Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 marca 2015 r.

Sąd Okręgowy w Elblągu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Krzysztof Nowaczyński

Sędziowie: SSO Ewa Pietraszewska (spr.)

SSR del. do SO Dorota Krajewicz-Wewiórska

Protokolant: st. sekr. sąd. Bożena Zych

po rozpoznaniu w dniu 25 marca 2015 r. w Elblągu

na rozprawie

sprawy z powództwa T. L.

przeciwko Polskiemu Biuru Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w W.

o zapłatę

oraz sprawy z powództwa S. Ż. (1)

przeciwko Polskiemu Biuru Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki T. L.

od wyroku Sądu Rejonowego w Ostródzie

z dnia 12 stycznia 2015 r. sygn. akt I C1502/14

oraz na skutek zażalenia powoda S. Ż. (1)

od postanowienia zawartego w punkcie V (piątym) wyroku Sądu Rejonowego w Ostródzie z dnia 12 stycznia 2015 r. sygn. akt I C1502/14

1.  oddala apelację;

2.  oddala zażalenie.

Sygn. akt I Ca 85/15

I Cz 94/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 12 stycznia 2015r. wydanym w sprawie o sygn. akt I C 1502/14 z powództwa T. L. przeciwko Polskiemu Biuru Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w W. o zapłatę oraz z powództwa S. Ż. (1) przeciwko Polskiemu Biuru Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w W. o zapłatę Sąd Rejonowy w Ostródzie w pkt I umorzył postępowanie w zakresie zasądzenia od pozwanego na rzecz powódki T. L. kwoty 12.022 zł, a nadto w pkt II umorzył postępowanie w całości w sprawie z powództwa S. Ż. (1) i w pkt III oddalił powództwo T. L. w pozostałym zakresie. O oddaleniu wniosków powodów o zasądzenie kosztów procesu rozstrzygnięto w pkt IV i V, zaś w pkt VI nakazano zwrócić powodom ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Ostródzie kwoty po 350 zł tytułem różnicy między kosztami wydatków pobranymi, a należnymi.

Wyrok ten został wydany w oparciu o następujący stan faktyczny i rozważania co do zastosowanego prawa:

Powodowie T. L. i S. Ż. (2) wnieśli o zasądzenie od Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z siedzibą w W. na rzecz każdego z nich zadośćuczynienia za naruszenie ich dóbr osobistych w związku ze śmiercią ich brata, R. Ż.. T. L. domagała się kwoty 12.022 zł, zaś S. Ż. (2) - kwoty 11.843 zł, przy czym oboje z ustawowymi odsetkami od dnia 08 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty. Wnieśli również o zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na pozew pozwany Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z siedzibą w W. uznało roszczenia obu powodów co do należności głównych, wnosząc jednocześnie o oddalenie ich żądań w zakresie odsetek. Złożył jednocześnie wniosek o nieobciążanie go kosztami procesu z uwagi na uznanie roszczenia powodów przy pierwszej czynności procesowej.

Sąd Rejonowy ustalił, że w okolicznościach niniejszej sprawy bezspornym było, iż brat powodów, R. Ż. zmarł w wyniku wypadku drogowego, jaki miał miejsce w dniu 21 stycznia 2008 roku w miejscowości M..

Legitymacja bierna pozwanego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z siedzibą w W. również nie pozostawiała wątpliwości i wynikała wprost z treści art. 123 pkt 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ( Dz.U. 2003 Nr 124, poz. 1152 z późn. zm. ).

Podkreślono przy tym, że pozwany co do zasady nie kwestionował swojej odpowiedzialności wobec powodów, a w odpowiedzi na pozew uznał ich roszczenia odnośnie tzw. roszczeń głównych, tj. w zakresie kwoty 12.022 zł dotyczącej T. L. i kwoty 11.843 zł, której dochodził S. Ż. (2).

Niewątpliwie też powodowie nie dokonali zgłoszenia szkody Polskiemu Biuru Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w W. ( k. 183 ). Pismami z dnia 31 sierpnia 2012 roku i 25 września 2012 roku zgłosili jedynie (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. ( jako pełnomocnikowi do spraw likwidacji szkód łotewskiego (...) SE z siedzibą w R. ) roszczenie o zapłatę zadośćuczynienia, jakiej doznali w wyniku tragicznej śmierci brata.

Ustalono nadto, że decyzjami z dnia 07 grudnia 2012 roku (...) SE z siedzibą w R. przyznał powodom kwoty po 1.000 zł, zaś decyzjami z dnia 18 grudnia 2012 roku T. L. kwotę 1.978,79 zł, a S. Ż. (2) - kwotę 2,157,52 zł.

W trakcie trwania procesu bezspornie pozwany w dniu 01 grudnia 2014 roku zapłacił na rzecz powodów łączną kwotę 23.865 zł - tytułem należności głównych ( tj. odpowiednio 12.022 zł i 11.843 zł ).

Sąd Rejonowy wskazał, że czynność dyspozytywna pozwanego, polegająca na uznaniu powództwa, w myśl art. 212 § 2 k.p.c. wiąże Sąd, o ile nie jest ono sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i nie zmierza do obejścia prawa. Przesłanek takich Sąd I instancji nie dopatrzył się w niniejszej sprawie, oceniając skuteczność uznania powództwa. Powodowie sami ocenili swoje cierpienia związane ze śmiercią brata, a zatem Sąd orzekający nie miał podstaw do ingerowania w wysokość dochodzonych przez nich kwot tytułem zadośćuczynienia. Konsekwencją uznania przez pozwanego obu żądań w w/w zakresie i wypłaty dochodzonych przez powodów kwot należności głównych było cofnięcie pozwu przez T. L. w tym zakresie, przy czym zrzeczenie się roszczenia w przypadku tej powódki dotyczyło jedynie jej roszczenia głównego, zaś S. Ż. (2) na rozprawie w dniu 12 stycznia 2015 roku cofnął swój pozew w całości.

Sąd Rejonowy wskazał, że zgodnie z dyspozycją przepisu art. 203 § 1 k.p.c. pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia - aż do wydania wyroku. Sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzają do obejścia prawa ( art. 203 § 4 k.p.c. ).

W następstwie cofnięcia pozwów przez powodów i zrzeczenia się roszczenia w całości przez S. Ż. (2), zaś przez T. L. odnośnie należności głównej - postępowanie w tym zakresie zdaniem Sądu I instancji należało umorzyć uznając, że czynność ta nie jest sprzeczna z prawem, zasadami współżycia społecznego, nie zmierza również do obejścia prawa. Z tych też powodów, na podstawie art. 203 § 1 i 2 k.p.c. w zw. z art. 355 k.p.c., orzeczono jak w pkt I i II sentencji zaskarżonego orzeczenia.

Spór w niniejszej sprawie dotyczył więc jedynie kwestii zasadności żądania przez powódkę T. L. odsetek od należności głównej od daty wskazanej w pozwie, tj. od dnia 08 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty oraz zasadności żądania na rzecz powodów zwrotu kosztów procesu.

Rozstrzygając zasadność w/w stanowiska powodów przede wszystkim Sąd Rejonowy wskazał, że przedmiotowy wypadek zaistniał w dniu 21 stycznia 2008 roku, a szkoda została zgłoszona przez powodów w drugiej połowie 2012 roku do korespondenta zagranicznego zakładu ubezpieczeń, w którym ubezpieczony był sprawca wypadku. Wynikało to wprost z samych twierdzeń powodów, którzy złożyli swoje pisma dotyczące zgłoszenia szkód z dnia 31 sierpnia 2012 roku i 25 września 2012 roku. Zgłoszenie roszczenia nastąpiło więc w stosunku do (...) SE z siedzibą w R., a zatem w żadnym razie nie mogło ono wywołać – zdaniem Sądu I instancji - skutku prawnego wobec pozwanego w obecnej sprawie, tj. Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z siedzibą w W.. Są to odrębne osoby prawne i zgłoszenie szkody przez T. L. do (...) SE z siedzibą w R. nie mogło wywołać żadnego skutku prawnego wobec pozwanego. Już z tej przyczyny brak było uzasadnienia do uwzględnienia żądania zasądzenia odsetek od Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z siedzibą w W. we wskazanym w pozwie T. L. zakresie.

Nadto wskazano, że zgodnie z art. 817 § 1 k.c. ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku. Gdyby wyjaśnienie w powyższym terminie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości świadczenia okazało się niemożliwe, świadczenie powinno być spełnione w ciągu 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe. Jednakże bezsporną część świadczenia ubezpieczyciel powinien spełnić w terminie przewidzianym w § 1 ( § 2 ).

W toku procesu, jak zauważono w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, nie budziła wątpliwości legitymacja procesowa pozwanego Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w W., która wynika z art. 123 Ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Zgodnie z art. 125 ust. 1 powołanej ustawy Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych jest obowiązane wypłacić odszkodowanie z uwzględnieniem art. 14 ust. 1 - 3. Powyższy przepis potwierdza więc, że wypłata odszkodowania winna nastąpić w terminach określonych w art. 14 w/w ustawy, a więc w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie, a w przypadku gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego. Ponadto zgodnie z art. 125 ust. 1 pkt 2 ustawy Biuro, z uwzględnieniem art. 14 ust. 1 - 3, jest obowiązane wypłacić odszkodowanie - jak w przedmiotowej sprawie - w terminie 30 dni od dnia ustalenia ważności Zielonej Karty sprawcy szkody, wystawionej przez zagraniczne biuro narodowe. Dodatkowo w świetle art. 455 k.c. roszczenie o zapłatę zadośćuczynienia, jako roszczenie pieniężne, w przypadku braku oznaczenia terminu spełnienia świadczenia, staje się wymagalne z chwilą wezwania dłużnika przez wierzyciela do zapłaty. Świadczenie główne staje się więc wymagalne z chwilą upływu terminu lub niezwłocznie po wezwaniu ze strony wierzyciela.

Żądanie wypłaty zadośćuczynienia zostało zgłoszone przez powódkę T. L. - jak wcześniej wskazał Sąd Rejonowy - pismem z dnia 31 sierpnia 2012 roku, przy czym nie jest wiadome, kiedy wpłynęły ono do polskiego korespondenta zagranicznego towarzystwa ubezpieczeniowego. Okoliczność powyższą powinna była udowodnić - zgodnie z art. 6 k.c. – powódka, jako inicjator procesu cywilnego. Przyjęła jednak ona bezdyskusyjnie, że odsetki od dochodzonej kwoty należą się jej od dnia 08 grudnia 2012 roku.

Pozwany natomiast, w ocenie Sądu I instancji, nie może ponosić konsekwencji wynikających z odmowy wypłaty odszkodowania przez w/w zakład ubezpieczeń. Dopiero bowiem w chwili zgłoszenia roszczenia wobec niego, co miało miejsce z chwilą doręczenia mu odpisu pozwu w dniu 03 listopada 2014 roku ( k. 103 ) - zgodnie z art. 127 w zw. z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ( Dz. U. Nr 124, poz. 1152 z późn. zm. ) - był on zobowiązany do wypłaty odszkodowania w terminie 30 dni, skoro powodowie nie skorzystali z prawa zgłoszenia roszczenia bezpośrednio do Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w W., na podstawie art. 19 ust. 3 powołanej ustawy ( tak: uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 06 marca 2013 roku, I ACa 1046/12, System Informacji Prawnej LEX nr 1306051 ). Jeżeli zatem szkoda została zgłoszona przez powódkę w dniu 03 listopada 2014 roku, to pierwszym dniem wymagalności jej świadczenia odszkodowawczego jest dzień 04 grudnia 2014 roku.

Mając zaś na uwadze, że zapłata przez pozwanego dochodzonych przez powodów kwot tytułem zadośćuczynienia nastąpiła przed upływem 30 - dniowego terminu, tj. w dniu 01 grudnia 2014 roku, żądanie powódki T. L. w zakresie odsetek od w/w kwoty podlegało w ocenie Sądu I instancji oddaleniu w całości ( pkt III wyroku ).

Na marginesie wskazano, że powoływanie się przez powodów na treść art. 79 cytowanej ustawy jest pozbawione podstaw faktycznych w przedmiotowej sprawie, gdyż przepis ten dotyczy roszczeń ubezpieczeniowych przez poszkodowanych w wypadkach drogowych, do których doszło za granicą ( nie w kraju miejsca zamieszkania poszkodowanego ).

Oddaleniu, zdaniem Sądu Rejonowego, podlegały również żądania powodów o zasądzenie na ich rzecz kosztów procesu w świetle braku ku temu podstaw wynikających z art. 98 k.p.c. i nast. Co prawda zaspokojenie przez stronę pozwaną roszczeń w zakresie należności głównych doszło w toku procesu, jednakże uznać należało, że nie dała ona powodów do wytoczenia procesu, gdyż roszczenia powodów nie były wymagalne w chwili wytoczenia powództw ( zob. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 21 lipca 1951 roku, C 593/51, OSN 1952, nr 2, poz. 49 oraz postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 20 sierpnia 1979 roku, I CZ 92/79, System Informacji Prawnej LEX nr 8188 i z dnia 06 listopada 1984 roku, IV CZ 196/84, System Informacji Prawnej LEX nr 8642 ). W sprawie ujawniono bowiem, że do zgłoszenia szkody wobec pozwanego doszło dopiero z chwilą doręczenia mu odpisów pozwów w dniu 03 listopada 2014 roku ( k. 103 ) i jeszcze przed upływem ustawowego terminu 30 - dniowego żądanie w zakresie kwot zadośćuczynień zostało spełnione, zaś w kwestii odsetek było całkowicie bezzasadne. Pozwany natomiast nie złożył wniosku o zasądzenie kosztów procesu, stąd analogiczny wniosek T. L. i S. Ż. (1) należało oddalić ( pkt IV i V wyroku ).

Mając zaś na względzie treść art. 84 w zw. z art. 80 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ( Dz. U. Nr 167, poz. 1398 z późn. zm. ), nakazano zwrócić powodom kwoty po 350 zł tytułem różnicy między kosztami wydatków pobranymi na zaliczkę na opinię biegłego i koszty stawiennictwa świadków, a kosztami poniesionymi ( pkt VI orzeczenia ). Powodowie uiścili bowiem zaliczki po 350 zł, których nie wydatkowano.

Z wyrokiem tym nie zgodziła się powódka T. L., zaskarżając orzeczenie w części oddalającej jej powództwo w zakresie zasądzenia odsetek ustawowych od uznanej przez pozwanego kwoty 12.022 zł od dnia 08 grudnia 2012r. do dnia zapłaty, tj. 01 grudnia 2014r. ( pkt III ) oraz oddalającej wniosek powódki o zasądzenie kosztów procesu w całości.

Wyrokowi zarzuciła:

1/ naruszenie przepisów postępowania w stopniu mającym wpływ na wynika sprawy, a mianowicie:

- naruszenie przepisów procesowych, które mogły mieć wpływ na wynik sprawy, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez przyjęcie, że dopiero z chwilą doręczenia pozwanemu odpisu pozwu w dniu 03.11.2014r. był on zobowiązany do wypłaty odszkodowania w terminie 30 dni, a w konsekwencji przyjęcie, iż datą początkową naliczania odsetek ustawowych od dochodzonej przez powódkę kwoty zadośćuczynienia jest dzień 04 grudnia 2014r.,

- naruszenie przepisów procesowych, tj. art. 98 k.p.c. poprzez jego błędną wykładnię i przyjęcie, że w niniejszej sprawie brak było podstaw do zasądzenia od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu w całości, podczas gdy pozwany dał powódce podstawy do wytoczenia powództwa;

2/ naruszenie prawa materialnego, tj. art. 817 § 1 k.c. w zw. z art. 125 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ( Dz. U. Nr 124, poz. 1152 z późn. zm. )- poprzez uznanie, że pozwany nie może ponosić konsekwencji wynikających z odmowy wypłaty odszkodowania przez polskiego korespondenta zagranicznego towarzystwa ubezpieczeń posiadacza pojazdu mechanicznego, którym spowodowano szkodę, podczas gdy pozwany ponosi wszystkie konsekwencje wynikające z odmowy wypłaty zadośćuczynienia przez w/w zakład ubezpieczeń.

Mając powyższe na uwadze, apelantka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na jej rzecz odsetek ustawowych od kwoty 12.022 zł liczonymi od dnia 08.12.2012r. do dnia zapłaty, tj. 01.12.2014r. oraz zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu, w tym kwoty 2.400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Nadto wniosła o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Powód S. Ż. (1) złożył zaś zażalenie od postanowienia dotyczącego kosztów procesu, zawartych w pkt V zaskarżonego wyroku.

Rozstrzygnięciu w tej kwestii zarzucił błędną wykładnię przepisu art. 98 k.p.c. poprzez przyjęcie, że w niniejszej sprawie brak było podstaw do zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu.

W konsekwencji wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez zasądzenie na rzecz tego powoda kwoty 3.010 zł zwrotu kosztów procesu, w tym 2.400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda S. Ż. (1) kosztów postępowania zażaleniowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W ocenie Sądu II instancji, brak było podstaw do uwzględnienia apelacji powódki T. L..

Wbrew bowiem jej przekonaniu, zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd pierwszej instancji w sposób prawidłowy przeprowadził postępowanie dowodowe, na podstawie którego dokonał zarówno trafnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego, jak i ustaleń co do okoliczności mających istotne znaczenie dla sprawy. Sąd orzekający nie przekroczył w tym zakresie granic swobodnej oceny dowodów zakreślonych w art. 233 § 1 k.p.c., a wydany na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego wyrok – wbrew przekonaniu powódki – odpowiada prawu. Sąd Okręgowy ustalenia dokonane przez Sąd pierwszej instancji przyjmuje więc za własne i stanowiące właściwą i wystarczającą podstawę do wydania rozstrzygnięcia. Stwierdzić nadto należy, że apelacja powódki nie zawierała nowych faktów i dowodów, a przedstawiona w niej argumentacja w żaden sposób nie poddała w wątpliwość, ani też nie zaburzyła logicznego ciągu ustaleń dokonanego przez Sąd I instancji, gdyż sprowadzała się jedynie do polemiki z trafnymi konkluzjami poczynionymi przez ten Sąd.

Podkreślenia w tym miejscu wymaga okoliczność, że w apelacji podnoszona jest jako kwestia sporna jedynie kwestia tego, czy pozwany był w opóźnieniu z wypłatą zadośćuczynienia na rzecz powódki oraz czy i od kiedy w związku z tym należą się jej odsetki ustawowe w opóźnieniu wypłaty świadczenia. Nie była bowiem sporna okoliczność, że pozwany uiścił na rzecz powódki w trakcie trwania procesu w dniu 01 grudnia 2014 kwotę główną dochodzoną pozwem w wysokości 12.022 zł, w wyniku czego w tej części powódka cofnęła pozew.

Co do zasadności odmowy zasądzenia przez Sąd Rejonowy na rzecz T. L. odsetek ustawowych żądanych pozwem, to wskazać należy, że Sąd Okręgowy podziela w tym względzie rozważania prawne Sądu orzekającego, na podstawie których powództwo w tej części zostało oddalone. Roszczenie powódki T. L. było bowiem niewymagalne w dacie złożenia pozwu.

Rację ma Sąd Rejonowy wskazując, że zgodnie z art. 14 ust. 1 – 3 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ( Dz. U. Nr 124, poz. 1152 z późn. zm. ), zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. W przypadku gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego. W terminie, o którym mowa w ust. 1, zakład ubezpieczeń zawiadamia na piśmie uprawnionego o przyczynach niemożności zaspokojenia jego roszczeń w całości lub w części, jak również o przypuszczalnym terminie zajęcia ostatecznego stanowiska względem roszczeń uprawnionego, a także wypłaca bezsporną część odszkodowania. Jeżeli odszkodowanie nie przysługuje lub przysługuje w innej wysokości niż określona w zgłoszonym roszczeniu, zakład ubezpieczeń informuje o tym na piśmie osobę występującą z roszczeniem w terminie, o którym mowa w ust. 1 albo 2, wskazując na okoliczności oraz podstawę prawną uzasadniającą całkowitą lub częściową odmowę wypłaty odszkodowania, jak również na przyczyny, dla których odmówił wiarygodności okolicznościom dowodowym podniesionym przez osobę zgłaszającą roszczenie. Pismo zakładu ubezpieczeń powinno zawierać pouczenie o możliwości dochodzenia roszczeń na drodze sądowej.

W myśl art. 19 ust. 3 w/w ustawy poszkodowany może dochodzić roszczeń bezpośrednio od Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w przypadkach, o których mowa w art. 123. Zgodnie bowiem z art. 120 ust. 1 i art. 123 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych ( … ) Biuro odpowiada za szkody będące następstwem wypadków, które miały miejsce na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i powstały w związku z ruchem pojazdów mechanicznych, zarejestrowanych w państwach, których biura narodowe podpisały z Biurem umowy o wzajemnym uznawaniu dokumentów ubezpieczeniowych i zaspokajaniu roszczeń, pod warunkiem istnienia ważnej Zielonej Karty wystawionej przez zagraniczne biuro narodowe;

Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z uwzględnieniem art. 14 ust. 1-3 w/w ustawy, jest obowiązane wypłacić odszkodowanie w przypadku, o którym mowa w art. 123 pkt 1 i 2, w terminie 30 dni od dnia ustalenia państwa, w którym pojazd sprawcy jest zarejestrowany lub od dnia ustalenia ważności Zielonej Karty sprawcy szkody, wystawionej przez zagraniczne biuro narodowe. ( art. 125 ust. 1 ust. 1 i 2 ustawy ), a likwidacja szkód w przypadkach, o których mowa w art. 123, następuje na zasadach określonych w art. 14 ust. 1 - 3 oraz przepisach rozdziału 2, chyba że umowa międzynarodowa, której stroną jest Rzeczpospolita Polska stanowi inaczej ( art. 127 ).

W niniejszej sprawie nie było sporne, że powódka T. L. oraz powód S. Ż. (2) ze zgłoszeniem szkody i żądaniem zapłaty zadośćuczynienia wystąpili do (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S., która to jest pełnomocnikiem do spraw likwidacji szkód łotewskiego (...) Company SE z siedzibą w R., gdzie ubezpieczony był sprawca szkody. Skorzystali więc w tym względzie z możliwości, jakie daje treść art. 19 ust. 1 w/w ustawy, zgodnie z którym poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń, nie zaś z drogi wskazanej w art. 19 ust. 3, tj. możliwości dochodzenia swoich roszczeń bezpośrednio od pozwanego Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

Sąd Okręgowy podziela pogląd przywołany w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, a wyrażony w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 06 marca 2013r. ( I ACa 1046/12 ), z którego to wynika, że roszczenia o zadośćuczynienie nie można uznać za wymagalne w całości już w chwili jego zgłoszenia do korespondenta zagranicznego zakładu ubezpieczeń. Pozwane Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych nie może bowiem ponosić konsekwencji wynikających z odmowy wypłaty odszkodowania przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w S. i dopiero w chwili zgłoszenia roszczenia wobec niego - co w niniejszej sprawie miało miejsce z chwilą doręczenia mu odpisu pozwu w dniu 03 listopada 2014r. - zgodnie z art. 127 w zw. z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, pozwany był zobowiązany do wypłaty żądanego zadośćuczynienia w terminie 30 dni, skoro powodowie nie skorzystali z prawa zgłoszenia roszczenia bezpośrednio do Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych na podstawie art. 19 ust. 3 powołanej ustawy.

Jeżeli zobowiązany nie płaci zadośćuczynienia w terminie wynikającym z przepisu szczególnego lub w terminie ustalonym zgodnie z art. 455 in fine k.c., uprawniony nie ma niewątpliwie możliwości czerpania korzyści z zadośćuczynienia, jakie mu się należy już w tym terminie. W konsekwencji odsetki za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia należnego uprawnionemu powinny się należeć od tego właśnie terminu. W niniejszej sprawie tymczasem, w związku ze zgłoszeniem szkody przez powodów pozwanemu dopiero w dniu 3 listopada 2014r. i faktem dokonania zapłaty kwot dochodzonych pozwem przez (...) na ich rzecz już w dniu 1 grudnia 2014r., w ogóle nie można było mówić o opóźnieniu się pozwanego w wypłacie świadczenia, gdyż nie uchybił on terminowi wskazanemu w art. 14 ust. 1 ustawy, a tym samym – roszczenie o zapłatę odsetek nie powstało i to mimo przysługującego (...) roszczeniu regresowemu z art. 131 ustawy wobec swoich członków, co podnoszono w apelacji. Nie może więc być mowy o zasadności zarzutu, wskazującego na naruszenie art. 817 § 1 k.c. w zw. z art. 125 ust. 1 pkt 2 w/w ustawy.

Niewątpliwie, w świetle powyższego, prawidłowe było także rozstrzygnięcie o kosztach procesu, które przecież jest – zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c. – co do zasady konsekwencją wyniku sprawy. W niniejszej sprawie, wobec prawidłowego przyjęcia, że roszczenie powódki T. L. stało się wymagalne dopiero w dniu 03 listopada 2014r., tj. dopiero w dniu otrzymania przez pozwanego odpisu pozwu, brak było podstaw do zasądzenia od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu w całości, gdyż pozwany nie dał powódce podstaw do wytoczenia powództwa. Z tego też względu stwierdzić należało, że wniosek powódki w tym zakresie zasadnie został oddalony.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 385 k.p.c. apelację powódki T. L. – jako niezasadną – oddalono.

Nie można też było mówić o zasadności zażalenia powoda S. Ż. (1) od postanowienia w kwestii oddalenia wniosku o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego kosztów procesu, złożonego przez jego pełnomocnika.

Rozstrzygnięciu w tej kwestii pełnomocnik powoda zarzucił także błędną wykładnię przepisu art. 98 k.p.c. poprzez przyjęcie, że w niniejszej sprawie brak było podstaw do zasądzenia od pozwanego na jego rzecz kosztów procesu.

Pełnomocnik powoda - podnosząc ten zarzut - zdaje się jednak nie dostrzegać, że pozwany także i temu powodowi nie dał podstaw do wytoczenia powództwa. To powód samodzielnie zdecydował o podmiocie, do którego pierwotnie skierował żądanie zapłaty zadośćuczynienia, którym to podmiotem nie był jednak pozwany, co z kolei przełożyło się na konieczność ustalenia przez Sąd Rejonowy, od kiedy roszczenie objęte pozwem było wymagalne wobec pozwanego. Konkluzja, że wymagalność roszczenia wobec (...) powstała dopiero z dniem 3 listopada 2014r. oraz okoliczność zapłaty przez pozwanego dochodzonej kwoty przed upływem 30 dni, wskazanych w art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych ( … ) powodowała, że nie można było uznać, iż pozwany był w opóźnieniu ze spełnieniem świadczenia na rzecz powoda S. Ż. (1), a więc – że dał mu podstawy do wytoczenia powództwa. Okoliczność więc, że pozwany dokonał w dniu 1 grudnia 2014r. na rzecz powoda wypłaty zadośćuczynienia w kwocie głównej dochodzonej pozwem, przy niepowstaniu roszczenia o wypłatę żądanych odsetek ustawowych, powodowała prawidłowe przyjęcie przez Sąd Rejonowy, że pozwany w całości uznanie żądanie powoda.

Konsekwencją takiego stanu rzeczy było uznanie za prawidłowe oddalenie przez Sąd Rejonowy wniosku powoda S. Ż. (1) o obciążenie jego przeciwnika poniesionymi przez tego powoda kosztami procesu i oddalenie przez Sąd Okręgowy samego zażalenia – na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.