Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 lutego 2015r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 lutego 2015r. w S.

odwołania A. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 12 grudnia 2013r., znak: (...)

w sprawie A. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do emerytury

I.  zmienia zaskarżoną decyzję i ustala prawo A. P. do emerytury od 1 grudnia 2013r.,

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. na rzecz A. P. kwotę 60 (sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt: IV U 116/14 UZASADNIENIE

Decyzją z (...). Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art.184 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze odmówił A. P. prawa do emerytury wskazując, że ubezpieczony nie udowodnił, iż do dnia 1 stycznia 1999r. osiągnął 15-letni staż pracy w warunkach szczególnych, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Organ rentowy podniósł, że udowodniony staż pracy w warunkach szczególnych obejmuje okres zatrudnienia w (...) Spółdzielni Rolniczo-Handlowej (...) ( Spółdzielni (...) w S.) w okresach od 17 listopada 1970r. do 24 października 1972r. i od 19 października 1974r. do 31 grudnia 1979r., a także w P. (...) w S. w okresie od 1 listopada 1991r. do 31 grudnia 1998r. co łącznie stanowi 13 lat, 1 miesiąc i 5 dni.

Odwołanie od w/w decyzji złożył A. P. reprezentowany przez pełnomocnika wnosząc o jej zmianę i ustalenie mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu odwołania wskazał, że do okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach należy doliczyć okres odbywania przez niego zasadniczej służby wojskowej od 25 października 1972r. do 18 października 1974r. W chwili powołania do wojska pracował on w Spółdzielni (...) w S. w szczególnych warunkach i do pracy w takich warunkach (przy naprawie pojazdów mechanicznych w kanałach) powrócił po wojsku. Uwzględniając okres zasadniczej służby wojskowej spełnia on przesłankę 15 lat pracy w szczególnych warunkach (odwołanie k.2-5).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie powołując się na przepisy prawa i uzasadnienie zawarte w zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.10-11).

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony A. P. w dniu (...)rok życia. W dniu 2 grudnia 2013r. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury (wniosek o emeryturę z 2 grudnia 2013r. k.1 akt emerytalnych). Jest to trzeci wniosek ubezpieczonego o emeryturę w szczególnych warunkach. Dwa pierwsze wnioski odpowiednio z 2 maja 2011r. i 13 lipca 2012r. zostały załatwione decyzjami odmownymi z uwagi na nie wykazanie przez ubezpieczonego 15 lat pracy w szczególnych warunkach oraz nieudokumentowanie rozwiązania stosunku pracy (decyzja z 24 maja 2011r. k.41 akt emerytalnych za wnioskiem z 2 maja 2011r. i decyzja z 31 lipca 2012r. k.6 akt emerytalnych za wnioskiem z 13 lipca 2012r.). Rozpoznając powyższy wniosek ubezpieczonego na podstawie przedłożonych do wniosku dokumentów organ rentowy ustalił, że na dzień 1 stycznia 1999r. ubezpieczony udowodnił staż ubezpieczeniowy w wymiarze 29 lat i 20 dni, z czego okresy składkowe wynoszą 27 lat, 9 miesięcy i 15 dni, a okresy nieskładkowe 1 rok, 3 miesiące i 5 dni. Ponadto organ rentowy ustalił, że do dnia 1 stycznia 1999r. ubezpieczony osiągnął staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 13 lat, 1 miesiąc i 5 dni z tytułu zatrudnienia w (...) Spółdzielni Rolniczo-Handlowej (...) ( Spółdzielni (...) w S.) w okresach od 17 listopada 1970r. do 24 października 1972r. i od 19 października 1974r. do 31 grudnia 1979r., a także w P. (...) w S. w okresie od 1 listopada 1991r. do 31 grudnia 1998r. (świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach k.17 i 35 akt emerytalnych za wnioskiem z 2 maja 2011r.).

Z uwagi na brak wymaganego ustawą stażu pracy w warunkach szczególnych decyzją z 12 grudnia 2013r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu przyznania emerytury (decyzja z 12 grudnia 2013r. k.15 akt emerytalnych).

Ubezpieczony był zatrudniony w Spółdzielni (...) w S. w okresie od 17 listopada 1970r. do 31 grudnia 1979r., przy czym w okresie od 25 października 1972r. do 18 października 1974r. odbywał zasadniczą służbę wojskową (świadectwo pracy z 3 stycznia 1980r. k.11 akt emerytalnych za wnioskiem z 2 maja 2011r. i kopia z książeczki wojskowej k.9 akt sprawy ).

Ubezpieczony zatrudniony został na stanowisku mechanika samochodowego. Przez pierwsze trzy miesiące pracy w powyższej Spółdzielni ubezpieczony pracował w połowie wymiaru czasu pracy ,tj. przez 4 godziny dziennie – w godzinach od 7 do 11. Jego wynagrodzenie zasadnicze określone było w stawce godzinowej – 5,50 złotych (skierowanie do pracy w (...) w S. z 17 listopada 1970r. na stanowisku mechanika samochodowego w wymiarze ½ etatu, podanie ubezpieczonego o przyjęcie do pracy w w/w Spółdzielni w wymiarze ½ etatu z 31 października 1970r. oraz umowa o pracę z 17 listopada 1970r. na 7-dniowy okres próbny, a po jego upływie na czas nieokreślony na stanowisku mechanika samochodowego w wymiarze ½ etetu ,tj. 4 godzin dziennie – od 7 do 11 - w aktach osobowych). Po pierwszych trzech miesiącach pracy, od 1 lutego 1971r. do końca zatrudnienia ,tj. do 31 grudnia 1979r. ubezpieczony pracował w powyższej Spółdzielni w pełnym wymiarze czasu pracy ,tj. od poniedziałku do piątku w godzinach od 7 do 15 i w soboty od 7 do 13. Przez cały okres zatrudnienia w Spółdzielni (...) w S. ,tj. zarówno przed powołaniem do odbycia zasadniczej służby wojskowej, jak i po odbyciu tej służby ubezpieczony pracował w warsztacie w ramach działu transportu przy naprawie samochodów ciężarowych marki S., J.. W Spółdzielni było około 60 sztuk takich samochodów. Dokonywał napraw podwozia - skrzyni biegów, resorów, tylnych mostów, wymieniał olej. Prace te wykonywał zasadniczo w kanale. Doraźnie, jeżeli była taka potrzeba dokonywał naprawy poza kanałem. Podejmując pracę w Spółdzielni (...) w S. ubezpieczony miał ukończoną zasadniczą szkołę zawodową o profilu samochodowym. W okresie zatrudnienia - od 1 września 1976r. do 30 kwietnia 1979r. ubezpieczony uczył się w Technikum M.-Elektronicznym dla Pracujących w S. i ukończył ją uzyskując tytuł mechanika. Zajęcia w szkole odbywały się popołudniami, w systemie wieczorowym (karty wynagrodzenia ubezpieczonego z okresu zatrudnienia w Spółdzielni (...) w S. – w kopercie załączonej do akt sprawy, świadectwo ukończenia Technikum Zawodowego z 30 kwietnia 1979r. k.25 akt sprawy i zaświadczenie z Zespołu Szkół (...) w S. z 4 listopada 2014r. k.29 akt sprawy, zeznania świadków: G. M. k.33-33v – nagranie od minuty 9 do 11, J. G. (1) k.34 – nagranie od minuty 11 do 19 i k.35 – nagranie od minuty 37 do 40, J. G. (2) k.34-34v – nagranie od minuty 19 do 23 i od 32 do 37, J. W. k.43v – nagranie od minuty 5 do 13, E. R. k.43v-44 nagranie od minuty 13 do 22, K. C. k.35 – nagranie od minuty 40 do 44 oraz zeznania ubezpieczonego k.44-44v – nagranie do minuty 23 do 35 i k.21-22 – nagranie od minuty 1 do 18).

Ubezpieczony nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego (raport z analizy konta k.9 akt emerytalnych).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie A. P. podlegało uwzględnieniu.

Zgodnie z art.184 ust.1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.z 2009r. Nr 153, poz.1227 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego przewidzianego w art.32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy ,tj. w dniu 1 stycznia 1999r. osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art.27 ustawy, a także nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. W myśl przywołanego wyżej art.32 ust.1 i 4 ustawy pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, a w myśl przywołanego wyżej art.27 ustawy wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynosi co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Zgodnie z §4 ust.1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 ze zm.) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A załącznika do rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury w w/w wieku jeżeli ma wymagany okres zatrudnienia (co najmniej 25 lat mężczyzna), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Ponadto zgodnie z §2 ust.1 przedmiotowego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wymagało zbadania, czy ubezpieczony spełnia przesłankę wymaganego okresu pracy w warunkach szczególnych. Poza sporem pozostawało bowiem, że ubezpieczony osiągnął wymagany ustawą wiek oraz spełnił przesłankę ogólnego stażu ubezpieczenia. Ubezpieczony podnosił, że posiada 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach, gdyż oprócz niekwestionowanej przez organ rentowy pracy w takich warunkach w (...) Spółdzielni Rolniczo-Handlowej (...) ( Spółdzielni (...) w S.) w okresach od 17 listopada 1970r. do 24 października 1972r. i od 19 października 1974r. do 31 grudnia 1979r., a także w P. (...) w S. w okresie od 1 listopada 1991r. do 31 grudnia 1998r., do stażu pracy w szczególnych warunkach należy zaliczyć okres odbywania przez niego zasadniczej służby wojskowej, do której powołany został w trakcie pracy w Spółdzielni (...) w S.. Służbę tę odbywał w okresie od 25 października 1972r. do 18 października 1974r., a zatem przez 1 rok, 11 miesięcy i 25 dni i po dodaniu tego okresu do okresu pracy w szczególnych warunkach uznanego przez organ rentowy, spełniona zostaje przesłanka 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Analizując okoliczności sprawy Sąd doszedł do przekonania, że stanowisko ubezpieczonego co spełnienia przez niego przesłanki 15 lat pracy w szczególnych warunkach jest słuszne. Uzasadnione okazało się twierdzenie, że do okresu pracy w szczególnych warunkach należy zaliczyć również okres zasadniczej służby wojskowej o ile osoba ubiegająca się o emeryturę przed powołaniem do służby wojskowej pracowała w szczególnych warunkach i po odbyciu służby wojskowej powróciła do pracy w takich warunkach. Powyższe znajduje uzasadnienie w regulacji art.108 ust.1 ustawy z 21 listopada 1967r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej – w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 1974r. (Dz.U. z 2012r., poz.461 ze zm.). Ubezpieczony został powołany do odbycia zasadniczej służby wojskowej będąc zatrudnionym w Spółdzielni (...) w S. na stanowisku machanika samochodowego przy naprawie pojazdów w kanale remontowym i do pracy w powyższej Spółdzielni, na tym stanowisku powrócił w ciągu miesiąca od zakończenia służby wojskowej. Dlatego w myśl wskazanego uregulowania i ugruntowanego już orzecznictwa Sądu Najwyższego (m.in. uchwała z 16 października 2013r. w sprawie II UZP 6/13 oraz wyrok z 4 grudnia 2013r. w sprawie II UK 217/13, Lex nr 1408683) okres zasadniczej służby wojskowej podlega zaliczeniu do pracy w szczególnych warunkach. Należy wyjaśnić, że w zaskarżonej decyzji organ rentowy uznał za wykazany przez ubezpieczonego okres pracy w szczególnych warunkach w trakcie zatrudnienia w Spółdzielni (...) w S. w okresie od 17 listopada 1970r. do 24 października 1972r. i od 19 października 1974r. do 31 grudnia 1979r. ,tj. z wyłączeniem w/w okresu służby wojskowej. Jednakże z uwagi na to, że z załączonych akt osobowych z powyższego okresu zatrudnienia wynikało, że ubezpieczony został zatrudniony w przedmiotowej Spółdzielni w wymiarze ½ etatu, a świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach wystawiła M. K. będąca likwidatorem (...) Spółdzielni Rolniczo-Handlowej (...), która z kolei była następcą prawnym Spółdzielni (...) w S. (vide: zeznania świadka M. K. k.34 – nagranie od minuty 23 do 39) Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe w celu zweryfikowania, czy w okresie zatrudnienia w Spółdzielni (...) w S. ubezpieczony wykonywał pracę w szczególnych warunkach. Ubezpieczony podnosił, że przez cały okres tej pracy pracował w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku mechanika samochodowego przy naprawach dokonywanych w kanałach remontowych. Na tę okoliczność przedstawił świadków w osobach współpracowników z okresu tego zatrudnienia, którzy w spójnych i logicznych zeznaniach potwierdzili, że ubezpieczony pracował przy naprawie pojazdów samochodowych w kanałach remontowych. Nadto wskazali, że pracował w pełnym wymiarze czasu pracy ,tj. przez cały tydzień w godzinach od 7 do 15. Należy wskazać, że w aktach osobowych ubezpieczonego brak jest dokumentów wskazujących, aby po zawarciu - w dniu 17 listopada 1970r. umowy o pracę w wymiarze ½ etatu - doszło do zmiany warunków zatrudnienia w części dotyczącej wymiaru czasu pracy. Zauważyć jednak należy, że świadectwo pracy z 3 stycznia 1980r. (k.11 akt emerytalnych za wnioskiem z 2 maja 2011r.) wskazuje, iż ubezpieczony był zatrudniony w Spółdzielni (...) w S. w pełnym wymiarze czasu pracy. W związku z powyższym Sąd załączył do akt sprawy karty wynagrodzenia ubezpieczonego z czasów zatrudnienia w powyższej Spółdzielni i po analizie tych dokumentów doszedł do przekonania, że przez pierwsze trzy miesiące pracy ,tj. od 17 listopada 1970r. do 31 stycznia 1971r. ubezpieczony pracował w połowie wymiaru czasu pracy, a od lutego 1971r. w pełnym wymiaru czasu pracy. Do wniosku takiego prowadzi porównanie kwot wynagrodzenia ubezpieczonego uzyskiwanego przez niego w tych okresach. Jak ustalono wyżej w chwili zawarcia umowy o pracę (17 listopada 1970r.) wynagrodzenie ubezpieczonego zostało ustalone w stawce 5,50 złotych za godzinę. W miesiącu listopadzie i grudniu 1970r. oraz styczniu 1971r. wynagrodzenie ubezpieczonego wyniosło (wg kart wynagrodzenia) odpowiednio 679 złotych, 612 złotych i 679 złotych. Biorąc pod uwagę ilość godzin pracy przy zatrudnieniu w wymiarze 1/2 etatu i stawkę godzinową 5,50 złotych nie ulega wątpliwości, że w/w kwoty wynagrodzenia nie były wynagrodzeniem za pracę w pełnym wymiarze czasu pracy (przy pracy w pełnym wymiarze czasu pracy wynagrodzenie powinno wynieść nie mniej niż 880 złotych - 5 dni x 8 godzin = 40 x 4 tygodnie = 160 godzin x 5,50 = 880 złotych). W pozostałym okresie z analizy kart wynagrodzenia wynika, że od lutego 1971r. wynagrodzenie ubezpieczonego uległo podwojeniu i wynosiło od ponad 1 200 złotych nawet do przeszło 1 500 złotych miesięcznie i z upływem czasu uległego dalszemu zwiększeniu (vide: karty wynagrodzenia). Należy zauważyć, że w umowie o pracę obok wynagrodzenia zasadniczego przewidziano premię zgodnie z regulaminem premiowania. Nie ulega jednak wątpliwości, że wskazany wzrost wynagrodzenia nie mógł wynikać jedynie z faktu przyznania premii (karty wynagrodzenia podają ogólne kwoty wynagrodzenia). Reasumując powyższe rozważania Sąd uznał, że w okresie zatrudnienia w Spółdzielni (...) w S. od 1 lutego 1971r. do 31 grudnia 1979r. (uwzględniając w/w okres służby wojskowej), a zatem przez 8 lat i 11 miesięcy ubezpieczony pracował w szczególnych warunkach ,tj. wykonując pracę, o której mowa w wykazie A dział XIV poz.16 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Doliczając powyższy okres pracy do okresu pracy w szczególnych warunkach w P. (...) w S. od 1 listopada 1991r. do 31 grudnia 1998r. (świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach k.17 akt emerytalnych za wnioskiem z 2 maja 2011r.), a zatem w wymiarze 7 lat i 2 miesięcy, stwierdzić należy, że ubezpieczony spełnił przesłankę 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Mając na uwadze powyższe na podstawie art.477.14§2 kpc Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że A. P. przysługuje prawo do emerytury od 1 grudnia 2013r. ,tj. od miesiąca, w którym ubezpieczony wystąpił z wnioskiem o emeryturę. Ponadto na podstawie art.98§1 i 3 kpc Sąd obciążył organ rentowy obowiązkiem zwrotu ubezpieczonemu kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 60 złotych.