Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 marca 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SA– Ksenia Sobolewska – Filcek

Sędzia SA– Irena Piotrowska (spr.)

Sędzia SO del. – Dorota Wybraniec

Protokolant: – sekr. sąd. Mariola Frąckiewicz

po rozpoznaniu w dniu 6 marca 2015 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa Samodzielnego Publicznego Zespołu Zakładów (...)

przeciwko (...)

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 5 lutego 2014 r.

sygn. akt IV C 1199/12

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od (...) na rzecz (...) Publicznego Zespołu Zakładów (...) kwotę 5.400 zł (pięć tysięcy czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt VI ACa 634/14

UZASADNIENIE

Powód (...) Publiczny Zespół Zakładów (...) wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego (...) kwoty 521 384,34 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 10 lutego 2012 r. do dnia zapłaty.

Pozwany (...) Odział Wojewódzki w W. wniósł o oddalenie powództwa . Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy w Warszawie uwzględnił powództwo główne w całości oddalając jedynie powództwo co do części żądania o odsetkach oraz orzekł w przedmiocie kosztów procesu.

W motywach tego rozstrzygnięcia wskazano na następujące ustalenia faktyczne i ich ocenę prawną. Strony wiązała umowa o treści ustalonej aneksem Nr (...) o udzielanie świadczeń gwarantowanych w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej. Wobec wykonania tej umowy powód w dniu 31 stycznia 2012 r. wystawił za udzielone świadczenia fakturę VAT nr (...) na kwotę 1 783 438,41 zł. Faktura ta została zapłacona przez pozwanego w dniu 10 lutego 2012 r. tylko w części, to jest w wysokości 1 181 081,07 zł . Pozwany w dniu 13 lutego 2012 r. złożył oświadczenie o potrąceniu wierzytelności i poinformował Powoda o kompensacie swoich wierzytelności z wierzytelności Powoda na kwotę 521 384,34 zł. tego samego dnia pozwany wystawił też notę księgową w związku z zakończeniem prowadzonego przez NFZ u powoda postępowania kontrolnego.

W dniach od 16 listopada 2010 r. do dnia 14 stycznia 2011 r. u powoda przeprowadzona została kontrola, dotycząca realizacji umów o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju: Specjalistyka Ambulatoryjna podpisanej dnia 23 stycznia 2003 r. i Ambulatoryjna Opieka Specjalistyczna z dnia 17 lutego 2004 r., 21 grudnia 2004 r., 1 lutego 2006 r. i 25 stycznia 2007 r. Przedmiotem kontroli była realizacja ww. umów w zakresie wystawiania recept na refundowane leki i wyroby medyczne przez sześciu lekarzy zatrudnionych u powoda, w szczególności pod względem zgodności danych umieszczonych na receptach z prowadzoną dokumentacją medyczną oraz prawidłowością i zasadnością wystawiania recept w okresie od 1 stycznia 2003 r. do 31 grudnia 2007 r. Po przeprowadzeniu kontroli w dniu 25 lutego 2011 r. sporządzono wystąpienie pokontrolne w którym sformułowano szereg zarzutów w stosunku do powoda pkt. I- V . Ponadto w wystąpieniu tym pozwany nałożył na powoda kary umowne na podstawie:

1)  § 17 ust. 1 ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego (...) Regionalnej Kasy Chorych za okres od 1 stycznia 2003 r. do 29 września 2003 r. stanowiącą równowartość nienależnej refundacji cen leków dokonanej w kontrolowanym okresie w wysokości 83 034,60 zł;

2)  § 18 ust. 4 ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych stanowiących załącznik do uchwały Zarządu (...) za okres od 30 września 2003 r. do 1 maja 2004 r

3)  § 18 ust. 4 ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych stanowiących załącznik do uchwały Zarządu (...) za okres od 1 maja 2004 r. do 31 grudnia 2004 r stanowiącą równowartość nienależnej refundacji cen leków dokonanej w kontrolowanym okresie w wysokości 428 694,06 zł ( na kwotę tę składają się kwota 236 730,24 nienależnie wypłaconej refundacji i kwota 191 963,82 ustawowych odsetek);

4)  Art. 410 k.c. tytułem szkody stanowiącej równowartość nienależnej refundacji cen leków w okresie od 1 stycznia 2005 do 10 maja 2005 r. w wysokości 9 655,68 zł.

Łączną kwotę nienależnie wypłaconej refundacji wraz z odsetkami ustawowymi w kontrolowanym okresie (...) określił na kwotę 521 384,34 zł.

W ocenie Sądu Okręgowego powództwo jest zasadne bowiem pozwany nie wykazał prawa do nałożenia na powoda kar umownych. Podano, że zgodnie z treścią art. 483 § 1. k.c. kara umowna powinna być zastrzeżona w umowie , zatem pozwany powinien wskazać treść konkretnych postanowień umowy, na podstawie których kara umowna mu się należy. Pozwany tego nie uczynił. Profesjonalny pełnomocnik pozwanego w odpowiedzi na pozew nie wskazał podstawy prawnej na podstawie której nałożono na powoda kary umowne. Wykonując wezwanie Sądu w piśmie procesowym z dnia 2 listopada 2013 r. pełnomocnik pozwanego powołał się na art. 410 k.c., § 4 załącznika do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 maja 2008 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (Dz.U. Nr 81 poz. 484) oraz na § 18 ust. 4 ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych stanowiących załącznik do uchwały Zarządu (...) i na § 18 ust. 4 ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych stanowiących załącznik do uchwały Zarządu (...).

Sąd Okręgowy podkreślił , że w cytowanym piśmie nie wskazano na § 17 ust. 1 ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego (...) Regionalnej Kasy Chorych i nie złożono do akt treści tych ogólnych warunków. Nie dysponując ani treścią łączących strony umów, ani treścią § 17 ogólnych warunków Sąd ten wskazał na brak możliwości aby uznać zasadność nałożenia na powoda kary umownej w wysokości 83 034,60 zł. i dlatego w tym zakresie twierdzenie powoda o niezasadności potrącenia okazało się w pełni zasadne. Podniesiono , że zgodnie z treścią § 18 ust 4 ogólnych warunków stanowiących załącznik do uchwały Zarządu (...) kosztami refundacji recept wystawionych niezgodnie z zasadami, określonymi w ust. 2 i 3 Fundusz obciąża Świadczeniodawcę, wraz z odsetkami ustawowymi od dnia dokonania refundacji . Brzmienie treści § 18 ust 4 ogólnych warunków stanowiących załącznik do uchwały Zarządu (...) jest identyczne. Podanych wyżej ogólnych warunków umów nie uznano za podstawę nałożenia kar umownych wskazując, że nie ma żadnego dowodu na to, że ogólne warunki zostały powodowi doręczone przed podpisaniem umów( art384§1 k.c.). Ponadto nie jest znana treść tych umów i nie wiadomo czy umowy te powołują się na ogólne warunki. Podkreślono , że omawiane ogólne warunki wydane zostały w oparciu o art. 43 ust. 5 pkt. 9 ustawy z dnia 23 stycznia 2003 r. o powszechnym ubezpieczeniu w narodowym Funduszu Zdrowia (Dz. U. Nr 45 poz. 391 z późn. zm.), który to przepis uznany został wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 stycznia 2004 r. (Dz. U. Nr 5 poz. 37) za sprzeczny z Konstytucją RP . Trybunał orzekł, że sprzeczne z konstytucją przepisy tracą moc z dniem 31 grudnia 2004 r. Uznano , że przepisy te stanowiły źródło uprawnień prawnych dla pozwanego do nakładania kar umownych w okresie od 1 maja 2004 do 31 grudnia 2004 r. Nie stanowią natomiast źródła uprawnień prawnych dla pozwanego do nakładania kar umownych w okresie po 31 grudnia 2004 r. Zaznaczono ,że pozwany dokonał potrącenia kar umownych w dniu 13 lutego 2012 r. a zatem nałożył na powoda kary umowne w oparciu o ogólne warunki umów wydane w oparciu o przepisy sprzeczne z Konstytucją RP. W ocenie Sądu Okręgowego przepis sprzeczny z Konstytucją RP nie może być źródłem uprawnienia po orzeczeniu niezgodności tego przepisu z Konstytucją RP przez Trybunał i to 10 lat po stwierdzeniu tej niezgodności. Dodatkowo wskazano , że § 4 załącznika do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 maja 2008 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (Dz.U. Nr 81 poz. 484) stanowi, że świadczeniodawca ponosi odpowiedzialność za ordynowanie leków, wyrobów medycznych i środków pomocniczych leczonym przez niego świadczeniobiorcom, zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz z aktualnym stanem wiedzy medycznej. Uznano , że ogólne warunki umów stanowiące załącznik do rozporządzenia z 2008r. nie mogą mieć zastosowania od umów zwartych pomiędzy 1 stycznia 2003 r. a 10 maja 2005 r. ( lex retro non agit ), a nadto § 4 (podobnie zresztą jak §§ 18 ust 4 omówionych wyżej ogólnych warunków) nie normuje kwestii kar umownych a kwestię odpowiedzialności.

Podniesiono , że potrącenie kwoty 9 655,68 zł jako świadczenia nienależnego w oparciu o treść art. 410 k.c . nie było zasadne. Spełnione bowiem przez pozwanego świadczenie na kwotę 9 655,68 zł nie było świadczeniem nienależnym. Pozwany był zobowiązany do jego spełnienia na podstawie łączących strony umowy. Zaznaczono ,że pozwany nie miał podstawy prawnej do nałożenia na powoda kar umownych , a zatem nie ma prawa do potrącania z należności powoda swoich należności z tytułu kar umownych. Z samego faktu ewentualnych nieprawidłowości dotyczących procesu diagnostyczno – terapeutycznego nie wynika uprawnienie (...) do żądania od (...) jakichkolwiek roszczeń. Roszczenia takie mogą wynikać np. z treści art. 415 czy 471 k.c., czy też jakiejkolwiek innej podstawy, ale Pozwany roszczenie takie powinien był sformułować podając podstawę faktyczną swojego stanowiska.

Sąd Okręgowy uznał, że powodowi należą się odsetki nie od dnia potrącenia to jest dnia 10 lutego 2012 r. lecz od daty zwrócenia się z żądaniem zwrotu tej kwoty. Z żądaniem takim powód wystąpił w pozwie. Odpis pozwu pozwany otrzymał dnia 23 października 2012 r. Na podstawie zatem art. 481 w zw. z art. 455 k.c. zasądzono odsetki od dnia 7 listopada 2012 r. (23 X 2012 + 14 dni bo niezwłocznie), oddalając powództwo co do żądania odsetek od dnia 10 lutego 2012 r.

Apelację od tego wyroku wniósł pozwany zaskarżając go w części tj. w pkt 1,3 i 4 i zarzucił:

I. naruszenie prawa materialnego:

-

przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 4 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2002 r. Nr 21 poz.204), poprzez uznanie, iż lekarz podstawowej opieki zdrowotnej jest uprawniony do wystawiania recept na analogi (...) bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem urologiem bądź onkologiem pomimo, że zgodnie z aktualną wiedzą medyczną ordynacja leku powinna nastąpić w oparciu o taką konsultację;

-

przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie § 18 ust. 4 ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych stanowiących załącznik do uchwały nr (...) Zarządu (...)poprzez uznanie, iż przepis len nie stanowi podstawy do nałożenia na powoda kary umownej w związku z niezgodną z przepisami realizacją zawartej z pozwanym umowy w okresie 30.09.2003 r. do 01.05.2004 r.;

-

przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie § 18 ust. 4 ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych stanowiących załącznik do uchwały nr (...) Zarządu (...) poprzez uznanie, iż przepis ten nie stanowi podstawy do nałożenia na powoda kary umownej w związku z niezgodną z przepisami realizacją zawartej z pozwanym umowy w okresie 1.05.2004 r. do 31.12.2004 r.;

-

przez błędną wykładnię a w konsekwencji niezastosowanie § 17 ust. 1 ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego (...) Regionalnej Kasy Chorych poprzez uznanie, że przepis ten nie stanowi podstawy do nałożenia na powoda kary umownej w związku z niezgodną z przepisami realizacją zawartej z pozwanym umowy w okresie od 1 stycznia 2003 r. do 29 marca 2009 r.

-

przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 410 k. c. poprzez uznanie, że dokonane przez pozwanego wypłaty z tytułu refundacji leków wydanych na podstawie sporządzonych recept niezgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, nie stanowią świadczeń nienależnych

-

przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 384 § 1 k .c. przez uznanie, iż pozwany nie doręczył powodowi umowy oraz ogólnych warunków umów stanowiących załącznik do umowy, czym nie wykazał podstawy nałożenia kary umownej.

II. naruszenie przepisów prawa o postępowaniu:

-

przez dokonanie błędnej wykładni i niewłaściwe zastosowanie art. 227 k.c. poprzez oddalenie wniosku pozwanego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego lekarza onkologa jako dowodu nieprzydatnego do rozstrzygnięcia sprawy.

-

przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie przepisu art. 6 k.c. poprzez uznanie, iż na pozwanym ciąży prawny obowiązek złożenia dokumentu w postaci ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego (...) Regionalnej Kasy Chorych, pomimo, iż powód nie kwestionował istnienia tego dokumentu jak również pomimo, że to na powodzie spoczywa ciężar udowodnienia, iż przepis ten nie powinien mieć zastosowania przy nakładaniu kary umownej.

III. sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego:

- przez uznanie, iż pozwany zobowiązany był do spełnienia świadczenia na podstawie obowiązującej strony umowy pomimo, iż sąd uznał, iż rozpoznanie sprawy nie jest możliwe wobec braku umowy co uniemożliwia zapoznanie się z jej treścią.

Wskazując na powyższe zarzuty pozwany wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości, a także o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje.

Apelacja pozwanego nie jest zasadna i dlatego nie mogła odnieść skutku.

Ustalenia faktyczne poczynione w sprawie Sąd Apelacyjny w pełni podziela i przyjmuje za podstawę dla własnych rozważań.

Na wstępie warto zwrócić uwagę , że zakres odpowiedzialności dłużnika z tytułu kar umownych wiąże się z zakresem ogólnej odpowiedzialności kontraktowej przewidzianej w art. 471 k.c. Z tego też względu przesłanki obowiązku zapłaty kary umownej są określane przez pryzmat ogólnych zasad kontraktowej odpowiedzialności odszkodowawczej, przy czym stosownie do art. 484 § 1 k.c. kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Z przepisu art. 471 k.c. wynika domniemanie, iż nie wykonując lub nienależycie wykonując zobowiązanie, dłużnik działa w sposób zawiniony. Oznacza to, że również w przypadku dochodzenia przez wierzyciela odszkodowania z powołaniem się na kary umowne, dłużnik może się uwolnić od obowiązku zapłaty kary umownej, jeżeli wykaże, iż niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności. Powyższa przesłanka roszczenia o zapłatę kary umownej jest konsekwencją ujęcia kary umownej w przepisach art. 483 i art. 484 k.c. jako surogatu odszkodowania należnego z tytułu odpowiedzialności kontraktowej. Świadczy o tym także lokalizacja wymienionych przepisów, mianowicie są one zamieszczone w tym samym dziale kodeksu cywilnego, co art. 471 k.c.( por. wyrok SA w Szczecinie z dnia 5 marca 2014 r. sygn. akt I ACa 947/13).

Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się do ustalenia, czy powodowi należna jest wynagrodzenie z tytułu wykonania w 2011r. umowy o udzielanie świadczeń gwarantowanych w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej w kwocie 1 783 438,41 zł. objętej fakturą VAT nr (...) z 31 stycznia 2012 r. oraz czy skuteczne jest złożone przez pozwanego w dniu 13 lutego 2012 r. oświadczenie o potrąceniu wierzytelności w kwocie 521 384,34 zł z tytułu kar umownych.

W tym stanie rzeczy bezprzedmiotowy jest podniesiony w apelacji zarzut naruszenia przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 4 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2002 r. Nr 21 poz.204), poprzez uznanie, iż lekarz podstawowej opieki zdrowotnej jest uprawniony do wystawiania recept na analogi (...) bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem urologiem bądź onkologiem pomimo, że zgodnie z aktualną wiedzą medyczną ordynacja leku powinna nastąpić w oparciu o taką konsultację;

Okoliczności te nie były przedmiotem rozpoznania w niniejszej sprawie. W żadnym miejscu zaskarżonego wyroku, Sąd pierwszej instancji nie uznał, że lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, działając zgodnie z treścią art. 4 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty jest uprawniony do wystawiania recept na analogi (...) bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem urologiem bądź onkologiem. Ten aspekt sprawy nie był badany – stosownie do zakreślonych przez powoda granic procesu - nie miał dla sprawy znaczenia.

Z tych samych powodów nie mógł odnieść skutku zarzut naruszenia prawa procesowego przez dokonanie błędnej wykładni i niewłaściwe zastosowanie art. 227 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku pozwanego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego lekarza onkologa jako dowodu nieprzydatnego do rozstrzygnięcia sprawy. Istotą sporu było bowiem ustalenie, czy pozwany był uprawniony do nałożenia kary umownej, czy też nie.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie § 18 ust. 4 ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych stanowiących załącznik do uchwały nr (...) Zarządu (...) poprzez uznanie, iż przepis ten nie stanowi podstawy do nałożenia na powoda kary umownej w związku z niezgodną z przepisami realizacją zawartej z pozwanym umowy w okresie 1.05.2004 r. do 31.12.2004 r. Sąd Apelacyjny stwierdza , że zarzut ten nie jest zasadny.

Bezspornym w sprawie jest , że warunki te wydane zostały na podstawie art. 43 ust. 5 pkt. 9 ustawy z dnia 23 stycznia 2003 r. o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia (Dz. U. Nr 45 poz. 391 z późn. zm.), który to przepis uznany został wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 stycznia 2004 r. (Dz. U. Nr 5 poz. 37) za sprzeczny z Konstytucją RP . Trybunał orzekł, że sprzeczne z konstytucją przepisy tracą moc z dniem 31 grudnia 2004 r.

Trafne jest stanowisko Sądu pierwszej instancji, że przepisy te stanowiły źródło uprawnień dla pozwanego do nakładania kar umownych w okresie od 1 maja 2004 do 31 grudnia 2004 r., natomiast nie mogą być podstawą do nakładania kar umownych w okresie po 31 grudnia 2004 r. Pozwany dokonał potrącenia kar umownych w dniu 13 lutego 2012 r. ,a zatem nałożył na powoda kary umowne w oparciu o ogólne warunki umów wydane w oparciu o przepisy sprzeczne z Konstytucją RP. Sąd Apelacyjny przychyla się do stanowiska Sądu Okręgowego, że przepis sprzeczny z Konstytucją RP nie może być źródłem uprawnienia po orzeczeniu niezgodności tego przepisu z Konstytucją RP przez Trybunał i to 10 lat po stwierdzeniu tej niezgodności. Po uznaniu przepisu przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z konstytucją wygasa domniemanie zgodności tego przepisu z Konstytucją RP i domniemanie to nie może zostać reaktywowane celem zastosowania przepisów niezgodnych z Konstytucją RP.

Wbrew twierdzeniom pozwanego, nie było wystarczającym dla nałożenia kar umownych i ich potrącenia w dniu 13 lutego 2012 r. to, że postanowienia § 18 ust. 4 obydwu ogólnych warunków umów obowiązywały w okresie objętym kontrolą. Prezentowany przez stronę pozwaną pogląd przeczy zasadom państwa praworządnego i nie może być uwzględniony. Pogląd ten sugeruje, iż utrata mocy obowiązującej działu IV ustawy z dnia 23 stycznia 2003 r. o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia, nie zmieniła w istocie niczego w porządku prawnym po 31 grudnia 2004 r. i (...) mógł stosować powyższe uchwały jeszcze 8 lat po tym fakcie, aczkolwiek w odniesieniu do sposobu realizacji umowy przez świadczeniodawcę w okresie do 31 grudnia 2004 r. Oznaczałoby to , że podstawie niezgodnych z Konstytucją przepisów prawa, pozwany byłby uprawniony do kształtowania swoich uprawnień, tak jakby orzeczenie Trybunału nie wywołało żadnych skutków prawnych.

Będąca przedmiotem potrącenia kwota kary umownej w wysokości 521 384, 34 zł, w znaczącej części - tj.428 694,06 zł stanowiła karę umowną, umocowaną na wskazanych wyżej uchwałach Zarządu Nr (...), a te - jak wynika z ich treści, wydane zostały na podstawie art. 43 ust. 5 pkt 9 ustawy o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Fundusz Zdrowia objętym orzeczeniem TK o utracie mocy obowiązującej

Bogate orzecznictwo Sądu Najwyższego jednoznacznie wskazuje , iż przepis niezgodny z Konstytucją nie może być źródłem praw i obowiązków, zaś wyroki Trybunału Konstytucyjnego o niekonstytucyjności mają działanie wsteczne od dnia wejścia w życie zakwestionowanego przepisu (por wyrok SN z dnia 10.11.1999 r., sygn. akt I CKN 204/98,wyrok SN z dnia 13 stycznia 2004 r., sygn. akt V CK 170/2003, wyrok SN z dnia 26.11.2004 r., sygn. akt V CK 270/2004 , postanowienie SN z dnia 7.12.2000 r., sygn. akt 111 ZP 27/2000,wyrok SN z dnia 30.01.2003 r., sygn. akt V CKN 1626/2000 oraz wyrok SN z dnia 19.10.2003 r. sygn. akt I CK 150/2002 r.)

Także zarzut naruszenia przez błędną wykładnię a w konsekwencji niezastosowanie art.6 k.c. i § 17 ust. 1 ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego (...) Regionalnej Kasy Chorych poprzez uznanie, że przepis ten nie stanowi podstawy do nałożenia na powoda kary umownej w związku z niezgodną z przepisami realizacją zawartej z pozwanym umowy w okresie od 1 stycznia 2003 r. do 29 marca 2009 r. – nie zasługuje na uwzględnienie.

Niniejsza sprawa jest sprawą o zapłatę pełnej kwoty na którą opiewała faktura VAT nr (...) z dnia 31 stycznia 2012 r. z tytułu wykonania zawartej między stronami umowy. Wystawiono przez powoda faktura została zapłacona przez pozwanego jedynie w części. Skoro pozwany twierdzi, iż ta zapłata się nie należała, to powinien był udowodnić dlaczego, a jeżeli nałożył karę umowną to obowiązany był wskazać podstawę prawną nałożenia tej kary. Podnoszone przez stronę skarżącą zarzuty o niezasadnym przyjęciu przez Sąd Okręgowy, że to na pozwanym ciążył prawny obowiązek wskazania treści konkretnych postanowień umowy, na podstawie których kara umowna mu się należy, nie znajdują żadnego uzasadnienia.

Podniesiony w apelacji zarzut naruszenia art. 410 k. c. poprzez uznanie, że dokonane przez pozwanego wypłaty z tytułu refundacji leków wydanych na podstawie sporządzonych recept niezgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, nie stanowią świadczeń nienależnych – nie jest zasadny.

Po pierwsze powód nie był adresatem rzekomo nienależnego świadczenia, a zatem nie doszło do sytuacji, że ten kto je spełnił nie był w ogóle zobowiązany względem osoby, której świadczył (tj. względem aptek).

Po drugie § 4 załącznika do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 maja 2008 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, zgodnie z którym świadczeniodawca ponosi odpowiedzialność za ordynowanie leków, wyrobów medycznych i środków pomocniczych leczonym przez niego świadczeniobiorcom zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz aktualnym stanem wiedzy medycznej - nie może być podstawą do stosowania art. 410 k.c. lecz co najwyżej art. 415, czy 471 k.c. Spełnione bowiem przez pozwanego świadczenie na kwotę 9 655,68 zł nie było świadczeniem nienależnym. Pozwany był zobowiązany do jego spełnienia na podstawie łączących strony umowy. Wbrew zarzutom strony skarżącej trafne są ustalenia Sądu pierwszej instancji , że pozwany nie udowodnił wystąpienia przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej określonych tymi przepisami

Trafny jest ostatni z podniesionych przez pozwanego zarzutów naruszenia prawa materialnego , a to zarzut naruszenia art. 384 § 1 k .c. przez uznanie, iż pozwany nie doręczył powodowi umowy oraz ogólnych warunków umów stanowiących załącznik do umowy, czym nie wykazał podstawy nałożenia kary umownej.

Rację ma skarżący wskazując , że powód na żadnym etapie postępowania nie kwestionował faktu doręczenia ogólnych warunków. Okoliczność ta nie była między stronami sporna. Zasadność tego zarzutu nie mogła jednak wpłynąć na korektę zaskarżonego wyroku . Jako podstawę oddalenia powództwa prawidłowo wskazano opisany wcześniej brak podstaw prawnych do nałożenia kar umownych. W tym stanie rzeczy fakt ewentualnego doręczenia powodowi ogólnych warunków umów nie miał znaczenia dla treści rozstrzygnięcia.

W świetle powyższego , na podstawie art.385 k.p.c. orzeczono , jak na wstępie.

O kosztach procesu postanowiono stosownie do treści art.98 k.p.c. w związku z art.108§1 k.p.c. zgodnie z zasadą finansowej odpowiedzialności stron za wynik procesu.