Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 marca 2015 r.

Sąd Okręgowy w Elblągu I Wydział Cywilny

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Aleksandra Ratkowska

po rozpoznaniu w dniu 18 marca 2015r. w Elblągu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowo – akcyjnej w W.

przeciwko T. J.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku zaocznego Sądu Rejonowego w Ostródzie

z dnia 22 grudnia 2014 r., sygn. akt I C 1567/14

oddala apelację.

Sygn. akt I Ca 84/15

UZASADNIENIE

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowo – akcyjna z siedzibą w W. domagała się zasądzenia na swoją rzecz od pozwanego T. J. kwoty 3346,20 zł z ustawowymi umownymi w wysokości 4 krotności stopy lombardowej kredytu NBP od kwoty 2500 zł od dnia 1 lipca 2014 roku, do dnia zapłaty oraz z odsetkami ustawowymi od kwot 238 zł i 135 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Powód domagał się również zasądzenia kosztów zastępstwa procesowego.

Pozwany nie stawił się na rozprawę i nie złożył odpowiedzi na pozew.

Sąd Rejonowy w Ostródzie wyrokiem zaocznym z dnia 22 grudnia 2014r. oddalił powództwo z następującym uzasadnieniem:

Pozwany T. J. zawarł z firmą (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. w dniu 3 kwietnia 2013 roku umowę pożyczki o numerze (...) kwoty 1.500 zł. W dniu 9 kwietnia 2013 roku zmieniono warunki umowy, w ten sposób, że kwotę pożyczki podwyższono do 2.500 zł. Pożyczka została zaciągnięta na okres 30 dni od 3 kwietnia 2013 roku, a pożyczkobiorca z tytułu jej udzielenia zapłacić miał kwotę 238 zł prowizji. Pożyczkobiorca do dnia 3 maja 2013 roku miał zapłacić kwotę 2.738 zł, a w przypadku opóźnienia w spłacie pożyczkodawca miał możliwość naliczenia odsetek za zwłokę w wysokości czterokrotnej wysokości stopy kredytu lombardowego NBP. W umowie zastrzeżono, że pożyczkobiorca zostanie obciążony kwotą 35 zł za przesłanie pierwszego wezwania do zapłaty drogą pocztową po upływie 15 dni kalendarzowych od upływu terminu płatności. Za wysłanie drugiego wezwania do zapłaty po upływie 30 dni kalendarzowych od terminu spłaty, pożyczkobiorca miał być obciążony kwotą 45 zł, zaś za trzecie wezwanie, wysłane po upływie 45 dni od terminu spłaty, pożyczkobiorca miał zapłacić 55 zł.

(...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. skierowała do pozwanego trzykrotnie wskazując, że do zapłaty pozostaje cała kwota główna, prowizja, odsetki za nieterminową spłatę oraz opłaty za wezwania do zapłaty. W dniu 3 lipca 2014r. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. ponownie wezwała pozwanego do zapłaty wskazując kwotę zadłużenia 3.349,49 zł.

W dniu 30 listopada 2013 roku (...) Sp. z o.o. w W. zawarła ze spółką (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowo – akcyjną z siedzibą w W. umowę ramową 2002, a następnie pismem z dnia 19 grudnia 2013 roku, zawiadomiła spółkę (...) o zdarzeniu kredytowym braku zapłaty w odniesieniu do jej klientów (pożyczkobiorców) pomiędzy 30 listopada 2013 roku a 18 grudnia 2013 roku, kiedy to klienci (...) Sp. z o.o. nie spłacili swoich pożyczek w ciągu okresu dopuszczalnej zwłoki opisanego w Potwierdzeniu Transakcji.

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowo – akcyjna z siedzibą w W. dokonała zmiany statutu i obecnie działa pod firmą (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowo – akcyjna z siedzibą w W..

Powyższy stan faktyczny wynikał z przedłożonych dokumentów. Zgodnie z art.339§2kpc zasadą jest, że wydając wyrok zaoczny przyjmuje się za prawdziwe twierdzenie powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, jednak zasada ta nie ma charakteru bezwzględnego. Tego domniemania nie można było zastosować w niniejszej sprawie z uwagi na wątpliwości dotyczące nabycia przez powoda od (...) Sp. z o.o. w W. wierzytelności w stosunku do pozwanego.

Do Sądu Rejonowego w Ostródzie wpłynęło bowiem dość dużo pozwów (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowo – akcyjna z siedzibą w W., w których podstawę faktyczną roszczenia stanowiły umowy pożyczki, jakie pozwani zawarli z (...) Sp. z o.o. w W.. Powód wskazywał w pozwach, że wierzytelności w stosunku do pozwanych nabył w drodze cesji, lecz w sprawach rozpoznawanych przez Sąd w tym składzie, nie załączył żadnego dokumentu, z którego wynikałoby, że przedmiotem umowy pomiędzy nim a (...) były wierzytelności wynikające z konkretnych umów. Z tego powodu sad zobowiązał profesjonalnego pełnomocnika powoda, aby przedstawił dokumenty, z których wynikać będzie, że nabył w drodze cesji wierzytelność w stosunku do pozwanego, pod rygorem uznania, że twierdzenia powoda o okolicznościach faktycznych budzą wątpliwości. Z dołączonej przez stronę powodową umowy ramowej 2002 z dnia 30 listopada 2013 roku zawartej pomiędzy (...) a firmą (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowo- akcyjna nie wynika, iż jej przedmiotem jest zbycie wierzytelności przysługującej (...) Finanse Sp. z o.o. względem pozwanego. Umowa ta określa pojęcie „zdarzenia kredytowego”, jednak w ocenie Sądu, nie dokonuje ona w istocie przeniesienia wierzytelności na inny podmiot. Nawet gdyby przyjąć odmienny pogląd, to brak jest szczegółowego określenia jakie wierzytelności pieniężne były ewentualnie przenoszone na powodową spółkę. Umowa ramowa w żaden sposób nie identyfikuje i nie indywidualizuje w sposób dostateczny przedmiotu przelewu, podobnie jak zawiadomienie o zdarzeniu kredytowym. W piśmie tym mowa jest o niespłaceniu pożyczek w okresie od 30 listopada do 18 grudnia 2013r., kiedy to klienci nie spłacili pożyczek w ciągu okresu dopuszczalnej zwłoki. Pożyczka zaciągnięta przez pozwanego miała być spłacona do 3 maja 2013 roku, a zatem nie można uznać, że w zawiadomieniu chodziło również o pożyczkę zaciągniętą przez pozwanego.

Zdaniem sądu nie można zatem akceptować sytuacji, w której nowy wierzyciel, chcąc uzyskać tytuł egzekucyjny, nie musi przedstawić jakichkolwiek dowodów - zwłaszcza dokumentów – potwierdzających przejście uprawnienia, zwłaszcza że podmioty zawodowo zajmujące się nabywaniem wierzytelności, których egzekucja może być utrudniona, dysponują (a przynajmniej powinny) dokumentacją potwierdzającą nabycie konkretnych wierzytelności.

W przedmiotowej sprawie pełnomocnik powoda w odpowiedzi na zobowiązanie sądu, do przedstawienia dokumentów potwierdzających nabycie wierzytelności w stosunku do pozwanego przedłożył tę samą umowę ramową z 30.11.2013r. i to samo zawiadomienie o zdarzeniu kredytowym z dnia 19.12.2013r. wskazując, iż wierzytelność została nabyta w drodze cesji z dnia 19.12.2013r. Dokumenty te, jak już wcześniej wskazano, nie stanowiły potwierdzenia nabycia wierzytelności wynikającej z umowy nr (...). Powód podał również, że na potwierdzenie dokonania cesji załączył załącznik (listę wierzytelności) do zawiadomienia o zdarzeniu kredytowym z dnia 19 grudnia 2013 roku. Zważyć jednak trzeba, że z zawiadomienia o zdarzeniu kredytowym nie wynika, aby istniał do niego jakikolwiek załącznik. Nie został on wymieniony w treści wskazanego pisma. Z załączonego dokumentu (k nie wynika również, aby stanowił on załącznik do jakiegokolwiek dokumentu, nie został on sporządzony w języku polskim, nie załączono też tłumaczenia, a zatem nie sposób na jego podstawie, nawet w połączeniu z pozostałymi dokumentami, oprzeć ustaleń faktycznych, że powód nabył wierzytelność wobec pozwanego wynikającą z umowy pożyczki nr (...).

Dodatkowo warto zauważyć, że w wezwaniu z dnia 3 lipca 2014 roku (k.38), a więc już po dokonaniu rzekomej cesji wierzytelności, wskazano iż wierzycielem jest (...) Sp. z o.o. w W. i w tytule przelewu wskazany ma zostać w/w pomiot, nie zaś powód.

Uwzględniając wszystkie przedstawione okoliczności, sąd uznał, że twierdzenia powoda, jakoby nabył od (...) Sp. z o.o. wierzytelność w stosunku do pozwanego, wynikającą z umowy pożyczki nr (...) budziły wątpliwości, a powód nie udowodnił powyższego za pomocą przedstawionych dowodów. Konsekwencją nie wykazania przez powoda, iż doszło do przeniesienia na powodową spółkę wierzytelności przysługującej zbywcy wobec pozwanego, jest również nie wykazanie zakresu i stanu tej wierzytelności.

Oddaleniu podlegałoby również żądanie zasądzenia od pozwanego kwoty 135 zł tytułem wysłania wezwań do zapłaty. Pożyczkodawca był bowiem przedsiębiorcą, a pozwany konsumentem i zawarta umowa należała do umów konsumenckich, do których stosuje się art.385 ^1,2,3 k.c. Pozwany jako konsument, z którym zawarto umowę posługując się wzorcem umownym stosowanym zwyczajowo w umowach z klientami, korzysta z ochrony przewidzianej w cytowanych przepisach. Zgodnie z klauzulą generalną wyrażoną w art.385 ¹§ 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. Niewątpliwie takimi postanowieniami były te zawarte w ramowej umowie pożyczki, w tym §8 w zakresie w jakim określał obciążenie pożyczkobiorcy kosztami postępowania windykacyjnego.

A. analizowanego postanowienia związana jest z wysokością zastrzeżonej kwoty, która nie jest w żaden sposób uzasadniona informacją zawartą we wzorcu umowy o poniesionych przez pożyczkodawcę kosztach, zwłaszcza, że przy tych samych czynnościach (wysłanie wezwania do zapłaty) opłata jaką ma zapłacić klient systematycznie rośnie. Zdaniem sądu podana wysokość opłaty nie znajduje odzwierciedlenia w rzeczywiście poniesionych przez pożyczkodawcę kosztach czy też nakładzie pracy i nie jest uzależniona od ich wysokości, dając możliwość obciążenia konsumenta dodatkową opłatą nawet w sytuacji, gdy wykonane czynności generowały wydatki znacznie poniżej kwoty przewidzianych we wzorcu umownych; takie postanowienie rażąco narusza interesy konsumenta. Zapis dający możliwość naliczenia kar umownych przy zobowiązaniach pieniężnych należałoby zatem uznać sprzeczny z ustawą, a przez to nieważny (art.58k.c.).

Z tych przyczyn powództwo jako nieuzasadnione podlegało oddaleniu.

W apelacji od tego wyroku powód zaskarżył go w części oddalającej powództwo co do kwoty 3.211,20 zł wraz z:

- odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP od 2014-07-01 do dnia zapłaty od kwoty 2.500 zł,

- bez odsetek od kwoty 473,20 zł,

- odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty od kwoty 238 zł.

Skarżący zarzucił wyrokowi naruszenie prawa materialnego tj, art.6 k.c. w zw. z art.509§1 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że powód nie wykazał, że w sposób skuteczny przejął wierzytelność przysługującą (...) Finanse Sp. z o.o. od pozwanego, podczas gdy powód dołożył wszelkich starań załączając wszelkich starań wykazujące ciągłość przelewu wierzytelności przysługującej od pozwanego spółce (...) Sp. z o.o. na rzecz powoda.

Jednocześnie skarżący wniósł o przeprowadzenie przez Sąd II instancji dowodu z dokumentu w postaci zawiadomienia o rozliczeniu z fizyczną dostawą z dnia 19 grudnia 2013r. wraz z załącznikiem na okoliczność potwierdzenia przejścia konkretnej wierzytelności pożyczkodawcy wobec pożyczkobiorcy na powoda.

Skarżący domagał się zmiany zaskarżonego wyroku w części i zasadzenia na jego rzecz od pozwanego kwoty 3.211,20 zł wraz z:

- odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP od 2014-07-01 do dnia zapłaty od kwoty 2.500 zł,

- bez odsetek od kwoty 473,20 zł,

- odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty od kwoty 238 zł

oraz kosztami procesu za obie instancje, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jako pozbawiona usprawiedliwionych podstaw nie zasługiwała na uwzględnienie.

Wskazać należy na wstępie, iż stosownie do obowiązującego w postępowaniu uproszczonym przepisu art.505 ¹³§ 2 k.p.c. jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd pierwszej instancji oddalając powództwo w całości skupił się przede wszystkim na bierności dowodowej skarżącej w kwestii wykazania okoliczności, z których wywodziła skutki prawne, tj. brak przedstawienia dowodu, iż (...) Sp. z o.o. w W. zbyła na rzecz powódki wierzytelność wynikającą z zawartej z pozwanym umowy kredytowej i to stanowisko zasługiwało na aprobatę.

Powódka w zarzutach apelacji podkreślała, że Sąd pierwszej instancji bezzasadnie uznał, że dokumenty przedstawione przez skarżącą nie dowodzą zasadności jej roszczenia. Przedstawiła również nowe dokumenty mające przemawiać za zasadnością zajmowanego przez nią stanowiska procesowego, domagając się przeprowadzenia dowodów z tych dokumentów w trybie art. 381 k.p.c.

Zgodnie z art. 381 k.p.c. Sąd drugiej instancji może pominąć nowe fakty i dowody, jeżeli strona mogła je powołać w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, chyba że potrzeba powołania się na nie wynikła później. Strona, która dopuszcza się zaniedbania w zakresie przysługującej jej inicjatywy dowodowej w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, musi się liczyć z tym, że sąd drugiej instancji jej wniosku dowodowego nie uwzględni (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 20 maja 2014 r., III AUa 1912/13, System Informacji Prawnej Lex Omega nr 1473665). Zatem obowiązki wynikające z art. 6 k.c. w zw. z art. 232 zdanie pierwsze k.p.c. winny być realizowane przez stronę w postępowaniu pierwszoinstancyjnym, a przed sądem odwoławczym tylko w drodze wyjątku określonego w art. 381 k.p.c. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego Szczecinie z dnia 27 marca 2014 r., I ACa 930/13, System Informacji Prawnej Lex Omega nr 1463793). Innymi słowy, strona która nie podejmuje inicjatywy dowodowej, nie wykazuje starań o pozyskanie istniejących dowodów, nie może na etapie postępowania odwoławczego domagać się dopuszczenia dowodów, jeśli należyte wykonanie przez nią obowiązków wynikających z art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. pozwalało na zgłoszenie stosownych wniosków dowodowych w postępowaniu pierwszoinstancyjnym.

Powódka w toku postępowania przed Sądem pierwszej instancji posiadała świadomość, iż nie doszło do wydania nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym z uwagi na wątpliwości w zakresie zasadności powództwa, a nadto została przez Sąd zobowiązana do wykazania okoliczności, które uznawano za niezbędne do rozpoznania sprawy, jednakże do tego zobowiązania nie zastosowała się. Nie przejawiała skarżąca jednak w żadnym zakresie inicjatywy w kwestii wykazania okoliczności podnoszonych w pozwie, z których wywodziła skutki prawne.

Przedstawione przez powódkę w apelacji dowody poczytywać należy w okolicznościach sprawy za spóźnione, natomiast ocena dowodów przedstawionych przed Sądem I instancji dokonana przez ten Sąd była prawidłowa. Z umowy ramowej 2002 z dnia 30 listopada 2013 roku zawartej pomiędzy (...) a firmą (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowo- akcyjna nie wynika, iż jej przedmiotem jest zbycie wierzytelności przysługującej (...) Finanse Sp. z o.o. względem pozwanego. Umowa ta określała pojęcie „zdarzenia kredytowego”, jednakże jej przedmiotem nie było w istocie przeniesienie wierzytelności na inny podmiot, a idąc dalej wskazać też trzeba na brak szczegółowego określenia jakie wierzytelności pieniężne były ewentualnie przenoszone na powodową spółkę. Umowa ramowa w żaden sposób nie identyfikowała i nie indywidualizowała w sposób dostateczny przedmiotu przelewu, podobnie jak zawiadomienie o zdarzeniu kredytowym.

Reasumując, powódka reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika procesowego nie sprostała obowiązkowi wykazania w toku postępowania przed Sądem Rejonowym w Elblągu okoliczności podawanych w pozwie, nie przedstawiając dowodów na poparcie zajmowanego stanowiska. Jednocześnie nie zachodziły żadne miarodajne przesłanki pozwalające na stwierdzenie istnienia przeszkód dla powołania dowodów zgłoszonych dopiero w apelacji, już w toku postępowania pierwszoinstancyjnego. W tych okolicznościach powódka nie może oczekiwać, iż jej bierność dowodowa przełoży się na korzystny wynik postępowania.

Mając powyższe okoliczności na uwadze apelacja powódki jako bezzasadna podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.