Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 marca 2015 r.

Sąd Okręgowy w Białymstoku VIII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący- Sędzia SO Marzanna Chojnowska

Sędziowie: SO Krzysztof Kamiński – spr.

Del. SR Barbara Paszkowska

Protokolant Agnieszka Malewska

po rozpoznaniu w dniu 24.03.2015 r. w obecności prokuratora Jerzego Duńca sprawy A. J. (1) oskarżonego o czyny z art. 158§1 k.k. w zw. z art. 64§1 k.k. na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego od wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 17 grudnia 2014 roku (sygn. akt XV K 463/14).

I. Wyrok w zaskarżonej części utrzymuje w mocy, uznając apelację za oczywiście bezzasadną.

II. Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. F. kwotę 516,60-zł (pięćset szesnaście złotych sześćdziesiąt groszy) tytułem kosztów obrony z urzędu za postępowanie odwoławcze, w tym 96,60-zł (dziewięćdziesiąt sześć złotych sześćdziesiąt groszy) tytułem podatku VAT.

III. Zwalnia oskarżonego od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze i obciąża nimi Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

1. D. W. został oskarżony o to, że:

I. W dniu 22 grudnia 2013r. w B. przy ul. (...) w lokalu (...) działając wspólnie i w porozumieniu z A. J. (1) oraz innym nieustalonym mężczyzną dokonali pobicia K. J. w ten sposób, że uderzali pokrzywdzonego pięściami w głowę, przy czym D. W. zadał dodatkowo uderzenie szklaną butelką w głowę pokrzywdzonego czym naraził go na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu w wyniku czego K. J. doznał obrażeń w postaci obrzęku i podkowiastych podbiegnięć powieki dolnej oka prawego schodzące na policzek, drobnych rysowych otarć w dolnej części powieki, obrzęku i zasinienia warg, otarć w rynience wargi górnej i u wejścia do przewodów nosowych, guzowatego obrzęku okolicy potylicznej z raną tłuczoną w jego szczycie które naruszyły czynności narządów jego ciała trwające nie dłużej niż 7 dni tj. o czyn z art. 158§1 k.k.

2. A. J. (1) został oskarżonego o to, że:

II. W dniu 22 grudnia 2013r. w B. przy ul. (...) w lokalu (...) działając wspólnie i w porozumieniu z D. W. oraz innym nieustalonym mężczyzną dokonali pobicia K. J. w ten sposób, że uderzali pokrzywdzonego pięściami w głowę, przy czym D. W. zadał dodatkowo uderzenie szklaną butelką w głowę pokrzywdzonego czym naraził go na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu w wyniku czego K. J. doznał obrażeń w postaci obrzęku i podkowiastych podbiegnięć powieki dolnej oka prawego schodzące na policzek, drobnych rysowych otarć w dolnej części powieki, obrzęku i zasinienia warg, otarć w rynience wargi górnej i u wejścia do przewodów nosowych, guzowatego obrzęku okolicy potylicznej z raną tłuczoną w jego szczycie które naruszyły czynności narządów jego ciała trwające nie dłużej niż 7 dni, przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności za umyślne przestępstwo podobne, tj. o czyn z art. 158§1 k.k. w zw. z art. 64§1 k.k.

III. W dniu 22 grudnia 2013r. w B. przy ul. (...) w lokalu (...) działając wspólnie i w porozumieniu z innym nieustalonym mężczyzną dokonał pobicia S. A. (1) w ten sposób, że uderzał pokrzywdzonego pięściami po głowie czym naraził pokrzywdzonego na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu w wyniku czego S. A. (1) doznał obrażeń w postaci obrzęku wargi górnej i dolnej, zasinienia, otarcia i zranienia śluzówki na wysokości siekaczy górnych i dolnych, bolesności siekacza przyśrodkowego obocznego prawego, otarcia naskórka na wysokości stawu śródręczno-palcowego II dłoni lewej, obrzęku i zasinienia okolicy jarzmowej lewej które spowodowały naruszenie czynności narządu ciała trwające nie dłużej niż 7 dni, przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności za umyślne przestępstwo podobne, tj. o czyn z art. 158§1 k.k. w zw. z art. 64§1 k.k.

Sąd Rejonowy w Białymstoku wyrokiem z dnia 17 grudnia 2014 r. w sprawie o sygn. akt XV K 463/14 oskarżonego D. W. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu w pkt I czynu i za to na mocy art. 158§1 k.k. skazał go na karę 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności.

Oskarżonego A. J. (1) uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu w pkt I i II ciągu przestępstw i za to na mocy art. 158§1 k.k. w zw. z art. 64§1 k.k. skazał go, zaś na mocy art. 158§1 k.k. w zw. z art. 64§1 k.k. w zw. z art. 91§1 k.k. wymierzył mu karę 10 (dziesięciu) miesięcy pozbawienia wolności.

Zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. F. kwotę 708,48 zł. w tym tytułem podatku VAT 132,48 zł tytułem zwrotu kosztów sprawowanej obrony z urzędu.

Zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. L. K. kwotę 708,48 zł w tym tytułem podatku VAT 132,48 zł tytułem zwrotu kosztów sprawowanej obrony z urzędu.

Zwolnił oskarżonych od ponoszenia opłaty i odstąpił od obciążania ich pozostałymi kosztami w sprawie.

Wyrok w stosunku do oskarżonego D. W. uprawomocnił się w dniu 25.12.2014r.

Na podstawie art. 425§1,2,3 k.p.k., art. 444 k.p.k. oraz art. 447§l k.p.k. wyrok ten, w części dotyczącej A. J. (1), zaskarżył jego obrońca.

Powołując się na przepisy art. 427§2, art. 437§2 k.p.k. i art. 438 pkt 2 i 3 k.p.k. wyrokowi temu zarzucił:

1. obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 4 k.p.k., 5§2 k.p.k. art. 7 k.p.k. i 410 k.p.k. poprzez oparcie rozstrzygnięcia o winie oskarżonego A. J. (1)niemal wyłącznie na obciążających zeznaniach pokrzywdzonych K. J., S. A. (1)złożonych na etapie postępowania przygotowawczego, oraz zeznaniach przesłuchanych w charakterze świadków pracowników ochrony, właściciela klubu i funkcjonariuszy policji, a także materiału zdjęciowego z monitoringu (...), w sytuacji gdy taki materiał dowodowy nie przesądzał w sposób jednoznaczny i obiektywny o winie oskarżonego, z jednoczesnym pominięciem dowodów korzystnych dla oskarżonego, a mianowicie zeznań świadka D. P., który jednoznacznie oświadczył, że oskarżony nie dopuścił się zarzucanych mu czynów.

2.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, a polegający na uznaniu, że zeznania pokrzywdzonych złożone na etapie postępowania przygotowawczego posiadają walor wiarygodności i obiektywnie przesądzają o winie oskarżonego A. J. (1) oraz okolicznościach popełnienia zarzucanych mu czynów, zaś depozycje pokrzywdzonego S. A. (1) złożone przed Sądem są nieprawdziwe i powodowane strachem przed ewentualną zemstą ze strony oskarżonego, podczas gdy materiał dowodowy zgromadzony na użytek niniejszej sprawy nie pozwala na takie wnioskowanie.

Mając powyższe zarzuty na uwadze wniósł o:

- zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego J. J. od zarzucanych mu czynów, ewentualnie

- uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Białymstoku.

Ponadto wniósł o zasądzenie kosztów obrony z urzędu w postępowaniu odwoławczym przed Sądem Okręgowym w Białymstoku jako Sądem II instancji. Jednocześnie oświadczył, że nie zostały one opłacone w całości ani w części.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego oczywiście bezzasadna i nie zasługuje na uwzględnienie.

Kontrola instancyjna zaskarżonego wyroku nie potwierdziła, by postępowanie w niniejszej sprawie było obarczone uchybieniami wskazanymi w petitum apelacji, które skutkowałyby koniecznością zmiany wyroku w kierunku postulowanym przez apelującego. W szczególności Sąd I instancji zgromadzone w sprawie dowody ocenił z poszanowaniem reguł wynikających z art. 4 k.p.k. i 7 k.p.k., zaś ustalenia faktyczne poczynił w oparciu o całokształt zgromadzonego oraz ujawnionego w toku rozprawy głównej materiału dowodowego (art. 410 k.p.k.), z jednym wyjątkiem, o którym niżej.

Zasadnicze zarzuty apelacyjne, tj. obrazy przepisów art. 4 i art. 7 k.p.k. oraz błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku w istocie są wynikiem odmiennej oceny dowodów. Kontrola instancyjna, nie obejmująca z natury rzeczy sfery przekonania sędziowskiego, musiała więc dać odpowiedź na pytanie, czy ocena ta nie wykazuje błędów natury faktycznej (niezgodności z treścią dowodu, pominięcia pewnych dowodów) lub logicznej (błędów rozumowania i wnioskowani) albo czy nie jest sprzeczna z doświadczeniem życiowym lub wskazaniami wiedzy.

Analiza pisemnych motywów zaskarżonego wyroku, m.in. z perspektywy analizowanych zarzutów, wskazuje, że Sąd I instancji nie uchybił powyższym wymogom. Dokonując prawidłowej oceny dowodów, m.in. we wzajemnym ze sobą powiązaniu, wyprowadził ze wszech miar słuszne wnioski w zakresie możliwości przypisania oskarżonemu popełnienia przestępstw wyczerpujących dyspozycję art. 158§1 k.k. w zw. z art. 64§1 k.k. Przedstawiony w tym zakresie tok rozumowania nie wykracza poza granice swobodnej oceny dowodów i tym samym pozostaje pod ochroną art. 7 k.p.k.

Podnoszone w apelacji kwestie były przedmiotem rozważań i oceny przez Sąd I instancji, zbędnym jest więc powtarzanie w szerszym zakresie argumentacji zawartej w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku, notabene zasługującej na akceptację. W tym miejscu wskazać jedynie należy, że w świetle zgromadzonych w sprawie dowodów, a w szczególności spójnych i logicznych zeznań pokrzywdzonych K. J. i S. A. (1) z postępowania przygotowawczego oraz w pełni z nimi korespondujących dowodów w postaci zeznań świadków A. J. (2), A. J. (3) i K. K., protokołów oględzin sądowo-lekarskich (k. 9 i 13) oraz zapisu monitoringu okoliczności czynów oraz wina oskarżonego A. J. (1) nie budzą wątpliwości.

Odnosząc się wprost do zarzutów apelacyjnych, przede wszystkim nie budzi zastrzeżeń sądowa ocena zeznań K. J. i S. A. (1), którzy podczas dochodzenia spójnie i precyzyjnie opisali okoliczności zdarzenia, w tym rysopis oskarżonych oraz rolę, jaką odegrał każdy z nich.

Podczas rozprawy S. A. (2) diametralnie zmienił swoje zeznania. Zaprzeczył, jakoby został uderzony przez A. J. (1). Podał, że poprzednie składał pod wpływem alkoholu i zostały one niejako wymuszone przez przesłuchujących go policjantów. K. J., który również próbował zeznawać odmiennie, de facto potwierdził swoje zeznania z dochodzenia.

Sąd I instancji słusznie nie dał wiary zeznaniom S. A. (2) złożonym podczas rozprawy, gdyż są one sprzeczne z innymi dowodami, a nadto nielogiczne.

Twierdzeniom S. A. (2), iż jego zeznania z postępowania przygotowawczego zostały niejako wymuszone przez funkcjonariuszy Policji przeczą zeznania A. W. ( k. 201v – 202) oraz P. K. ( k. 202), którzy przeprowadzali z nim czynności procesowe. Świadkowie ci stwierdzili kategorycznie, że nie wymuszali na pokrzywdzonym zeznań ani też nie wpływali na nie.

Na marginesie, nie sposób wyobrazić powodów, dla których w/w funkcjonariusze policji ( notabene wykonujący czynności służbowe i nie mający wiedzy o przebiegu zdarzenia) mieliby zeznawać nieprawdę.

Apelująca odwołując się do zeznań pokrzywdzonych w rozprawy, a zwłaszcza S. A. (2), dotyczących ilości spożytego alkoholu zdaje się nie dostrzegać tego, że oskarżony ten podczas dochodzenia podał (k. 10v – 11), iż przed wyjściem do (...)wypił 2-3 piwa, a lokalu nie zamawiał alkoholu. Co istotne dodał, że nie wie, czy w (...)alkohol zamawiał K. J..

Dodać trzeba, że faktem powszechnie znanym jest to, że piwo jest alkoholem niskoprocentowym, który dosyć szybko wchłania się i wydala z organizmu. Zakładając nawet teoretycznie, że S. A. (2) (podobnie jak K. J.) wypił dużą ilość piwa, nie sposób przyjąć, że w czasie składania zeznań (kilkanaście godzin po zdarzeniu) był pijany. Okoliczności tych nie potwierdzają też protokoły przesłuchań pokrzywdzonych.

Wbrew stanowisku apelującej, Sąd I instancji prawidłowo ocenił zeznania K. K., A. J. (3) i A. J. (2) oraz zapis monitoringu. Apelująca deprecjonując je z perspektywy wybranych fragmentów zeznań w/w świadków oraz zapisu monitoringu, zdaje się nie dostrzegać, że oceniane we wzajemnym powiązaniu (nadto w zestawieniu z zeznaniami pokrzywdzonych) przez pryzmat logiki i doświadczenia życiowego w sposób ewidentny obciążają oskarżonego A. J. (1).

Faktem jest, że K. K., A. J. (3) i A. J. (2) nie byli naocznymi świadkami pobicia pokrzywdzonych. A. J. (3) widział jednak, jak trzej mężczyźni agresywnie zachowali się względem pokrzywdzonego K. J.. Krzyczeli do niego, że „ dostanie mocniej lub coś w tym stylu” (k. 17v oraz 196v-197). Natomiast A. J. (2) (k. 46-46v i 196-196v) i K. K. (k. 197-197v oraz 16). zeznali, iż pokrzywdzeni wskazali im sprawców pobicia, którzy zostali przez nich zatrzymani. Dwóch z nich, tj. A. J. (1) i D. W. przekazali policji. Trzeci, którego personaliów nie ustalono, uciekł, używając przy tym przemocy wobec K. K..

Należy zgodzić się z apelującą, że zapis monitoringu, z uwagi na jakość i fragmentaryczność nagrania, nie daje podstaw do czynienia jednoznacznych ustaleń co do udziału w pobiciu A. J. (1). Tym niemniej, dokumentuje on wyprowadzenie oskarżonego A. J. (1) oraz D. W. z klubu przez pracowników ochrony i przekazanie ich funkcjonariuszom policji.

Nie budzi zastrzeżeń sądowa ocena zeznań D. P., notabene kolegi oskarżonych. W szczególności jego twierdzeniu, że niemożliwym jest, aby oskarżony A. J. (1) pobił pokrzywdzonych, gdyż nie przebywali oni w palarni ewidentnie przeczy zapis monitoringu.

Ewidentnie chybione są zarzuty obrazy art. 410 k.p.k. oraz 5§2 k.p.k.

Obraza pierwszego przepisu zachodzi wówczas, gdy przy wyrokowaniu sąd opiera się na materiale nieujawnionym na rozprawie głównej oraz gdy opiera się na części materiału ujawnionego. Dokonanie oceny dowodów w sposób odmienny od oczekiwań strony nie stanowi naruszenia art. 410 k.p.k. ( por. m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 29.01.2014 r., II AKa 261/13, LEX nr1425427 oraz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19.02. 1014 r., II KK 17/14, LEX nr 1425048).

Na marginesie, Sąd I instancji dopuścił się obrazy art. 410 k.p.k., przy czym nie jest ono objęte przedmiotem apelacji. Uzasadniając swoje stanowisko odwołał się do protokołu okazania K. J. oskarżonego A. J. (1) (k. 27v-28), w sytuacji, gdy podczas rozprawy nie odczytał zeznań w/w pokrzywdzonego złożonych podczas w/w czynności procesowej. Protokół ten ujawnił natomiast w trybie art. 393 k.p.k.

Wskazać należy, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem sądowym ( vide m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2009 r., IV KK 275/08, OSNwSK 2009/1/299) protokół okazania nie jest dokumentem, który może być ujawniony w oparciu o art. 393 k.p.k. Okazanie stanowi formę przesłuchania, którego celem jest uzyskanie wypowiedzi osoby przesłuchiwanej, czy i na jakiej podstawie rozpoznaje osobę przesłuchiwaną, jest więc rodzajem odebrania wyjaśnień lub zeznań, zaś podstawę odczytania takiego protokołu stanowić może jedynie art. 389§1 k.p.k. - w wypadku oskarżonego i art. 391§1 k.p.k. - w wypadku świadków, w razie wystąpienia sytuacji przewidzianej w dyspozycji tych przepisów, a w konsekwencji tego odebrania oświadczenia, o którym mowa w art. 389§2 k.p.k. (w przypadku świadków w zw. z art. 391§3 k.p.k.).

Powyższe uchybienie, zwłaszcza w świetle innych dowodów, nie miało wpływu na treść wyroku w zaskarżonym zakresie (art. 438 pkt. 2 k.p.k.).

Z kolei o naruszeniu tej regulacji art. 5§2 k.p.k. można mówić jedynie wówczas, gdy sąd (a nie strona), mimo powziętych w sprawie wątpliwości co do stanu faktycznego, przyjmuje wersję wydarzeń niekorzystną dla oskarżonego albo to, czy w świetle realiów sprawy wątpliwości takie powinien był powziąć (vide m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2012 r., V KK 61/12, LEX nr 1228657). Analiza uzasadnienia wyroku Sądu I instancji nie daje żadnych podstaw do twierdzenia, że takie wątpliwości powziął.

Wbrew stanowisku apelującej, zgromadzone w sprawie dowody uzasadniały przyjęcie, że oskarżony A. J. (1) działał wspólnie i w porozumieniu z dwoma pozostałymi napastnikami. To A. J. (1) zainicjował przestępcze zdarzenia, tj. wywołał S. A. (2) do palarni. Nadto aktywnie uczestniczył w pobiciu obu pokrzywdzonych (m.in. uderzał pięściami w głowę S. A. (1), a następnie K. J.). Zważywszy, że napastnicy bili pokrzywdzonych pięściami po głowie, a nadto K. J. został uderzony butelką w głowę, S. A. (1) i K. J. zostali narażeni na bezpośrednie niebezpieczeństwo nastąpienia skutków, o którym mowa w art. 158§1 k.k.

Nie budzi zastrzeżeń wymiar orzeczonej wobec oskarżonego kary (zgodnie z treścią art. 447§1 k.p.k. apelację co do winy uważa się za zwróconą przeciwko całości wyroku). Jak wynika z pisemnych motywów zaskarżonego wyroku uwzględnia ona wszystkie dyrektywy, o których mowa w art. 53§1 i 2 k.k., w tym stopień winy i społecznej szkodliwości przypisanych mu czynów (m.in. działanie pod wpływem alkoholu, wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami), właściwości i warunki osobiste oskarżonego (m.in. uprzednią karalność sądową) oraz cele kary.

Orzeczona wobec A. J. (1) kara 10 miesięcy pozbawienia wolności za dwa czyny z art. 158§1 k.k. mieści się w granicach sądowego uznania, zaś warunkowe zawieszenie wykonania tejże kary wyklucza negatywna prognoza kryminologiczna wobec oskarżonego (wielokrotnie karny sądownie, przedmiotowych czynów dopuścił się w warunkach art. 64§1 k.k). W tych okolicznościach kara ta nie jest a pewnością niewspółmiernie surowa, a zwłaszcza w stopniu rażącym (art. 438 pkt. 4 k.p.k.).

Dlatego należało orzec, jak w pkt. I sentencji niniejszego wyroku.

O kosztach obrony z urzędu za postępowanie odwoławcze orzeczono na mocy §14 ust. 2 pkt 4 w zw. z §2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( Dz. U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1348 z późn. zm.).

Na mocy art. 624§1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. należało zwolnić oskarżonego od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze albowiem uiszczenie ich byłoby dla niego zbyt uciążliwe ze względu na sytuację majątkową i rodzinną (bez majątku, utrzymuje się z zasiłku z opieki społecznej, ma na utrzymaniu dziecko).