Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 marca 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 12 marca 2015 r. w Gliwicach

sprawy (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

w G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

przy udziale zainteresowanych E. W. i R. W.

o podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne

na skutek odwołania (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 23 kwietnia 2013 r. nr (...)

1.  zmienia częściowo zaskarżoną decyzję, w ten sposób, że stwierdza, iż do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe i zdrowotne E. W. podlegającego ubezpieczeniu jako pracownik u płatnika składek nie podlega wliczeniu przychód z tytułu umowy o dzieło zawartej pomiędzy płatnikiem a R. W. za okres od kwietnia 2011 roku do lipca 2011 roku;

2.  oddala odwołanie w pozostałej części.

(-) SSO Mariola Szmajduch

VIII U 1543/13

UZASADNIENIE

Decyzją nr (...) z dnia 23 kwietnia 2013r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. stwierdził, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe i zdrowotne E. W. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika składek (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. za miesiące grudzień 2006r., kwiecień 2007r., grudzień 2007r. oraz w okresie od kwietnia 2008r. do kwietnia 2012r. kształtuje się w kwotach wymienionych szczegółowo w/w decyzji. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że w trakcie kontroli organ rentowy ustalił, że w powyższym okresie płatnik składek deklarował składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe oraz ubezpieczenie zdrowotne od błędnej podstawy wymiaru składek. Wobec niezłożenia przez płatnika składek korygujących raportów imiennych za E. W. do dnia wydania decyzji, organ rentowy z urzędu ustalił podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł płatnik składek - (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G.. Odwołujący wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji, podnosząc w pierwszej kolejności, że organ rentowy w decyzji nie sprecyzował, jakie świadczenia zwiększają podstawę wymiaru składek, wobec czego nie może on skonkretyzować swojego stanowiska. Opierając się jednak na przedmiocie kontroli ZUS skarżący zarzucił, że organ rentowy w sposób nieuprawniony zwiększył podstawę wymiaru składek. W jego ocenie brak jest podstaw do przyjęcia, że należy uwzględniać w podstawie wymiaru składek zatrudnionych pracowników wydatki poniesione przez pracodawcę z tytułu zapłaty firmie ubezpieczeniowej składek za ubezpieczanie pracowników zatrudnionych pod ziemią w kopalni. Odwołująca spółka wskazała, że obowiązek ubezpieczenia pracowników pracujących pod ziemią wynika wprost z przepisów i obciąża on pracodawcę. Nadto płatnik składek wypłacił tzw. bony towarowe z okazji Ś. Wielkanocnych i Świąt Bożego Narodzenia z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Ponadto odwołujący wniósł o zawszenie postępowania, z uwagi na toczące się postępowanie przed tut. Sądem w sprawie o sygn. VIII U 947/11, której przedmiotem jest ustalenie zaległości z tytułu składek wobec ZUS.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie i wskazał, że w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne nie uwzględniono przychodów osiągniętych przez E. W. z tytułu kosztów opłacania przez zakład pracy składek z tytułu zawartej z dniem 1 marca 2008r. umowy grupowego ubezpieczenia na życie z (...) Spółka Akcyjna. Płatnik składek opłacał składki z tego tytułu w całości z własnych środków. W związku z powyższym zdaniem organu rentowego opłacone przez spółkę raty polisy stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Nadto płatnik składek wypłacił bony towarowe w grudniu 2006r. oraz w grudniu i kwietniu 2007r. z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych, gdzie zasadniczym kryterium uzasadniającym przyznawanie świadczeń był staż pracy, wobec czego brak podstaw do wyłączenia ich z podstawy naliczania składek na ubezpieczenia społeczne. Płatnik składek zawarł także umowę o dzieło z synem ubezpieczonego – R. W.. Umowa o działo była zawarta dla pozoru, a R. W. nie wykonywał pracy i nie otrzymywał wynagrodzenia. Wynagrodzenie było w istocie wypłacane E. W. i powinno zwiększać podstawę wymiaru składek na jego ubezpieczenia. Organ rentowy wniósł nadto o oddalenie wniosku odwołującej spółki o zawieszenie postępowania, bowiem zdaniem ZUS sprawa o sygn. VIII U 947/11 tocząca się przed tut. Sądem nie pozostaje w związku z niniejszą sprawą i nie ma wpływu na jej rozstrzygniecie.

Zainteresowani E. W. i R. W. nie zajęli stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Płatnik składek jako pracodawca zawarł w dniu 29 lutego 2008r. z (...) Zakładem (...) na (...) Spółka Akcyjna w W. umowę grupowego ubezpieczenia na życie dla zatrudnionych przez niego pracowników. Zakres ubezpieczenia obejmuje między innymi: śmierć ubezpieczonego spowodowaną wypadkiem przy pracy, wypadkiem komunikacyjnym, śmierć małżonka, dziecka, trwały uszczerbek na zdrowiu spowodowany nieszczęśliwym wypadkiem, przy czym ochrona ubezpieczeniowa rozpoczęła się od dnia 1 marca 2008r. Umowa ubezpieczenia została zawarta na okres jednego roku z możliwością przedłużenia jej trwania. Pracodawca opłaca ubezpieczonym polisy ubezpieczeniowe na życie, których składki miesięczne wynoszą 49,90 zł za pracownika.

Na podstawie akt kontroli, w szczególności protokołu przesłuchania J. J., a także Prezesa Zarządu odwołującej spółki - (...), Sąd ustalił, że składki na ubezpieczenie grupowe na życie zatrudnionych pracowników były opłacane w całości przez pracodawcę, pracownik nie pokrywał tej składki nawet w części. Odwołująca spółka opłaca składki od marca 2008r. do dnia dzisiejszego. Co miesiąc jest przygotowywana lista pracowników objętych ubezpieczeniem, jednakże liczba ta nie jest stała, a zmienia się w zależności od liczby zatrudnionych przez odwołującą spółkę pracowników.

W wykazie osób podlegających ubezpieczeniu grupowemu w (...) S.A. w okresie wskazanym w zaskarżonej decyzji znajduje się również nazwisko zainteresowanego E. W.. Wykaz ten został sporządzony w toku postępowania kontrolnego w oparciu o przedłożone przez płatnika składek dokumenty.

Nadto ustalono, że płatnik składek w grudniu 2006 roku oraz w kwietniu i grudniu 2007 roku z okazji świąt wydawał E. W. bony towarowe. Były one przyznane z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Z regulaminu Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych wynika, iż zasadniczym kryterium uzasadniającym przyznanie ww. świadczeń miała być sytuacja materialna.

Na podstawie akt kontroli, w szczególności protokołu przesłuchania Prezesa Zarządu odwołującej spółki - (...) oraz pracownika spółki zatrudnionego na stanowisku specjalisty ds. zatrudniania ,kadr i wynagrodzeń J. J. Sąd ustalił, że podstawowym i jedynym kryterium przyznawania wysokości świadczeń był staż pracy u płatnika składek.

Zainteresowany E. W. był zatrudniony w odwołującej spółce na stanowisku sztygara mechanicznego i w 2002r przeszedł na emeryturę. Po tej dacie pracował jeszcze w (...) Sp. z o.o. w szczególności w okresie od kwietnia do lipca 2011r jako sztygar oddziałowy i z tego tytułu otrzymywał wynagrodzenie za pracę.

Synem E. W. jest R. W.. W dniu 10 marca 2011 roku zawarł on z (...) Sp. z o.o. umowę o dzieło. Przedmiotem umowy była weryfikacja stanu technicznego urządzeń sterujących w zakresie elektroniki i zabezpieczeń wiertnicy (...)1/1HT-14. Dzieło miało zostać wykonane do dnia 31 września 2011 roku za wynagrodzeniem w kwocie 8.400 zł brutto. Posiadał on kwalifikacje do wykonania dzieła – ukończył technikum górnicze na kierunku elektrycznym, z zawodu jest inspektorem ds. informatyzacji. Umowę o dzieło R. W. wykonywał po godzinach pracy w domu, a częściowo w warsztacie zlokalizowanym w (...) Sp. z o.o. Nie poświadczał obecności w pracy. R. W. wystawiał rachunki za wykonanie umowy. Wynagrodzenie z tytułu umowy o dzieło było przelewane na jego konto. Nie wystawiał on pokwitowania odbioru pieniędzy.

Sąd ustalił stan faktyczny w oparciu o dokumentację akt kontroli ZUS przeprowadzonej u płatnika składek, w szczególności o treść polisy (...) S.A. (k.319-320), wykazy pracowników podlegających grupowemu ubezpieczeniu wraz z informacją o wysokości składki (k.323-422) oraz na podstawie protokołu wyjaśnień Prezesa Zarządu odwołującej spółki - (...) składanych w toku kontroli ZUS (k.443-446), J. J. (k.423-426) oraz M. G. (k.2417-2422), regulaminu Funduszu Świadczeń Socjalnych (k.307-308), zasad przyznawania bonów towarowych oraz wykazu osób otrzymujących bony (k.309-318). Dokumenty te nie były kwestionowane ani w toku postępowania kontrolnego, ani w toku postępowania przed Sądem. Ponadto stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie umowy o dzieło z rachunkami (k.1529-1539 akt kontroli), zeznań świadka M. G. (k.64-64 a.s.), przesłuchania zainteresowanych: E. W. (k.64, k.101-101 a.s.) oraz R. W. (k.101v-102 a.s.).

Sąd ocenił powyższy materiał dowodowy jako kompletny i wiarygodny, a poprzez to mogący stanowić podstawę ustaleń faktycznych w sprawie.

Sąd pominął dowód z przesłuchania przedstawiciela odwołującej A. K., z uwagi na jego niestawiennictwo na kolejne terminy rozprawy.

Sąd zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie spór koncentrował się na przepisie § 2 ust. 1 pkt 32 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, zgodnie z którym podstawy wymiaru składek nie stanowią koszty opłacenia przez pracodawcę składek z tytułu zawartych umów ubezpieczenia na życie na rzecz pracowników.

Strona odwołująca stała na stanowisku, że brak jest podstaw do przyjęcia, że koszty składek na ubezpieczenie na życie pracowników, opłacane w całości przez pracodawcę, stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zainteresowanych, natomiast ZUS ocenił, że opłacone przez Spółkę składki na polisy na życie pracowników należy uznać za ich przychód, a tym samym wliczyć je do podstawy składek na ubezpieczenia społeczne.

Wobec powyższego spór wymagał rozstrzygnięcia czy w niniejszej sprawie wydatki poniesione przez odwołującą spółkę jako płatnika składek z tytułu zawartych polis grupowego ubezpieczenia na życie pracowników odwołującego, stanowią przychód pracowników, a zatem czy stanowią podstawę do oskładkowania.

Płatnik nie kwestionował wykazu osób objętych ubezpieczeniem grupowym, faktu opłacania składek z tytułu grupowego ubezpieczenia na życie za E. W. w sprawie, a także wysokości tej składki.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tj. Dz.U. z 2015 r., poz. 121) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników stanowi przychód, o którym mowa w art. 4 pkt 9 tej ustawy, czyli przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz.U. z 2012r., poz. 361 ze zm.). W myśl art. 12 ust. 1 tej ostatniej ustawy za przychody m.in. ze stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Na mocy art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2008r. Nr 164, poz. 1027 ze zm.) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Stosowanie do treści art. 21 ustawy systemowej, określenie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek oraz wyłączeń z tej podstawy niektórych rodzajów przychodów pozostawiono ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego do uregulowania w drodze rozporządzenia.

Wskazać należy więc na uregulowania zawarte w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. Nr 161, poz. 1106 ze zm.). § 1 tego rozporządzenia powtarza zasadę wyrażoną w art. 18 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. W § 2 zawarty jest natomiast katalog przychodów, które nie stanowią podstawy wymiaru składek.

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 32 powyższego rozporządzenia z podstawy wymiaru składek wyłączone są koszty opłacenia przez pracodawcę składek z tytułu zawartych lub odnowionych umów ubezpieczenia na życie na rzecz pracowników, dotyczących grup ryzyk 1 oraz 3-5 działu I wymienionego w załączniku do ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. z 1996 r. Nr 11, poz. 62 i z 1997 r. Nr 43, poz. 272, Nr 88, poz. 554, Nr 107, poz. 685, Nr 121, poz. 769 i 770 i Nr 139, poz. 934 oraz z 1998 r. Nr 115, poz. 1015), jeżeli umowy ubezpieczenia zostały zawarte lub odnowione przed dniem wejścia w życie ustawy o pracowniczych programach emerytalnych, a uprawnionym do otrzymania świadczenia nie jest pracodawca, jak również umowa ubezpieczenia w okresie przed osiągnięciem przez pracownika 60 lat albo wcześniejszym uzyskaniem przez niego uprawnień emerytalnych lub uprawnień do świadczeń rentowych z ubezpieczenia społecznego z tytułu niezdolności do pracy wyklucza: a) wypłatę kwoty stanowiącej wartość odstąpienia od umowy, b) możliwość zaciągania zobowiązań pod zastaw praw wynikających z umowy, c) wypłatę z tytułu dożycia wieku oznaczonego w umowie, jeżeli warunki umowy ubezpieczenia na życie są tak określone, że co najmniej połowa pracowników danego pracodawcy ma możliwość zostać objętą tym ubezpieczeniem, jednak do wysokości nie przekraczającej miesięcznie na osobę 7% bieżącej, przeciętnej miesięcznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, przypadającej na pracownika u danego pracodawcy.

Z kolei § 2 ust. 2 ww. rozporządzenia stanowi, iż wyłączeń z podstawy wymiaru składek, o których mowa w ust. 1 pkt 31 i 32, nie stosuje się do przychodów pracowników, którzy są uczestnikami programu emerytalnego prowadzonego na podstawie ustawy z dnia 22 sierpnia 1997r. o pracowniczych programach emerytalnych (Dz. U. z 2001 r. Nr 60, poz. 623), oraz do przychodów pracowników, którzy zostali objęci po dniu 21 września 2001 r. ubezpieczeniem, o którym mowa w ust. 1 pkt 31 i 32, zaś § 2 ust. 3 rozporządzenia stanowi, że wyłączeń z podstawy wymiaru składek, o których mowa w ust. 1 pkt 31 i 32, nie stosuje się do przychodów pracowników uzyskanych po dniu 31 grudnia 2004 r.

Analiza stanu faktycznego sprawy, w ocenie Sądu daje podstawę do przyjęcia stanowiska, że opłacenie przez pracodawcę składek z tytułu ubezpieczenia na życie w ramach zawartych umów grupowego ubezpieczenia stanowi przychód pracownika i w związku z powyższym podlega oskładkowaniu z tytułu ubezpieczeń społecznych.

Z przepisu z § 2 ust. 1 pkt 32 ww. rozporządzenia wynika bowiem, że wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dotyczyło wyłącznie umów zawartych lub odnawianych przed dniem wejścia w życie ustawy o pracowniczych programach emerytalnych tj. przed dniem 1 kwietnia 1999 r. Natomiast odwołująca spółka zawarła umowę grupowego ubezpieczenia na życie w dniu 1 marca 2008 r.

W grupowych umowach ubezpieczenia istnieje możliwość zmiany kręgu ubezpieczonych, a przede wszystkim możliwość przystąpienia do zawartej już umowy kolejnych ubezpieczonych. Przepis § 2 ust. 2 tego rozporządzenia umożliwia zwolnienie z oskładkowania kosztów opłacania przez pracodawcę składek z tytułu zawartych lub odnowionych przed 1 kwietnia 1999r., umów ubezpieczenia na życie, wyłącznie w stosunku do tych pracowników, którzy przystąpili do ubezpieczenia (objęci zostali ubezpieczeniem) do dnia 21 września 2001r. W konsekwencji przyjąć należy, że data 21 września 2001r. wynikająca z ust. 2 § 2 rozporządzenia z dnia 18 grudnia 1998 r. dotyczy wyłącznie przystąpienia pracownika do grupowej umowy ubezpieczenia (objęcia ubezpieczeniem), natomiast w stosunku do samych umów ubezpieczenia istotne znaczenie ma data jej zawarcia lub odnowienia ( zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 marca 2010r., sygn. II UK 132/09, LEX nr 583800).

Zgodnie również z ust. 3 § 2 rozporządzenia, od 31 grudnia 2004r. wyłączeń z podstawy wymiaru składek, o których mowa w ust. 1 pkt 32, nie stosuje się do przychodów pracowników uzyskanych po tej dacie.

Zatrudnieni pracownicy zostali objęci grupowym ubezpieczeniem na życie po dniu 21 września 2001r. oraz po 31 grudnia 2004r., a tym samym koszty składek na ubezpieczenie na życie pracowników stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, brak bowiem podstaw do wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, składek opłaconych przez pracodawcę za pracowników tytułem rat polis na życie.

Odnośnie zasadności wliczenia do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne kosztów opłacenia składek przez odwołującą Spółkę z tytułu umów ubezpieczenia na życie, Sąd uznał, że składki te zaliczyć należy do katalogu „innych nieodpłatnych świadczeń” w rozumieniu art. 12 ust. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Każda składka co do zasady wpłacana jest przez pracodawcę na rzecz pracownika i tym samym stanowi jego przychód.

Reasumując, nie zaszły przesłanki do wyłączenia opłaconych kwot z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, bowiem umowa ubezpieczenia na życie została zawarta po dniu 1 kwietnia 1999r. Tym samym opłacone przez skarżącą Spółkę składki na polisy na życie pracowników należy uznać za ich przychód, a tym samym podstawę składek na ubezpieczenia społeczne.

Wprawdzie zaskarżona decyzja faktycznie nie wskazuje jakie świadczenia otrzymane przez pracowników zatrudnionych przez odwołującą spółkę zwiększają podstawę wymiaru ich składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, to jednak strona odwołująca z uwagi na przedmiot kontroli ZUS-u miała świadomość, co jest przedmiotem decyzji, odnosząc się do nich krótko w odwołaniu, zastrzegając sobie jednak prawo do powoływania nowych twierdzeń i dowodów w toku postępowania. Organ rentowy ustosunkowując się do odwołania wyczerpująco omówił przedmiot zaskarżonej decyzji z powołaniem się na ustalony w toku kontroli stan faktyczny i przepisy prawne. Skarżąca spółka miała więc możliwość zapoznania się ze szczegółowym stanowiskiem organu rentowego i ustosunkowania się do niego.

W sprawie nie ma również zastosowania, na co zwrócił uwagę organ rentowy, wyłączenie z art. 24 ust 5 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o pracowniczych programach emerytalnych (tj. Dz.U. z 2014r., poz. 710), zgodnie z którym składka podstawowa opłacana w ramach programów działających na podstawie tej ustawy nie jest wliczana do wynagrodzenia stanowiącego podstawę ustalenia obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne. Program, w oparciu o który prowadzone były ubezpieczenia grupowe na życie pracowników odwołującej spółki, nie jest wpisany do rejestru programów prowadzanych zgodnie z powyższą ustawą i wydatki na grupowe ubezpieczenia pracowników na życie nie podlegają tej ustawie, co w konsekwencji powoduje brak podstaw do wyłączenia ich z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Przechodząc do oceny zasadności pominięcia przez odwołującą w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne przychodów ze stosunku pracy w postaci bonów towarowych wydawanych pracownikom z okazji świąt, Sąd uznał takie postępowanie za nieuprawnione. Z ustalonego stanu faktycznego wynika, że bony towarowe były wypłacane z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych, a nie na podstawie przepisów szczególnych - kart branżowych lub układów zbiorowych pracy.

Sąd stoi na stanowisku, iż przyznawanie ulgowych świadczeń i wysokość dopłat z funduszu powinny być uzależnione od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby korzystającej z funduszu. Przy ocenie sytuacji materialnej pracownika należy brać pod uwagę dochody pracownika, a także dochody członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie z pracownikiem.

Artykuł 8 ust. 1 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tj. Dz.U. z 2015r., poz. 111) wyraźnie powiązał zasady korzystania z ulgowych usług i świadczeń z sytuacją życiową, rodzinną i materialną osób uprawnionych. Jest to tzw. kryterium socjalne. Sprzeczne z ustawą jest więc wydatkowanie środków funduszu niezgodnie z zasadą ich przyznawania według kryterium socjalnego, to jest kryterium uzależniającego przyznawanie ulgowych usług i świadczeń wyłącznie od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z funduszu.

W przedmiotowej sprawie spółka wydawała bony towarowe z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych, a jedynym kryterium przyznawania i wysokości świadczenia był staż pracy u płatnika składek. W tej sytuacji, zdaniem Sądu bony towarowe nie podlegają wyłączeniu, o którym mowa w § 2 ust. 1 pkt 27 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. Nr 161, poz.1106 ze zm.) i stanowią przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym.

W zakresie oceny prawidłowości stanowiska organu rentowego odnośnie wliczenia do podstawy wymiaru składek za E. W. kwot uzyskanych z tytułu umowy o dzieło zawartej przez skarżącą z R. W., zdaniem Sądu brak podstaw do uwzględnienia w podstawie wymiaru składek za E. W. kwot uzyskanych z umowy o dzieło. Postępowanie dowodowe wykazało, że umowa o dzieło nie była zawarta dla pozoru w rozumieniu art. 83 § 1 k.c. i nie jest dotknięta innymi wadami powodującymi jej nieważność. R. W. zobowiązał się do wykonania dzieła na rzecz odwołującej i je wykonał. (...) Sp. z o.o. wypłaciła mu wynagrodzenie. Fakt wykonywania umów o dzieło potwierdził R. W.. Jego wyjaśnienia są przekonujące, a przy tym zgodne z wyjaśnieniami E. W. oraz zeznaniami świadka M. G.. Zainteresowany R. W. podał, że wykonywał czynności zgodne ze swoimi kwalifikacjami i wykształceniem, dzieło wykonywał w domu po godzinach pracy, a w siedzibie spółki pojawiał się tylko w razie konieczności dokonania oględzin. Organ rentowy nie zaoferował żadnych dowodów, z których wynikałoby, że konkretnie R. W. nie wywiązywał się z wykonywania zawartej umowy o dzieło, formułując ogólny wniosek o zawieraniu przez odwołującą fikcyjnych umów. Nawet jeżeli praktyka taka funkcjonowała wobec innych osób, to nie przesądza to jeszcze, że umowy o dzieło nie wykonywał również R. W.. Co do M. G., to w postępowaniu sądowym przesłuchana w charakterze świadka podała, że organ rentowy źle zrozumiał jej wypowiedź, że umowy o działo były fikcyjne. Świadek miała na myśli, że nie mogła kontrolować wykonywania umów o dzieło, gdyż wykonywane one były po jej godzinach pracy lub w domu. Nadto sprawa każdego zainteresowanego wymaga oddzielnej analizy i ogólne zeznania M. G. złożone w toku kontroli prowadzonej przez ZUS, nie mogą stanowić podstawy do ustalenia, że konkretnie R. W. zawarł umowę o dzieło dla pozoru. W tej sytuacji brak podstawy prawnej do uwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia za E. W. kwot uzyskanych przez R. W. z tytułu umowy o dzieło.

Sąd uznał także, iż brak jest podstaw do zawieszenia niniejszego postępowania. Postępowanie toczące się przed tut. Sądem pod sygnaturą VIII U 947/11, z uwagi na które niniejsze postępowanie miałoby zostać zawieszone, dotyczy odwołania od decyzji określającej stan zadłużenia płatnika składek, ustalony w oparciu o zaewidencjonowany na koncie płatnika na dzień wydania decyzji. Rozstrzygniecie w tej sprawie i ustalony stan zadłużenia na dzień wydania decyzji nie ma wpływu na niniejsze postępowanie, bowiem konieczność ewentualnej korekty stanu zadłużenia nie rzutuje na prawidłowość wydanej decyzji określającej stan zadłużenia, a ponadto biorąc pod uwagę deklaratoryjny charakter decyzji określającej stan zadłużenia, nie ma przeszkód do zmiany stanu zadłużenia w razie ujawnienia się okoliczność rzutujących na stan zaległości.

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. uwzględnił odwołanie w części dotyczącej wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne za E. W., kwot uzyskanych przez R. W. z tytułu umowy o dzieło i orzekł jak w punkcie 1 sentencji.

Odwołanie w zakresie wyłączenia z podstawy wymiaru składek za E. W. wartości składek na dodatkowe ubezpieczenia na życie i bonów towarowych Sąd oddalił na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

(-) SSO Mariola Szmajduch