Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

Powód – (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. żądała zasądzenia od A. W. kwoty 5.394,68 zł wraz ze stosownymi odsetkami. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że sprzedał pozwanej materiały budowlane o łącznej wartości 6.234,14 zł , które w imieniu pozwanej materiały zamawiał jej pełnomocnik J. K.. Powód podał, że pozwana nie uregulowała swojego zadłużenia. Dnia 20 sierpnia 2012r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy wydał w niniejszej sprawie nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym zgodny z żądaniem pozwu. Od tego nakazu pozwana wniosła sprzeciw, zaskarżając nakaz w całości. W uzasadnieniu pozwana stwierdziła, że nie zamawiała i nie zakupiła od powoda materiałów budowlanych i odesłała wszystkie faktury. Podała, że od 01.01.2012r. do 18.06.2012r. jej działalność gospodarcza była zawieszona, w tym okresie zostało również zawieszone udzielone J. K. pełnomocnictwo. Ponadto podała, że na rzecz powoda nie regulowała żadnych płatności

Sąd Rejonowy ustalił , iż pozwana prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą (...). W dniu 2 listopada 2002 r. pozwana udzieliła J. K. pełnomocnictwa do prowadzenia i zarządzania swoim przedsiębiorstwem oraz do występowania w jej imieniu przed wszystkimi władzami, instytucjami, osobami fizycznymi , organami administracji i przedsiębiorstwami oraz do składania wszelkich oświadczeń, wniosków, wyjaśnień i zapewnień. W dniu 27.12.2011 r. pozwana wypowiedziała pełnomocnictwo udzielone J. K.. W dniu 01.01.2012r. pozwana zawiesiła prowadzona działalność gospodarczą. Działalność podjęła ponownie w dniu 18.06.2012r. W marcu 2012 r. pozwana otrzymała od P. H. propozycję wykonania remontu polegającego na wymianie dachu i dociepleniu należącego do niego budynku. (...) budowlane potrzebne do realizacji remontu miał dostarczyć P. H. a robotami miał kierować J. K.. W okresie kwietnia i maja 2012 r. J. K. wraz z P. H. dokonywali zakupów w hurtowni powoda znajdującej się na terenie I.. Przed rozpoczęciem współpracy J. K. przedłożył pracownikom powoda pełnomocnictwo udzielone mu w 2002 r. przez pozwaną i oświadczył, że działa w jej imieniu. Pozwana nie wiedziała o dokonywanych przez J. K. zakupach i nie wyrażała na nie zgody. W związku z dokonywanymi sprzedażami materiałów budowlanych powód obciążył pozwaną następującymi fakturami VAT na łączną kwotę 6.234,14 zł. Z kwoty tej P. H. zapłacił na rzecz powoda 839,46 zł. Wszystkie wyżej wymienione faktury powód dostarczył pozwanej. Pozwana w dniu 26.06.2012r. poinformowała powoda, że nie dokonywała zakupów w hurtowni powoda i odesłała wszystkie doręczone jej faktury.

Sąd Rejonowy , ustalając stan faktyczny , oparł się między innymi w całości na zeznaniach E. A. (k.191-192), Ż. S. (k.236-237), P. H. (k.192-193) i w części J. K. (k. 309-310). Sąd nie dał jedynie wiary świadkowi J. K., iż nie dokonywał zakupów w hurtowni powódki. Przeciwko ich prawdziwości świadczył fakt, że przedłożył powodowi pełnomocnictwo udzielone mu przez pozwaną a gdyby nie miał dokonywać zakupów, to nie byłoby potrzeby przedstawiania tego dokumentu. Nadto z treści zeznań Ż. S., E. A. i P. H. wynikało, że J. K. kupował materiały budowane w hurtowni powoda. Poza tym J. K. podpisał się pod niektórymi fakturami i dokumentami WZ wystawionymi przez powoda, co świadczy o jego zaangażowanie w dokonywanie zakupów.

Sąd Rejonowy zważył, iż powód dochodził należności za materiały budowlane , które zakupił J. K., powołując się na pełnomocnictwo udzielone mu przez pozwaną. Pozwana w treści sprzeciwu podniosła, że nie zamawiała u powoda żadnych towarów. Wobec treści sprzeciwu wniesionego przez pozwaną rolą powoda było wykazanie, że to z pozwaną zawarł umowy sprzedaży materiałów budowlanych. Powód nie przedstawił jednak żadnych dowodów, które potwierdzałyby zasadność jego powództwa. Jednocześnie pozwana wykazała, że w dniu 27.12.2011 r. wypowiedziała pełnomocnictwo J. K. a ten okoliczność tę potwierdził w swoich zeznaniach. W tej sytuacji sąd uznał, że J. K. nie był upoważniony do kupowania w imieniu pozwanej jakichkolwiek towarów.

Stosownie do treści art. 103 § 1 kc jeżeli zawierający umowę jako pełnomocnik nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres , ważność umowy zależy od jej potwierdzenia przez osobę, w której imieniu umowa została zawarta. W braku potwierdzenia (§ 3 art. 103 kc) ten, kto zawarł umowę w cudzym imieniu obowiązany jest do zwrotu tego, co otrzymał od drugiej strony w wykonaniu umowy oraz do naprawienia szkody, którą druga strona poniosła przez to, że zawarła umowę, nie wiedząc o braku umocowania lub o przekroczeniu jego zakresu. Z treści przytoczonych przepisów wynika, że umowa zawarta przez fałszywego pełnomocnika jest nieważna, chyba, że osoba, w której imieniu pełnomocnik działał potwierdzi jej ważność. W niniejszej sprawie pozwana nie potwierdziła ważności umów zawartych przez powoda z J. K.. Są one zatem w myśl art. 103 § 1 k.c. nieważne. Skutkiem tego Sąd Rejonowy nie mógł zasądzić na rzecz powoda dochodzonego roszczenia i oddalił powództwo. Na podstawie art. 83 ust. 2 w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. 98 § 1 i 3 kpc i art. 99 kpc sąd nakazał pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Bydgoszczy kwotę 129,60 zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa, związanych ze zwrotem kosztów podróży świadków.

Apelację od powyższego wyroku złożyła powódka , zarzucając w szczególności naruszenie art. 233 § 1 kpc poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów , braku wszechstronnego rozpatrzenia i rozważenia materiału dowodowego a także sprzeczności ustaleń Sądu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym. Powódka zarzuciła też naruszenie art. 103 § 1 kc poprzez jego zastosowanie i naruszenie art. 105 kc poprzez jego niezastosowanie , wskazując iż w niniejszej sprawie pozwana wypowiedziała wcześniej udzielone pełnomocnictwo. W takiej sytuacji zastosowanie ma przepis art. 105 kc , który reguluje właśnie przypadki związane z wygaśnięciem dotychczasowego pełnomocnictwa. W związku z powyższym powódka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości a także zasądzenie kosztów procesu ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Pozwana w odpowiedzi na apelację wniosła o jej oddalenie.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Apelacja okazała się uzasadniona.

W szczególności dotyczy to naruszenia art. 105 kc poprzez jego niezastosowanie i błędne przyjęcie przez Sąd Rejonowy , iż w niniejszej sprawie mamy do czynienia z zawarciem umowy poprzez osobę działającą bez umocowania. Zgodnie z tym przepisem , jeżeli pełnomocnik po wygaśnięciu umocowania dokona w imieniu mocodawcy czynności prawnej w granicach pierwotnego umocowania, czynność prawna jest ważna, chyba że druga strona o wygaśnięciu umocowania wiedziała lub z łatwością mogła się dowiedzieć. Jak słusznie wskazał apelujący , w sytuacji gdy pełnomocnictwo zostało przez pozwaną wcześniej udzielone J. K. a następnie wypowiedziane , niewątpliwie mamy do czynienia z sytuacją dokonania czynności w granicach pierwotnego umocowania już po jego wygaśnięciu. Jak się bowiem wskazuje w doktrynie , przepis art. 105 k.c. znajduje zastosowanie wówczas, gdy pełnomocnictwo istniało, czyli zostało udzielone i było ważne, jednakże następnie pierwotne umocowanie wygasło i w konsekwencji aktualnie pełnomocnik działa bez umocowania w tym zakresie. Przepis ten reguluje więc szczególny przypadek fałszywego pełnomocnika, który wprawdzie dokonuje czynności prawnej bez umocowania bądź z przekroczeniem zakresu umocowania, jednakże w okresie poprzedzającym dokonanie tej czynności był umocowany i czynność ta mieściła się w granicach tego umocowania. W zakresie uregulowanym w art. 105 k.c. nie stosuje się więc art. 103 k.c., dotyczącego działania przez rzekomego pełnomocnika bez umocowania lub z przekroczeniem jego granic, jednakże bez uprzedniego istnienia umocowania, pierwotnie obejmującego dokonanie danej czynności prawnej ( por. K. Kopaczyńska-Pieczniak , komentarz do art. 105 kc , WKP 2012 ). W tej sytuacji zasadą jest ważność czynności prawnej. Ciężar udowodnienia okoliczności, że druga strona wiedziała lub z łatwością mogła się dowiedzieć o wygaśnięciu umocowania, spoczywa na osobie, która powołuje się na nieważność. Biorąc pod uwagę , iż pełnomocnictwo udzielone przez pozwaną obejmowało m. in. prowadzenie i zarządzanie przedsiębiorstwem oraz do występowania w imieniu pozwanej przed wszystkimi władzami, instytucjami, osobami fizycznymi , organami administracji i przedsiębiorstwami, nie ulega kwestii że J. K. działał w granicach pierwotnego umocowania. Zdaniem Sądu Okręgowego zaś pozwana nie udowodniła , iż powód wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć o wygaśnięciu umocowania. W szczególności nie ma tu decydującego znaczenia podnoszony przez pozwaną fakt zawieszenia przez nią działalności gospodarczej od 1 stycznia 2012 r. Należy w szczególności zwrócić uwagę na treść art. 14 a ust. 4 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Zgodnie z tym przepisem przedsiębiorca w okresie zawieszenia działalności gospodarczej m. in. ma prawo wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów a także osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej. Tak więc zawieszenie działalności gospodarczej nie musi być równoznaczne z zaprzestaniem przez przedsiębiorcę wykonywania wszelkich czynności związanych z działalnością. Nie oznacza też automatycznego wygaśnięcia pełnomocnictw. Należy zauważyć , iż jak stwierdził to Sąd Rejonowy , zawieszenie działalności przez pozwaną nie przeszkodziło jej w przyjęciu zlecenia wykonania prac remontowych. W takiej sytuacji kiedy J. K. legitymował się stosownym pełnomocnictwem od pozwanej i składał zamówienia związane z działalnością gospodarczą faktycznie wykonywaną przez pozwaną , powód nie miał podstaw aby przypuszczać , że to pełnomocnictwo wygasło , tym bardziej że – jak ustalił Sąd Rejonowy – niektórym pracownikom powoda wiadomo było , iż J. K. jest życiowym partnerem pozwanej. Pozwana w żaden sposób nie udowodniła , iż powód z łatwością mógł się dowiedzieć o wygaśnięciu umocowania dla J. K.. Potwierdza to chociażby fakt trudności w skontaktowaniu się z pozwaną , o czym zeznała świadek E. A. ( k-192 ). Nie wiadomo zatem w jaki sposób powód w takiej sytuacji miał się dowiedzieć o wygaśnięciu pełnomocnictwa.

Należy zatem przyjąć , iż czynności zdziałane przez J. K. były ważne i pozwana jest obowiązana do regulowania zobowiązań w ten sposób zaciągniętych wobec powoda. Skutkowało to koniecznością zmiany zaskarżonego wyroku i zasądzeniem w całości dochodzonego przez powódkę roszczenia ( art. 386 § 1 kpc ). Stosownie do art. 98 i 99 kpc należało też zmienić zaskarżone orzeczenie w zakresie dotyczącym kosztów procesu. Pozwana przegrała proces , jest zatem zobowiązana do zwrotu kosztów procesu za I instancję poniesionych przez powódkę w postaci kosztów zastępstwa procesowego – 617 zł oraz opłaty od pozwu – 250 zł. Na podstawie art. 83 ust. 2 w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. 98 § 1 i 3 kpc i art. 99 kpc sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok także w zakresie kosztów należnych Skarbowi Państwa w ten sposób , że nakazał pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Bydgoszczy kwotę 129,60 zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa, związanych ze zwrotem kosztów podróży świadków.

Również na podstawie art. 98 i 99 kpc pozwaną – jako przegrywającą postępowanie odwoławcze – obciążono kosztami powoda za II instancję w łącznej wysokości 550 zł ( 250 zł tytułem opłaty od apelacji i 300 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego ).