Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W I M I E N I U

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 kwietnia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Poznaniu w IV Wydziale Karnym - Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Ziołecka (spr.)

SSO Ewa Taberska

SSO Leszek Matuszewski

Protokolant: apl. aplik. ogólnej P. C.

przy udziale Prokuratora Prokuratury Wojskowej del. do Prokuratury Okręgowej M. N.

po rozpoznaniu w dniu 15 kwietnia 2015 roku

sprawy D. L. oskarżonego z art. 288 § 1 k.k. i inne

z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Szamotułach - VIII Zamiejscowy Wydział Karny z/s w O. z dnia 20 sierpnia 2014 roku, sygnatura akt VIII K 55/13

1.  zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy, uznając wniesioną apelację za oczywiście bezzasadną,

2.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokat A. H. kwotę 516, 60 złotych brutto, tytułem zwrotu nieuiszczonych nawet w części kosztów pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym,

3.  zwalnia oskarżonego od obowiązku zwrotu Skarbowi Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, w tym od uiszczenia opłaty za II instancję.

/-/L. M. /-/M. Z. /-/E. T.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 20 sierpnia 2014 roku Sąd Rejonowy w Szamotułach VIII Zamiejscowy Wydział Karny z siedzibą w O. uznał oskarżonego D. L. za winnego:

-ciągu przestępstw z art. 288 §1k.k., polegającego na tym, że:

1.  w dniu 21 marca 2012 roku, w R., działając wspólnie i w porozumieniu z oskarżonymi M. L. i J. L. dokonał zniszczenia mienia poprzez podpalenie około 1000 sztuk opon składowanych na placu przy zakładzie produkcyjnym “DAR-BET Wulkanizacja”, w wyniku czego spaleniu uległo ok. 300 sztuk opon samochodowych, powodując tym samym straty o łącznej wartości około 60 000 złotych na szkodę D. B.;

2.  w dniu 26 listopada 2011 roku, w O., gm. R., dokonał zniszczenia mienia poprzez podpalenie drewnianej stodoły, w wyniku czego spaleniu uległa stodoła wraz ze zmagazynowaną słomą i sianem, powodując tym samym straty o łącznej wartości ok. 7 600 złotych na szkodę S. B.;

3.  w dniu 9 kwietnia 2012 roku, w R., dokonał zniszczenia mienia poprzez podpalenie stogu miskantusa, w wyniku czego spaleniu uległy 502 baloty, czyli ok. 150 ton biomasy, powodując tym samym straty o łącznej wartości ok. 70 056 zł. na szkodę (...) S.A.,

i za to na podstawie art.288§1k.k. w związku z art.91§1k.k. Sąd Rejonowy wymierzył oskarżonemu karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności;

- ciągu przestępstw z art. 278§1k.k. w związku z art. 12 k.k. oraz art. 278§1k.k. polegającego na tym, że:

1.  w okresie od dnia 16 do dnia 30 stycznia 2012 roku, w R., działając w wykonaniu z góry powziętego zamiaru i w krótkich odstępach czasu wspólnie i w porozumieniu z oskarżonym M. T. dokonał zaboru w celu przywłaszczenia 40 worków węgla, każdy o wadze 30 kg, o łącznej wartości co najmniej 1120 złotych, na szkodę Z. M.;

2.  na przełomie lutego i marca 2012 roku, w R., z pomieszczenia piwnicznego w bloku przy ul. (...) dokonał zaboru w celu przywłaszczenia dwóch wędek z kołowrotkami firmy (...) i formy J., a także akcesoriów wędkarskich oraz wkrętarki T. C. z 2 ładowarkami oraz wiertarko – młota firmy “K.” o łącznej wartości ok. 500 złotych na szkodę R. T.,

i za to na podstawie art.278 § 1k.k. w związku z art.91 § 1k.k. wymierza karę 8 miesięcy pozbawienia wolności.

Nadto, na podstawie art.45 § 1k.w. w związku z art.5 § 1 pkt. 4 k.p.s.w. w związku z art.62 § 2 k.p.s.w., Sąd Rejonowy umorzył postępowanie w zakresie czynu polegającego na dokonaniu przez D. L. zniszczenia mienia poprzez podpalenie terenów zielonych, w wyniku czego spaleniu uległy drzewka, opłotowanie oraz pokrywy studzienek kanalizacyjnych, i spowodowanie tym samym straty o łącznej wartości ok. 300 złotych na szkodę Urzędu Miejskiego w R., ustalając, iż czyn ten stanowi wykroczenie z art. 124 § 1 k.w.

Sąd Rejonowy połączył orzeczone wobec oskarżonego D. L. jednostkowe kary pozbawienia wolności i orzekł karę łączną w wymiarze 1 roku i 9 miesięcy pozbawienia wolności.

Ponadto Sąd Rejonowy, na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonego D. L. oraz współoskarżonych M. L. i J. L. obowiązek naprawienia wyrządzonej przestępstwem szkody w całości przez uiszczenie solidarnie kwoty 60 000 złotych na rzecz pokrzywdzonego D. B., a także, na podstawie art.46 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonego D. L. obowiązek naprawienia wyrządzonej przestępstwem szkody w całości przez uiszczenie kwoty 70 056 złotych na rzecz pokrzywdzonego (...) S.A. z siedzibą w W. oraz na podstawie art.46 § 1k.k. orzekł wobec oskarżonych D. L. oraz M. T. obowiązek naprawienia wyrządzonej przestępstwem szkody w całości przez uiszczenie solidarnie kwoty 1 120 złotych na rzecz pokrzywdzonego Z. M..

Orzekając zaś o kosztach, Sąd Rejonowy, na podstawie art.624§1kpk oraz art.17ust.1 Ustawy z dnia 23.06.1973r. o opłatach w sprawach karnych (T.J. Dz.U. nr 49 z 1983r., poz.223 z późn.zm.) zwolnił oskarżonego D. L. w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych oraz od uiszczenia opłaty, stwierdzając nadto, że na podstawie art. 630 k.p.k. wydatki związane z oskarżeniem w części umarzającej postępowanie poniósł Skarb Państwa.

Wyrok powyższy w odniesieniu do oskarżonego D. L., w części dotyczącej orzeczenia o karze, zaskarżyła jego obrońca, zarzucając wydanemu orzeczeniu rażącą surowość orzeczonej kary pozbawienia wolności.

W apelacji obrońca podniósł, że Sąd I instancji, kształtując swe orzeczenie w zakresie wymiaru kary, nie uwzględnił szeregu okoliczności łagodzących, takich jak zachowanie oskarżonego, przeproszenie pokrzywdzonych, wyrażenie skruchy i żalu przez oskarżonego, i uznał, iż nie zachodzą wobec oskarżonego wskazania do zawieszenia wykonania kary poprzez nadanie nadmiernego znaczenia okoliczności uprzedniej karalności oskarżonego

W uzasadnieniu wniesionej apelacji skarżący wskazał, że Sąd instancji nadmierne znaczenie przy wymiarze kary nadał faktowi, iż oskarżony był już uprzednio karany. Jednocześnie obrońca powołał się na orzeczenie Sądu Najwyższego, zgodnie z którym karalność oskarżonego nie wyklucza w każdym przypadku pozytywnej prognozy kryminologicznej uzasadniającej stosowanie środków probacyjnych. Skarżący podniósł także, że kara pozbawienia wolności z warunkowym jej zawieszeniem na okres 5 lat spełni jej cel, co uzasadnione jest charakterem i osobowością oskarżonego, a realizacja celu ogólnoprewencyjnego kary nie może prowadzić do wymierzenia kary w wymiarze przekraczającym stopień winy oskarżonego.

Formułując powyższy zarzut obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez wymierzenie oskarżonemu kary łącznej pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 5 lat.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja oskarżonego nie zasługiwała na uwzględnienie.

Na wstępie należy podnieść, że skarżący nie kwestionował poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych, ani zastosowanej do przypisanych oskarżonemu czynów kwalifikacji prawnej.

Ponieważ Sąd Okręgowy nie dostrzegł podstaw do ingerencji w powyższym zakresie w zaskarżony wyrok (brak przesłanek z art. 439 k.p.k. i art. 440 k.p.k.), dlatego też rozważania swoje ograniczy tylko do zarzutu apelacji, to jest zarzutu rażącej niewspółmierności wymierzonej oskarżonemu kary pozbawienia wolności.

W tym miejscu przypomnieć należy, iż o rażącej niewspółmierności kary można mówić wtedy, gdy kara jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, to jednak nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy – innymi słowy, gdy jest w odczuciu społecznym karą niesprawiedliwą (vide: wyrok SN z 11 kwietnia 1985 roku, V KRN 178/85, OSNKW 1985/7-8/60). Z sytuacją rażącej niewspółmierności kary mamy do czynienia także wtedy, gdy rozmiar represji w rozpoznawanej sprawie jest w sposób oczywisty nieproporcjonalny w stosunku do dolegliwości wymierzanych podobnym sprawcom w podobnych sprawach. Przy czym nie chodzi o każdą ewentualną różnicę co do wymiaru kary, ale o różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby – również w potocznym znaczeniu tego słowa – „rażąco” niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu niedającym się wręcz zaakceptować (vide: wyrok SN z 2 lutego 1995 r., II KRN 198/94, OSPriP 1995/6/18).

Odnosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy Sąd II instancji, po zapoznaniu się z aktami niniejszej sprawy, treścią wyroku, jego pisemnym uzasadnieniem oraz lekturą wywiedzionej apelacji podnosi, iż nie podzielił stanowiska skarżącego co do tego, że nie zastosowanie wobec oskarżonego warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności nosi znamiona rażącej surowości wymierzonej kary.

Sad Okręgowy, dokonując oceny wyroku Sądu I instancji oraz motywów jego rozstrzygnięcia, uznał, że orzeczone wobec D. L. kary jednostkowe za popełnione przez niego ciągi przestępstw są adekwatne do stopnia zawinienia oskarżonego oraz stopnia społecznej szkodliwości jego czynów, a także korespondują z dyrektywami prewencji generalnej i indywidualnej.

Za w pełni przekonującą Sąd Okręgowy uznał także argumentację Sądu I instancji dotyczącą wymiaru kary łącznej przy zastosowaniu zasady asperacji, a także braku podstaw do zastosowania warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności.

W ocenie Sądu II instancji nie miał racji skarżący twierdząc, że Sąd I instancji nie wziął pod uwagę wszystkich okoliczności łagodzących dotyczących oskarżonego.

W uzasadnieniu swojego wyroku Sąd Rejonowy wskazał jako jedyną okoliczność łagodzącą ograniczoną w stopniu nieznacznym zdolność rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem przez oskarżonego z racji lekkiego upośledzenia umysłowego. Sąd I instancji nie dopatrzył się, i to zasadnie, żadnych innych okoliczności łagodzących.

Tymczasem obrońca podnosi, że sąd ustalił „katalog” takich okoliczności, które miałyby przemawiać za łagodniejszym potraktowaniem oskarżonego, powołując się na skruchę i żal oskarżonego oraz przeproszenie przez niego pokrzywdzonych. Jednakże z uwagi na zmianę składanych przez D. L. wyjaśnień i stwierdzenie przed Sądem I instancji, iż nie przyznaje się do zarzucanych mu przestępstw, a także brak jakichkolwiek działań w kierunku naprawienia wyrządzonych przez niego szkód, nie sposób dopatrzeć się w niniejszej sprawie rzekomej skruchy oskarżonego, a tym bardziej zaliczyć jej do okoliczności wpływających łagodząco na wymiary kary.

Za nietrafną Sąd II instancji uznał także argumentację obrońcy dotyczącą nadmiernego wyeksponowania przez Sąd I instancji okoliczności obciążającej jaką była uprzednia kilkunastokrotna karalność oskarżonego. W części motywacyjnej rozstrzygnięcia zostały bowiem powołane i należycie uargumentowane także inne okoliczności wpływające na surowsze potraktowanie D. L., które Sąd II instancji w pełni podziela. Podkreślić jednak należy, że oskarżony, który jest zaledwie 20-letnią osobą, był dotąd trzynastokrotnie karany, w tym wielokrotnie za przestępstwa przeciwko mieniu. Zupełnie zrozumiała jest zatem argumentacja Sądu I instancji, odnosząca się do arogancji oskarżonego wobec wymiaru sprawiedliwości i stanowiąca „motyw przewodni” części uzasadniającej orzeczenie o karze.

Ilość wyroków skazujących zapadłych wobec D. L. bezsprzecznie wskazuje, że w sposób wyjątkowo zuchwały lekceważy on normy moralne, społeczne i prawne. Nie sposób więc uznać, że jakakolwiek inna kara, aniżeli kara bezwzględna pozbawienia wolności byłaby na tyle skuteczną dolegliwością, aby mogła w pełni uświadomić sprawcy naganność jego zachowania.

Całkowicie nietrafna okazała się argumentacja obrońcy w zakresie próby wykazania, że orzeczona przez Sąd I instancja kara w zbyt dużej mierze dała wyraz zastosowania się do dyrektyw prewencji ogólnej i przez to odbyła się „kosztem sprawiedliwości”. Określone, przede wszystkim w art. 53 k.k., dyrektywy wymiaru kary zostały skonstruowane w ten sposób, aby każdy sąd, dokonując prawnokarnej oceny czynu, mógł wydać wyrok, który będzie można uznać za w pełni przemyślany i wyważony, a przez to sprawiedliwy. Tak też i w niniejszej sprawie Sąd I instancji miał na uwadze limitujący charakter stopnia zawinienia oskarżonego, wyrażone w art. 115§2 kk kwantyfikatory społecznej szkodliwości czynu oraz opisaną powyżej kwestię prewencji indywidualnej. Dopełnieniem wszystkich tych czynników było uwzględnienie zasad dyrektyw ogólnoprewencyjnych i bynajmniej nie zostały one uznane za wiodące. Nie ulega bowiem wątpliwości, że orzeczone wobec oskarżonego kary nie były pochodnymi potrzeby dania wyrazu surowości wymiaru sprawiedliwości, a jedynie stanowiły prostą konsekwencję jawnego lekceważenia przez D. L. przepisów prawa. Tym samym Sąd I instancji unaocznił, że nikt nie może bez końca lekceważyć obowiązujących go norm prawnych, zwłaszcza po uprzednim kilkunastokrotnym skazaniu.

Sąd II instancji nie podzielił także zarzutów skarżącego dotyczących zastosowania wobec oskarżanego kary pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania m.in. ze względu na to, że oskarżony jest osobą wielokrotnie karaną za przestępstwa. Co prawda rację ma obrońca, że uprzednia karalność oskarżonego nie przesądza o braku możliwości orzeczenia wobec niego środka probacyjnego, jednak w niniejszej sprawie Sąd I instancji słusznie przyjął, że nie zachodzą przesłanki do zastosowania warunkowego zawieszenia orzeczonej kary pozbawienia wolności.

T. karalność oskarżonego za przestępstwa, jak również kilkukrotne, uprzednie stosowanie wobec D. L. środków probacyjnych, które nie odniosły rezultatu, nie uzasadniały przyjęcia obecnie pozytywnej prognozy kryminologicznej, stanowiącej warunek sine qua non zastosowania warunkowego zawieszenia kary. Karę z warunkowym zawieszeniem jej wykonania można bowiem orzec jedynie wówczas, gdy są podstawy do przyjęcia, że ten środek probacyjny jest wystarczający dla zapobieżenia powrotowi oskarżonego do przestępstwa. Tymczasem oskarżony swoim dotychczasowym postępowaniem, przejawiającym się w wielokrotnym popełnianiu przestępstw i lekceważącym stosunku do porządku prawnego, nie daje żadnej rękojmi, iż w przyszłości nie popełni przestępstwa.

Zacytowane przez skarżącego tezy orzeczeń Sądu Najwyższego oraz sądów apelacyjnych, mające być podporą jego argumentacji dotyczącej potrzeby warunkowego zawieszenia kary orzeczonej wobec D. L., należy uznać za wyrwane z kontekstu i w żaden sposób niekorespondujące z niniejszym stanem faktycznym. Nie sposób bowiem uznać, że wobec natężenia okoliczności obciążających oskarżonego, a zwłaszcza jego uprzedniej karalności, Sąd I instancji mógł żywić jakąkolwiek nadzieję, że kolejne warunkowe zawieszenie wobec oskarżonego kary powstrzyma go od przestępnego trybu życia.

Reasumując, orzeczone wobec oskarżonego kary jednostkowe, jak i kara łączna pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania, w pełni uwzględniają wagę jego czynów i zostały wymierzone zgodnie z wyrażonymi w Kodeksie karnym dyrektywami.

Z uwagi na powyższe Sąd Okręgowy utrzymał w mocy zaskarżony wyrok, uznając wniesioną apelację za oczywiście bezzasadną.

Kształtując natomiast swe orzeczenie o kosztach, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 624 § 1 k.p.k., zwłaszcza zaś z uwagi na konieczność odbycia przez oskarżonego izolacyjnej kary, zwolnił go od obowiązku zwrotu Skarbowi Państwa kosztów sądowych, w tym od uiszczenia opłaty za II instancję.

/L. M./ /M. Z./ /E. T./