Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód E. M. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) spółki akcyjnej z siedzibą w Ł., na swoją rzecz kwoty 7.500 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zażądał zasądzenia od pozwanego na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu wskazał, iż w dniu 12 lutego 2010 r. w G. był uczestnikiem kolizji drogowej, której sprawca wykonując manewr cofania najechał na samochód powoda. Sprawca kolizji był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej u pozwanego. Po kilku dniach powód zaczął odczuwać bóle kręgosłupa szyjnego i lewej ręki, zaczął zażywać leki przeciwbólowe. Pozwany wypłacił powodowi kwotę 2500 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę, uznając, że doznał on 5% uszczerbku na zdrowiu. W ocenie powoda przyznane zadośćuczynienie jest rażąco niskie.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazał, że wypłacone zadośćuczynienie w kwocie 2.500 zł jest odpowiednie.

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy wyrokiem z dnia 6 marca 2013 r. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 7500 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 6 marca 2013 r. do dnia zapłaty, oddalając powództwo w pozostałej części i zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1970,35 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy ustalił i zważył, co następuje:

Powód w dniu 12 lutego 2010 r. w G. był uczestnikiem kolizji drogowej, której sprawca wykonując manewr cofania najechał na samochód powoda. Sprawca kolizji był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej u pozwanego. W wyniku tego zdarzenia doszło u powoda do urazu kręgosłupa szyjnego, którego następstwem był zespół bólowy z objawami korzeniowymi ubytkowymi. Uszczerbek na zdrowiu z tego tytułu wynosi 10%. Powód odczuwał ból, sztywność lewej ręki, drętwienie. Nie mógł spać. Otrzymywał zastrzyki przeciwbólowe. Zażywał środki przeciwbólowe. Do tej pory ból powraca okresowo, co skutkuje koniecznością zażywania lekarstw. Powód nadal ma trudności z zapinaniem guzików koszuli. Rano zaciska i puszcza zacisk lewej ręki, aby usprawnić w niej krążenie. Gdy kieruje samochodem dłużej niż pół godziny ręka drętwieje.

Powód przeszedł badanie w trakcie likwidacji szkody, w którym ustalono 5% uszczerbku na zdrowiu. Pozwany wypłacił mu kwotę 2.500 zł tytułem zadośćuczynienia.

Spór dotyczył wysokości należnego powodowi zadośćuczynienia. Wedle strony powodowej rozmiar doznanej krzywdy, zakres cierpień fizycznych przemawiały za przyznaniem jej zadośćuczynienia w łącznej kwocie 10000 zł. Pozwany uznał, że wypłacona dotychczas kwota 2.500 zł jest wystarczająca.

Podstawę odpowiedzialności pozwanego stanowi art. 822 k.c., i art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli (Dz.U. Nr 124,poz. 1152).

Omawiając podstawę prawną roszczenia powoda Sąd I instancji powołał się na treść art. 415 k.c. i omówił jego przesłanki. Przytoczono również treść art. 444 § 1 k.c. i 445 § 1 k.c. jako podstawę do zasądzenia zadośćuczynienia.

Sąd Rejonowy uznał, iż zadośćuczynienie pieniężne ma na celu przede wszystkim złagodzenie cierpień fizycznych (ból i inne dolegliwości) oraz cierpień psychicznych.

W celu rozstrzygnięcia tej sprawy, w ocenie Sądu Rejonowego, niezbędne było uzyskanie wiadomości specjalnych, dlatego dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z dziedziny neurologii na okoliczność ustalenia trwałego uszczerbku na zdrowiu jakiego doznał powód na skutek kolizji oraz rokowań na przyszłość. Biegły stwierdził, że wyniku zdarzenia doszło u powoda do urazu kręgosłupa szyjnego, którego następstwem był zespół bólowy kręgosłupa szyjnego z objawami korzeniowymi ubytkowymi. Uszczerbek na zdrowiu z tego tytułu wynosi 10% z tytułu urazowego zespołu korzonkowego. Mając to na uwadze Sąd Rejonowy przyznał powodowi dalsze zadośćuczynienie w kwocie 7.500 zł. Sąd uznał, że skutkiem wypadku był uraz bolesny i kłopotliwy, albowiem powód odczuwał ból, sztywność lewej ręki, drętwienie, nie mógł spać, otrzymywał zastrzyki przeciwbólowe, zażywał środki przeciwbólowe. Gdy powód kieruje samochodem dłużej niż pół godziny drętwieje mu ręka.

Przy ocenie wysokości zadośćuczynienia Sąd miał na uwadze także rodzaj dobra, które zostało naruszone. Zdrowie jest jednym z najcenniejszych dóbr, które winno być objęte szczególną ochroną.

Odnośnie zasądzenia odsetek ustawowych od przyznanej kwoty zadośćuczynienia Sąd I instancji w całości podzielił pogląd wyrażony m.in. w wyroku Sądu Najwyższego z 20 marca 1998 r. (sygn. akt II CKN 650/97), iż odszkodowanie należne tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę jest wymagalne dopiero z datą wyrokowania. Zatem, dopiero od daty wydania wyroku zobowiązany do zapłaty zadośćuczynienia pozostaje w opóźnieniu w zapłacie należnej kwoty. Od tej daty należą się uprawnionemu odsetki ustawowe. Stanowisko to ma swe ustawowe uzasadnienie w stosowanym do zadośćuczynienia art 363 § 2 k.c. Wyrażona jest w tym przepisie, korespondującym z art. 316 § 1 k.p.c., zasada, że rozmiar szeroko rozumianej szkody, a więc zarówno majątkowej, jak i niemajątkowej, ustala się, uwzględniając czas wyrokowania. Ma to na celu możliwie pełną kompensatę szkody ze względu na jej dynamiczny charakter. Sąd Rejonowy ustalając rozmiar odszkodowania wziął pod uwagę całokształt krzywdy powoda, której trwania nie sposób zamknąć do okresu przed wniesieniem pozwu. Przyjęcie rozwiązania zaproponowanego w pozwie przez stronę powodową i zasądzenie odsetek od daty wniesienia pozwu, w ocenie Sądu I instancji, uzasadniać może jedynie ewentualny waloryzacyjny aspekt odsetek. W orzecznictwie wskazuje się, że terminem, od którego należą się odsetki za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia za krzywdę, może być, w zależności od okoliczności sprawy, zarówno dzień poprzedzający wyrokowanie o zadośćuczynieniu, jak i dzień tego wyrokowania (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 4 września 2012 r., I ACa 713/12). Zobowiązanie do zapłaty zadośćuczynienia (art. 445 § 1 k.c.) ma charakter zobowiązania bezterminowego, toteż przekształcenie go w zobowiązanie terminowe może nastąpić w wyniku wezwania wierzyciela (pokrzywdzonego) skierowane wobec dłużnika do spełnienia świadczenia (art. 455 k.c.). Powód do pozwu nie dołączył dokumentów wskazujących na to że wezwał przed procesem pozwanego do zapłaty dalszych 7500 złotych. W aktach szkody natomiast znajduje się jedynie propozycja ugodowego zakończenia procesu likwidacji poprzez dopłatę kwoty 5000 złotych, którą jednak ze względu na niestanowczy charakter nie sposób uznać za formalne wezwanie do spełnienia świadczenia. Stąd datą, którą Sąd mógł rozważać jako najwcześniejszą datę naliczania odsetek mogła być ewentualnie data doręczenia odpisu pozwu stronie pozwanej (29 czerwca 2011 r.). Mając na uwadze dynamiczny charakter krzywdy powoda i to, że o całokształcie ostatecznej kwoty zadośćuczynienia Sąd Rejonowy decydował z datą wyrokowania to rozwiązanie należało odrzucić. W związku z powyższym Sąd Rejonowy zasądził odsetki ustawowe od dnia wydania wyroku i oddalił powództwo w pozostałym zakresie.

O kosztach procesu orzeczono mając na uwadze przepis art. 98 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku złożył powód, zaskarżając go w części, tj. w zakresie pkt 2, domagając się jego zmiany i zasądzenia odsetek ustawowych od kwoty 7500 zł od dnia 29 czerwca 2011 r. do dnia zapłaty i orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego. Skarżący podniósł obrazę przepisów prawa materialnego przez Sąd Rejonowy, zarzucając mu naruszenie art. 817 § 1 k.c. oraz art. 14 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w zw. z art. 481 § 1 k.c. poprzez przyjęcie, że odsetki od zasądzonego zadośćuczynienia należą się powodowi od dnia wyrokowania, a nie od dnia doręczenia pozwu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda była zasadna. Sąd pierwszej instancji poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne w sprawie z rozważeniem całokształtu materiału dowodowego, które to ustalenia Sąd odwoławczy w całości akceptuje i przyjmuje za własne. Natomiast zarzut apelacyjny naruszenia prawa materialnego był zasadny. Sąd Okręgowy nie podziela bowiem stanowiska Sądu Rejonowego w kwestii daty, od której możliwe jest zasądzenie odsetek ustawowych przy zasądzeniu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Miał rację skarżący podnosząc, że z art. 14 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych (Dz.U. z 2003 r., Nr 124, poz. 1152 ze zm.), wynika, że zakład ubezpieczeń ma obowiązek wypłacić odszkodowanie w terminie 30 dni od złożenia zawiadomienia o szkodzie. Ponadto ta ustawa nakazuje zakładowi rzetelne wyliczenie szkody w terminie. Wspomniany przepis stanowi wyjątek od regulacji ogólnych (art. 481 § 1 kc i art. 455 kc). Stanowisko takie znajduje oparcie w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 2010 r. II CSK 434/2009. W wyroku tym Sąd Najwyższy stwierdził, iż w razie wyrządzenia szkody czynem niedozwolonym odsetki należą się poszkodowanemu już od chwili zgłoszenia przezeń roszczenia o zapłatę odszkodowania. Zgodnie z art. 455 k.c., w tej bowiem chwili staje się wymagalny obowiązek sprawcy szkody do spełnienia świadczenia odszkodowawczego, który wynika ze stosunku prawnego łączącego sprawcę szkody i poszkodowanego. Jeżeli sprawca szkody uważa, że dochodzone odszkodowanie jest wygórowane, to może zapłacić świadczenie w wysokości ustalonej przez siebie. W takim wypadku spełnia świadczenie z zastrzeżeniem zwrotu. Jeżeli bowiem okaże się, że odszkodowanie w ogóle nie przysługuje poszkodowanemu albo przysługuje w mniejszej wysokości, wówczas, po orzeczeniu sądu, sprawca szkody może żądać zwrotu całego świadczenia albo nadpłaty. Jeżeli natomiast okaże się, że zapłacone świadczenie jest w niższej wysokości od orzeczonego przez sąd, to osoba odpowiedzialna za szkodę ma obowiązek pokryć niedopłatę oraz uiścić odsetki od tej niedopłaty (jeżeli poszkodowany będzie ich żądał). Zadośćuczynienie nie jest automatyczną konsekwencją wyrządzenia szkody na osobie, w kompetencji sądu pozostaje zaś uznanie, czy osobie, której szkoda została wyrządzona, w kontekście całokształtu okoliczności faktycznych danego przypadku, należy się zadośćuczynienie i w jakiej wysokości. Jest zasadą, że zarówno odszkodowanie, jak i zadośćuczynienie za krzywdę stają się wymagalne po wezwaniu ubezpieczyciela przez poszkodowanego (pokrzywdzonego) do spełnienia świadczenia odszkodowawczego (art. 455 § 1 k.c.). Od tej zatem chwili biegnie termin do odsetek za opóźnienie (art. 481 § 1 k.c.). Sąd Okręgowy w pełni podziela to zapatrywanie Sądu Najwyższego, albowiem należy uznać, iż wyrok zasądzający zadośćuczynienie nie ma charakteru konstytutywnego, lecz deklaratoryjny.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 kpc zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że w punkcie 2 zasądzono od pozwanego na rzecz powoda ustawowe odsetki od kwoty 7500 zł od dnia 29 czerwca 2011 r. (tj. od dnia doręczenia odpisu pozwu) do dnia zapłaty, oddalając powództwo w pozostałej części (tj. w zakresie odsetek przed dniem doręczenia odpisu pozwu).

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 108 § 1 kpc w zw. z art. 98 § 1 kpc i § 13 ust. 1 pkt 1 w zw. § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu przez radcę prawmego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2002 r., Nr 163, poz. 1349 ze zm.) zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 300 zł.