Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 18 marca 2015 roku

Sąd Rejonowy w Ostrołęce I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Marcin Korajczyk

Protokolant: st. sekr. sądowy Małgorzata Mierzejewska

po rozpoznaniu w dniu 6 marca 2015 roku w Ostrołęce

na rozprawie

z wniosku B. M. i Z. M. (1)

z udziałem D. J. (1), J. S. (1), A. S. (1), W. B. i Gminy G.

o rozgraniczenie

p o s t a n a w i a :

I.  dokonać rozgraniczenia między nieruchomościami położonymi we wsi Ż. gm. G., oznaczonymi w ewidencji gruntów jako działki:

1.  nr (...) stanowiącą wspólność majątkową małżeńską wnioskodawców B. M.i Z. M. (1) , dla której w Sądzie Rejonowym w O.prowadzona jest Księga Wieczysta o numerze (...);

2.  nr (...) stanowiącą wspólność majątkową małżeńską wnioskodawców B. M.i Z. M. (1) , dla której w Sądzie Rejonowym w O.nie jest prowadzona księga wieczysta;

a nieruchomościami położonymi we wsi Ż. gm. G., oznaczonymi w ewidencji gruntów jako działki:

1)  nr (...)stanowiącą współwłasność uczestników postępowania D. J. (1), J. S. (1), A. S. (1)i W. B. , dla której w Sądzie Rejonowym w O.prowadzona jest Księga Wieczysta o numerze (...);

2)  nr (...) stanowiącą własność Gminy G., dla której w Sądzie Rejonowym w O.prowadzona jest Księga Wieczysta o numerze (...);

w ten sposób, że ustala granice:

a.  pomiędzy działką (...) według linii czarnej od punktu 10 do punktu 645;

b.  pomiędzy działką (...) a działkami (...) według linii czerwonej przerywanej i żółtej od punktu 645 przez punkty 643, 644 do punktu 11;

c.  pomiędzy działką (...) według linii żółtej od punktu 11 do punktu 12;

d.  pomiędzy działką (...) a działkami (...) według linii żółtej od punktu 28 przez punkty 630, 632, 633, 631, 25 do punktu 4;

zaznaczonych na mapie sporządzonej przez biegłego geodetę S. M. (1), zarejestrowanej w Starostwie Powiatowym w O.za nr ewid. (...) dnia 6 maja 2014 roku stanowiącej integralną część niniejszego orzeczenia;

II.  stwierdza, że wnioskodawcy i uczestnicy ponoszą koszty postępowania w częściach równych, za wyjątkiem kosztów zastępstwa prawnego poniesionych przez wnioskodawcę, którymi to kosztami w całości, solidarnie, obciąża uczestników postępowania – W. B., D. J. (1), J. S. (1) i A. S. (1), szczegółowe wyliczenie tych koszów pozostawiając referendarzowi sądowemu po uprawomocnieniu się postanowienia.

SSR M. K.

Sygn. akt I Ns 641/13

UZASADNIENIE

W dniu 2 sierpnia 2013 r. Wójt Gminy G.przekazał do Sądu Rejonowego w Ostrołęce na podstawie art. 34 ust. 2 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. ustawy prawo geodezyjne i kartograficzne – wniosek B.i Z.małż. M. o rozgraniczenie nieruchomości oznaczonej numerami ewidencyjnymi (...), stanowiącymi ich własność z nieruchomościami o nr ewidencyjnych (...), stanowiącymi współwłasność: J. S. (1)w udziale 13/16 oraz W. B., D. J. (1)i A. S. (1)w udziale po 1/16, a także z nieruchomością o nr ewidencyjnym (...) – drogą, stanowiącą własność Gminy G.- położonych w obrębie miejscowości Ż., gm. G..

Uzasadniając swoje stanowisko w sprawie wnioskodawcy wskazali, iż w ich ocenie granica pomiędzy działkami (...)z (...)i (...) powinna przebiegać w oparciu o dokumentację zgromadzoną w postępowaniu administracyjnym według linii biegnącej przez punkty 70 i 13. Podnieśli, iż jest to przebieg granicy wynikający z ewidencji gruntów, oraz znajdujący niegdyś swoje odzwierciedlenie na gruncie. Wyjaśnili, iż geodeta dokonujący pomiarów na zlecenie uczestników postępowania nie uwzględnił tego, iż działka nr (...)była zawsze „przehaczona” przez drogę nr (...), jednakże z uwagi, iż fragment tej działki za drogą miał mniej niż 1 ar nie nadano mu odrębnego nr ewidencyjnego. Wnioskodawcy podnieśli, iż geodeta K.w swoich pomiarach przesunął granicę na ich niekorzyść, co skutkowało zmniejszeniem powierzchni ich działki o około 1 ar. Ostatecznie wnieśli o dokonanie rozgraniczenia działki nr (...)z działkami sąsiednimi zgodnie z ustaleniami geodety S. M.dokonanymi w opinii sporządzonej na potrzeby niniejszej sprawy.

Uczestniczka postępowania D. J. (1) w toku postępowania podnosiła, iż pomiary wykonane na etapie postępowania administracyjnego zostały dokonane na podstawie błędnej dokumentacji kartograficznej. Wskazywała, iż od lat 60 - tych nieruchomość nr (...)ma kształt (...), a jej granice ciągną się do pkt 11a. Uczestniczka podniosła, iż brama na działkę (...)od strony drogi nr (...)została wybudowana w 1998 r., a teść wnioskodawcy korzystał z tego fragmentu nieruchomości tylko dlatego, że nie była ogrodzona. Zakwestionowała także, iż fragment ten stanowi „przehaczenie” działki nr (...). D. J. (1)wniosła o dokonanie rozgraniczenia spornych nieruchomości w ten sposób, by granica działki nr (...)przebiegała przez pkt 12, a następnie 11a i w linii prostej do drogi powiatowej. Podkreśliła, iż pkt 11 powinien być w połowie działki (...)jak to wskazał geodeta K.. Podniosła, iż jej działka o nr (...)powinna mieć większą szerokość i wchodzić w działkę nr (...). Zakwestionowała prawidłowość ustalenia większości punktów granicznych. Podniosła, iż pkt 40, 639 i 80 powinny być przesunięte w stronę działki nr (...)by droga przebiegała tuż pod budynkiem stodoły posadowionej na nieruchomości nr (...). Wskazał, iż w pkt 12 droga gminna nr (...)powinna przebiegać w działce nr (...). Swoje ustalenia uzasadniła wyliczeniami w zakresie przyjętej przez nią szerokości działki, przy uwzględnieniu, iż wszystkie działki powinny być równe.

Uczestniczka postępowania J. S. wniosła o dokonanie rozgraniczenia spornych nieruchomości w linii prostej przebiegającej przez pkt 12. Ponadto podzieliła stanowisko D. J. (1) co do sposobu dokonania rozgraniczenia.

Stanowisko prezentowane przez D. J. (1) co do przebiegu granic działki nr (...) podzielił również uczestnik postępowania A. S. (1).

W. B. – uczestniczka postępowania nie brała w nim czynnego udziału. W pismach kierowanych do Sądu podnosiła jedynie, iż nie wie nic w sprawie, a jej stanowisko jest tożsame ze stanowiskiem prezentowanym przez pozostałych współwłaścicieli działek (...).

Gmina G. odnosząc się do stanowiska wnioskodawców i pozostałych uczestników postępowania wniosła o dokonanie rozgraniczenia spornych nieruchomości w sposób zgodnie z ustaleniami biegłego geodety S. M. (1), które były tożsame z ustaleniami poczynionymi na etapie administracyjnego postępowania rozgraniczeniowego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

(...)składająca się m.in. z działek o nr ewidencyjnym (...)oraz nr (...), położona w Ż., gm. G., dla której prowadzona jest w Sądzie Rejonowym w O. księga wieczysta o nr (...), oraz nieruchomość składająca się działek oznaczonych nr ewidencyjnymi (...)i (...) położona w Ż., gm. G., dla której nie jest prowadzona księga wieczysta - stanowią współwłasność na zasadzie wspólności majątkowej małżeńskiej B.i Z.małż. M.. Wskazane nieruchomości stanowią użytki rolne zabudowane oraz grunty orne, lasy i grunty leśne.

/dowód: wydruk zupełny treści księgi wieczystej – k . nr (...)k . 194 – 207, akt notarialny umowy sprzedaży z dnia 28 maja 1999 r. Rep.(...)– k. 60 – 63, wypis z rejestru gruntów dot. działek o nr (...)– k. 22, wyrys z mapy ewidencyjnej dot. działek nr (...)– k. 22/

Pierwotnie nieruchomość o nr ewidencyjnym (...)(ówcześnie (...)) położona w Ż., gm. G.należała do H.i J.małż. T., którzy nabyli prawo własności omawianej nieruchomości z mocy prawa z dniem 4 listopada 1971 roku, stwierdzone Aktem Własności Ziemi z dnia 14 czerwca 1977 r. Następnie, na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w O.z dnia 12 września 1995 r. sygn. akt (...) własność owej nieruchomości w drodze zasiedzenia z dniem 31 grudnia 1978 r. nabyli W.i T.małż. K.– rodzice B. M..

W.i T.małż. K.własność nieruchomości położonej w Ż.gm. G.o nr (...) nabyli w drodze umowy darowizny od H.i I.małż. D.. W drodze tej samej umowy otrzymali od nich również własność działki nr (...), natomiast od J. T.własność działki nr (...).

W dniu 18 lutego 1998 r. B.i Z.małż. M.otrzymali od W.i T.małż. K.na własność działki nieruchomości o nr (...), a także inne m.in. o nr (...).

Nieruchomość oznaczona nr ewidencyjnym (...)(obecnie nr (...)oraz nr (...)), położona w Ż.gm. G.była od 1967 r. w posiadaniu E. K., który to formalnie własność tej nieruchomości nabył z mocy prawa, stwierdzonej na podstawie Aktu Własności Ziemi z dnia 19 czerwca 1976 r. E. K.sprzedał w dniu 28 maja 1999 r. ww. działkę Z.i B.małż. M..

/dowód: Akt Własności Ziemi dot. działki nr (...)z dnia 14 czerwca 1977 r. – k. 175, protokół ustalenia stanu prawnego i faktycznego nieruchomości – k. 176 - 183 , z akt o sygn. (...): Postanowienie Sądu Rejonowego w O.z dnia 12 września 1995 r. – k. 35, akt notarialny umowy darowizny z dnia 12 lutego 1996 r. Rep. (...)– k. 149, akt notarialny umowy darowizny z dnia 18 lutego 1998 r. Rep. (...)– k. 55 – 59, Akt Własności Ziemi dot. działki nr (...)– k. 169, protokół ustalenia stanu prawnego i faktycznego nieruchomości – k. 170 – 174, akt notarialny umowy sprzedaży Rep. A nr (...)– k. 60 – 63, z KW (...): wydruk wpisu do kw – k. 647 - 649 /

Powyższe nieruchomości nr (...), (...)i (...)graniczą z nieruchomościami o nr ewidencyjnych (...)i (...)(pierwotnie nr (...)), położonymi w Ż.gm. G., dla której prowadzona jest w Sądzie Rejonowym w O. księga wieczysta o nr (...), a które stanowią współwłasność J. S. (1)w udziale 13/16 oraz W. B., D. J. (1)i A. S. (1)w udziale po 1/16.

Wskazane wyżej nieruchomości o nr działek (...)graniczą bezpośrednio również z nieruchomością oznaczoną nr ewidencyjnym (...)– stanowiącą drogę, będącą własnością Gminy G., dla której Sąd Rejonowy w O. prowadzi księgę wieczystą nr (...).

(...)o nr ewidencyjnych(...)i (...)stanowiły pierwotnie własność K. K.. Zostały one przekazane następnie na mocy nieformalnej umowy dożywocia T. S.oraz J. K.po ½ części udziału. Formalnie własność ww. działek T.i J.małż. S.oraz J.i I.małż. K.w wysokości po ½ udziału w prawie, nabyli z mocy prawa z dniem 4 listopada 1971 roku, co zostało stwierdzone Aktem Własności Ziemi z dnia 7 września 1976 r.

Po śmierci T. S. w drodze spadkobrania udział mu przydający w prawie własności wskazanych nieruchomości stanowiących gospodarstwo rolne, nabyła jego żona J. S. (1) oraz dzieci: A. S. (1), D. J. (1) i W. B. po ¼ części każdy z nich.

Udział w prawie własności działek o nr (...)po J.i I.małż. K.nabyła w drodze dziedziczenia ich córka – H. Ż.. W dniu 18 sierpnia 2000 r. H. Ż.sprzedała J. S. (1)swój udział wynoszący ½ w prawie własności nieruchomości o nr (...).

/dowód: wydruk zupełny treści księgi wieczystej (...)– k. 597 – 616, wydruk zupełny treści księgi wieczystej (...) – k. 260 – 596, Akt Własności Ziemi dot. działek (...)– k. 185 – 186, protokół ustalenia stanu prawnego i faktycznego nieruchomości – k. 187 – 193, z akt sprawy (...): Postanowienie Sądu Rejonowego w O.z dnia 21 kwietnia 1998 – k. 12, z KW (...): wypis z aktu notarialnego umowy sprzedaży z dnia 18 sierpnia 2000 r. Rep. (...)k. 640 – 641, odpis zarządzenia z dnia 19 września 2000 r. – k. 645, odpis skrócony aktu małżeństwa H. K.– k. 646, Postanowienie Sądu Rejonowego w O.z dnia 27 lipca 1992 r. w przedmiocie założenia KW – k. 639, wypis ewidencji gruntów dot. działki nr (...)– k. 224, wyrys z mapy ewidencyjnej – k. 225 /

Geodeta uprawniony C. K. (1)na zlecenie D. J. (1)i pozostałych współwłaścicieli nieruchomości nr (...)i (...)w okresie od 31 października 2012 r. do lutego 2013 r. dokonał ustalenia granic w.w. działek z działkami sąsiednimi. Geodeta jako podstawę wykonania swoich ustaleń przyjął błędną mapę sporządzoną na potrzeby ewidencji z 1998 r., z której wynikało włączenie części „przehaczonych” działek (...)do działki nr (...). Na tej podstawie biegły ustalił także przebieg granic działki nr (...). Wskazał on, iż droga w pkt 11a przebiega poprzez budynek gospodarski położony na nieruchomości nr (...).

/dowód: operat techniczny wskazania działek nr (...) – k. 156 – 168, zeznania C. K. – k. 140/

Decyzją Wójta Gminy G.z dnia 27 grudnia 2012 r., wobec wniosku B.i Z.małż. M., wszczęto postępowanie w przedmiocie rozgraniczenia nieruchomości oznaczonej numerem ewidencyjnym (...), położonej w obrębie miejscowości Ż., stanowiącej współwłasność na zasadach wspólności majątkowej małżeńskiej wnioskodawców, z nieruchomościami sąsiednimi o nr ewidencyjnym (...)i (...)(pierwotnie nr (...)) stanowiącymi współwłasność J. S. (1)w udziale 13/16 oraz W. B., D. J. (1)i A. S. (1)w udziale po 1/16.

Granice wspólne ww. działek ustalono odtwarzając stan z lat 60 – tych, jednakże z uwagi na brak szkicu granic działek (...) z działką nr (...) utworzonego na potrzeby ewidencji gruntów z 1964 r., należało przyjąć, iż granica tych działek biegnie w linii prostej przez pkt 4-15 do pkt 13. wskazano, iż za drogą nr (...) znajdują się tzw. przehaczenia, tj. części działek nr (...). Brak numerów tych działek wynikał bowiem jedynie z faktu, iż ich powierzchnia była mniejsza niż 1 ar, co w świetle ówczesnych przepisów nie wymagało nadania im odrębnych numerów. Wnioskodawcy zaakceptowali tak prezentowany przebieg granic gruntów, proponując jedynie by granice działki nr (...) wyznaczały nie pkt 70 i 13, a pkt 77 i 78 co umożliwiłoby im wjazd na ich posesję. D. J. (1), J. S. (1) i A. S. (1) nie zaakceptowali dokonanych w tym zakresie ustaleń. Żądała wprawdzie ustalenia granic zgodnie ze stanem z lat 60 tych, jednakże nie zgodziła się na ustalenie przebiegu granicy w pkt 13, ani też z przebiegiem drogi nr (...) w pkt 11 – 36 – 37, ponieważ w dniu 1 grudnia 2012 r. geodeta wykonujący pomiary na ich zlecenie wskazał im odmienny przebieg granic.

/dowód: decyzja Wójta Gminy G. z dnia 13 czerwca 2013 r. o umorzeniu postępowania – k. 3 – 6, postanowienie w przedmiocie sprostowania oczywistej omyłki pisarskiej – k. 7 - 8 , opinia techniczna geodety M. B. – k. 10, postanowienie Wójta Gminy G. z dnia 27 grudnia 2012 r. wraz z potwierdzeniem nadania – k. 11, 12, protokół graniczny NR (...). (...) – k. 14 - 16 , szkic graniczny – k. 13, mapa – k. 17/

W toku postępowania doszło do podziału nieruchomości nr (...)na działki o nr (...)oraz nieruchomości nr (...) na działki o nr (...), położonych w Ż.gm. G.- na mocy decyzji Starosty (...)z tytułu korekty stanu wynikającego z ewidencji gruntów z 1998 r.

/dowód: decyzja Starosty (...) z dnia 22 sierpnia 2013 r. – k. 68, pismo D. J. z dnia 28 marca 2014 r. – k. 124, pismo Starostwa (...) z dnia 7 kwietnia 2014 r. - k. 125 /

Nieruchomość o nr (...)należąca do wnioskodawców była od lat 60 – tych wykorzystywana przez ich poprzedników prawnych do pkt 644 – 643 – 645 – 11. Przez działkę tę do drogi gminnej nr (...)przejeżdżał zawsze teść wnioskodawcy – W. K.. Następnie w 1998 r. na granicy działek nr (...) Z. M. (1)posadowił bramę wjazdową i stale użytkował nieruchomość nr (...)jako wyjazd. Poprzednicy prawni współwłaścicieli działki nr (...)nigdy nie korzystali z nieruchomości nr (...), a nawet z nieruchomości nr (...). Wykorzystywali oni przestrzeń za budynkiem gospodarskim posadowionym na działce nr (...)(stodoła), jedynie w ten sposób, iż był tam posadowiony (...), który użytkował ojciec i mąż wnioskodawców. Użytkowanie to odbywało się jednak nadal w granicach działki nr (...)– zgodnie z ewidencją gruntów z lat ’60 ubiegłego wieku.

Droga o nr (...) zgodnie z ewidencją gruntów z 1964 r. przebiegała na granicy z działką (...) poprzez pkt 11 i 12. Budynek gospodarski znajdujący się na działce nr (...) posadowiony jest w granicach tej nieruchomości, w miejscu istniejącego tam od lat 60 budynku.

W mapie sporządzonej na potrzeby ewidencji gruntów z 1998 r. działki o nr (...)zostały włączone w obręb działki nr (...). Ponadto droga gminna (...) przebiega na granicy z działką nr (...)zgodnie z tymi wyliczeniami poprzez pkt 11a, który znajduje się w środku budynku gospodarskiego posadowionego na tej nieruchomości.

/dowód: wyrys z mapy ewidencyjnej dot. działki (...) z 1992 r. – k. 29, wyrys z mapy ewidencyjnej z 16 stycznia 2013 r. – k. 29, wyrys z mapy ewidencyjnej z 1999 r. – k. 29, wyrys mapy z 16 stycznia 2013 r. z „przebaczeniami” – k. 29, protokół graniczny z lutego 1995 r. - k. 29, zeznania Z. M. – k. 43 – 44, 657, zeznania S. O. – k. 141, zeznania częściowe D. J. – k. 44, 658, wypis z rejestru gruntów wraz z wyryłem z mapy dot. działki nr (...) z 1999 r. – k. 66, wypis z rejestru gruntów dot. działki nr (...) – k. 67, , zeznania J. S. – k. 658, zeznania A. S. – k. 658, zeznania Z. O. – k. 659, opinia biegłego geodety S. M. (1) wraz mapą sytuacyjna rozgraniczenia nieruchomości i załącznikami – k. 91 – 96, decyzja o uwłaszczeniu nieruchomości z dnia 27 kwietnia 1992 r. – k. 617, karta inwentaryzacyjna nieruchomości – k. 621 – 622/

Granica pomiędzy działką (...)przebiega według linii czarnej od punktu 10 do punktu 645; pomiędzy działką (...)a działkami (...)według linii czerwonej przerywanej i żółtej od punktu 645 przez punkty 643, 644 do punktu 11; pomiędzy działką (...)według linii żółtej od punktu 11 do punktu 12; oraz pomiędzy działką (...)a działkami (...)według linii żółtej od punktu 28 przez punkty 630, 632, 633, 631, 25 do punktu 4 - zaznaczonych na mapie sporządzonej przez biegłego geodetę S. M. (1), zarejestrowanej w Starostwie Powiatowym w O.za nr ewid. (...) dnia 6 maja 2014 roku.

/dowód: opinia biegłego geodety S. M. (1) wraz mapą sytuacyjna rozgraniczenia nieruchomości i załącznikami – k. 91 – 96/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej wymienionych dokumentów, zeznań świadków i opinii biegłego z zakresu geodezji.

Sąd uznał za wiarygodną i rzetelną opinię złożoną przez biegłego sądowego z zakresu geodezji – S. M. (1).

W ocenie Sądu biegły złożył logiczną i rzeczową opinię pisemną, którą pozwoliła na ustalenie przez Sąd granic działek o nr ewidencyjnych (...) z działkami (...)położonymi w Ż.gm. G.. Ustalenia dokonane przez biegłego umożliwiły precyzyjne określenie przebiegu granic wynikających z pomiarów sporządzonych na potrzeby ewidencji gruntów wykonanej w 1964 r., a także w 1998 r. oraz zmodyfikowanej ewidencji. Biegły w swojej opinii wskazał, iż mapa z 1998 r. zawiera błędne naniesienie pkt 11a, który prawidłowo powinien przebiegać w pkt 11. Punkt ten jest punktem granicznym drogi nr (...)i działki o nr (...). Biegły szczegółowo odniósł się także do błędnych wyliczeń jakich dokonał w swojej opinii geodeta C. K. (1), który dokonywał w 2012 r. pomiarów na zlecenie D. J. (1). Wyjaśnił, iż opierając się na mapie z 1998 r., błędnie ustalił on położenie granicy drogi (...)z działką (...), co więcej nie uwzględnił on przehaczeń działek (...), zaliczając całą ich powierzchnię po prawej stronie drogi do działki nr (...), co zważywszy na fakt, iż fragmenty tych działek nie miały nr ewidencyjnych zgodnie z przepisami obowiązującymi uprzednio – było rażącym błędem.

Wskazać należy, iż wnioskodawcy w pełni zgadzali się z ustaleniami biegłego geodety. Uczestniczka postępowania D. J. (1) kwestionowała wprawdzie ustalenia biegłego, jednakże wskazała, iż nie wnosi o sporządzenie opinii uzupełniającej, stąd trzeba było uznać, iż dokonane przez biegłego ustalenia są co najmniej akceptowane przez nią. Pozostali uczestnicy postępowania nie wnieśli zarzutów do opinii biegłego w zakreślonym terminie.

W toku postępowania Sąd dopuścił dowód z zeznań świadków C. K. (1) i S. O. (2).

C. K. (1)dokonywał w 2012 r. pomiarów na zlecenie uczestniczki postępowania D. J. (1)w celu ustalenia granic działek nr (...). Świadek potwierdził, iż z jego później dokonanych ustaleń wynika, iż pkt 11a który wychodził mu w stodole posadowionej na nieruchomości nr (...) był błędnie wytyczony z powodu błędnej dokumentacji, na której opierał swoje wyliczenia.

S. O. (2) potwierdził wprawdzie, iż między stronami istnieje spór o przebieg granicy, lecz jako granice sporną wskazał istniejącą pomiędzy działkami (...), podnosząc, iż Z. M. zaorał mu żyto gdy dzierżawił te działkę. Nie wskazał jednak by istniał jakikolwiek spór co do granic działek (...) położonymi przed bramą wnioskodawcy, a za stodołą uczestników postępowania. Świadek z całą stanowczością stwierdził, iż grunt ten użytkowany był stale przez wnioskodawcę.

Sąd uznał zeznania świadków za wiarygodne, świadkowie z uwagi na wykonywaną profesję oraz miejsce zamieszkania posiadają bezpośrednie informacje co do okoliczności o których zeznawali. Ponadto, ich zeznania były spójne, logiczne, pozbawione sprzeczności oraz korespondowały z ustaleniami biegłego w niniejszej sprawie – dlatego też należało je uwzględnić ustalając stan faktyczny sprawy.

Sąd wziął pod uwagę także częściowe zeznania uczestników postępowania D. J.i A. S.. D. J. (1)potwierdziła, iż wnioskodawca od lat wykorzystuje sporny fragment nieruchomości nr (...)jako wyjazd ze swojej posesji, przed nim natomiast w ten sam sposób z nieruchomości tej korzystał jego poprzednik prawny W. K..

W pozostałym zakresie Sąd uznał zeznania Uczestniczki postępowania jako niewiarygodne. Uczestniczka przedstawiała swoją wersję przebiegu spornych granic opierając się na dokonanych przez nią wyliczeniach szerokości poszczególnych działek. Co więcej wskazywała, iż od zawsze działka (...)miała kształt (...) i sięgała do pkt 12, co nie znalazło żadnego potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym. Nie było także podstaw by ustalić przebieg drogi nr (...)w pkt 11a. Twierdzenia D. J., iż jedynie ustalenia geodety C. K.były prawidłowe są bezpodstawne, gdyż sam geodeta przyznała, iż wyliczenia wykonane zostały na podstawie błędnej dokumentacji.

Uczestnik A. S.twierdził, iż ze spornego fragmentu nieruchomości o nr (...)i (...)nie korzystała żadna ze stron, wskazał przy tym jedynie, iż za stodołą stał (...)użytkowany przez jego dziadka. Należy jednak zauważyć, iż stodoła oddalana jest znacznie od granicy działki (...), stąd nie można na tej podstawie automatycznie przyjąć, iż kierat posadzony był na spornym fragmencie gruntu.

Sąd pominął zeznania J. S., która wskazywała jedynie iż granica pomiędzy działkami wnioskodawców a uczestników postępowania przebiegała prosto przez pkt 12. Na potwierdzenie tych okoliczności nie przytoczyła jednak żadnych faktów. Co więcej granica pomiędzy działkami (...)a (...) nie stanowił przedmiotu sporu w niniejszej sprawie.

Spór w niniejszej sprawie dotyczył zatem ustalenia prawidłowego przebiegu granic spornych nieruchomości, o czym poniżej.

Sąd zważył, co następuje:

Wniosek o rozgraniczenie działek o nr (...) stanowiących własność B. i Z. małż. M. oraz działek o nr (...) będących przedmiotem współwłasności J. S. (1), A. S. (1), D. J. (1) i W. B., a także drogi gminnej posadowionej na działce nr (...), należało uwzględnić co do zasady. Wprawdzie ogólnie przyjmując obie strony żądały ustalenia przebiegu spornych granic zgodnie ze stanem prawnym, tj. stanem posiadania z lat 60 – tych, jednakże każda z nich zakładała odmienny ówcześnie przebieg tych granic.

We wstępnej fazie swych rozważań Sąd pragnie podkreślić, iż postępowanie sądowe w przedmiocie rozgraniczenia jest w pewnym sensie konsekwencją nie zakończonego pomyślnie postępowania administracyjnego w tym przedmiocie, prowadzonego na podstawie regulacji art. 29-39 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. prawo geodezyjne i kartograficzne. Jeżeli zatem etap administracyjny ustalenia spornych granic nie został zakończony w sposób satysfakcjonujący obie strony sporu, np. niezawarto ugody, brak jest decyzji o rozgraniczeniu lub gdy strona nie zgadza się z wydaną decyzją – wtedy to rozgraniczenia dokonuje się w oparciu o przepisy kodeksu cywilnego przez Sąd w postępowaniu nieprocesowym.

Przy czym, należy zauważyć, że przedmiotem rozpoznania przez Sąd było ustalenie przebiegu granic działek należących do wnioskodawców o numerach (...)oraz (...)i (...)z działkami sąsiednimi o numerach (...)i (...)oraz (...) – co znalazło wyraz w sentencji postanowienia – a nie ustalenie przebiegu granic pomiędzy tymi wszystkimi działkami we wszystkich konfiguracjach. Należy bowiem zaznaczyć, że Sąd rozpoznawał sprawę o rozgraniczenie w takim zakresie, w jakim została ona przekazana do Sądu, a nie w zakresie wszystkich granic pomiędzy wszystkimi działkami, których dotyczyło postępowanie, np. przedmiotem rozstrzygnięcia nie było ustalenie przebiegu granic pomiędzy działkami (...)bowiem w tym zakresie nie było wniosku wszczynającego postępowanie administracyjne i w tym zakresie sprawa nie została przekazana do Sądu.

W postępowaniu cywilnym podstawą rozgraniczenia nieruchomości jest regulacja zawarta w art. 153 k.c. Stanowi on, iż jeżeli granice gruntów stały się sporne, a stanu prawnego nie można stwierdzić, ustala się granice według ostatniego spokojnego stanu posiadania. Gdyby również takiego stanu nie można było stwierdzić, a postępowanie rozgraniczeniowe nie doprowadziło do ugody między interesowanymi, sąd ustali granice z uwzględnieniem wszelkich okoliczności; może przy tym przyznać jednemu z właścicieli odpowiednią dopłatę pieniężną.

Wskazać należy, iż rozgraniczenie nieruchomości sprowadza się do takiego wytyczenia przebiegu spornych granic pomiędzy co najmniej dwoma nieruchomościami, aby umożliwiło ono swobodne władanie tymi nieruchomościami przez ich właścicieli w wytyczonych granicach. Wytyczenie tych granic musi jednak nastąpić zgodnie z warunkami, jakie wprost wynikają z powołanego art. 153 k.c., a także w kolejności stosowania poszczególnych przesłanek tam wskazanych. Przesłankami rozgraniczenia zawartymi w art. 153 k.c. są: 1. aktualny stan prawny, 2. ostatni spokojny stan posiadania, 3. uwzględnienie wszelkich okoliczności. Waga kolejnych kryteriów i ich wzajemne wyłączanie się czyni niedopuszczalnym dokonanie rozgraniczenia przy zastosowaniu drugiego, czy trzeciego kryterium dopóki można ustalić granice na podstawie aktualnego stanu prawnego (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 listopada 2006 r., II CSK 206/06, LEX nr 1100083). Warto przy tym podkreślić, iż także z punktu widzenia zasady samodzielnego rozstrzygania przez Sąd o przesłankach swego orzeczenia, nie jest dopuszczalne inne ustalenie granic od ustalenia, które wynika ze stanu prawnego (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2011 r., IV CSK 596/10, LEX nr 1129157).

Zgodnie z prezentowanym w orzecznictwie stanowiskiem, które reprezentuje m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 2012 r. (IV CSK 252/11, LEX nr 1215293), ustalenie przebiegu granic zgodnie ze stanem prawnym sprowadza się do uwzględnienia wszystkich zdarzeń prawnych (czynności prawne, decyzje administracyjne, orzeczenia sądowe, wynikające bezpośrednio z przepisu prawa), które według przepisów prawa materialnego mają wpływ na zakres - co do powierzchni - prawa własności sąsiadujących ze sobą nieruchomości, nie wyłączając czynności dotyczących ustalenia przebiegu samej granicy w postępowaniach rozgraniczeniowych.

Podzielając powyższe zważania Sąd rozpoznając niniejszą sprawę ustalił, iż jej stan faktyczny umożliwia prawidłowe ustalenie granic nieruchomości w oparciu o stan prawnym tj. stan jaki istniał w dacie wejścia w życie ustawy z 1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych – w dniu 4 listopada 1971 r. Stanem prawnym, w oparciu o który - zgodnie z art. 153 k.c. - należy dokonać rozgraniczenia gruntów posiadanych przed wejściem w życie ustawy z 1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych, jest stan posiadania przedmiotu rozgraniczenia w tym dniu, który to stanowił podstawę wydawania Aktów Własności Ziemi (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 grudnia 1999 r., II CKN 633/98, LEX nr 319227). Warto zauważyć, iż Akt Własności Ziemi ma charter deklaratoryjny co oznacza, iż sam w sobie potwierdza jedynie nabycie własności określonej nieruchomości w określonych granicach z mocy prawa.

W niniejszej sprawie biegły geodeta S. M. (1)sporządził opinię pisemną wraz z mapą poglądową. Wskazał on, iż granice spornych działek wynikają z ewidencji gruntów, powstałej w o oparciu o dokumentację geodezyjną i kartograficzną z lat 1964 – 1967 r. Wskazał, iż pomiarów dokonywano w oparciu o bezpośrednie pomiary granic działek dokonane wówczas w terenie w nawiązaniu do punktów geodezyjnej osnowy pomiarowej – istniejącej na gruncie do chwili obecnej. Biegły podkreślił, iż z dokumentacji tej bezspornie wynika, iż działki o nr (...)są „przehaczone” przez drogę nr (...)i oznaczone symbolem Z. Biegły wyjaśnił, iż oznacza to, że powierzchnie tych fragmentów działek zostały wliczone do ogólnej powierzchni działek. Podkreślił, iż w tamtych latach „przehaczenia” stosowano wtedy, gdy działkę przedzielał rów lub droga, a pozostająca część tej działki miała powierzchnię mniejszą niż 1 ar. Nie nadawano wówczas działkom tym nowych numerów ewidencyjnych, gdyż ewidencja prowadzona była z dokładnością do 1 ara. Dlatego też biegły ustalił, iż granica działki o nr (...)z działkami o nr (...)przebiega poprzez punkty 642 i 643 i 645. Nieruchomość o nr (...) ma granice w punktach 645 – 11 – 644 – 643. Natomiast działka o nr (...)posiada granice ustalone w punktach 644 – 643 – 642.

Biegły podkreślił także, iż w latach 1998 – 1999 Wojewódzkie Biuro Geodezji i (...) w O. opracowało mapę geodezyjna wsi Ż. w oparciu o metodę komputerową – skanowanie i wektoryzację dotychczasowej mapy z lat 60 – tych. W wyniku tych wyliczeń dopuszczono się błędnego wliczenia „przehaczonych” fragmentów działek o nr (...) do działki nr (...). Ponadto błędne wyliczenie współrzędnych wpłynęło na błędne ustalenie przebiegu drogi nr (...) w pkt 11a, który powinien przebiegać w pkt 11. Biegły wyjaśnił także, iż ww. błędny ewidencyjne spowodowały, iż geodeta C. K. (1) dopuścił się błędnego ustalenia granic działek o nr (...).

Warto podkreślić, iż powyższe ustalenia potwierdził sam C. K. (3), potwierdzając, iż mapa sporządzona na potrzeby ewidencji z 1998 r. była błędna.

Biegły ustalił zatem, iż granica pomiędzy działkami nr (...) przebiegała przez pkt 11 i 12. Natomiast pomiędzy działkami o nr (...), a działkami (...) granica biegnie poprzez pkt 28 – 630 – 632 – 633 – 631 – 25 – 4.

Sąd ustalając stan prawny nieruchomości o nr (...), miał na uwadze, iż w dacie wydania na nią aktu własności ziemi na E. K.– poprzednika prawnego wnioskodawców – była ona wykorzystywana na całej swojej powierzchni przez jej ówczesnego właściciela. Fakt ten potwierdzają mapy ewidencyjne z lat 1964, które stanowiły podstawę wydania (...). Z mapy tej wynika także, iż granica nieruchomości obecnie oznaczonej jako (...) biegła w linii prostej, a zatem do pkt 11, nie zaś do pkt 11a.

Odnośnie faktu, iż działka (...) nigdy nie należała formalnie i fizycznie do działki (...), należy zauważyć, że powyższa okoliczność znajduje również potwierdzenie w zeznania samego wnioskodawcy Z. M., który wskazał, iż on od ok. 1998 r. korzysta z działki nr (...) jako wyjazdu z posesji, a wcześniej w ten sam sposób wykorzystywał go jego teść – W. K.. Nigdy natomiast z tego fragmentu nieruchomości nie korzystali uczestnicy postępowania. Okoliczność tę potwierdziła D. J. (1) oraz A. S. (1).

Fakt ten potwierdził także S. O., który potwierdził iż przed bramą wnioskodawców znajdują się grunty stale przez nich użytkowane. Natomiast za stodołą uczestników postępowania na działce nr (...), to oni użytkują teren, jednak nie jest to duży areał.

Zeznania te znajdują oparcie w ustaleniach stanu faktycznego, gdyż z mapy ewidencyjnej wynika, iż za stodołą do pkt 642 – 643 – 645, znajduje się niezabudowany teren należący do działki nr (...). Jak ponadto wskazał A. S. (1)za stodołą jego dziadek trzymał (...), a biorąc pod uwagę istniejącą za stodołą przestrzeń przyjąć trzeba, iż miało to miejsce w granicach działki nr (...).

Warto przy tym wskazać, iż uczestnicy postępowania, którzy podnosili, iż przehaczenia działek nr (...) stanowią w rzeczywistości działkę nr (...), nie powołali w toku postępowania żadnego dowodu, który mógłby potwierdzić tę okoliczność oprócz wyrysów z mapy ewidencyjnej sporządzonej na podstawie błędnych wyliczeń z 1998 r. Uczestnicy byli bowiem zobowiązani w myśl art. 6 k.c. do udowodnienia tych kwestii, jeżeli nie zgadzali się ze stanem prawnym z 1964 r.

Warto zauważyć, iż działka nr (...) stanowiła w dacie wydania (...) własność H. i I. małż. D.. W tym czasie korzystali oni z tej nieruchomości w granicy z drogą (...) w punktach 11 i 12. W tej sam sposób działkę wykorzystywali jej nabywcy W. i T. małż. K., a ostatecznie wnioskodawcy. Jak już wskazano pkt 11a został ustalony błędnie. Oprócz ustaleń biegłego potwierdza to także fakt, iż wskazano go w środku budynku, co byłoby działaniem zupełnie nielogicznym – z punktu widzenia nabycia prawa własności z mocy prawa z dniem 4 listopada 1971 roku – w granicach faktycznego użytkowania.

Twierdzenia uczestniczki postępowania D. J. (1) jakoby droga powinna przebiegać przez pkt 11a, a ostatecznie w linii prostej przez pkt 12 nie znalazły potwierdzenia w stanie prawnym obowiązującym na dzień wejścia w życie ustawy o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych. Uczestniczka oprócz powoływania się na niewiążące ustalenia geodety C. K. (1) wskazywała, iż przebieg granic ustaliła poprzez wyliczenie prawidłowych według niej szerokości każdej ze spornych nieruchomości. Tezy te nie zostały jednak poparte jakimikolwiek dowodami, nie można zatem przyjąć, iż w jakimkolwiek stopniu negują one dokonane przez Sąd ustalenia w sprawie. Sąd nie mógł bowiem oprzeć się jedynie na twierdzeniach uczestniczki postępowania, gdyż same w sobie nie stanowią one dowodu na przebieg spornych granic. Zrozumiałym jest dla Sądu, iż uczestniczka usiłowała w jakikolwiek sposób wykazać zasadność swoich twierdzeń, w tym potwierdzonego jedynie na mapie z 1998 r. wliczenia działek (...) do powierzchni działki (...). Dane wynikające z tej mapy były dla niej korzystne, jednakże w sposób nie budzący wątpliwości wykazano, iż były one błędne. Fakt ten oprócz powoływanych okoliczności potwierdza także wydanie przez Starostę (...) decyzji w przedmiocie oznaczenia działek (...) numerami ewidencyjnymi, w celu zsynchronizowania obecnej ewidencji gruntów z tą z lat 60 – tych.

Niezasadne było także kwestionowanie przez uczestników w końcowej fazie postępowania granicy działki (...) z działką nr (...) (podnosili, iż od pkt 12 powinna przebiegać w linii prostej do drogi powiatowej), gdyż nie była ona przedmiotem niniejszego postępowania.

Należy podkreślić, iż nie kwestionowano granicy ustalonej przez biegłego odnośnie działki nr (...) z działkami (...). Biorąc pod uwagę, iż stan tej granicy wynikał także ze stanu prawnego ustalonego w oparciu o mapy ewidencyjne z 1964 r. – należało go uwzględnić.

Warto podkreślić, iż ustalając stan granic z 1964 r. biegły odnalazł na gruncie znaki graniczne (m.in. betonowe słupy graniczne), które w całości zgodne były z dokonanymi przez niego ustaleniami.

Powyższe pozwoliło na stwierdzenie, iż sporne działki w dacie wejścia w życie powoływanej ustawy o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych były we władaniu ich ówczesnych posiadaczy w granicach wynikających z mapy ewidencyjnej z 1964 r. Wówczas zakres korzystania z tych nieruchomości nie stanowił przedmiotu sporu pomiędzy ich ówczesnymi właścicielami.

Jednocześnie należy zauważyć, że sama mapa ewidencyjna (w tym ta sporządzona w 1964r.) nie musi stanowić dowodu na okoliczność przebiegu granicy, lecz stanowi ona graficzne odzwierciedlenie przebiegu granicy i może być błędna (tak jak mapa z 1998 r.). Tymczasem jeżeli zostanie ona sporządzona w sposób prawidłowy i odzwierciedla rzeczywisty przebieg granic, taki jaki istniał w dacie jej sporządzenia, może stanowić dowód na okoliczność jej przebieg.

W okolicznościach niniejszej sprawy i na podstawie zebranych w sprawie dowodów, brak jest podstaw, aby odmówić waloru wiarygodności mapy ewidencyjnej sporządzonej w 1964r., natomiast takiego waloru nie można było przypisać mapie z 1998 r.

Wobec powyższych dowodów i ustaleń, mając na uwadze ustalony stan prawny nieruchomości Sąd uznał, iż zasadnym jest rozgraniczenie nieruchomości położonych we wsi Ż.gm. G., z których nieruchomości o nr ewidencyjnych (...)i (...)stanowią wspólność majątkową B.i Z.małż. M., z nieruchomościami o nr ewidencyjnych (...)stanowiącymi współwłasność uczestników postępowania J. S. (1), A. S. (1), D. J. (1)i W. B., a także o nr ewidencyjnym (...)stanowiąca własność Gminy G.w ten sposób, iż pomiędzy działką nr (...)według linii czarnej od pkt 10 do pkt 645, następnie pomiędzy działką (...)a działkami (...)według linii czerwonej przerywanej i żółtej przez pkt 643, 644 do pkt 11. Granice pomiędzy działką nr (...)ustalono według linii żółtej od pkt 11 do pkt 12, zaś pomiędzy działkami (...)według linii żółtej od pkt 28 przez pkt 630, 632, 633, 631, 25 do pkt 4. Punkty te zostały zaznaczone na mapie sporządzonej przez biegłego geodetę S. M. (1), zarejestrowanej w starostwie Powiatowym w O.za nr ewid. (...) dnia 6 maja 2014 r.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 2 k.p.c. w zb. z art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. uznając, iż uczestnicy postępowania ponoszą je w częściach równych, szczegółowe wyliczenie tych kosztów pozostawiając referendarzowi sądowemu po uprawomocnieniu się orzeczenia, albowiem zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego, wszyscy współwłaściciele nieruchomości winni ponosić koszty postępowania rozgraniczeniowego (koszty opłat, wynagrodzenia biegłych), bowiem czynności te podejmowane są w interesie ich wszystkich. Jednocześnie Sąd obciążył solidarnie uczestników postępowania W. B., D. J. (1) , J. S. (1) i A. S. (1), kosztami zastępstwa prawnego na rzecz wnioskodawcy. Sąd uznał, iż wobec wyniku sprawy i uznania za uzasadnione twierdzeń wnioskodawcy rozstrzygnięcie w tym zakresie jest słuszne. Co więcej, bezspornym jest, że interesy zarówno wnioskodawców, jak i uczestników postępowania były w niniejszej sprawie sprzeczne.

Mając powyższe na uwadze, Sąd orzekł, jak w postanowieniu.

SSR Marcin Korajczyk

Zarządzenie: (...):

- (...)

- (...)

-(...)

SSR Marcin Korajczyk