Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 lutego 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 4 lutego 2015 r. w Gliwicach

sprawy B. G. (G.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania B. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 17 czerwca 2014 r. nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu prawo do emerytury począwszy od 1 maja 2014 r.,

2.  oddala odwołanie w pozostałym zakresie,

3.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. na rzecz ubezpieczonego B. G. kwotę 60 zł (sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

(-) SSO Janina Kościelniak

Sygn. akt. VIII U 1593/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 czerwca 2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu B. G. prawa do emerytury w niższym wieku w oparciu o art. 184 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2013r. poz. 1440) w związku z tym, iż nie udowodnił on 15 – letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach przy pracach wymienionych w wykazie A.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony domagał się jej zmiany poprzez przyznanie mu prawa do wcześniejszej emerytury od dnia ukończenia wieku emerytalnego. Nadto wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu odwołania podniósł, że zgodnie z przedłożonymi przez niego świadectwami i zaświadczeniami oraz zeznaniami świadków, o przesłuchanie których wnosił, wykonywał pracę w warunkach szczególnych i tym samym spełnia warunki do przyznania prawa do emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując swoje stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, a dodatkowo podniósł, że do okresów pracy w warunkach szczególnych nie zaliczył odwołującemu żadnego okresu pracy w warunkach szczególnych. Dodatkowo ZUS zaznaczył, że do okresów takiej pracy nie zaliczył odwołującemu zatrudnienia w okresie od 25 kwietnia 1978r. do 31 października 1993r. w (...) Przedsiębiorstwie (...) w G. na stanowisku mechanika samochodowego wymienionego w wykazie A, dział XIV poz. 14 i 16 mimo, iż za ten okres przedłożył świadectwa pracy w warunkach szczególnych, bowiem w przedłożonym przez niego odpisie legitymacji ubezpieczeniowej pracodawca w tym okresie przyporządkował mu stanowisko ślusarza.

Sąd ustalił co następuje:

Ubezpieczony B. G. ur. (...) w dniu 13 maja 2014r. zgłosił wniosek o prawo do emerytury wcześniejszej z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Ubezpieczony 60 lat ukończył 4 sierpnia 2013r. i nie jest członkiem OFE

Skarżący, na dzień 1 stycznia 1999r., legitymuje się okresem składkowym
i nieskładkowym w wymiarze ponad 25 lat, z tym, że w ocenie ZUS nie udowodnił 15 lat okresów pracy w szczególnych warunkach, bowiem ZUS nie uwzględnił mu żadnego okresu takiej pracy.

Po przeanalizowaniu sprawy ZUS w dniu 17 czerwca 2014r. wydał zaskarżoną decyzję odmowną.

Organ rentowy wydając zaskarżoną decyzję nie uznał za pracę w warunkach szczególnych okresu pracy w (...) Przedsiębiorstwie (...) w G. od 25 kwietnia 1978r. do 31 października 1993r., z uwagi na fakt, iż istnieją rozbieżności w nazewnictwie stanowisk jego pracy w tym okresie pomiędzy przedłożonym przez niego za ten okres świadectwem wykonywania pracy w warunkach szczególnych i odpisem legitymacji ubezpieczeniowej. Dodatkowo ZUS podkreślił, że odwołujący w spornym okresie wyjeżdżał na budowy eksportowe i charakter jego pracy w tych okresach nie został potwierdzony żadnym dowodem.

W postępowaniu przed Sądem ubezpieczony domagał się uznania z pracę w warunkach szczególnych jego okresów zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w G. od 25 kwietnia 1978r. do 31 października 1993r., gdzie bez względu na zajmowane stanowisko pracy, faktycznie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, z wyjątkiem okresu wyjazdów na budowy eksportowe, wykonywał pracę mechanika samochodowego, wykonującego pracę w kanałach remontowych oraz przy naprawach i regulacjach gaźników, pomp wtryskowych i wtryskiwaczy. Z kolei w trakcie kontraktów zagranicznych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował przy wykonywaniu prac antykorozyjnych i termoizolacyjnych urządzeń i instalacji technologicznych.

W toku procesu Sąd ustalił, iż (...) Przedsiębiorstwo (...) w G. było dużą firmą budowlaną zajmującą się głównie wykonywaniem różnego rodzaju instalacji na wielkich inwestycjach budowlanych. Było ono podzielone na różne oddziały. Posiadało również własny tabor samochodów osobowych, dostawczych i ciężarowych oraz autobusów i maszyn na podwoziu samochodów ciężarowych, jak dźwigi, w łącznej ilości około 100 sztuk. Były to stare, wysłużone pojazdy, które ze względu na znaczne przeciążenie i fatalny stan dróg oraz konieczność dojazdu drogami terenowymi na budowy, ulegały częstym awariom. Charakter zakładu wymuszał pozostawanie pojazdów w ciągłej sprawności i gotowości do użycia. Z tego też względu w przedsiębiorstwie tym był wydzielony osobny dział zajmujący się wyłącznie utrzymaniem nieprzerwanej sprawności i gotowości do pracy wszystkich tych pojazdów. Dział ten był oparty na warsztacie remontowym który zajmował się naprawami tych pojazdów. Warsztat ten był wyposażony w 4 – 6 kanałów remontowych. W warsztacie tym pracowało na 2 zmiany łącznie 10 mechaników, spawacz, elektryk i lakiernik w tym ubezpieczony, zatem byli oni ciągle zajęci pracami naprawczymi. Konstrukcja naprawionych samochodów w tych czasach wymuszała aby większość prac naprawczych była prowadzona z poziomu kanałów remontowych. Bywało tak, że takie podzespoły jak silniki były wymontowywane w kanale, a następnie były naprawiane na warsztacie w tym samym budynku, co kanały. Na warsztacie były w głównej mierze dokonywane naprawy pomp wtryskowych, wtryskiwaczy oraz przy regulacji gaźników.

Ubezpieczonemu w tym przedsiębiorstwie faktycznie został na stałe przypisany do warsztatu zajmującego się naprawą pojazdów, gdzie zajmował się opisanymi wyżej naprawami i regulacjami. Sąd ustalił, że w spornym okresie przeważającą część czasu pracy odwołujący wykonywał swoje obowiązki służbowe wyłącznie w kanałach remontowych. Z kolei w pozostałej części czasu pracy zajmował się naprawami i regulacjami w silnikach tych pojazdów, a w szczególności gaźników, pomp wtryskowych i wtryskiwaczy. Warunkami szkodliwymi na tym stanowisku pracy było narażenia na oddziaływanie spalin, paliwa, olejów i innych płynów eksploatacyjnych a także smarów oraz hałas pochodzący od pracujących silników.

Pracodawca przypisał ubezpieczonemu stanowisko ślusarza mechanika, bowiem w tym czasie w warsztacie pracowała już dość znaczna ilość mechaników samochodowych, a sztywne reguły rozdziału stanowisk w przedsiębiorstwach państwowych nie pozwalały na zatrudnienie ich większej ilości, natomiast ilość pracy do wykonania determinowała konieczność zatrudnienia większej ilości mechaników. Z tego względu ubezpieczonego formalnie przyjęto na stanowisko ślusarza, a faktycznie od początku pracy w tym przedsiębiorstwie zajmował się opisanymi wyżej pracami w kanałach remontowych oraz przy naprawach, regulacjach i regeneracji gaźników, pomp wtryskowych i wtryskiwaczy. Dopiero po kilku latach faktycznie ubezpieczonemu przypisano stanowisko mechanika samochodowego. Okresowo ubezpieczonemu przypisywano również inne stanowiska, jak blacharz, jednak było to związane wyłącznie z okresami jego pracy na kontraktach zagranicznych. Pracodawca powierzył odwołującemu też stanowisko brygadzisty, faktycznie jednak był on tzw. brygadzistą pracującym, tj. tak jak dotychczas wykonywał swoje obowiązki mechanika, a dodatkowo był odpowiedzialny za rozdział prac pomiędzy pozostałych mechaników i sprawdzenie czy prace te wykonali. Czynności nadzorcze zajmowały mu kilka minut na dniówkę roboczą.

Sąd ustalił również, że w trakcie zatrudnienia u tego pracodawcy odwołujący został przez swojego pracodawcę wysłany na budowy eksportowe do Czechosłowacji. Po raz pierwszy pracował na eksporcie w okresie od 14 lutego 1983r. do 15 listopada 1983r. w miejscowości J. na budowie elektrowni atomowej na stanowisku izolarza - blacharza. W tym czasie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy zajmował się wyłącznie pracami związanymi z wykonywaniem izolacji rurociągów technologicznych, tj. nakładał warstwę izolacji termicznej (waty szklanej), którą następnie należało pokryć ochronną warstwą blachy. W tym czasie ubezpieczony pracował po 12 godzin na dobę i z tego względu wypracowane nadgodziny musiał wybrać po zakończeniu kontraktu, tj. w okresie od 16 listopada 1983r. do 11 grudnia 1983r. po raz kolejny ubezpieczony pracował na budowie eksportowej w okresie od 6 marca 1989r. do 28 lutego 1990r., w miejscowości N. pod P., gdzie w zakładach chemicznych, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy zajmował się wyłącznie pracami związanymi z renowacją izolacji rurociągów technologicznych, tj. w pierwszej zdejmował istniejącą izolację z rurociągu, następnie ekipy antykorozyjne pokrywały rurociąg warstwą farb antykorozyjnych, zaś odwołujący po zakończeniu prac malarskich ponownie nakładał warstwę izolacji termicznej (waty szklanej), którą następnie należało pokryć ochronną warstwą blachy.

Razem z ubezpieczonym w spornych okresach pracowali J. T. wykonujący pracę mechanika samochodowego w warsztatach, A. Z. i A. F. wykonujący pracę blacharzy – izolarzy na budowach eksportowych.

Ubezpieczony nie jest członkiem OFE.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie: akt organu rentowego, zeznań świadków J. T. i A. Z. (nagranie z rozprawy z dnia 27 listopada 2014r. minuty 12.08 i n.) oraz A. F. (nagranie z rozprawy z dnia 4 lutego 2015r. minuty 9.45 i n.), a także wyjaśnień odwołującego (nagranie z rozprawy z dnia 4 lutego 2015r. minuty 34.50 i n.), a także akt osobowych ubezpieczonego dołączonych do akt niniejszej sprawy.

Zebrany materiał dowodowy Sąd uznał za kompletny i spójny, a tym samym za wystarczający do poczynienia ustaleń faktycznych oraz na rozstrzygnięcie sprawy.
W szczególności Sąd dał w pełni wiarę zeznaniom świadków i samego ubezpieczonego, gdyż są spójne i wzajemnie się potwierdzają, a nadto znajdują potwierdzenie w dokumentacji osobowej odwołującego. Ponadto świadkowie byli współpracownikami ubezpieczonego, zatem mieli oni bezpośrednie informacje w zakresie charakteru i wymiaru świadczonej przez ubezpieczonego pracy w spornym okresie.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego, B. G. zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2013r. poz. 1440) w powiązaniu
z § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz.43 ze zm.) ubezpieczonym mężczyznom urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949r. będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przy pracach wymienionych w wykazie A, przysługuje prawo do emerytury w razie łącznego spełnienia następujących warunków:

1. osiągnięcia wieku emerytalnego 60 lat

2. posiadania wymaganego okresu zatrudnienia wynoszącego 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z treścią § 2 ust. 1 rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym akcie prawnym są okresy, w których praca
w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Z kolei zgodnie z treścią art. 184 ust 1 ustawy, ubezpieczonym urodzonym po dniu
31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

W myśl ust. 2 emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Na podstawie tego przepisu, prawo do emerytury w obniżonym wieku, przysługuje ubezpieczonemu, który w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999r. spełnił warunki w zakresie posiadania ogólnego stażu pracy oraz pracy wykonywanej w warunkach szczególnych a nie osiągnął wymaganego wieku.

Ubezpieczony ukończył 60 lat życia, nie jest członkiem OFE. Kwestie te nie były sporne.

Okoliczność sporna w przedmiotowej sprawie dotyczyła posiadania przez ubezpieczonego (na dzień 1 stycznia 1999r.) wymaganego 15 letniego okresu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, bowiem organ rentowy nie zaliczył mu żadnego okresu takiej pracy.

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd przyjął, że ubezpieczony posiada wymagany 15 letni okres pracy wykonywanej w warunkach szczególnych.

Przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe wykazało, że ubezpieczony bez względu na nazwę zajmowanego stanowisko, wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, prace w szczególnych warunkach w całym okresie zatrudnienia
w (...) Przedsiębiorstwie (...) w G. od 25 kwietnia 1978r. do 31 października 1993r.

W całym spornym okresie, z wyjątkiem okresów pracy na kontraktach zagranicznych, ubezpieczony bez względu na nazwę zajmowanego stanowiska pracy, stale i w pełnym wymiarze czasu wykonywał pracę mechanika w kanałach remontowych, łącznie z pracą mechanika przy naprawie pomp wtryskowych, wtryskiwaczy i gaźników do silników spalinowych.
W szczególności jego praca odbywała się przez całe dniówki robocze w warsztacie, gdzie przez większość czasu pracy wykonywał naprawy w kanałach remontowych (wykaz A, dział XIV, poz. 16), zaś przez pozostałą część dniówki roboczej zajmował się pracami przy naprawie pomp wtryskowych, wtryskiwaczy i gaźników do silników spalinowych (wykaz A, dział XIV, poz. 14). Z kolei w trakcie pracy na kontraktach zagranicznych ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu wykonywał pracę blacharza – izolarza przy wykonywaniu prac termoizolacyjnych urządzeń i instalacji technologicznych (wykaz A, dział IV, poz. 38).

Praca w kanałach remontowych wymieniona została w wykazie A, dział XIV, poz. 16, stanowiącym załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz.43 ze zm.). Z kolei praca przy naprawie pomp wtryskowych, wtryskiwaczy i gaźników do silników spalinowych wymieniona została w wykazie A, dział XIV, poz. 14. Natomiast prace termoizolacyjne urządzeń i instalacji technologicznych wymienione zostały w wykaz A, dział IV, poz. 38.

Bez znaczenia pozostaje, że pracodawca w wystawionym mu za te okresy świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych podał inne stanowiska, niż wskazane
w angażach. Fakt wykonywania takiej pracy został bowiem w stosunku do spornych okresów, wykazany w postępowaniu sądowym za pomocą innych dowodów. W postępowaniu odwoławczym przed Sądem nie obowiązują bowiem ograniczenia dowodowe jakie występują w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe przed organem rentowym, a Sąd może ustalić okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość jak: okresy zatrudnienia, w tym wykonywanie pracy w warunkach szczególnych, za pomocą wszelkich środków dowodowych, przewidzianych w kodeksie postępowania cywilnego (por. uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984r. III UZP 6/84, uchwała Sądu Najwyższego z 21 września 1984r. III UZP 48/84, wyrok Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2006r., I UK 179/06, LEX nr 342283).

Z powyższych przyczyn, Sąd stwierdził, że B. G. dopiero z momentem złożenia wniosku emerytalnego, spełnia łącznie wszystkie warunki niezbędne do przyznania emerytury z obniżonego wieku, wynikające z treści art. 184, ustawy z dnia 17 grudnia 1998r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2013r. poz. 1440), a tym samym jego odwołanie zasługuje na uwzględnienie jedynie w zakresie przyznania wcześniejszej emerytury od tej daty. Brak natomiast podstaw do uznania jego roszczenia przed dniem 1 maja 2014r.

Mając na względzie powyższe, Sąd z mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w punkcie pierwszym sentencji i przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od 1 maja 2014r. Z kolei rozstrzygnięcie zawarte w punkcie drugim Sąd oparł na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. O kosztach orzeczono po myśli art. 98 k.p.c. w związku z § 12 ust 2 i § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.) w punkcie drugim orzeczenia.

SSO Janina Kościelniak