Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 maja 2014 r.

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Edward Panek
Sędziowie:	SSO Mariusz Sadecki SSO Marek Syrek (spr.)
Protokolant:	sekretarz sądowy Paweł Chrabąszcz

po rozpoznaniu w dniu 22 maja 2014 r. w Tarnowie

na rozprawie

sprawy z powództwa R. C.

przeciwko E. M.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Tarnowie

z dnia 12 grudnia 2013 r., sygn. akt I C 1885/12

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, iż nadaje mu brzmienie:

„I. zasądza od pozwanego E. M. na rzecz powódki R. C. kwotę 16.970,31 zł (szesnaście tysięcy dziewięćset siedemdziesiąt złotych 31/100) z ustawowymi odsetkami od 1 lutego 2012 r. do dnia zapłaty,

II. w pozostałym zakresie powództwo oddala,

III. koszty postępowania pomiędzy stronami wzajemnie znosi,

IV. nakazuje pobrać od pozwanego E. M. na rzecz
Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Tarnowie kwotę 849 zł (osiemset czterdzieści dziewięć złotych) tytułem części opłaty od pozwu”;

2.  w pozostałym zakresie apelację oddala;

3.  znosi między stronami koszty postępowania odwoławczego.

Sygn. akt I Ca 107/14

UZASADNIENIE

Powódka R. C. w ostatecznie sprecyzowanym pozwie skierowanym przeciwko E. M. domagała się zasądzenia następujących kwot wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi, od następujących dat:

- 1063,97 zł za październik 2007 r. od dnia 1.11.2007 r. do dnia zapłaty,

- 598,41 zł za listopad 2007 r. od dnia 1.12.2007 r. do dnia zapłaty,

- 549,41 zł za grudzień 2007 r. od dnia 1.01.2008 r. do dnia zapłaty,

- 701,59 zł za styczeń 2008 r. od dnia 1.02.2008 r. do dnia zapłaty,

- 662,45 zł za luty 2008 r. od dnia 1 marca 2008 r. do dnia zapłaty,

- 587,17 zł za marzec 2008 r. od dnia 1.04.2008 r. do dnia zapłaty,

- 644,43 zł za kwiecień 2008 r. od dnia 1.05.2008 r. do dnia zapłaty,

- 606,99 zł za maj 2008 r. od dnia 1.06.2008 r. do dnia zapłaty,

- 665,46 zł za czerwiec 2008 r. od dnia 1.07.2008 r. do dnia zapłaty,

- 611,13 zł za lipiec 2008 r. od dnia 1.08. 2008 r. do dnia zapłaty,

- 663,43 zł za sierpień 2008 r. od dnia 1.09.2008 r. do dnia zapłaty,

- 600,07 zł za wrzesień 2008 r. od dnia 1.10.2008 r. do dnia zapłaty,

- 631,49 zł za październik 2008 r. od dnia 1.11.2008 r. do dnia zapłaty,

- 691,90 zł za listopad 2008 r. od dnia 1.12.2008 r. do dnia zapłaty,

- 638,65 zł za grudzień 2008 r. od dnia 1.01.2009 r. do dnia zapłaty,

- 736,14 zł za styczeń 2009r. od dnia 01.02.2009r. do dnia zapłaty,

- 482,45 zł za luty 2009r. od dnia 01.03.2009r. do dnia zapłaty,

- 652,56 zł za marzec 2009r. od dnia 01.04.2009r. do dnia zapłaty,

- 633,97 zł za kwiecień 2009r. od dnia 01.05.2009r. do dnia zapłaty,

- 666,41 zł za maj 2009r. od dnia 01.06.2009r. do dnia zapłaty,

- 707,37 zł za czerwiec 2009r. od dnia 01.07.2009r. do dnia zapłaty,

- 621,14 zł za lipiec 2009r. od dnia 01.08.2009r. do dnia zapłaty,

- 693,17 zł za sierpień 2009r. od dnia 01.09.2009r. do dnia zapłaty,

- 684,64 zł za wrzesień 2009r. od dnia 01.10.2009r. do dnia zapłaty,

- 1.009,15 zł za październik 2009r. od dnia 01.11.2009r. do dnia zapłaty,

- 645,96 zł za listopad 2009r. od dnia 01.12.2009r. do dnia zapłaty,

- 637,64 zł za grudzień 2009r. od dnia 01.01.2010r. do dnia zapłaty,

- 621,14 zł za styczeń 2010r. od dnia 01.02.2010r. do dnia zapłaty,

- 621,14 zł za luty 2010r. od dnia 01.03.2010r. do dnia zapłaty,

- 713,72 zł za marzec 2010r. od dnia 01.04.2010r. do dnia zapłaty,

- 793,20 zł za kwiecień 2010r. od dnia 01.05.2010r. do dnia zapłaty,

- 775,57 zł za maj 2010r. od dnia 01.06.2010r. do dnia zapłaty,

- 716,14 zł za czerwiec 2010r. od dnia 01.07.2010r. do dnia zapłaty,

- 763,34 zł za lipiec 2010r. od dnia 01.08.2010r. do dnia zapłaty,

- 712,22 zł za sierpień 2010r. od dnia 01.09.2010r. do dnia zapłaty,

- 769,23 zł za wrzesień 2010r. od dnia 01.10.2010r. do dnia zapłaty,

- 730,80 zł za październik 2010r. od dnia 01.11.2010r. do dnia zapłaty,

- 754,59 zł za listopad 2010r. od dnia 01.12.2010r. do dnia zapłaty,

- 716,00 zł za grudzień 2010r. od dnia 01.01.2011r. do dnia zapłaty,

- 756,41 zł za styczeń 2011r. od dnia 01.02.2011r. do dnia zapłaty,

- 768,34 zł za luty 2011r. od dnia 01.03.2011r. do dnia zapłaty,

- 765,71 zł za marzec 2011r. od dnia 01.04.2011r. do dnia zapłaty,

- 777,88 zł za kwiecień 2011r. od dnia 01.05.2011r. do dnia zapłaty,

- 792,80 zł za maj 2011r. od dnia 01.06.2011r. do dnia zapłaty,

- 757,53 zł za czerwiec 2011r. od dnia 01.07.2011r. do dnia zapłaty,

- 803,77 zł za lipiec 2011r. od dnia 01.08.2011r. do dnia zapłaty,

- 759,08 zł za sierpień 2011r. od dnia 01.09.2011r. do dnia zapłaty,

- 753,63 zł za wrzesień 2011r. od dnia 01.10.2011r. do dnia zapłaty,

- 822,36 zł za październik 2011r. od dnia 01.11.2011r. do dnia zapłaty,

- 802,83 zł za listopad 2011r. od dnia 01.12.2011r. do dnia zapłaty,

- 895,26 zł za grudzień 2011r. od dnia 01.01.2012r. do dnia zapłaty

W uzasadnieniu wskazała, iż kwota dochodzona pozwem stanowi połowę kosztów jakie ponosiła na zapewnienie opieki pielęgniarskiej, leków oraz utrzymanie matki C. M. w Domu Pogodnej Jesieni w T. przez okres od dnia 1 lipca 2006 r. do 31 grudnia 2011 r. Wskazała przy tym, iż koszty ponoszone w tym czasie przez samą C. M. za pobyt w Domu to 70% jej miesięcznych świadczeń, pozostała zaś część dopłacana była przez powódkę.

W odpowiedzi na pozew E. M. wniósł o oddalenie powództwa, wskazując, iż brak jest po jego stronie zobowiązania do zwrotu kosztów, które powódka uiszczała za pobyt matki stron w Domu Pogodnej Jesieni. Powódka uiszczała opłaty dobrowolnie i nigdy nie wzywała go do partycypowania w kosztach. Także matka pozwanego nie występowała z roszczeniem alimentacyjnym. Dopiero obecnie uczyniła to powódka wszczynając postępowanie przed sądem rodzinnym.

Nadto zważywszy na trudną sytuację osobistą i majątkową pozwanego, brak jest podstaw na obciążenie go tymi kosztami. Pozwany zauważył również, iż w 2007 roku stan matki stron nie wymagał umieszczenia jej w domu opieki, decyzję ta powódka podjęła sama bez konsultacji z nim, a on sam nigdy nie zgodziłby się na umieszczenie matki w domu opieki, w którym konieczne jest uiszczanie pełnej opłaty. Pozwany zarzucił również, iż powódka nie rozliczyła 30% renty pozostałej po uiszczeniu opłaty za DPS, którą to jako opiekun prawny rozporządza oraz że po śmierci ojca wydatkowała oszczędności należne matce.

Pozwany podniósł również zarzut przedawnienia dochodzonych roszczeń z uwagi na upływ 3-letniego terminu, a także okoliczność, iż koszty utrzymania matki stron ponosił mąż powódki, który nie jest powodem, stąd powódka nie może domagać się zwrotu tych pieniędzy na swoją rzecz.

Wyrokiem z dnia 12 grudnia 2013 r. Sąd Rejonowy w Tarnowie zasądził od pozwanego na rzecz powódki następujące kwoty z odsetkami ustawowymi:

- 630,22 zł za styczeń 2009r. od dnia 01.02.2009r. do dnia zapłaty,

- 482,45 zł za luty 2009r. od dnia 01.03.2009r. do dnia zapłaty,

- 652,56 zł za marzec 2009r. od dnia 01.04.2009r. do dnia zapłaty,

- 633,97 zł za kwiecień 2009r. od dnia 01.05.2009r. do dnia zapłaty,

- 666,41 zł za maj 2009r. od dnia 01.06.2009r. do dnia zapłaty,

- 707,37 zł za czerwiec 2009r. od dnia 01.07.2009r. do dnia zapłaty,

- 621,14 zł za lipiec 2009r. od dnia 01.08.2009r. do dnia zapłaty,

- 693,17 zł za sierpień 2009r. od dnia 01.09.2009r. do dnia zapłaty,

- 684,64 zł za wrzesień 2009r. od dnia 01.10.2009r. do dnia zapłaty,

- 1.009,15 zł za październik 2009r. od dnia 01.11.2009r. do dnia zapłaty,

- 645,96 zł za listopad 2009r. od dnia 01.12.2009r. do dnia zapłaty,

- 637,64 zł za grudzień 2009r. od dnia 01.01.2010r. do dnia zapłaty,

- 621,14 zł za styczeń 2010r. od dnia 01.02.2010r. do dnia zapłaty,

- 621,14 zł za luty 2010r. od dnia 01.03.2010r. do dnia zapłaty,

- 713,72 zł za marzec 2010r. od dnia 01.04.2010r. do dnia zapłaty,

- 793,20 zł za kwiecień 2010r. od dnia 01.05.2010r. do dnia zapłaty,

- 775,57 zł za maj 2010r. od dnia 01.06.2010r. do dnia zapłaty,

- 716,14 zł za czerwiec 2010r. od dnia 01.07.2010r. do dnia zapłaty,

- 763,34 zł za lipiec 2010r. od dnia 01.08.2010r. do dnia zapłaty,

- 712,22 zł za sierpień 2010r. od dnia 01.09.2010r. do dnia zapłaty,

- 769,23 zł za wrzesień 2010r. od dnia 01.10.2010r. do dnia zapłaty,

- 730,80 zł za październik 2010r. od dnia 01.11.2010r. do dnia zapłaty,

- 754,59 zł za listopad 2010r. od dnia 01.12.2010r. do dnia zapłaty,

- 716,00 zł za grudzień 2010r. od dnia 01.01.2011r. do dnia zapłaty,

- 756,41 zł za styczeń 2011r. od dnia 01.02.2011r. do dnia zapłaty,

- 768,34 zł za luty 2011r. od dnia 01.03.2011r. do dnia zapłaty,

- 765,71 zł za marzec 2011r. od dnia 01.04.2011r. do dnia zapłaty,

- 777,88 zł za kwiecień 2011r. od dnia 01.05.2011r. do dnia zapłaty,

- 792,80 zł za maj 2011r. od dnia 01.06.2011r. do dnia zapłaty,

- 757,53 zł za czerwiec 2011r. od dnia 01.07.2011r. do dnia zapłaty,

- 803,77 zł za lipiec 2011r. od dnia 01.08.2011r. do dnia zapłaty,

- 759,08 zł za sierpień 2011r. od dnia 01.09.2011r. do dnia zapłaty,

- 753,63 zł za wrzesień 2011r. od dnia 01.10.2011r. do dnia zapłaty,

- 822,36 zł za październik 2011r. od dnia 01.11.2011r. do dnia zapłaty,

- 802,83 zł za listopad 2011r. od dnia 01.12.2011r. do dnia zapłaty,

- 895,26 zł za grudzień 2011r. od dnia 01.01.2012r. do dnia zapłaty.

Oddalił powództwo w pozostałej części i orzekł o kosztach postępowania.

Wydanie wyroku poprzedzały następujące ustalenia faktyczne.

C. M. jest matką powódki R. C. oraz pozwanego E. M..

W okresie od 14 czerwca 2006 r. do 22 czerwca 2006 r. C. M. była hospitalizowana w związku ze schorzeniem naczyniaka mózgu. W karcie informacyjnej leczenia szpitalnego wskazano, iż chora jest po operacji naczyniaka, a rozpoznano u niej m.in. padaczkę późną i leczony od 2002 r. zespół psychoorganiczny. W dniach od 23 czerwca 2006 r. do 14 lipca 2006 r. C. M. przebywała na oddziale rehabilitacji. W epikryzie odnotowano, iż leczona była z powodu zaburzeń zachowania, dezorientacji oraz zawrotów głowy, a przyjęta została celem leczenia usprawniającego. Proces usprawniania pacjentki pozostawał utrudniony ze względu na stan psychiczny pacjentki i brak samodzielności w kontynuowaniu wyuczonych ćwiczeń. W dniu przyjęcia pacjentka wymagała pomocy osób drugich w codziennych czynnościach, jak również przy przemieszczaniu się z łóżka na krzesło i odwrotnie, zaobserwowano duże zaburzenia równowagi podczas pionizacji i próby chodzenia na krótkich dystansach do 10 m. W wyniku prowadzonej rehabilitacji uzyskano wzrost wydolności ogólnej organizmu, chora poruszała się przy balkoniku na dłuższych dystansach przy asekuracji biernej. Pacjentka została wypisana do domu z zaleceniami dalszej rehabilitacji oraz stałej pomocy osób drugich.

Po wyjściu ze szpitala C. M.opiekowała się powódka wraz z mężem korzystając przy tym z zatrudnianej fachowej pomocy pielęgniarskiej. Powódka najmowała również do opieki nad matką osoby trzecie. Bywało, że mąż powódki zawoził samochodem C. M. do opiekunki codziennie. Córka wraz z mężem nie byli jednak w stanie zapewnić matce należytej opieki całodobowej, tym bardziej, że również powódka cierpi na schorzenia oczu nie pozwalające jej podnosić ciężarów. W okresie od stycznia 2006 r. do września 2007 r. powódka ponosiła również koszty zakupu leków dla matki.

Na podstawie decyzji Przełożonej Prowincjonalnej Zgromadzenia (...)od dnia 12.09.2007 roku C. M. została umieszczona w Domu Pogodnej Jesieni w T.. Decyzję o złożeniu wniosku o przyjęcie do DPJ podjęła sama C. M.. Zgoda na pobyt wyrażona została w oparciu o oświadczenia C. M. i J. C. o wyrażeniu zgody na ponoszenie kosztów odpłatności za pobyt w placówce.

Decyzją Prezydenta M. (...)z dnia 19.12.2007 r. odmówiono powódce skierowania na pobyt stały do Domu Pogodnej Jesieni w T., wskazując, iż opiekę w codziennej egzystencji jest w stanie zapewnić rodzina wspólnie zamieszkała – powódka, zięć wnuczki oraz syn z synową zamieszkali w pobliżu.

W dniu 29 stycznia 2008 r. w stosunku do C. M. Powiatowy Zespół ds. orzekania o niepełnosprawności w T. orzekł znaczny stopień niepełnosprawności, konieczność korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, stałej i długotrwałej opieki lub pomocy oraz konieczność stałego współudziału na co dzień opiekuna. Orzeczenie o podobnej treści wydał również w dniu 03 grudnia 2008 r. lekarz orzecznik ZUS wskazując, iż C. M. pozostaje niezdolna do samodzielnej egzystencji.

C. M. przebywała w Domu Pogodnej Jesieni w T. do dnia 17 stycznia 2012 roku. Podstawą pobytu wymienionej osoby w ośrodku były umowy cywilnoprawne zawarte w dniu 1 czerwca 2010 r. oraz 28 marca 2011 r. pomiędzy Zgromadzeniem Sióstr (...)reprezentowanym przez Dyrektora Domu Pogodnej Jesieni w T. a R. C.. W umowach tych R. C. zobowiązywała się do pokrywania opłat za pobyt C. M. w placówce.

Połowa kosztów poniesionych przez powódkę i jej męża z tytułu dopłat do kosztów pobytu C. M. w Domu Pogodnej Jesieni w T. w okresie od października 2007 r. do stycznia 2012 r. oraz zakupu leków została zapłacona w następujący sposób i w następujących kwotach:

- 1063,97 zł w październiku 2007 r.

- 598,41 zł w listopadzie 2007 r.,

- 549,41 zł w grudniu 2007 r.,

- 701,59 zł w styczniu 2008 r.,

- 662,45 zł w lutym 2008 r.,

- 587,17 zł w marcu 2008 r.,

- 644,43 zł w kwietniu 2008 r.,

- 606,99 zł w maju 2008 r.,

- 665,46 zł w czerwcu 2008 r.,

- 611,13 zł w lipcu 2008 r.,

- 663,43 zł w sierpniu 2008 r.,

- 600,07 zł w wrześniu 2008 r.,

- 631,49 zł w październiku 2008 r.,

- 691,90 zł w listopadzie 2008 r.,

- 638,65 zł w grudniu 2008 r.,

- 736,14 zł w styczniu 2009r.,

- 482,45 zł w lutym 2009r.,

- 652,56 zł w marcu 2009r.,

- 633,97 zł w kwietniu 2009r.,

- 666,41 zł w maju 2009r.,

- 707,37 zł w czerwcu 2009r.,

- 621,14 zł w lipcu 2009r.,

- 693,17 zł w sierpniu 2009r.,

- 684,64 zł w wrześniu 2009r.,

- 1.009,15 zł w październiku 2009r.,

- 645,96 zł w listopadzie 2009r.,

- 637,64 zł w grudniu 2009r.,

- 621,14 zł w styczniu 2010r.,

- 621,14 zł w lutym 2010r.,

- 713,72 zł w marcu 2010r.,

- 793,20 zł w kwietniu 2010r.,

- 775,57 zł w maju 2010r.,

- 716,14 zł w czerwcu 2010r.,

- 763,34 zł w lipcu 2010r.,

- 712,22 zł w sierpniu 2010r.,

- 769,23 zł w wrześniu 2010r.,

- 730,80 zł w październiku 2010r.,

- 754,59 zł w listopadzie 2010r.,

- 716,00 zł w grudniu 2010r.,

- 756,41 zł w styczniu 2011r.,

- 768,34 zł w lutym 2011r.,

- 765,71 zł w marcu 2011r.,

- 777,88 zł w kwietniu 2011r.,

- 792,80 zł w maju 2011r.,

- 757,53 zł w czerwcu 2011r.,

- 803,77 zł w lipcu 2011r.,

- 759,08 zł w sierpniu 2011r.,

- 753,63 zł w wrześniu 2011r.,

- 822,36 zł w październiku 2011r.,

- 802,83 zł w listopadzie 2011r.,

- 895,26 zł w grudniu 2011r.

W ewidencji DPJ w T. jako wpłacający figurują zarówno C. M., jak i powódka oraz jej mąż. Kwoty te jednak w rzeczywistości dopłacali ze środków wspólnych R. i J. C., jako brakującą część opłat z tytułu kosztów pobytu i leków C. M. jakiej nie pokryły środki pochodzące w 70% z pobieranego przez nią świadczenia rentowego. Pozostałe 30% świadczenia powódka przeznaczała na zakup potrzebnych matce rzeczy jak np. pieluchomajtek, maści, ubrania. Pozwany, mimo podejmowanych przez powódkę prób uzgodnienia z nim kwestii płatności za pobyt oraz poinformowania go o samodzielnej decyzji C. M. dotyczącej umieszczenia jej w DPJ nie partycypował w kosztach utrzymania matki w DPJ w T..

Decyzją z dnia 16 stycznia 2012 r. Prezydent M. (...)orzekł o umieszczeniu C. M. w Domu Pomocy Społecznej w T. przy ul. (...) orzekając jednocześnie o odpłatności za pobyt w w/w placówce na kwotę 922,63 zł miesięcznie i zwalniając E. M. z ponoszenia opłaty za pobyt matki w domu pomocy społecznej na okres jednego roku tj. do dnia 31 grudnia 2012 r. Pozostałą do zapłaty kwotę stanowiącą różnicę pomiędzy średnim miesięcznym kosztem utrzymania a opłatą wnoszoną przez C. M. wnosić miała zastępczo Gmina M. (...).

C. M. jest osobą całkowicie ubezwłasnowolnioną. Obowiązki jej opiekuna od dnia 18 stycznia 2011 r. pełni jej córka R. C..

W dniu 28 grudnia 2011 r. C. M. reprezentowana przez R. C. złożyła do Sądu Rejonowego III Wydziału Rodzinnego i Nieletnich w Tarnowie pozew przeciwko E. M. o zasądzenie alimentów tytułem dostarczania środków utrzymania. Powództwo zostało oddalone. W uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy wskazał, iż nie zachodzi podstawowa przesłanka tego obowiązku w postaci niedostatku po stronie powódki. Okoliczności stanowiące podstawę powództwa – w tym pierwszoplanowa w postaci konieczności ponoszenia w całości kosztów pobytu C. M. w Domu Pogodnej Jesieni zdezaktualizowały się bowiem niebawem po wniesieniu pozwu, powódka przebywa od dnia 18.01.2012 r. w DPS przy ul. (...) w T., gdzie zabezpieczone są jej bieżące potrzeby, a z pozostałej po opłaceniu pobytu kwoty opiekun C. M. dokonuje potrzebnych jej zakupów.

Wyrok stał się prawomocny w dniu 22 listopada 2012 r.

Pozwany otrzymuje świadczenie rentowe w wysokości 691,25 zł, od 2012 r. pozostaje w rozdzielności majątkowej z żoną, mimo tego to żona ponosi koszt utrzymania domu będącego ich współwłasnością. Posiada ½ części domu o pow. 40 m. kw. oraz ½ części działki tj. 275 m.kw., nieruchomość rolną o pow. 7,22 ha w D., domek letniskowy oraz samochód marki M. (...) rocznik 2007, który pozwany zakupił w 2008 r. za kwotę 31.000 zł. W złożonym w 2008 r. w Sądzie Okręgowym w Tarnowie oświadczeniu majątkowym pozwany deklarował otrzymywanie dopłat rolniczych.

W oświadczeniu złożonym w lutym 2009 r. w toczącej się przed Sądem Okręgowym w Tarnowie pod sygn. akt I C 707/08 sprawie pozwany wskazał, iż sprzedał działkę rolną o powierzchni 64 ary za kwotę 170.000 zł, a uzyskaną w ten sposób kwotę przeznaczył wraz z małżonką na pokrycie niezbędnych wydatków jak zakup okien, ocieplenie budynku, wymiana więźby i pokrycia dachowego. Co do pozostałej zaś z tej sprzedaży kwoty pozwany wskazał, iż przeznaczył ją na koszty kształcenia syna, bieżące utrzymanie rodziny i leczenie.

W złożonym w dniu 17 czerwca 2011 r. na potrzeby postępowania w MOPS w T. oświadczeniu o stanie majątkowym pozwany wskazał, iż szacunkowa wartość samochodu M. (...) rocznik 2007 wynosi 50.000 zł.

Pozwany na podstawie umowy zawartej w kwietniu 2011 r. na okres do 31 grudnia 2013 r. dzierżawi od Gminy P. nieruchomości rolne stanowiące teren po byłej żwirowni o łącznej pow. 8,80 ha położone w D.. Z tego tytułu opłaca roczny czynsz dzierżawny w wysokości 1300 zł.

Pozwany w 2008 r. oferował na stronach internetowych sprzedaż samochodu marki P. (...) za cenę 42.000 zł oraz sprzedaż lub zamianę działki nad D. o pow. 1ha 62 ary. W 2007 i 2008 r. pozwany oferował również sprzedaż samochodu M. (...) model 2007 za kwotę ponad 100.000 zł, a także wynajem samochodu na wesela.

Przed Sądem Okręgowym w Tarnowie toczyła się sprawa z powództwa E. M. przeciwko M. C. - córce powódki - o zachowek. Wyrokiem z dnia 28 kwietnia 2011 r. Sąd zasądził od pozwanej M. C. na rzecz powoda kwotę 31274,30 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 29 kwietnia 2011 r. do dnia zapłaty.

Środki pieniężne pozostałe w spadku po mężu C. M. jak też oszczędności i akcje jakie posiadała zostały spożytkowane za jej zgodą i wolą na remont domu, jeszcze przed umieszczeniem jej w DPJ.

Umową darowizny zawartą w formie aktu notarialnego w dniu 23 stycznia 2012 r. pozwany przeniósł własność ½ części nieruchomości składającej się z działki nr (...) położonej w T. – Z. na małżonkę M. M..

W rozważaniach prawnych Sąd wskazał następujące okoliczności.

Podstawę faktyczną powództwa stanowiło dostarczenie przez powódkę osobie uprawnionej do alimentacji środków utrzymania w okresie od stycznia 2006 r. do 17 grudnia 2012 r., do czego zobowiązany był również pozwany jako syn uprawnionej, który środków tych jednak matce nie zapewnił. Środki utrzymania udzielone przez powódkę pokryły brakującą część kosztów pobytu, całodobowej opieki oraz leczenia uprawnionej w tym okresie w Domu Pogodnej Jesieni w T. prowadzonym przez Zgromadzenie (...).

Podstawę prawną dochodzonego roszczenia majątkowego, stanowiącego w tym wypadku roszczenie regresowe stanowi art. 140 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z którym osoba, która dostarcza drugiemu środków utrzymania lub wychowania nie będąc do tego zobowiązana albo będąc zobowiązana z tego powodu, że uzyskanie na czas świadczeń alimentacyjnych od osoby zobowiązanej w bliżej lub tej samej kolejności byłoby dla uprawnionego niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami, może żądać zwrotu od osoby, która powinna była te świadczenia spełnić.

Okolicznością bezsporną pomiędzy stronami pozostawał jedynie pobyt uprawnionej – matki stron C. M. w okresie wskazanym w pozwie w DPJ w T. oraz okoliczność ubezwłasnowolnienia matki stron. W pozostałym zakresie, w szczególności w odniesieniu do zasadności umieszczania matki w tego typu zakładzie, pozostawania przez nią w niedostatku oraz ciążącego na pozwanym w ocenie powódki obowiązku alimentacyjnego wobec matki w sytuacji majątkowej w jakiej pozostawał – pozwany zaprzeczał twierdzeniom pozwu. Zaznaczał, iż sytuacja matki jest tego rodzaju, iż nie potrzebuje ona wsparcia finansowego ze strony innych osób, a z kolei jego sytuacja zarobkowa i majątkowa nie pozwala obciążyć go świadczeniami na jej rzecz.

W ocenie Sądu w okolicznościach niniejszej sprawy roszczenie powódki pozostawało słusznym co do zasady, jak i wysokości, jednakże ze względu na skutecznie podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia zostało w części oddalone.

Istota przedawnienia polega bowiem na tym, że po upływie terminu przedawnienia ten przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, powołując się na upływ tego czasu. Dochodzone w niniejszej sprawie roszczenia zwrotne nie są roszczeniami alimentacyjnymi, lecz typowo majątkowymi, jednakże w zakresie terminu przedawnienia zostały z nimi zrównane. Zgodnie z § 2 art.140 krio roszczenie przewidziane w § 1 (a więc roszczenie regresowe) przedawnia się z upływem lat trzech. Początku biegu terminu przedawnienia upatrywać należy w myśl art. 120 § 1 kc na dzień spełnienia świadczenia na rzecz uprawnionego, gdyż z tym dniem roszczenie to staje się wymagalne.

Zatem przy jednoczesnym braku inicjatywy dowodowej powódki w zakresie przerwania biegu przedawnienia powództwo należało oddalić w zakresie w jakim obejmowało ono roszczenie regresowe za okres od stycznia 2006 r. do 16 stycznia 2012 r., w tym roszczenia dotyczącego kosztów opieki pielęgniarskiej nad matką stron, leczenia oraz połowy kosztów pobytu w DPJ wpłaconych w okresie od września 2007 do grudnia 2008 oraz kosztów leków zapłaconych za rok 2007 oraz 2008. Przedawnienie to obejmuje również odsetki, których powódka domagała się od pozwanego od kwot wpłaconych w tym okresie.

Ponieważ powództwo wpłynęło w dniu 16 stycznia 2012 r. uznać należy, iż co do pozostałych roszczeń nastąpiło przerwanie biegu przedawnienia, począwszy od świadczenia wpłaconego tytułem pobytu w DPJ w dniu 20 stycznia 2009 r. w kwocie 1950 zł oraz świadczenia na zakup leków dokonanego w lutym 2009 r.

Natomiast co do kosztu leków za styczeń 2009 r. tj. kwoty 211,84 zł z czego połowa objęta powództwem to kwota 105,92 zł wskazać należy, iż powódka nie wykazała, w jakiej dokładnie dacie dziennej tego konkretnego miesiąca nastąpiła zapłata za leki, a zatem od kiedy należy liczyć wymagalność roszczenia z tego tytułu mimo, iż to na niej na podstawie art. 6 kc spoczywał obowiązek udowodnienia tej okoliczności. Wobec wniesienia powództwa w dniu 16 stycznia 2009 r. powstaje zatem trudność w ocenie tego roszczenia tj. czy należy zakwalifikować je jako przedawnione czy też nie. Brak wykazania daty wymagalności powoduje, że powództwo w tym zakresie również podlegało oddaleniu.

W ocenie Sądu zasadnym zatem stało się zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwot wskazanych w pkt. I sentencji orzeczenia wraz odsetkami liczonymi od 1 – go dnia miesiąca następującego po miesiącu w jakim dokonana została wpłata.

Zważyć bowiem należy, iż w zakresie tych kwot spełnione zostały wszystkie przesłanki umożliwiające uwzględnienie roszczenia regresowego powódki przewidziane w art. 140 krio. Powódka zgodnie z ciążącym na niej obowiązkiem wykazania zasadności roszczenia wykazała, iż dostarczyła uprawnionej – matce stron pozostającej w niedostatku środków utrzymania, przy czym z racji istnienia również po stronie pozwanego obowiązku alimentacyjnego wobec matki powódka zobowiązana była jedynie do poniesienia połowy tej kwoty. Brak reakcji pozwanego na rosnące, ze względu na pogarszający się systematycznie stan zdrowia uprawnionej potrzeby związane z opieką w podstawowej egzystencji i leczeniem, a wręcz odmowa ich pokrywania powodowały, iż uzyskanie niezbędnych świadczeń było dla uprawnionej niemożliwe i połączone z nadmiernymi trudnościami. Tym bardziej, że dopiero w 2011 r. orzeczono o ubezwłasnowolnieniu uprawnionej. W ocenie Sądu bowiem sytuacja zarobkowa i majątkowa pozwanego zobowiązanego do dostarczania matce środków utrzymania w tej samej kolejności co powódka, pozwalała obciążyć go świadczeniami związanymi z pobytem matki w DPJ oraz kosztami leczenia, przekraczającymi dofinansowanie z NFZ. Z ustaleń faktycznych poczynionych w sprawie wynika, że owszem pozwany pobiera mniejsze świadczenie rentowe niż uprawniona, ale jednocześnie całokształt jego sytuacji majątkowej jest i był w okresie objętym powództwem tego rodzaju, że trudno by orzec, iż pozostaje on osobą na tyle ubogą, by zasadnym było zwolnienie go od obowiązku alimentacyjnego wobec matki. Podkreślić przy tym należy, iż stan zdrowia matki stron pogarszał się na przestrzeni lat, w zasadzie już od 2002 r., a kluczowy dla jej zdrowia zabieg operacyjny przeszła już w 2006 r. Zebrane w sprawie dowody potwierdziły, iż pozwany w tym okresie nie poprzestawał na osiąganiu dochodu jedynie tytułem pobieranego świadczenia, dość zauważyć, iż podejmował różnego rodzaju aktywność zarobkową czy to związaną z wynajmem luksusowego samochodu, czy dzierżawą gruntów, której opłacanie też generuje przecież koszty. Nadto pozwany posiadał wierzytelność z tytułu zachowku, z której ostatecznie został zaspokojony. Wprawdzie do oceny zdolności zobowiązanego do zaspokojenia potrzeb uprawnionej nie bierze się pod uwagę zdolności majątkowej wierzyciela regresowego, jednakże w ocenie Sądu w okolicznościach niniejszej sprawy zasadnym staje się również porównanie sytuacji pozwanego z sytuacją majątkową powódki, która mimo pozostawania wcale w nie lepszej sytuacji majątkowej ponosiła koszty całodobowej opieki nad matką oraz ponadnormatywne koszty leczenia. Za wykazane przyjąć należy również okoliczności, iż sytuacja majątkowa uprawnionej nie pozwalała na pokrycie przez nią całości tych kosztów i zważywszy na rodzaj schorzeń jakimi była dotknięta i specjalistycznej opieki jakiej potrzebowała uznać należy, iż pozostawała w stosunku do pozycji majątkowej swoich dzieci w niedostatku.

Odnosząc się z kolei do podniesionego przez pozwanego zarzutu jakoby matka nie potrzebowała tego rodzaju opieki jaką zapewniano jej w DPJ oraz, że decyzję o umieszczeniu uprawnionej powódka podjęła jednostronnie i bezzasadnie, niepotrzebnie generując dodatkowe koszty, to podkreślić należy, iż zarzuty te na tle materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie oraz poczynionych na ich podstawie ustaleń faktycznych jawią się jako niedorzeczne. Z ustaleń tych bowiem wynika, że matka stron została ubezwłasnowolniona dopiero w 2011 r. a decyzję o umieszczeniu jej w DPJ podjęła samodzielnie wnosząc osobiście o jej przyjęcie do tego zakładu. Nadto treść dokumentacji medycznej, jak i zeznania męża powódki jednoznacznie potwierdzają, iż stan zdrowia powódki był na tyle poważny i wymagający specjalistycznej opieki (i to nawet przy braku posiadania specjalistycznej wiedzy z zakresu medycyny), że jak najbardziej uprawnioną pozostawała decyzja zarówno uprawnionej jak i powódki co poddania się opiece w DPJ i zobowiązania do ponoszenia brakujących kosztów utrzymania i leczenia.

Jako znajdujące pokrycia w materiale dowodowym oraz nie znajdujące oparcia w przepisach prawa ocenić należało również podnoszone przez pozwanego okoliczności, iż uprawniona C. M. posiadała stosowne środki na swoje utrzymanie, którymi dysponowała powódka i jej mąż oraz, że z uwagi na fakt, iż wpłat na koszty pobytu w DPJ dokonywał mąż powódki ta nie miała podstaw do dochodzenia ich zwrotu na swoją rzecz. Z ustaleń faktycznych wynika jednoznacznie, iż powódka wraz mężem pokrywała koszty opieki nad matką ze środków pochodzących z majątku wspólnego małżonków, stąd w ocenie Sądu jak najbardziej posiada ona prawo domagania się ich zwrotu. Kwestia natomiast posiadanego przez uprawnioną majątku i oszczędności oraz ich rozdysponowania jeszcze przed czasem pobytu w DPJ również została jednoznacznie wyjaśniona w toku sprawy.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 kc. Roszczenie regresowe powódki stało się wymagalne z dniem spełnienia świadczenia na rzecz osoby uprawnionej – matki stron, dlatego żądanie powódki zasądzenia odsetek od każdej wpłaconej kwoty w kolejnych miesiącach pobytu uprawnionej liczonych kolejno od pierwszego dnia następującego po wpłacie miesiąca uznać należy za zasadne.

Z uwagi na powyższe powództwo w pozostałym zakresie przekraczającym kwotę 26.207,53 zł zostało oddalone.

Odnośnie kosztów postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1
i 100 kpc. Ponieważ powódka przegrała proces w nieznacznej części, Sąd tytułem kosztów procesu zasądził na jej rzecz całość kosztów, na które składają się koszty zastępstwa procesowego (2400zł) oraz koszt opłaty skarbowej od pełnomocnictwa ( 17 zł). Z kolei z tych samych powodów oraz faktu, iż powódka zwolniona została z opłaty sądowej sąd nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Tarnowie od pozwanego kwotę 1.311 zł tytułem nieuiszczonej opłaty od pozwu.

Z powyższym rozstrzygnięciem nie zgodził się pozwany E. M. wnosząc apelację i zaskarżając wyrok w punktach I, III i IV. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił:

- naruszenie art. 133 § 2 kriop poprzez uznanie, że C. M. była osobą pozostającą w niedostatku,

- błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu następujących okoliczności:

- pieniądze matki uzyskane ze sprzedaży akcji zostały spożytkowane na remont domu i że matka wyraziła zgodę na taki remont,

- 30 % renty przeznaczane było na potrzeby matki,

- C. M. nie posiadała majątku,

- zakup leków finansowany był przez powódkę,

- powód uzyskuje dochody z wynajmu samochodu i dzierżawy działki,

- powód wzbogacił się uzyskując zachowek.

Zarzucił ponadto Sądowi dokonanie swobodnej oceny dowodów przez przyjęcie, że kwoty uwzględnione w wyroku stanowią połowę świadczeń, które poniosła powódka, gdy tymczasem kwoty te były wielokrotnie modyfikowane i nie zostały poparte żadnymi dowodami. Zarzucił także naruszenie art. 98 kpc poprzez obciążenie go całością kosztów postępowania, a także art. 328 § 2 kpc przez pominięcie w uzasadnieniu podstawy prawnej orzeczenia.

Wskazał również na nie wyjaśnienie okoliczności faktycznych poprzez zaniechanie zwrócenia się do Sądu Rodzinnego o udostępnienie akt dotyczących opieki nad matką stron, akt sprawy dotyczącej zgody sądu na sprzedaż akcji imieniem małoletniej, naruszenie prawa procesowego poprzez zbiorowe oddalenie wniosków dowodowych powoda.

W konsekwencji domagał się zmiany zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości, ewentualnie jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Powódka w odpowiedzi na apelację wniosła o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Przed wydaniem orzeczenia kończącego postępowanie zaszła konieczność uzupełnienia ustaleń faktycznych na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego przed Sądem I instancji. I tak Sąd odwoławczy ustalił, że C. M. w okresie od 1 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2011 r. uzyskała następujące dochody z ubezpieczenia społecznego (po potrąceniu podatki i składki na ubezpieczenie zdrowotne):

01.2009	994,07 zł
02.2009	1646,67 zł
03.2009	1225,32 zł
04.2009	1223,32 zł
05.2009	1225,32 zł
06.2009	1225,32 zł
07.2009	1225,32 zł
08.2009	1225,32 zł
09.2009	1225,32 zł
10.2009	1225,32 zł
11.2009	1225,32 zł
12.2009	1225,32 zł
01.2010	1225,32 zł
02.2010	1225,32 zł
03.2010	1279,68 zł
04.2010	1276,68 zł
05.2010	1279,68 zł
06.2010	1279,68 zł
07.2010	1279,68 zł
08.2010	1279,68 zł
09.2010	1279,68 zł
10.2010	1279,68 zł
11.2010	1279,68 zł
12.2010	1276,68 zł
01.2011	1276,68 zł
02.2011	1279,68 zł
03.2011	1318,04 zł
04.2011	1315,04 zł
05.2011	1318,04 zł
06.2011	1318,04 zł
07.2011	1318,04 zł
08.2011	1318,04 zł
09.2011	1318,04 zł
10.2011	1318,04 zł
11.2011	1318,04 zł
12.2011	1131,33 zł

(dowód: informacja ZUS – k. 501).

Powódka z renty rodzinnej C. M. oraz ze środków pochodzących z jej i męża majątku wspólnego dokonała następujących wpłat na koszty utrzymania matki w Domu Pogodnej Jesieni oraz na zakup leków dla niej:

Miesiąc/rok Opłata za DPJ Wydatki na leki

01.2009	1950	211,84
02.2009	1950	167,57
03.2009	2100	62,84
04.2009	2100	25,66
05.2009	2100	90,54
06.2009	2100	172,47
07.2009	2100	0
08.2009	2100	144,07
09.2009	2100	127,01
10.2009	2100	350,12
11.2009	2100	49,65
12.2009	2100	33
01.2010	2100	0
02.2010	2100	0
03.2010	2100	223,22
04.2010	2300,21	181,97
05.2010	2300,21	146,7
06.2010	2300,21	27,85
07.2010	2300,21	122,25
08.2010	2300,21	20
09.2010	2300,21	134,03
10.2010	2300,21	57,17
11.2010	2300,21	104,74
12.2010	2300,21	27,57
01.2011	2300,21	108,39
02.2011	2300,21	132,25
03.2011	2500	24,05
04.2011	2488,8	59,59
05.2011	2488,8	89,43
06.2011	2488,8	18,89
07.2011	2488,8	111,37
08.2011	2488,8	21,98
09.2011	2488,8	11,08
10.2011	2488,8	148,54
11.2011	0	109,48
12.2011	0	93,66

Opłaty za pobyt w Domu Pogodnej Jesieni za listopad i grudzień 2011 r. pokryło Zgromadzenie Sióstr (...).

(dowód: informacja Domu Pogodnej Jesieni – k. 510-511 oraz 512-513).

Dopiero przy tak uzupełnionych ustaleniach faktycznych możliwe jest pełne odniesienie się do zarzutów zawartych w środku odwoławczym.

W pierwszej kolejności analizie należy poddać zarzut naruszenia prawa procesowego polegającego na oddaleniu wniosków dowodowych pozwanego. Kwestia ta ma bowiem wpływ na ustalenie stanu faktycznego sprawy, a tylko w prawidłowo ustalonym stanie faktycznym można dokonać kontroli właściwego zastosowania prawa materialnego. Wskazać jednak należy, że zarzut tego rodzaju podniesiony w apelacji nie może odnieść zamierzonego skutku. Oddalenie wniosków dowodowych pozwanego nastąpiło na ostatniej rozprawie, na której pozwany był reprezentowany przez swojego pełnomocnika. Stosownie do art. 162 kpc strony mogą w toku posiedzenia, a jeżeli nie były obecne, na najbliższym posiedzeniu zwrócić uwagę sądu na uchybienia przepisom postępowania wnosząc o wpisanie zastrzeżenia do protokołu. Stronie, która zastrzeżenia nie zgłosiła nie przysługuje prawo do powoływania się na takie uchybienia w dalszym toku postępowania, chyba że chodzi o przepisy postępowania, których naruszenie sąd powinien wziąć pod rozwagę z urzędu, albo strona uprawdopodobni, iż nie zgłosiła zastrzeżeń bez swojej winy. Analiza akt sprawy pozwala na ustalenie, że na rozprawie w dniu 28 listopada 2013 r. po oddaleniu wniosków dowodowych pozwanego odpowiednie zastrzeżenie do protokołu nie zostało zgłoszone. Z tego względu pozwany utracił prawo do powoływania się na tą okoliczność.

Przechodząc do analizy dalszych zarzutów apelacyjnych, które w głównej mierze odnoszą się do kwestii istnienia obowiązku alimentacyjnego po stronie pozwanego względem jego matki, wskazać należy, iż nie są one uzasadnione. Sąd Okręgowy podziela bowiem pogląd Sądu I instancji co do tego, że na pozwanym spoczywał w okresie objętym pozwem obowiązek alimentacyjny.

Przede wszystkim przyznać należy rację Sądowi Rejonowemu twierdzącemu, iż C. M. w latach 2009-2011 znajdowała się w niedostatku. Jej dochody, choć stałe, nie pozwalały bowiem na pokrycie wszystkich koniecznych wydatków. Nie można podzielić poglądu pozwanego, że stan zdrowia jego matki nie wymagał umieszczenia jej w domu opieki. Zgromadzona dokumentacja medyczna oraz zeznania świadków wskazują, że było to konieczne. Bliższa argumentacja dotycząca tej kwestii została przedstawiona przez Sąd Rejonowy i powtarzanie jej jest niecelowe. Uznać należy ją za wystarczającą. Przy konieczności korzystania z opieki w Domu Pogodnej Jesieni dochody matki stron okazały się niewystarczające. Fakt posiadania przez C. M. pewnych składników majątkowych nie może prowadzić do innego wniosku. Rzeczywiście była ona właścicielką nieruchomości, jednak nieruchomość ta nie przynosiła dochodów. Pozwany nie wykazał, że np. z uwagi na rozkład pomieszczeń i względną samodzielność lokali część tej nieruchomości mogła zostać przeznaczona na wynajem i przynosić dochód. Trudno też wymagać od osoby starszej i chorej, aby zbyła przysługujący jej udział w nieruchomości, stanowiącej jedyny wartościowy składnik jej majątku. Dlatego też sam fakt, iż matce stron przysługiwała współwłasność nieruchomości nie może prowadzić do wniosku, że nie znajdowała się ona w niedostatku.

Natomiast wartość udziałów w szklarni, przyczepie samochodowej i samochodzie marki S. (...) jest na tyle znikoma, że nie ma praktycznego wpływu na możliwość zaspokojenia jej potrzeb życiowych.

Posiadanie środków pieniężnych pochodzących ze zbycia akcji rzeczywiście może mieć wpływ na ocenę sytuacji materialnej C. M.. Transakcja ta przyniosła bowiem niebagatelną kwotę ok. 32 tysięcy złotych. Zwrócić jednak trzeba uwagę na fakt, że co najmniej część tej kwoty została wydatkowana na remont domu. Jaka była to część – w chwili obecnej trudno precyzyjnie ustalić. Nawet jeśli przyjąć wersję pozwanego, że cały remont wykonany po 2006 roku kosztował ok. 21.000 zł, co pociągałoby za sobą obciążenie C. M. w wysokości ok. 10.000 zł, to kwota jaka by jej pozostała wynosiłaby ok. 20.000 zł. Przy niskich dochodach matki stron i jej złym stanie zdrowia kwota powyższa mogła zostać wydatkowana na bieżące potrzeby w latach 2006, 2007 i 2008. Brak jest więc podstaw do przyjęcia, że matka stron mogła dysponować tą kwotą lub jej częścią w okresie, który został objęty zaskarżonym wyrokiem (2009-2011).

Natomiast sytuacja materialna pozwanego nie może być uznana za na tyle trudną, aby zwalniała go z obowiązku dostarczania matce środków utrzymania. Co prawda dochody pozwanego są niewielkie, jednak dysponuje on majątkiem świadczącym o jego dobrej sytuacji materialnej.

Jest właścicielem nie tylko nieruchomości, która zaspokaja jego potrzeby mieszkaniowe, ale także właścicielem innej nieruchomości o pow. 7,22 ha. W niedalekiej przeszłości sprzedał nieruchomość za 170.000 zł. Jest właścicielem drogiego samochodu marki M., który został nabyty stosunkowo niedawno, bo w 2008 r. za znaczną kwotę 31.000 zł. Już wymienienie tych składników majątkowych prowadzi do wniosku, że sytuacja materialna pozwanego jest co najmniej dobra. Nikt będący w trudnej sytuacji materialnej nie dokonuje bowiem zakupu drogiego samochodu i nie utrzymuje go nie mając na to odpowiednich środków. Dlatego też w żaden sposób nie można podzielić zarzutów pozwanego zmierzających do wykazania, że znajduje się w niedostatku. Obrazu tego nie zmienia fakt, że pozwany może nie uzyskiwać dochodów z wynajmu samochodu czy też z dzierżawionej nieruchomości. Natomiast jeśli chodzi o kwotę zachowku, to bez wątpienia pozwany wyegzekwował tą kwotę, a czy nabywcą licytacyjnym nieruchomości była jego żona czy też inna osoba, jest okolicznością obojętną dla oceny możliwości majątkowych pozwanego, szczególnie przy uwzględnieniu faktu, że pozostaje w ustroju rozdzielności majątkowej.

Podzielić należy więc pogląd Sądu Rejonowego, co do tego, że powództwo jest uzasadnione co do zasady.

Sąd Okręgowy dostrzega jednak konieczność modyfikacji orzeczenia w zakresie wysokości kwoty, jaką powinien zostać obciążony pozwany.

W ocenie Sądu Okręgowego strony – jako dzieci C. M. – powinny w równym stopniu pokryć niedobór, jaki zaistniał w wyniku porównania dochodów matki stron z wysokością wydatków, jakie zmuszona była ponosić na swoje utrzymanie. Nie można przy tym zaakceptować poglądu powódki i Sądu I instancji, że do obliczeń należy przyjąć kwotę odpowiadającą jedynie 70% wysokości renty rodzinnej matki stron. Przepisy ustawy o pomocy społecznej regulują stosunek pomiędzy organem prowadzącym dom pomocy społecznej a podopiecznym i jego rodziną. Regulują zasady odpłatności za ten dom. Są elementem prawa publicznego. Nie mają jednak wpływu na ocenę, czy osoba korzystająca z tej formy opieki znajduje się w niedostatku. Przyjąć należy zasadę, że każda osoba powinna w pierwszej kolejności wszystkie swoje dochody przeznaczać na własne utrzymanie. Dlatego też do dalszych obliczeń należy przyjąć pełną kwotę renty rodzinnej netto pobieranej przez C. M..

Jeśli chodzi natomiast o koszty jej utrzymania, to na powódce spoczywał ciężar wykazania ich wysokości. Powódka była w stanie wykazać jedynie wysokość opłat za dom pomocy społecznej oraz wysokość opłat za leki. Nie dostarczyła dowodów pozwalających na ustalenie wysokości innych wydatków, które niewątpliwie mogły się pojawić. Ze względu na braki dowodowe do dalszych obliczeń wzięto pod uwagę jedynie wysokość opłat za pobyt w Domu Pogodnej Jesieni oraz wydatki na leki wykazane w odpowiednich informacjach Zgromadzenia (...).

Obliczenie kwoty, która powinna obciążać pozwanego polega na ustaleniu niedoboru powstałego w wyniku porównania renty rodzinnej C. M. z wydatkami na pobyt w DPJ w T. i na leki. Tak powstały niedobór należy podzielić na dwie osoby zobowiązane do alimentacji. Biorąc pod uwagę, że zaskarżonym orzeczeniem objęto okres od 1 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2011 r. w obliczeniach należy uwzględnić także nadwyżkę powstałą w listopadzie i grudniu 2011 r., a wynikającą z tego, że za te dwa miesiące powódka nie uiszczała należności, która została pokryta przez Zgromadzenie (...).

Zestawienie powyższych danych przedstawia się następująco:

Miesiąc/rok	Dom Pogodnej Jesieni	Leki	Renta rodzinna	Niedobór	Połowa niedoboru
01.2009	1950	0	994,07	955,93	477,965
02.2009	1950	167,57	1646,67	470,9	235,45
03.2009	2100	62,84	1225,32	937,52	468,76
04.2009	2100	25,66	1223,32	902,34	451,17
05.2009	2100	90,54	1225,32	965,22	482,61
06.2009	2100	172,47	1225,32	1047,15	523,575
07.2009	2100	0	1225,32	874,68	437,34
08.2009	2100	144,07	1225,32	1018,75	509,375
09.2009	2100	127,01	1225,32	1001,69	500,845
10.2009	2100	350,12	1225,32	1224,8	612,4
11.2009	2100	49,65	1225,32	924,33	462,165
12.2009	2100	33	1225,32	907,68	453,84
01.2010	2100	0	1225,32	874,68	437,34
02.2010	2100	0	1225,32	874,68	437,34
03.2010	2100	223,22	1279,68	1043,54	521,77
04.2010	2300,21	181,97	1276,68	1205,5	602,75
05.2010	2300,21	146,7	1279,68	1167,23	583,615
06.2010	2300,21	27,85	1279,68	1048,38	524,19
07.2010	2300,21	122,25	1279,68	1142,78	571,39
08.2010	2300,21	20	1279,68	1040,53	520,265
09.2010	2300,21	134,03	1279,68	1154,56	577,28
10.2010	2300,21	57,17	1279,68	1077,7	538,85
11.2010	2300,21	104,74	1279,68	1125,27	562,635
12.2010	2300,21	27,57	1276,68	1051,1	525,55
01.2011	2300,21	108,39	1276,68	1131,92	565,96
02.2011	2300,21	132,25	1279,68	1152,78	576,39
03.2011	2500	24,05	1318,04	1206,01	603,005
04.2011	2488,8	59,59	1315,04	1233,35	616,675
05.2011	2488,8	89,43	1318,04	1260,19	630,095
06.2011	2488,8	18,89	1318,04	1189,65	594,825
07.2011	2488,8	111,37	1318,04	1282,13	641,065
08.2011	2488,8	21,98	1318,04	1192,74	596,37
09.2011	2488,8	11,08	1318,04	1181,84	590,92
10.2011	2488,8	148,54	1318,04	1319,3	659,65
11.2011	0	109,48	1318,04	-1208,56	-604,28
12.2011	0	93,66	1131,33	-1037,67	-518,835
Razem:	76423,91	3197,14	45680,43	33940,62	16970,31

Zaznaczyć przy tym należy, że w obliczeniach nie uwzględniono wydatków na leki za styczeń 2009 r., która to należność została przez Sąd I instancji uznana za przedawnioną.

Z powyższych względów konieczna stała się zmiana zaskarżonego wyroku i obniżenie zasądzonej kwoty do 16.970,31 zł. Kwota powyższa może być zasądzona z odsetkami jedynie od 1 lutego 2012 r. Świadczenie, do którego pozwany jest zobowiązany, ma charakter bezterminowy, a więc powinno zostać spełnione niezwłocznie po wezwaniu do jego spełnienia (art. 455 kc). Powódka wezwała pozwanego do zapłaty dopiero pismem wysłanym w dniu 27 grudnia 2011 r. (k. 24-25). Przyjąć należy, że pismo to dotarło do pozwanego po ok. 2 – 3 dniach, a pozwany powinien też dysponować odpowiednim terminem na zgromadzenie potrzebnych środków. W ocenie Sądu pozwany powinien dysponować około miesięcznym terminem na spełnienie świadczenia, a więc powinien zaspokoić roszczenia powódki do końca stycznia 2012 r. Nie uczynił tego, a więc powódka uzyskała uprawnienie do naliczania odsetek ustawowych od 1 lutego 2012 r. na podstawie art. 481 § 1 kc. Brak jest przy tym podstaw do naliczania odsetek za każdy miesiąc następujący po miesiącu, w którym powódka łożyła na utrzymanie matki, jak uczynił to Sąd Rejonowy.

Przy takim wyniku sprawy zasadne jest zniesienie kosztów postępowania pomiędzy stronami na podstawie art. 100 kpc. Jednocześnie nakazano pobrać od pozwanego kwotę 849 zł stanowiącą część opłaty od pozwu obliczoną w stosunku do kwoty, którą zasądzono od pozwanego, a to na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Odnosząc się do pozostałych zarzutów apelacji wskazać należy, że Sąd I instancji – wbrew zarzutom apelacji – powołał w uzasadnieniu podstawę prawną orzeczenia, tj. art. 140 kriop, art. 120 kc, art. 481 kc, a w zakresie kosztów postępowania art. 98 i 100 kpc. Nie powołał jedynie odpowiedniego przepisu ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Jest to jednak uchybienie o niewielkim ciężarze gatunkowym i nie mające wpływu na treść rozstrzygnięcia. Dlatego też zarzut naruszenia art. 328 § 2 kpc musi być uznany za nieuzasadniony.

Zmiana rozstrzygnięcia w zakresie wysokości zasądzonej kwoty pociągnęła za sobą także zmianę orzeczenia w zakresie kosztów postępowania. Z tego względu brak jest potrzeby dokonywania bliższej analizy orzeczenia o kosztach, które zostało wydane przez Sąd I instancji.

Względy wskazane w rozważaniach zadecydowały, że orzeczono jak w sentencji na mocy art. 386 § 1 kpc.

Ze względu na jedynie częściowe uwzględnienie apelacji, koszty postępowania apelacyjnego pomiędzy stronami zostały zniesione, a to na podstawie art. 100 kpc.