Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 kwietnia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Beata Łapińska

Protokolant sekr. sądowy Karolina Rudecka

po rozpoznaniu w dniu 15 kwietnia 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku A. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania A. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 16 kwietnia 2014 r. sygn. (...)

1. zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje A. J. prawo do emerytury poczynając od dnia 3 kwietnia 2014 roku,

2. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.
na rzecz wnioskodawcy A. J. kwotę 60 zł (sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VU 4573/14

UZASADNIENIE

Decyzjami z 16 kwietnia 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy A. J. prawa do emerytury.

W odwołaniu od powyższych decyzji, złożonym w dniu 14 maja 2014 roku, A. J. wniósł o jej zmianę i przyznanie żądanego prawa z uwagi na to, że przepracował wymagane 15 lat w warunkach szczególnych. Wskazał, że pracował w takich warunkach w okresie od 3 sierpnia 1979 roku do 31 marca 1994 roku w Wojewódzkim Zakładzie (...) w P. na stanowisku montera wodno-kanalizacyjnego w głębokich wykopach. Ponadto wniósł o zaliczenie do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej.

ZUS wnosił o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

A. J., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 25 lutego 2014 roku wniosek o przyznanie emerytury w przedmiotowej sprawie.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 w aktach ZUS)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący ponad 25 lat. Niekwestionowany przez ZUS okres zatrudnienia wnioskodawcy w warunkach szczególnych wynosi ostatecznie łącznie 8 miesięcy i 23 dni. Jest to okres zatrudnienia w Zakładach (...) w R. (obecnie (...) S.A. w R.) od 1 lutego 1972 roku do 23 października 1972 roku na stanowisku elektryka wykonującego prace przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń na oddziałach będących w ruch, w których jako podstawowe wykonywane są prace w warunkach szczególnych.

Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

(okoliczności niesporne)

W okresie 21 października 1971 roku do 6 listopada 1974 roku wnioskodawca był zatrudniony w Zakładach (...) w R..

(dowód: świadectwo pracy 49, w aktach ZUS)

W okresie od 24 października 1972 roku do 18 października 1974 roku A. J. odbywał zasadniczą służbę wojskową.

(dowód: wyciąg z książeczki wojskowej k. 5 w aktach ZUS)

Przed skierowaniem do odbywania służby wojskowej wnioskodawca pracował w Zakładach (...) w R. na stanowisku elektryka wykonującego prace przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń na oddziałach będących w ruch, w których jako podstawowe wykonywane są prace w warunkach szczególnych.

Okres zatrudnienia na tym stanowisku ZUS zaliczył wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych w oparciu o wystawione wnioskodawcy świadectwo pracy w warunkach szczególnych.

Po odbyciu służby wojskowej wnioskodawca wrócił do pracy w Zakładach (...) w R. na to samo stanowisko.

(dowód: świadectwo pracy w warunkach szczególnych k. 7 w aktach ZUS, zaświadczenie k. 12, zeznania wnioskodawcy k. 32, 33 w zw. z k. 13 odwrót, k. 15 w aktach sprawy)

W okresie od 3 sierpnia 1979 roku do 31 marca 1994 roku wnioskodawca był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w Wojewódzkim Zakładzie (...) w P.. W świadectwie pracy wystawionym wnioskodawcy pracodawca wskazał, że był on zatrudniony na stanowisku elektromontera. W kartach płac stanowisko pracy wnioskodawcy określano jako elektromonter, hydraulik, monter wodno-kanalizacyjny, a w angażach jako elektromonter, monter wodno-kanalizacyjny. W umowie o pracę z dnia 3 sierpnia 1979 roku stanowisko pracy wnioskodawcy określono jako elektromonter.

(dowód: świadectwo pracy k. 13, karty płac k. 19-35, angaże k. 12-27, umowa o pracę k. 11 w aktach ZUS)

Wojewódzki Zakład (...) w P.. zajmował się wykonywaniem usług wodno-kanalizacyjnych.

W trakcie zatrudnienia w ww. przedsiębiorstwie wnioskodawca przez pierwsze pół roku pracował jako elektryk, a następnie co najmniej od 1 lutego 1980 roku do końca zatrudnienia jako monter wodno-kanalizacyjny w głębokich wykopach. Do obowiązków wnioskodawcy należało usuwanie awarii wodociągowych w głębokich wykopach (ponad 2 metry) na terenie województwa (...) (np. pękniętych rur, zaworów i hydrantów). Pracował w trzyosobowej brygadzie. Wnioskodawca włączał i wyłączał pompy głębinowe w wykopach. Innych czynności wnioskodawca nie wykonywał z tym, że w niektórych okresach zatrudnienia był dodatkowo brygadzistą.

(dowód: zeznania świadków W. G., T. K. i H. O. k. 20 odwrót, k. 22, zeznania wnioskodawcy k. 32, 33 w zw. z k. 13 odwrót, 15 w aktach ZUS)

Wojewódzki Zakład (...) w P.. nie wystawiło wnioskodawcy świadectwo pracy w warunkach szczególnych.

(okoliczność niesporna)

Przy zaliczeniu do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu odbywania przez wnioskodawcę zasadniczej służby wojskowej od 24 października 1972 roku do 18 października 1974 roku oraz okresu zatrudnienia w Wojewódzkim Zakładzie (...) w P.. od 1 lutego 1980 roku do 31 marca 1994 roku, łącznie z okresem pracy w takich warunkach niekwestionowanym przez organ rentowy, staż ten wynosi więcej niż 15 lat.

(okoliczność niesporna)

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013r., poz. 1440 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (tj. poniżej 65 lat dla mężczyzn). Ustęp 4 art. 32 stanowi zaś, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Stosownie do art. 184 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Brak takiego świadectwa nie wyklucza jednak dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Spór pomiędzy stronami, w związku z zarzutami podniesionymi przez wnioskodawcę w odwołaniu, ograniczał się do faktu, czy ma on wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, a w dniu (...) 2013 roku, ukończył 60 lat i nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

Organ rentowy uznał, że wnioskodawca nie spełnia przesłanki zatrudnienia w warunkach szczególnych co najmniej przez 15 lat. Wnioskodawca twierdził zaś, że legitymuje się wymaganym okresem pracy w warunkach szczególnych, albowiem pracował w takich warunkach także w okresie od 3 sierpnia 1979 roku do 31 marca 1994 roku w Wojewódzkim Zakładzie (...) w P. na stanowisku montera wodno-kanalizacyjnego w głębokich wykopach, a ponadto do stażu pracy w warunkach szczególnych powinien być zaliczony okres odbywania zasadniczej służby wojskowej.

Odnośnie żądania zaliczenia okresu odbywania służby wojskowej do stażu pracy w warunkach szczególnych, wskazać należy, że art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. Nr 44, poz. 220), w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 roku stanowił, że okres odbytej zasadniczej lub okresowej służby wojskowej zalicza się do okresu zatrudnienia, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem, pracownikom, którzy po odbyciu tej służby podjęli zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym byli zatrudnieni przed powołaniem do służby, albo w tej samej gałęzi pracy.

Wydane na podstawie art. 108 ust. 4 powołanej ustawy rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 roku w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz. U. Nr 44, poz. 318) regulowało w sposób szczegółowy uprawnienia żołnierza, który w terminie 30 dni po zwolnieniu ze służby zgłosił powrót do zakładu pracy i w wyniku tego podjął w nim zatrudnienie. Zgodnie z § 5 powołanego rozporządzenia żołnierzowi, który podjął zatrudnienie wlicza się czas odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął zatrudnienie, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem w tym zakładzie oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie Z powyższego wynika, że wlicza się także uprawnienia wynikające z systemu zabezpieczenia społecznego w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie, a zatem również wynikające z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach. Przepisy te, na podstawie których przerwę w wykonywaniu zatrudnienia w ramach stosunku pracy wywołaną odbywaniem zasadniczej służby wojskowej zalicza się – z zachowaniem ciągłości pracy – do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień uzależnionych od ilości lat pracy w danym zakładzie lub gałęzi pracy oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie, należy tłumaczyć tak, że okres zasadniczej służby wojskowej jest okresem pracy na takich samych warunkach, jak przed powołaniem do służby, a poborowy odbywający służbę uważany jest za pracownika (por. także wyroki Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2010 roku, I UK 333/09, LEX nr 585739, z dnia 6 kwietnia 2006 roku III UK 5/06, OSNP 2007/7-8/10, z dnia 25 lutego 2010 roku. II UK 219/09, LEX nr 590248 oraz z dnia 17 maja 2012 roku w sprawie I UK 399/11, LEX Nr 1211140).

Stanowisko to znajduje pełne potwierdzenie w uchwale siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 16 października 2013 roku w sprawie II UZP 6/13 Biul.SN 2013/10/24, zgodnie z którą czas zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. Nr 44, poz. 220, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 roku zalicza się – na warunkach wynikających z tego przepisu – do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych).

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie powinno zatem budzić żadnych wątpliwości, że okres odbywania przez wnioskodawcę zasadniczej służby wojskowej podlegał zaliczeniu do pracy w warunkach szczególnych. W przedmiotowej sprawie przed skierowaniem do odbywania służby wojskowej wnioskodawca pracował w Zakładach (...) w R. na stanowisku elektryka wykonującego prace przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń na oddziałach będących w ruch, w których jako podstawowe wykonywane są prace w warunkach szczególnych i po odbyciu tej służby wnioskodawca wrócił do pracy w tym przedsiębiorstwie na to samo stanowisko. Okres zatrudnienia przed odbyciem służby wojskowej ZUS zaliczył przy tym wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych.

Dokonując natomiast ustaleń w zakresie rodzaju prac wykonywanych przez wnioskodawcę w okresie od 3 sierpnia 1979 roku do 31 marca 1994 roku w Wojewódzkim Zakładzie (...) w P.. Sąd oparł się na zeznaniach świadków W. G., T. K. i H. O. oraz zeznania wnioskodawcy.

Z dowodów powyższych wynika, jakie konkretnie prace wnioskodawca wykonywał i w jakim wymiarze czasu pracy pracował. Będąc zatrudnionym w Wojewódzkim Zakładzie (...) w P.. na stanowisku montera instalacji wodnokanalizacyjnych wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał co najmniej w okresie od 1 lutego 1980 roku do 31 marca 1994 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy roboty wodnokanalizacyjne oraz prace przy naprawie rurociągów w głębokich wykopach. Do obowiązków wnioskodawcy należało usuwanie awarii wodociągowych w głębokich wykopach (ponad 2 metry) na terenie województwa (...) (np. pękniętych rur, zaworów i hydrantów). Pracował w trzyosobowej brygadzie. Wnioskodawca włączał i wyłączał pompy głębinowe w wykopach. Innych czynności wnioskodawca nie wykonywał. Organ rentowy nie przedstawił zaś w toku postępowania żadnych dowodów, które pozwoliłyby na podważenie wiarygodność złożonych zeznań.

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie budzi żadnych wątpliwości, że wnioskodawca wykonywał w od 1 lutego 1980 roku do 31 marca 1994 roku zatrudnienia stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace wymienione w Wykazie A, Dziale V poz. 1 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, tj. od 1 lutego 1980 roku do 31 marca 1994 roku.

W świetle powyższego zasadne było przyjęcie, że wnioskodawca wykonywał w okresie od 1 stycznia 1994 roku do 31 grudnia 1998 roku zatrudnienia stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę w warunkach szczególnych.

W związku z tym, że wykazany przez wnioskodawcę okres pracy w warunkach szczególnych wynosi więcej niż 15 lat, stwierdzić należało, iż spełnia on wszystkie wymagane prawem warunki do uzyskania prawa do emerytury zgodnie z art. 32 ust. 1 w zw. z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji. Emerytura została przyznana wnioskodawcy od dnia 3 kwietnia 2014 roku, tj. od złożenia przez niego wniosku o emeryturę.