J.. Niewątpliwie doprowadziło to do pokrzywdzenia powódki przez to, że jej własność ma tak znaczące obciążenie, co wiąże się z możliwością skierowania egzekucji do jej nieruchomości. Przemawiałoby to za uwzględnieniem powództwa, gdyby sprawa dotyczyła wyłącznie relacji prawnych pomiędzy F. D. a spółką (...). Jednakże w niniejszym przypadku zachodzi kolizja pomiędzy słusznymi prawami i interesem: powódki - jako właścicielki przedmiotowej nieruchomości oraz pozwanego W. J. - jako osoby, która udzieliła pożyczki spółce (...) i w dobrej wierze przyjęła hipoteczne zabezpieczenie spłaty tej pożyczki .

Pozwany W. J. powołał się na rękojmię wiary publicznej ksiąg wieczystych, która polega na tym, że w razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym treść księgi rozstrzyga na korzyść tego, kto przez czynność prawną z osobą uprawnioną według treści księgi nabył własność lub inne prawo rzeczowe (art. 5 ustawy o księgach wieczystych i hipotece z dnia 6 lipca 1982 r., Dz. U. Nr 19, poz. 147 ze zm.). Zgodnie z art. 6 ust. 1 powołanej ustawy, rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych nie chroni rozporządzeń nieodpłatnych albo dokonanych na rzecz nabywcy działającego w złej wierze.

Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia tych faktów (art. 6 kc, art. 232 kpc). Obarczona ciężarem dowodu powódka nie wykazała w toku procesu, aby W. J. wiedział, że treść księgi wieczystej jest niezgodna z rzeczywistym stanem prawnym, albo z łatwością mógł się o tym dowiedzieć. Oceny, czy nabywca mógł się z łatwością dowiedzieć o niezgodności treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, należy dokonywać z uwzględnieniem obiektywnej miary staranności, poziomu orientacji w dziedzinie przepisów prawnych, zasad doświadczenia życiowego i domniemania dobrej wiary z art. 7 k.c. Zawarty w art. 6 zwrot "z łatwością mógł się dowiedzieć" daje podstawę do przyjęcia, że nabywca nie ma obowiązku przeprowadzania szczegółowego postępowania co do rzeczywistego stanu prawnego - wystarczy wykazanie zwykłej staranności, a więc to, że zapoznał się z treścią księgi wieczystej i ustalił elementy faktyczne co do tego, kto nieruchomość posiada. Fakt, iż powódka w żaden sposób nie zabezpieczyła swych interesów przez spowodowanie zamieszczenia wzmianki o wniosku, o skardze na orzeczenie referendarza sądowego, o apelacji lub kasacji oraz ostrzeżenia dotyczącego niezgodności stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym nieruchomości, był niesporny.

Strona powodowa podniosła natomiast, że rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych nie chroni rozporządzeń nieodpłatnych, a takim było ustanowienie przedmiotowej hipoteki. Zarzut ten Sąd I Instancji uznał za chybiony, powołując się na uchwałę z dn. 5 maja 1993 r., III CZP 52/93 Sądu Najwyższego.

W kontekście normy art. 58 § 2 kc, z której powódka wywodziła twierdzenie o niezgodności czynności prawnej ustanowienia przedmiotowej hipoteki z zasadami współżycia społecznego oraz jej wywodów o doznanym na skutek tegoż obciążenia hipotecznego pokrzywdzeniu, wskazał także Sąd, iż w związku z umowami zawartymi ze spółką (...) (których pochodną jest sporna hipoteka) powódka uzyskała spłatę jej długów wynoszących ok. 40.000 zł (zeznanie powódki – k.146).

O kosztach rozstrzygnięto na mocy art. 102 kpc.

Powódka zaskarżyła wyrok w punkcie 1, oddalającym powództwo.

Wniosła o:

1)  zmianę zaskarżonego wyroku poprzez ustalenie, że akt notarialny oświadczenie o ustanowieniu hipoteki z dnia 19 września 2008r., repertorium A numer (...), sporządzony przed notariuszem R. R., Kancelaria notarialna w B., ul. (...), na mocy którego pozwana ad. 1 ustanowiła na nieruchomości należącej do powódki, położonej w W., nr KW (...), hipotekę kaucyjną do sumy najwyższej 120.000,00 zł na rzecz pozwanego ad. 2, jest nieważny jako czynność prawną sprzeczna z ustawą oraz zasadami współżycia społecznego,

2)  zasądzenie od pozwanych solidarnie na rzecz powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych za obie instancje.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

1)  mające wpływ na wynik sprawy naruszenie art. 233 § 1 kpc ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 1964 r. Nr 43, poz. 296 ze zm., dalej jako „k.p.c.”) poprzez przyjęcie, że w przedmiotowej sprawie nie występuje po stronie powódki interes prawny uzasadniający wytoczenie powództwa,

2)  naruszenie art. 6 ust. 1 w zw. art. 5 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t. j. Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 ze zm., dalej jako „ustawa o księgach wieczystych i hipotece”) poprzez przyjęcie, że Pozwany ad. 2 skutecznie powołał się na chroniącą go rękojmię wiary publicznej ksiąg wieczystych, w następstwie wadliwego uznania przez Sąd Okręgowy, że ustanowienie hipoteki na rzecz pozwanego ad. 2 nie było rozporządzeniem nieodpłatnym,

3) mające wpływ na wynik sprawy naruszenie art. 233 § 1 kpc poprzez brak ustalenia w realiach przedmiotowej sprawy, że oświadczenie o ustanowieniu hipoteki z dnia 19 września 2008 r., repertorium A numer (...), na mocy którego Pozwana ad. 1 ustanowiła na nieruchomości należącej do Powódki, nr KW (...), hipotekę kaucyjną do sumy najwyższej 120.000,00 zł na rzecz pozwanego ad. 2, jest nieważne, pomimo tego, iż czynność ta była sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Pozwany W. J. wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Apelacyjnego zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. jest chybiony. Wskazany przepis wyraża jedną z podstawowych zasad postępowania cywilnego, czyli zasadę swobodnej oceny dowodów. Stanowi on, że sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego. Jeśli zatem strona zarzuca naruszenie art. 233 § 1 kpc, to musi wykazać, że sąd przyjmując wiarygodność określonego dowodu lub odmawiając tej wiarygodności przekroczył granice swobodnej oceny, bądź też, że sąd zignorował zebrane w sprawie dowody. Inne uzasadnienie naruszenia art. 233 § 1 kpc nie jest adekwatne do treści tego przepisu. Temu obowiązkowi skarżąca nie sprostała. Nie stanowi bowiem o naruszeniu omawianego przepisu dokonana przez sąd orzekający ocena prawna, stanowiąca element rozważania czy w ustalonym stanie faktycznym znajduje zastosowanie konkretna norma prawa materialnego. W sferze rozważań prawnych, a nie ustaleń faktycznych znajdowały się kwestie dotyczące istnienia interesu prawnego powódki w wytoczeniu niniejszego powództwa. Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z 29 marca 2012 r., I CSK 325/11 (LEX nr 1171285), zgodnie z którym „interes prawny jest przesłanką merytoryczną powództwa wytoczonego na podstawie art. 189 k.p.c. o ustalenie istnienia, bądź nieistnienia stosunku prawnego lub prawa”. Nie świadczy też o naruszeniu art. 233§1 k.p.c. brak ustalenia, że oświadczenie woli o ustanowieniu hipoteki z 19.09.2008 r. jest (w ocenie powódki) nieważne mimo, że czynność prawna (zdaniem powódki) była sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Sąd pierwszej instancji prawidłowo ustalił wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w zakresie dokonanych ustaleń jest logiczny i wzajemnie spójny, zaś informacje zawarte w poszczególnych źródłach dowodowych nawzajem się uzupełniają i potwierdzają, a jako takie są w pełni wiarygodne. W dodatku ustalony stan faktyczny sprawy nie był sporny. Tym samym Sąd Apelacyjny podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Okręgowy i przyjmuje je za własne.

Powódka wskazuje w apelacji, że jej interes prawny występuje, bowiem celem postępowania jest zwolnienie powódki z konieczności zaspokojenia wierzytelności pozwanego ad 2), z którym nie wiąże jej żaden stosunek prawny. Uzyskując korzystne rozstrzygnięcie będzie mogła się bronić w postępowaniu przed Sądem Okręgowym w Krakowie o zwolnienie przedmiotowej nieruchomości z egzekucji.

Taka argumentacja skutku odnieść nie może. Zaznaczyć bowiem należy, że niedopuszczalne jest powództwo o ustalenie zmierzające do uzyskania dowodów, które służyłyby wykorzystaniu w innym postępowaniu (tak też Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 28 września 2005 r., I PZP 2/05, OSNP 2006, nr 5-6, poz. 71). Trafnie wskazał Sąd Okręgowy, że powódka mogła otrzymać taką ochronę w innym procesie, już przez nią wcześniej wytoczonym, o zwolnienie przedmiotu z egzekucji, co oznacza brak tak wykazywanego przez powódkę interesu prawnego.

Trzeba nadto podkreślić, że jeżeli okoliczności danej sprawy i rzeczywisty interes prawny powoda uzasadniają posłużenie się dalej idącym (intensywniejszym) środkiem ochrony prawnej, to ochrona taka nie może być skutecznie poszukiwana jedynie w oparciu o art. 189 k.p.c. (wyrok SN z 7 marca 2013 r. sygn. IV CSK 469/12 LEX 1318446). Powódka wskazywała w pozwie, że celem niniejszego powództwa jest ustalenie nieważności oświadczenia o ustanowieniu hipoteki na nieruchomości stanowiącej jej własność i wykreślenie hipoteki z działu IV księgi wieczystej.

Na kwestię istnienia interesu prawnego wymaganego przez art. 189 k.p.c. w kontekście relacji do roszczenia o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, wynikającego z art. 10 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece ( Dz. U. z 2001 r. nr 124 poz. 1361 ze zm., dalej u.k.w.h.) zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w wielu orzeczeniach. Trzeba przypomnieć, że przepis art. 3 u.k.w.h. określa domniemanie zgodności prawa jawnego z księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. Domniemanie obejmuje zarówno wpisy konstytutywne jak i deklaratywne. Jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 13 stycznia 2011 r. (sygn. akt III CZP 123/10, nie publ.) istnieje jednak zasadnicza różnica pomiędzy wpisem deklaratywnym, a mającym charakter wyjątku wpisem konstytutywnym, który w tym przypadku odnosi się do wpisu hipoteki. Zgodnie z art. 67 u.k.w.h. do powstania hipoteki niezbędny jest bowiem wpis w księdze wieczystej. Różnica ta nie może pozostać bez wpływu na sposób, w jaki może być obalone domniemanie prawdziwości wpisu prawa jawnego z księgi wieczystej. Jeżeli bowiem do powstania prawa potrzebny jest wpis, to i do jego wygaśnięcia niezbędne jest wykreślenie wpisu. Do usunięcia niezgodności wpisu konstytutywnego obalenie jego podstawy materialnoprawnej nie jest natomiast wystarczające. Konieczne jest obalenie także samego wpisu. Dlatego Sąd Najwyższy w wymienionej uchwale (w stanie faktycznym sprawy, w której uchwała zapadła chodziło o domniemanie zgodności prawa użytkowania wieczystego z rzeczywistym stanem prawnym) przyjął, że domniemanie takie może być obalone wyłącznie w procesie o uzgodnienie treści księgi wieczystej wszczętym na podstawie art. 10 u.k.w.h. Wyrok wydany w sprawie wniesionej na podstawie art. 189 k.p.c., nie mogąc stanowić podstawy wpisu (wykreślenia) w księdze wieczystej, mógłby stanowić wyłącznie dowód w sprawie o uzgodnienie treści księgi wieczystej wniesionej na podstawie art. 10 u.k.w.h.

Są to dodatkowe argumenty przemawiające na rzecz akceptowanego od dawna w orzecznictwie Sądu Najwyższego poglądu o dalej idących – w porównaniu do powództwa o ustalenie - konsekwencjach i skuteczniejszej ochronie praw, jaką powód może uzyskać wytaczając powództwo oparte na treści art. 10 u.k.w.h., co wyklucza zastosowanie art. 189 k.p.c. ( wyroki Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 2004 r., II CK 152/04, nie publ.; z dnia 21 listopada 2002 r., IV CKN 1519/00, nie publ.; z dnia 10 października 1985 r., II CR 281/85, OSNC 1986/7-8/125, z dnia 16 lutego 2011 r. sygn. I CSK 305/10 OSN-ZD 2012/1/7).

Nie można także podzielić argumentu powódki, że interes prawny powódki związany jest z tym, że prawomocne orzeczenie w sprawie niniejszej mogłoby stanowić środek ochrony powódki przed skutkami działań pozwanej ad 1), w innych ewentualnych postępowaniach w przyszłości, bowiem bliżej nie określiła ona jakiego rodzaju postępowania mogłaby pozwana Spółka przeciwko powódce wytoczyć. Chodzi oczywiście o postępowania pozostające w związku z omawianą hipoteką.

Reasumując, podzielić należy stanowisko Sądu I Instancji o braku interesu prawnego w wytoczeniu powództwa opartego na art. 189 k.p.c.

W okolicznościach niniejszej sprawy, badanie czy kwestionowane przez powódkę oświadczenie o ustanowieniu hipoteki jest nieważne (art. 58 k.c.) było zatem zbędne, skoro nie wykazała ona istnienia interesu prawnego, a już to skutkowało oddaleniem powództwa. Nie zachodzi więc także potrzeba odnoszenia się do pozostałych zarzutów apelacji dotyczących tego, czy pozwany W. J. mógł powołać się na rękojmię publicznej wiary ksiąg wieczystych, w związku z treścią art. 6 ust. 1 w zw. z art. 5 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece ( Dz. U. z 2001 r. nr 124 poz. 1361 ze zm.).

W tym stanie rzeczy apelacja jako nieuzasadniona podlegała oddaleniu (art. 385 k.p.c.).

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego uzasadniają przepisy art. 108 § 1 kpc, art. 98 kpc, stosowane po myśli art. 391 § 1 kpc oraz § 6 pkt 5 i § 13 ust 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( Dz.U.163 poz.1348 z późn. zm.).

Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do zastosowania art. 102 k.p.c. Powódka znała już uzasadnienie Sądu I Instancji i powinna liczyć się z możliwością przegranej, a co za tym idzie z finansowymi konsekwencjami tej przegranej. Brak podstaw, by w postępowaniu apelacyjnym odstąpić od zasady odpowiedzialności za wynik procesu, przewidzianej w art. 98 kpc. Fakt, że zasada słuszności była podstawą nieobciążania strony kosztami procesu na rzecz strony przeciwnej w postępowaniu przed Sądem I Instancji nie oznacza, że zasada ta stosowana musi być także w postępowaniu apelacyjnym.