Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II Ca 573/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia

3 marca 2015r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący

Sędziowie

SSO Ireneusz Płowaś

SO Irena Dobosiewicz /spr./

SO Piotr Starosta

Protokolant

sekr. sąd. Tomasz Rapacewicz

po rozpoznaniu w dniu 17 lutego 2015r.

w Bydgoszczy

na rozprawie

sprawy z powództwa B. R.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w P.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki i pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy

z dnia 28 marca 2014r.

sygn. akt. IC 499/10

I.  zmienia zaskarżony wyrok:

a. w punkcie 1 (pierwszym) w ten sposób, że powództwo oddala,

b. w punkcie 3 (trzecim) w ten sposób, że zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 6417 (sześć tysięcy czterysta siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu,

c. w punkcie 4 i 5 (czwartym i piątym) w ten sposób, że punkty te uchyla;

II.  oddala apelację powódki;

III.  zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 510 (pięćset dziesięć) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego;

IV.  przyznaje od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Bydgoszczy na rzecz radcy prawnego M. J. kwotę 73,80 (siedemdziesiąt trzy 80/100) wraz z podatkiem od towarów i usług tytułem nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej powódce z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

II Ca 573/14

UZASADNIENIE

Powódka B. R., podtrzymując żądanie pozwu wniesionego przez F. R., która zmarł w toku sprawy, wniosła o zasądzenie od pozwanego Zakładu (...) S.A. na swoją rzecz kwoty 20.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwu wskazano, że na należącej do spadkodawcy nieruchomości w roku 1962 posadowiony został słup linii energetycznej 110 kV relacji P.-Ź.-W. zajmujący 36 m ( 2) powierzchni działki nr (...), który uniemożliwia jej zagospodarowanie. Z tego tytułu wystąpiła szkoda, której naprawienia się domaga poprzez zapłatę jednorazowego odszkodowania.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu. W uzasadnieniu podniosła zarzut nabycia przez zasiedzenie nieodpłatnej służebności gruntowej obciążającej nieruchomość powoda na podstawie art. 292 k.c.

Po rozszerzeniu i sprecyzowaniu pozwu powódka wniosła ostatecznie o zapłatę kwoty 20.000 zł tytułem odszkodowania za zajęcie spornej nieruchomości oraz kwoty 20.000 zł tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości za okres od 29 czerwca 1997 r. do 29 czerwca 2007 r.

Wyrokiem z dnia 28 marca 2014 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy zasądził od pozwanej (...) S.A. w P. na rzecz powódki kwotę 4.200 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 29 września 2010 r. do dnia zapłaty (punkt 1), oddalił powództwo w pozostałym zakresie (punkt 2), orzekł o zasadzie ponoszenia w sprawie kosztów procesu pomiędzy stronami, a także o kosztach sądowych (punkt 3, 4, 5 i 6) oraz przyznał radcy prawnemu M. J. ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Bydgoszczy kwoty 2.952 zł tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (punkt 7).

Sąd Rejonowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach i rozważaniach prawnych:

Przez działki gruntowe numer (...), położone w Ż. przy ulicy (...) przebiega napowietrzna linia wysokiego napięcia 110kV relacji P.-Ż.-W., wybudowana na zlecenie przedsiębiorstwa państwowego Zakłady (...) w roku 1962 i oddana do użytku 5 października 1962 roku. Na działce nr (...)

posadowiony jest słup kratowy nr (...) typu(...)o wysokości całkowitej 31,9 m., który wraz z ustojem zajmuje powierzchnię 41 m ( 2). Słup został wybudowany wbrew woli ówczesnego właściciela nieruchomości obejmującej działkę nr (...) S. R. – teścia powódki.

W wyniku spadkobrania po śmierci S. R., która miała miejsce roku 1980, a następnie na podstawie umowy darowizny z dnia 24 listopada 1997 roku, F. R. – mąż powódki – nabył udział wynoszący łącznie 29/32 części we współwłasności nieruchomości składającej się z działek (...), dla której Sąd Rejonowy w Żninie prowadzi księgę wieczystą nr (...).

W roku 1980 F. R. zwracał się do poprzednika prawnego pozwanego, chcąc wyjaśnić kwestię formy odszkodowania za postawienie słupa bądź możliwości jego przesunięcia.

Na podstawie zarządzenia nr (...)z dnia 16 stycznia 1989 roku Ministra Przemysłu z przedsiębiorstwa państwowego Zakłady (...) zostało wydzielone przedsiębiorstwo państwowe Zakład (...) w B.. Zgodnie z punktem 2 tego zarządzenia utworzonemu przedsiębiorstwu państwowemu przedzielone zostały bliżej nieustalone składniki mienia zgodnie z ustaleniami powołanej w tym celu komisji. W dniu 12 lipca 1993 r. przedsiębiorstwo państwowe Zakład (...) w B. uległo przekształceniu w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa pod firmą Zakład (...) spółka akcyjna. Dnia 2 stycznia 2003 r. nastąpiło połączenie pięciu spółek, w tym Zakładu (...) S.A., poprzez przeniesienie całego majątku tych spółek na spółkę przejmującą przy czym spółką przejmującą była Grupa (...) spółka akcyjna z siedzibą w P., która następnie w dniu 12 października 2004 roku zmieniła firmę na (...) S.A.

F. R. zmarł w dniu 24 maja 2005 roku w B., a spadek po nim, obejmujący w szczególności 29/32 udziału w spornej nieruchomości, na podstawie ustawy nabyły powódka B. R. oraz zstępne A. K. i J. P. każda z nich w 1/3 części spadku. Powódka następnie nabyła udziały w spornej nieruchomości od pozostałych współwłaścicieli.

Dnia 30 czerwca 2007 r. (...) S.A. zbyła spółce (...) sp. z o.o. zorganizowaną część przedsiębiorstwa w postaci jej oddziału samodzielnie prowadzącego działalność w zakresie dystrybucji energii elektrycznej. Zgodnie z § 6 ust. 30 umowy strony wniosły o dokonanie wpisu w dziale II księgi wieczystej nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Inowrocławiu wpisu użytkowania wieczystego na rzecz (...) sp. z o.o.

Posadowienie spornej linii ogranicza powódce korzystanie z jej nieruchomości. Powierzchnia zajmowana bezpośrednio przez słup i wyłączona spod zabudowy wynosi około 41 m 2 i stanowi 1,7% powierzchni nieruchomości. Wysokość wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości powódki za okres od 29 czerwca 1997 r. do 29 czerwca 2007 r. wynosi 4.200 zł.

Stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów, zeznań F. R. złożonych w charakterze powoda oraz w oparciu o opinie biegłych sądowych Z. L. i W. K..

Na wstępie swoich rozważań Sąd wskazał, że nie było sporne, iż na nieruchomości powódki posadowiona jest linia wysokiego napięcia, w tym jeden metalowy słup, który został wybudowany w 1962 r. Spór ogniskował wokół kwestii, czy pozwana posiadała tytuł prawny do utrzymywania tych urządzeń na działce powódki.

W pierwszym rzędzie Sąd odniósł się do roszczenia o naprawienie szkody podając, że w stanie prawnym istniejącym na rok 1962 r. zastosowanie mają art. 145 i 157 rozporządzenia Prezydenta Rzeczpospolitej z Dia 27 października 1933 r. – Kodeks zobowiązań w zw. z art. 3 oraz art. 8 ustawy z dnia 15 listopada 1956 r. o odpowiedzialności Państwa za szkody wyrządzone przez funkcjonariuszy państwowych w zw. z art. XXVI i XLIX § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. przepisy wprowadzające Kodeks cywilny. Po ich przytoczeniu Sąd wskazał, że poprzednik prawny w sposób celowy i bezprawny wtargnął na nieruchomość stanowiącą współwłasność rodziców męża powódki.

Analizując podniesiony przez pozwaną zarzut zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej w swej treści służebności przesyłu, Sąd zwrócił uwagę na przepisy art. 172 k.c. w zw. z art. 292 k.c. i 305[1] k.c., po czym wskazał, że w jego ocenie termin zasiedzenia rozpoczął swój bieg najwcześniej w dniu 5 października 1962 r., kiedy to oddano linię energetyczną do użytku. W tym czasie posiadaczem służebności był Skarb Państwa, gdyż przedsiębiorstwa państwowego nie można uznać w tamtym okresie za samoistnego posiadacza służebności gruntowej.

Sąd wskazał, że do dnia wejścia w życie ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny, tj. do dnia 1 lutego 1989 r., obowiązywała zasada jednolitego funduszu własności państwowej, zgodnie z którą Państwo było jedynym właścicielem całego mienia państwowego, niezależnie od tego, w czyim zarządzie mienie to się znajdowało. W konsekwencji Państwu przysługiwały także uprawnienia właścicielskie co do mienia pozostającego w zarządzie przedsiębiorstw państwowych, a więc odrębnych od Skarbu Państwa osób prawnych. Państwowe osoby prawne nie miały jednak żadnych praw podmiotowych do zarządzanego przez nie mienia. Tak rozumianą zasadę jednolitej własności państwowej odnoszono też do posiadania, co oznaczało, że Skarb Państwa był nie tylko właścicielem, ale i posiadaczem rzeczy pozostających w zarządzie państwowych osób prawnych. Z tej przyczyny skutki związane z samoistnym posiadaniem nieruchomości przez państwowe osoby prawne mogły powstać jedynie na rzecz Skarbu Państwa. Zatem tylko Skarb Państwa mógł zasiedzieć – w razie ziszczenia się przesłanek z art. 172 k.c. – nieruchomość zarządzoną przez państwową osobę prawną. Dotyczy to także służebności gruntowej. Tym samym powszechny jest pogląd, że przedsiębiorstwa państwowego nie można uznać w okresie do 1 lutego 1989 r. za samoistnego posiadacza nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności gruntowej (art. 352 k.c). Oznacza to, że niedopuszczalne jest zaliczanie posiadania przez przedsiębiorstwo państwowe wykonywanego przed tą datą do okresu potrzebnego do nabycia służebności przez zasiedzenie przez następcę prawnego tego przedsiębiorstwa. Jednocześnie wskazuje się, że osoba prawna, która przed dniem 1 lutego 1989 r. miała status państwowej osoby prawnej i nie mogła nabyć (też w wyniku zasiedzenia) własności nieruchomości Skarbu Państwa, może do okresu samoistnego posiadania wykonywanego po tej dacie zaliczyć okres posiadania Skarbu Państwa przed dniem 1 lutego 1989 r., jeżeli w tym czasie nastąpiło przeniesienie posiadania.

Następnie Sąd wskazał, że w sprawie brak podstaw, aby stwierdzić, że Skarb Państwa pozostawał w dobrej wierze w chwili wybudowania urządzeń przesyłowych i rozpoczęcia korzystania z nich. Nie ma bowiem dowodu na to, że pobudowanie spornej linii nastąpiło zgodnie z prawem. Nie ma także dowodu na to, że na posadowienie urządzeń na spornej działce uzyskano zgodę poprzednich właścicieli.

Wobec istnienia pozostałych wskazanych wyżej przesłanek zasiedzenia przyjął Sąd, że zasiedzenie służebności odpowiadającej treści służebności przesyłu nastąpiło z dniem 2 października 1982 r. na rzecz Skarbu Państwa, według 20-letniego terminu zasiedzenia w złej wierze obowiązującego w ówczesnym stanie prawnym. Sąd podkreślił, że pozwanemu nie można zaliczyć okresu posiadania przez poprzednika, jeśli poprzednik wcześniej już nabył ją przez zasiedzenie. W konsekwencji – w ocenie Sądu – pozwany winien wykazać, że doszło do przeniesienia ze Skarbu Państwa na jej rzecz ograniczonego prawa rzeczowego.

W okolicznościach niniejszej sprawy brak podstaw do przyjęcia, że z dniem utworzenia Zakładu (...) przeszła na niego z mocy prawa nabyta przez Skarb Państwa służebność. Przepis art. 245[1] k.c. stanowi bowiem, że do przeniesienia ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości potrzebna jest umowa między uprawnionym a nabywcą oraz – jeżeli prawo jest ujawnione w księdze wieczystej –wpis do tej księgi, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Pozwany wskazując na nabycie służebności nie przedstawił żadnego dowodu potwierdzającego tę okoliczność. Przede wszystkim brak umowy zawartej pomiędzy Skarbem Państwa a poprzednikiem prawnym pozwanego.

Tym samym uznał Sąd, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwala przyjąć, że nabyta ewentualnie od Skarbu Państwa przez przedsiębiorstwo państwowe Zakład (...) służebność gruntowa obciążająca sporną nieruchomość przeszła następnie na kolejnych poprzedników prawnych pozwanego i na niego samego drogą sukcecji generalnej. Pozwany zatem nie nabył służebności gruntowej o treści służebności przesyłu, a przy ponownym liczeniu terminu posiadania nie upłynęło jeszcze 30 lat.

Zatem powódka zasadnie domagała się wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z jej gruntu. Wobec tego Sąd na podstawie art. 225 w zw. z art. 224 § 2 kc w. zw. z art. 230 kc zasądził od pozwanej na rzecz powódki z tego tytułu za okres korzystania od dnia 29 czerwca 1997 roku do dnia 29 czerwca 2007 roku kwotę w wysokości obliczonej przez biegłego w sprawie. Wysokość wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy przez posiadacza powinna odpowiadać kwocie, jaką posiadacz musiałby zapłacić właścicielowi, gdyby jego posiadanie opierało się na prawie. W tym stanie rzeczy Sąd zasądził na rzecz powódki od pozwanego kwotę 4.200 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 29 września 2010 r. do dnia zapłaty, oddalające jednocześnie powództwo w pozostałym zakresie. O odsetkach orzekł natomiast na podstawie art. 481 k.c. w związku z art. 455 k.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 108 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c., zaś o kosztach sądowych postanowił w myśl art. 11 ust. 1 i 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z 1967 r. w zw. z art. 149 ust. 1 obowiązującej ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Apelację od wyroku złożył pozwany zarzucając Sądowi pierwszej instancji błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że pozwany nie udowodnił przeniesienia służebności, naruszenie przepisów prawa materialnego, a to 6 k.c. poprzez przyjęcie, że pozwany nie dowiódł swojego prawa wynikającego z upływu czasu polegającego na nabyciu służebności, art. 245[1] k.p.c. poprzez jego nieprawidłowe zastosowanie polegające na przyjęciu, że przy sukcesji generalnej polegającej na przeniesieniu przedsiębiorstwa w całości na określone podmioty konieczne jest zawarcie umowy do celem przeniesienia służebności, art. 292 k.c. poprzez jego nieprawidłowe zastosowanie i pominięcie udowodnionych przesłanek nabycia przez zasiedzenie służebności oraz art. 305[3] k.c. poprzez jego niezastosowanie i pominięcie, że przeniesienie służebności następuje wraz z przeniesieniem własności urządzeń przesyłowych. Pozwany nadto zarzucił obrazę przepisów prawa procesowego w postaci: art. 230 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, bowiem powódka nie przeczyła nigdy istnieniu urządzeń przesyłowych na jej gruncie, art. 232 k.p.c. poprzez przyjęcie za nieudowodnione przesłanek nabycia przez zasiedzenie służebności, art. 233 § 1 k.c. poprzez jego nieprawidłowe zastosowanie, w szczególności poprzez zaniechanie rozważenia dowodów dotyczących przeniesienia stosownej służebności oraz art. 316 k.p.c. poprzez wydanie wyroku opartego o błędną ocenę materiału dowodowego. Wskazując na powyższe pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki kosztów procesu za obie instancje. Ewentualnie domagał się uchylenia wyroku w zakresie punktów 1, 3, 4 i 5 i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji z pozostawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach.

W odpowiedzi na powyższą apelację powódka wniosła o jej oddalenie oraz o zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.

Apelację wywiodła także powódka zarzucając Sądowi pierwszej instancji naruszenie art. 358[1] § 3 k.c. w zw. z art. 363 § 2 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i przyjęcie, że od 1997 r. nastąpiła istotna zmiana siły nabywczej pieniądza oraz że wysokość wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości nie powinna być ustalana według cen z chwili orzekania. Nadto powódka zarzuciła obrazę art. 11 ust. 3 ustawy z 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 149 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz art. 102 k.p.c. poprzez ich niezastosowanie. Wskazując na powyższe powódka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w części poprzez zasądzenie od pozwanego na jej rzecz dalszej kwoty 1.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 29 września 2010 r. d o dnia zapłaty, odstąpienie od obciążania powódki kosztami procesu oraz zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu od pozwanego.

Pozwany w odpowiedzi na apelację powódki wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego jest zasadna. Uzasadnienia nie znajduje natomiast apelacja powódki.

Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne w sprawie, bez przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów, które to ustalenia Sąd odwoławczy w całości akceptuje i przyjmuje za podstawę także własnego rozstrzygnięcia. Nie sposób natomiast zaakceptować wniosków natury prawnej w zakresie braku przejścia ograniczonego prawa rzeczowego tj. służebności odpowiadającej swoją treścią służebności przesyłu.

Podkreślić należy, że Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił, że na nieruchomości stanowiącej obecnie własność powódki znajduje się napowietrzna energetyczna linia wysokiego napięcia 110kV wraz ze słupem kratowym, która oddana została do użytku w dniu 5 października 1962 r. i była zarządzana przez przedsiębiorstwo państwowe. Trafnie przy tym Sąd pierwszej instancji uwzględnił, biorąc pod uwagę obowiązującą w ówczesnych stosunkach cywilnych zasadę jednolitego funduszu własności państwowej, podniesiony przez pozwaną zarzut zasiedzenia przez Skarb Państwa służebności gruntowej odpowiadającej swej treści służebności przesyłu, słusznie przyjmując, że zasiedzenie nastąpiło z dniem 5 października 1982 r. Podzielić należy pogląd, że Skarb Państwa nie pozostawał w dobrej wierze w chwili wybudowania urządzeń przesyłowych, wobec tego uzasadnione było przyjęcie dłuższego terminu zasiedzenia, wynoszącego 20 lat, według treści art. 172 k.c. w brzmieniu sprzed 1 października 1990 r.

W tym miejscu zaznaczyć wypada, że nie ulega obecnie wątpliwości, iż przed ustawowym uregulowaniem służebności przesyłu (art. 305[1] – 305[4] k.c.) dopuszczalne było nabycie w drodze zasiedzenia służebności odpowiadającej swoją treścią tej właśnie służebności. Pozwany zaś miał prawo podnieść w toku niniejszego procesu o zapłatę zarzut zasiedzenia, bez konieczności ustalania tego faktu we właściwym postępowaniu nieprocesowym o zasiedzenie, jako przesłankę rozstrzygnięcia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12.12.2008 r., II CSK 389/08, LEX nr 484715).

Zarzuty zawarte w apelacji pozwanego, która musiała skutkować zmianą zaskarżonego wyroku, zarówno te dotyczące naruszenia przepisów prawa materialnego, jak i naruszenia przepisów prawa procesowego, w istocie sprowadzały się do stwierdzenia, że Sąd pierwszej instancji nieprawidłowo uznał, że pozwany na skutek przekształceń podmiotowych jakie miały miejsce od 1989 r. nie nabył przedmiotowej służebności, którą na skutek zasiedzenia w 1982 r. nabył Skarb Państwa. Tak sformułowana apelacja okazała się uzasadniona. Sąd Rejonowy na kanwie prawidłowych ustaleń doszedł do nieuprawnionego wniosku, że w sprawie nie można skutecznie wywodzić przeniesienia służebności o treści służebności przesyłu w odniesieniu do nieruchomości powódki, albowiem brak umowy pomiędzy uprawnionym a nabywcą w tym zakresie.

Sporny słup wraz z napowietrzną linią energetyczną, zgodnie z art. 49 k.c., były częścią składową przedsiębiorstwa państwowego Zakładów (...), prowadzącego Zakład (...) /k.183/. Zarządzeniem Ministra Przemysłu z dnia 16 stycznia 1989 r. nr(...)przedsiębiorstwo to zostało podzielone na poszczególne zakłady, między innymi na przedsiębiorstwo państwowe Zakład (...) w B. /k.184-186/, który następnie w dniu 29 lipca 1993 r. został przekształcony w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa pod nazwą Zakład (...) Spółka Akcyjna /k.190-196/. (...) S.A. z siedzibą w P., która powstałą w drodze przekształcenia na podstawie prawa handlowego państwowego Zakładu (...) w spółkę akcyjną, przejęła między innymi spółkę Zakład (...), co nastąpiło na podstawie art. 494 k.s.h. poprzez przeniesienia całego majątku tej spółki /k.203-208/. Na mocy aktu notarialnego z dnia 30 czerwca 2007 r. (...) S.A. zbyła całość składników majątkowych i niemajątkowych, w tym prawa własności ruchomości związanych z prowadzeniem działalności w zakresie dystrybucji energii elektrycznej: linii kablowych i napowietrznych, sieci dystrybucyjnych oraz zespołów elektroenergetycznych, stacji i rozdzielni energetycznych i transformacji, na rzecz (...) Sp. z o.o. w P. – czyli pozwanego /k.209-242/, jednakże okoliczność ta zgodnie z art. 192 pkt 3 k.p.c. nie miała wpływu na dalszy bieg sprawy.

Z powyższego wynika, że nie ma podstaw do czynienia rozróżnienia tego rodzaju, że w chwili podziału Zakładów (...) i utworzenia Zakładu (...), na podmiot ten nie przeniesiono nabytej przez Skarb Państwa służebności o treści służebności przesyłu. Istotnie w treści zarządzenia Ministra Przemysłu z dnia 16 stycznia 1989 r. ogólnie wskazano, że nowoutworzonemu podmiotowi przydziela się składniki mienia powstałe z podziału, jednakże właśnie z racji ogólnego charakteru tej formuły wyłączanie z niej uprawnień rzeczowych nie wydaje się być uzasadnione, a konieczność zawierania dodatkowych umów między uprawnionym a nabywcą nieuprawniona, tym bardziej, że utworzony podmiot przejął na własność przedmiotową linię energetyczną, a także słup posadowiony na nieruchomości powódki i tym samym objął je w posiadanie, czego nikt nie kwestionował. Wobec tego przychylić należy się do stanowisko pozwanego, że Sąd Rejonowy niezasadnie zastosował w sprawie art. 245[1] k.c.

Dalsze przekształcenia skutkowały tym, że pozwany stał się właścicielem przedmiotowej linii napowietrznej na skutek przejęcia spółki Zakład (...) S.A. poprzez połączenie polegające na przeniesieniu całego majątku tej spółki na pozwanego (art. 492 § 1 pkt 1 k.s.h.). Zatem pozwany w myśl art. 494 k.s.h. wstąpił z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejmowanej, zarówno znane jak i nieznane w chwili połączenia. Skoro zatem w zakres praw przysługujących jednoosobowej spółce Skarbu Państwa, jaką był Zakład (...) S.A., wchodziła przedmiotowa służebność o treści służebności przesyłu, to nie ulega wątpliwości, że na skutek dokonanego przejęcia prawo to nabył pozwany.

Wobec tego stwierdzić należy, że na skutek zaistniałych przekształceń pozwany stał się podmiotem uprawnionym ze służebności gruntowej na nieruchomości powódki, nabytej poprzez zasiedzenie przez Skarb Państwa w 1982 r.

Zatem apelacja pozwanego, pomimo tego, że nie wszystkie zarzuty w niej zawarte były zasadne, albowiem Sąd Rejonowy uwzględnił przecież zarzut zasiedzenia służebności na rzecz Skarbu Państwa, tylko nie dopatrzył się podstaw do stwierdzenia, że obecnie pozwany jest podmiotem uprawnionym z tej służebności, przyniosła oczekiwany przez skarżącego skutek polegający na zmianie wyroku i oddaleniu powództwa. Skoro pozwany nabył przedmiotową służebność żądanie zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości nie jest uzasadnione.

W konsekwencji apelacja powódki była niezasadna. Wyżej przestawione wywody musiały skutkować tym, że zarzuty w niej zawarte nie mogły zostać uwzględnione. Skoro Sąd Okręgowy uznał, że zapłata tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z gruntu w ogóle się nie należy, to tym samym nie było podstaw do rozważenia zarzutu naruszenia art. 358[1] § 3 k.c. w zw. z art. 363 § 2 k.p.c. odnoszącego się do tego, że Sąd Rejonowy zasądził dochodzone wynagrodzenia w nieadekwatnej kwocie.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok: w punkcie 1 w ten sposób, że powództwo oddalił, w punkcie 3 w ten sposób, że zasądził od powódki na rzecz pozwanego kwotę 6.417 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w punkcie 4 i 5 w ten sposób, że punkty te uchylił (punkt I), zaś na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację powódki (punkt II).

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 k.p.c. zasądzając od powódki na rzecz pozwanego kwotę 510 zł tytułem zwrotu kosztów postępowanie apelacyjnego, na którą składają się następujące kwoty: 300 zł – wynagrodzenie pełnomocnika (§ 12 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu – t.j. Dz. U. 2013 r., poz. 490) oraz 210 zł – opłata od apelacji (punkt III).

Jednocześnie, w oparciu o § 12 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 2 w zw. z § 2 ust. 3 powyższego rozporządzenia, Sąd Okręgowy przyznał od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Bydgoszczy na rzecz radcy prawnegom. J.kwotę 73,80 zł wraz z podatkiem od towarów i usług, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej powódce z urzędu w postępowaniu apelacyjnym (punkt IV).