Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 kwietnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu w I Wydziale Cywilnym

w składzie:

Przewodniczący: SSO Renata Starczewska

Protokolant: stażysta Katarzyna Żukowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 kwietnia 2015 r. w Kaliszu

sprawy z powództwa F. F.

przeciwko J. P. i W. P.

o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli

1.  Oddala powództwo.

2.  Zasądza od powódki na rzecz pozwanych kwotę 3634 zł (trzy tysiące sześćset trzydzieści cztery złote) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

3.  Przyznaje od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Kaliszu na rzecz adwokata B. S. prowadzącego Kancelarię Adwokacką w K. wynagrodzenie w kwocie 4428 zł (cztery tysiące czterysta dwadzieścia osiem złotych), w tym podatek od towarów i usług w wysokości 23% tj. kwota 828 zł, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu.

4.  Nie obciąża powódki nieuiszczonymi kosztami sądowymi.

SSO R. Starczewska

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym do Sądu w dniu 22 sierpnia 2014 r., uzupełnionym w piśmie procesowym z dnia 16 grudnia 2014 r., powódka F. F. wniosła o zobowiązanie pozwanych J. P. i W. P. do złożenia oświadczenia woli o przeniesieniu na jej rzecz własności nieruchomości gruntowej, składającej się z działki o numerze ewidencyjnym (...), obszarze 0,2800 ha, wraz z posadowionym na niej parterowym budynkiem mieszkalnym z poddaszem, składającym się z 5 pokoi, kuchni i łazienki o łącznej powierzchni użytkowej 80 m ² oraz murowanym budynkiem gospodarczym o powierzchni 42,00 m ², położonej w miejscowości M., gmina J., dla której Sąd Rejonowy w Jarocinie prowadzi księgę wieczystą o numerze (...). W uzasadnieniu wskazano, że pozwani dopuścili się wobec powódki rażącej niewdzięczności polegającej na tym, iż wbrew zapisom w umowie darowizny nie pozwalają jej poruszać się po nieruchomości, w tym uniemożliwiają korzystanie z kuchni i łazienki, nie opiekują się nią i wyganiają z domu, uniemożliwiają kontakt z dalszą rodziną i sąsiadami oraz zatrzymują korespondencję kierowaną do powódki. Ponadto powódka podniosła, że mimo podeszłego wieku i złego stanu zdrowia musi samodzielnie przygotowywać dla siebie posiłki i prać swoje ubrania (k. 2, 75-76).

W odpowiedzi na pozew pozwani J. P. i W. P. wnieśli o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na ich rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wraz z opłatą od pełnomocnictwa. Uzasadniając stanowisko pozwani zaprzeczyli sformułowanym w pozwie zarzutom i wskazali, że stanowią one wyraz stwierdzonego u powódki organicznego zaburzenia urojeniowego. Pozwani podali, że powódka w żaden sposób nie jest ograniczana w korzystaniu z nieruchomości, ma do swojej dyspozycji dwa pokoje, swobodnie korzysta z kuchni i łazienki, ma zapewnioną opiekę i pomoc pozwanych oraz pozostałych domowników. Pomimo, że domownicy na każdym kroku starają się jej pomóc powódka wszystkim zarzuca działanie przeciwko niej: bicie, ubliżanie, kradzieże, trucie. Powódka była leczona w szpitalu psychiatrycznym, co spowodowało polepszenie jej stanu zdrowia, ale obecnie powódka odmawia przyjmowania leków i jej stan zdrowia jest zły (k. 36-40).

Ostatecznie na rozprawie w dniu 24 kwietnia 2015 r. strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska w sprawie, a pełnomocnik powódki wniósł o przyznanie kosztów zastępstwa procesowego za pomoc prawną udzieloną z urzędu (skrócony protokół rozprawy – k. 147-148, nagranie 00:31:42 płyta – k. 149).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 24 sierpnia 1999 r. powódka F. F. z mężem J. F. darowali swojej córce J. P. i jej mężowi W. P. do wspólności ustawowej, w formie aktu notarialnego zapisanego w rep. (...) numer (...), sporządzonego przed notariuszem L. L., prowadzącym Kancelarię Notarialną w J., zabudowaną nieruchomość o powierzchni 0.50.00 ha zapisaną w Kw (...), położoną w M.. Strony ustanowiły dożywotnią i bezpłatną służebność mieszkania na przedmiotowej nieruchomości, polegającą na korzystaniu z jednego pokoju z prawem korzystania z wszelkich przynależności oraz prawem swobodnego poruszania się po całej nieruchomości.

dowód: zeznania powódki F. F. – nagranie 00:02:59-00:21:47 płyta – k. 65, nagranie 00:04:02-00:14:54 płyta – k. 149, zeznania pozwanej J. P. – nagranie 00:21:48-00:33:47 płyta – k. 65, nagranie 00:24:00-00:31:06 płyta – k. 149, zeznania pozwanego W. P. – nagranie 00:34:07-00:31:41 płyta – k. 65, nagranie 00:14:55-00:24:00 płyta – k. 149, akt notarialny k. 3-4,57-58.

W 2000 r. zmarł mąż powódki. Od tego czasu pozwani opiekują się powódką. Relacje między stronami układały się poprawnie do 2008 r., kiedy u powódki pojawiły się pierwsze symptomy choroby psychicznej. Powódka zaczęła zamykać się w swoim pokoju i posądzać członków rodziny o kradzież jej rzeczy. Na nieruchomości stron miała miejsce interwencja Policji, ponieważ między powódką a pozwanym doszło do szarpaniny, kiedy pozwany zabezpieczał drutem właz do kanalizacji. Na żądanie funkcjonariuszy pozwana wezwała Pogotowie Ratunkowe, które udzieliło pomocy powódce podając jej zastrzyk ze środkiem uspokajającym. dowód: zeznania powódki F. F. – nagranie 00:02:59-00:21:47 płyta – k. 65, nagranie 00:04:02-00:14:54 płyta – k. 149, zeznania pozwanej J. P. – nagranie 00:21:48-00:33:47 płyta – k. 65, nagranie 00:24:00-00:31:06 płyta – k. 149, zeznania pozwanego W. P. – nagranie 00:34:07-00:31:41 płyta – k. 65, nagranie 00:14:55-00:24:00 płyta – k. 149.

Z czasem stan zdrowia powódki ciągle się pogarszał. Coraz częściej u powódki pojawiały się urojenia. Powódka miała również problemy zdrowotne związane z nadciśnieniem tętniczym. W 2012 r. powódka złożyła zawiadomienie na Policję o znęcaniu się psychicznym i fizycznym przez pozwanego w okresie od 2005 r. do dnia 20 kwietnia 2012 r. Postanowieniem z dnia 30 listopada 2012 r. w sprawie 1 Ds. 1049/12 Prokurator Rejonowy w Jarocinie umorzył dochodzenie w sprawie o popełnienie przestępstwa z art. 207 § 1 k.k. wobec stwierdzenia, że czynu nie popełniono. Postanowieniem z dnia 19 marca 2013 r. Sąd Rejonowy w Jarocinie w sprawie II Kp 3/13 utrzymał w mocy zaskarżone przez powódkę postanowienie z dnia 20 kwietnia 2012 r. dowód: zeznania powódki F. F. – nagranie 00:02:59-00:21:47 płyta – k. 65, nagranie 00:04:02-00:14:54 płyta – k. 149, zeznania pozwanej J. P. – nagranie 00:21:48-00:33:47 płyta – k. 65, nagranie 00:24:00-00:31:06 płyta – k. 149, zeznania pozwanego W. P. – nagranie 00:34:07-00:31:41 płyta – k. 65, nagranie 00:14:55-00:24:00 płyta – k. 149, postanowienie z dnia 30.11.2012 r.– k. 72 akt Prokuratury Rejonowej w Jarocinie 1. Ds. 1049/12, postanowienie z dnia 19.03.2013 r. – k. 77 akt Prokuratury Rejonowej w Jarocinie 1. Ds. 1049/12, karty informacyjne - k. 54-55.

Postanowieniem z dnia 1 października 2013 r. wydanym w sprawie III RNs 155/12 Sąd Rejonowy w Jarocinie stwierdził potrzebę przyjęcia do szpitala psychiatrycznego powódki bez jej zgody na przyjęcie do takiego szpitala. W okresie od 21 października 2013 r. do 12 grudnia 2013 r. powódka przebywała na oddziale psychiatrycznym Wojewódzkiego Szpitala (...) w K.. W szpitalu powódka przyjmowała leki psychotropowe i poddano ją terapii zajęciowej, dzięki czemu uzyskano poprawę funkcjonowania powódki i wypisano ją do domu bez objawów psychotycznych i myśli samobójczych z zaleceniem dalszego leczenia ambulatoryjnego w poradni zdrowia psychicznego. Powódka została zawieziona do szpitala i przywieziona ze szpitala do domu przez pozwanych. Podczas leczenia córka i zięć odwiedzali powódkę w szpitalu. dowód: zeznania powódki F. F. – nagranie 00:02:59-00:21:47 płyta – k. 65, nagranie 00:04:02-00:14:54 płyta – k. 149, zeznania pozwanej J. P. – nagranie 00:21:48-00:33:47 płyta – k. 65, nagranie 00:24:00-00:31:06 płyta – k. 149, zeznania pozwanego W. P. – nagranie 00:34:07-00:31:41 płyta – k. 65, nagranie 00:14:55-00:24:00 płyta – k. 149, postanowienie z dnia 01.10.2013 r. – k. 43, opinie sądowo – psychiatryczne – k. 44-46, 47-49, karta informacyjna leczenia szpitalnego- k. 50, pismo Urzędu Marszałkowskiego – k. 51, zaświadczenia lekarskie – k. 52-53, 56, wniosek – k. 59-60.

Po zakończeniu hospitalizacji początkowo stan zdrowia powódki był dobry i jej relacje z domownikami były prawidłowe. Powódka jednak nie pozwalała pozwanym kontrolować przyjmowanie leków i z czasem przestała je zażywać. Stan zdrowia powódki ponownie uległ pogorszeniu. Powódka znowu zaczęła posądzać członków rodziny o kradzieże, znęcanie się psychiczne i fizycznie oraz uniemożliwianie korzystania z nieruchomości. Aktualnie powódka dysponuje kluczami do domu, może swobodnie poruszać się po całej nieruchomości i ją opuszczać kiedy chce. Pozwani nie utrudniają jej kontaktów z dalszą rodziną i sąsiadami. F. F. często jeździ do J., ale pozwani nie wiedzą w jakim celu. Powódka swobodnie dysponuje swoimi dochodami ze świadczenia rentowego i nie partycypuje w kosztach utrzymania domu. W domu w M. powódka ma do swojej dyspozycji pokój na parterze i pokój na piętrze, do których nie wpuszcza domowników. W tych pomieszczeniach panuje nieład i jest brudno, ponieważ powódka nie sprząta i składuje tam śmieci. Pozwani wyremontowali pokój powódki na parterze w czasie, gdy była hospitalizowana, ponieważ podczas obecności w domu nie chciała na to pozwolić. Powódka ma swobodny dostęp do wspólnych pomieszczeń w domu, w tym do kuchni i łazienki. Przy pracach domowych jak pranie ubrań powódka korzysta z pomocy wnuczek, z którymi ma dobry kontakt. Do 2012 r. powódka spożywała wspólnie z rodziną posiłki przygotowywane przez pozwaną, ale zaczęła posądzać domowników, że chcą ją otruć, dlatego zaczęła sama przyrządzać dla siebie posiłki. W tym celu korzysta z produktów żywnościowych zakupionych przez pozwanych. Wszyscy domownicy, w tym pozwani, unikają konfliktów z powódką i deklarują udzielanie jej pomocy w każdej sprawie, nie czekając na prośbę powódki o taką pomoc. Pozwani jak i pozostali domownicy nie znęcali się psychicznie ani fizycznie nad powódką. Nikt nie wyzywał powódki obelżywymi ani wulgarnymi słowami.

dowód: zeznania pozwanej J. P. – nagranie 00:21:48-00:33:47 płyta – k. 65, nagranie 00:24:00-00:31:06 płyta – k. 149, zeznania pozwanego W. P. – nagranie 00:34:07-00:31:41 płyta – k. 65, nagranie 00:14:55-00:24:00 płyta – k. 149, zeznania świadka H. F. – nagranie 00:04:58-00:14:38 płyta – k. 133, zeznania świadka M. G. – nagranie 00:16:24-00:28:11 płyta – k. 133, zeznania świadka E. G. – nagranie 00:28:12-00:39:46 płyta – k. 133, zeznania świadka A. P. – nagranie 00:39:54-00:52:56 płyta – k. 133, zeznania świadka M. B. – nagranie 00:53:05-01:00:41 płyta – k. 133, zeznania świadka M. M. (2) – nagranie 01:00:51-01:08:20 płyta – k. 133, zdjęcia – k. 121-125.

Powódka F. F. ma aktualnie 80 lat, utrzymuje się ze świadczenia rentowego w kwocie 1.800 zł netto miesięcznie. Powódka nie posiada innych dochodów ani majątku. Powódka nadal mieszka wspólnie z pozwanymi i pełnoletnimi wnuczkami w domu jednorodzinnym znajdującym się na nieruchomości będącej przedmiotem niniejszego postępowania. F. F. faktycznie prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z pozwanymi, ale nie partycypuje w kosztach utrzymania domu. Nie korzysta z pomocy społecznej. Powódka leczy się u lekarza rodzinnego z powodu nadciśnienia tętniczego i przebytych udarów mózgu. Ze względu na pogorszający się stan zdrowia psychicznego powódki pozwana rozważa możliwość wystąpienia z ponownym wnioskiem o przymusowe leczenie matki. Nigdy nie toczyło się postępowanie o ubezwłasnowolnienie powódki.

dowód: zeznania powódki F. F. – nagranie 00:02:59-00:21:47 płyta – k. 65, nagranie 00:04:02-00:14:54 płyta – k. 149, zeznania pozwanej J. P. – nagranie 00:21:48-00:33:47 płyta – k. 65, nagranie 00:24:00-00:31:06 płyta – k. 149, oświadczenie – k. 17-19.

Pozwana J. P. ma aktualnie 53 lata, z zawodu jest technikiem budowlanym. Po śmierci ojca w 2000 r. pozwana zrezygnowała z pracy zawodowej, aby opiekować się powódką. Pozwany W. P. ma aktualnie 56 lat, z zawodu jest handlowcem. Pozwani pozostają w związku małżeńskim i mieszkają wspólnie z pełnoletnimi córkami i powódką na nieruchomości będącej przedmiotem niniejszego postępowania. dowód: zeznania pozwanej J. P. – nagranie 00:21:48-00:33:47 płyta – k. 65, nagranie 00:24:00-00:31:06 płyta – k. 149, zeznania pozwanego W. P. – nagranie 00:34:07-00:31:41 płyta – k. 65, nagranie 00:14:55-00:24:00 płyta – k. 149.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o złożone dokumenty oraz na podstawie zeznań stron i świadków, które w powyższym zakresie Sąd uznał za wiarygodne. Sąd bardzo ostrożnie i szczegółowo ocenił zarówno zeznania stron jak i zawnioskowanych przez pozwanych świadków biorąc pod uwagę fakt, iż są to krewni obu stron, poza świadkami M. B. i M. M. (2), a tym samym są bezpośrednio zaangażowani w konflikt stron. W ocenie Sądu zeznania powódki F. F. są w przeważającej części niewiarygodne. Powódka przedstawiła swoje relacje rodzinne z pozwanymi w sposób subiektywny, który nie znalazł potwierdzenia w zebranym materiale dowodowym. Z przedłożonej do sprawy dokumentacji leczenia powódki oraz ze spójnych zeznań pozwanych i świadków wynika, że powódka choruje na organiczny zespół urojeniowy i z tego powodu była hospitalizowana psychiatrycznie. Obecnie powódka nie leczy się psychiatrycznie pomimo takiego zalecenia i jej stan psychiczny wskazuje na pogorszenie jej stanu zdrowia, nawrót zaburzeń urojeniowych, który uwidacznia się na płaszczyźnie kontaktów rodzinnych.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 898 § 1 k.c. darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności. Taka niewdzięczność występuje wówczas, gdy obdarowany dopuszcza się w stosunku do darczyńcy przestępstwa skierowanego przeciwko życiu, nietykalności cielesnej, zdrowiu fizycznemu lub psychicznemu, czci i godności osobistej oraz przeciwko mieniu darczyńcy. W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwaliło się stanowisko, zgodnie z którym pod pojęciem „rażącej niewdzięczności” należy rozumieć tylko takie zachowanie obdarowanego, które polega na działaniu lub zaniechaniu, skierowanym bezpośrednio lub nawet pośrednio przeciwko darczyńcy i nacechowane jest złą wolą obdarowanego. Jest to każde zachowanie obdarowanego, niewłaściwe i krzywdzące darczyńcę, przy czym aby zostało uznane za „rażąco niewdzięczne”, musi cechować je znaczne nasilenie złej woli skierowanej na wyrządzenie darczyńcy krzywdy lub szkody majątkowej. Za przejaw rażącej niewdzięczności uznaje się, więc przede wszystkim popełnienie przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub czci albo przeciwko majątkowi darczyńcy oraz o naruszenie przez obdarowanego spoczywających na nim obowiązków wynikających ze stosunków osobistych, w tym również rodzinnych, łączących go z darczyńcą, oraz obowiązku wdzięczności (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia: 5 października 2000 r., II CKN 280/00, LEX nr 52563; 26 lipca 2000 r., I CKN 919/98, LEX nr 50820; 7 maja 1997 r., I CKN 117/97, LEX nr 137781; 7 maja 2003 r., IV CKN 115/01, LEX nr 137593; 2 grudnia 2005 r., II CK 265/05, LEX nr 707399; 22 marca 2001 r., V CKN 1599/00, Prok. i Pr.- wkł. 2002/5/40; 17 listopada 2011 r., IV CSK 113/11, LEX nr 1111009). Czynami świadczącymi o rażącej niewdzięczności obdarowanego są: odmówienie pomocy w chorobie, odmowa pomocy osobom starszym, rozpowszechnianie uwłaczających informacji o darczyńcy, pobicia czy ciężkie znieważenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r., IV CSK 113/11, LEX nr 1111009). O rażącej niewdzięczności z reguły nie może być mowy, gdy obdarowany dopuszcza się wobec darczyńcy działań godzących w jego dobra, ale czyni to nieumyślnie, a nawet umyślnie lecz działania te nie wykraczają poza ramy zwykłych konfliktów życiowych (rodzinnych) w określonym środowisku. Wyłączone są też krzywdy czy przykrości wyrządzone w sposób niezamierzony, popełnione w uniesieniu czy rozdrażnieniu, zwłaszcza wywołane zachowaniem się darczyńcy. Pojęcie to nie dotyczy również przykrości i krzywd czynionych impulsywnie, lecz mieszczących się w granicach konfliktów życia codziennego, a także sytuacji spowodowanych czy wręcz sprowokowanych – wprost bądź pośrednio – zachowaniem darczyńcy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia: 5 października 2000 r., II CKN 280/00; 7 maja 1997 r., I CKN 117/97; 5 lipca 2001 r., II CKN 818/00, LEX nr 52608; 30 września 1997 r., III CKN 170/97, LEX nr 50614). W przedmiotowej sprawie powódka domaga się odwołania darowizny nieruchomości z powodu rażącej niewdzięczności pozwanych. W pozwie oraz podczas składania zeznań powódka podała, że zdarzeniami, które odebrała jako przejaw rażącej niewdzięczności pozwanych był brak opieki z ich strony, ograniczanie jej swobodnego poruszania się po nieruchomości i kontaktów z innymi osobami np. z sąsiadami, a także szczególnie ze strony pozwanego znęcanie fizyczne poprzez bicie, szarpanie, popychanie oraz znęcanie psychiczne poprzez wyzywanie obelżywymi i wulgarnymi słowami. Po przeanalizowaniu zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd doszedł do przekonania, że nie można dopatrywać się rażącej niewdzięczności w zachowaniu pozwanych wobec powódki. W niniejszej sprawie nie potwierdził się zarzut powódki dotyczący braku opieki ze strony pozwanych. Zarówno pozwani jak i pozostali domownicy są świadomi tego, że powódka ze względu na wiek i stan zdrowia (nadciśnienie tętnicze i przebyte udary mózgu) wymaga opieki i pomocy. Wskazać należy, że po śmierci ojca, a męża powódki, pozwana zrezygnowała z pracy zawodowej, aby opiekować się matką. Opieka pozwanych nad powódką przejawiała się m.in. w pomocy w pracach domowych, a zasadniczo w przejęciu ich wykonywania. Z zeznań stron ani świadków nie wynika, aby powódka miała jakiekolwiek obowiązki domowe wobec pozostałych domowników. Powódka sama zrezygnowała ze wspólnych posiłków z rodziną, które przygotowywała pozwana z powodu nieracjonalnej obawy przed otruciem. Powódka przygotowując dla siebie posiłki korzysta z produktów żywnościowych kupowanych przez pozwanych i nie zgłasza zastrzeżeń do ich jakości. Na uwagę zasługuje fakt, że powódka nie partycypuje w kosztach utrzymania domu, chociaż otrzymuje świadczenie rentowe w kwocie 1.800 zł netto miesięcznie, ale pozwani nie domagają się tego od powódki, jak też nie ingerują w jej wydatki. Wszyscy domownicy służą powódce pomocą, gdy tylko taka sytuacja wystąpi nie czekając na prośbę powódki o taką pomoc. F. F. często korzysta z pomocy wnuczek, z którymi jest w lepszych relacjach niż z córką i zięciem, chociaż i tak relacje te uzależnione są od nastrojów powódki. Kiedy u powódki pojawiły się symptomy choroby psychicznej, która znacząco wpłynęła na funkcjonowanie powódki w rodzinie, to pozwana podjęła starania, aby matka podjęła leczenie psychiatryczne. Podkreślenia wymaga, że skierowana na szpitalne leczenie psychiatryczne powódka została zawieziona do szpitala i przywieziona ze szpitala do domu przez pozwanych. Podczas leczenia córka i zięć odwiedzali powódkę w szpitalu. Zauważyć należy, że pozwani nigdy nie wystąpili z wnioskiem o ubezwłasnowolnienie powódki licząc na to, że leczenie powódki poprawi jej stan zdrowia, a tym samym pozwoli odbudować zgodne relacje rodzinne. Powódka zarzuca pozwanym niewykonywanie zapisów umowy darowizny z dnia 24 sierpnia 1999 r. również poprzez ograniczanie jej swobodnego poruszania się po nieruchomości i kontaktów z innymi osobami np. z sąsiadami. Zebrany w sprawie materiał dowodowy nie potwierdził tych okoliczności. Powódka zamieszkuje wspólnie z pozwanymi w domu jednorodzinnym położonym na darowanej im nieruchomości i ma do swojej dyspozycji dwa pokoje, chociaż w przedmiotowej umowie darowizny ustalono dożywotnią i bezpłatną służebność mieszkania w odniesieniu tylko do jednego pokoju na parterze przy kuchni. Wbrew twierdzeniom powódki może ona swobodnie poruszać się po całej nieruchomości, zarówno w domu, budynku gospodarczym jak i po ogrodzie. Świadczą o tym wiarygodne i spójne zeznania stron i świadków oraz przedłożone do sprawy fotografie dokumentujące wykonywanie przez powódkę w kuchni prac domowych, jak przygotowywanie posiłków czy zmywanie naczyń, a także jej obecność w innych wspólnych częściach domu (na zdjęciu na karcie akt 124 powódka stoi w korytarzu przed otwartymi drzwiami do łazienki). Ponadto wskazać należy, że powódka dysponuje kluczami nie tylko do swoich pokoi, ale również do domu i często go opuszcza nie informując domowników dokąd wychodzi. Należy zauważyć, że w 2012 r. powódka złożyła zawiadomienie o popełnionym przestępstwie znęcania się nad nią przez pozwanego W. P., podając, że sytuacja taka miała miejsce od 2005 r. do 20 kwietnia 2012 r., jednakże nie nastąpiło skazanie pozwanego w tym zakresie. Postanowieniem z dnia 30 listopada 2012 r. w sprawie 1 Ds. 1049/12 Prokurator Rejonowy w Jarocinie umorzył dochodzenie wobec stwierdzenia, że czynu nie popełniono a postanowieniem z dnia 19 marca 2013 r. Sąd Rejonowy w Jarocinie w sprawie II Kp 3/13 utrzymał w mocy zaskarżone przez powódkę postanowienie z dnia 20 kwietnia 2012 r. Zarzuty powódki w tym zakresie nie znalazły także potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym, nie zostało wykazane przez powódkę, aby doszło do znęcania się psychicznego i fizycznego nad nią przez pozwanego.

Stosownie do treści art. 899 § 3 k.c. darowizna nie może być odwołana po upływie roku od dnia, w którym uprawniony do odwołania dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego. W niniejszej sprawie strony zawarły w formie aktu notarialnego umowę darowizny zabudowanej nieruchomości. Przed złożeniem pozwu inicjującego niniejsze postępowanie powódka nie wystosowała do pozwanych żadnego oświadczenia o odwołaniu darowizny z powodu ich rażącej niewdzięczności. Na marginesie wskazać należy, iż powódka mogła domagać się odwołania darowizny wyłącznie w zakresie przypadającej jej części nieruchomości, gdyż przedmiotowa nieruchomość w momencie darowizny była częścią majątku wspólnego powódki i jej męża. Wymaga również podkreślenia fakt, że powódka w niniejszym postępowaniu nie określiła w żaden sposób momentu, w którym dowiedziała się o niewdzięczności pozwanych, a tym samym nie wykazała zachowania wymaganego zgodnie z art. 899 § 3 k.c. terminu do złożenia oświadczenia o odwołaniu darowizny.

Mając na uwadze powyższe, w ocenie Sądu nie zachodzą przesłanki z art. 898 i 899 § 3 k.c., bowiem zachowania pozwanych w stosunku do powódki nie nosiły znamion rażącej niewdzięczności oraz nie doszło do skutecznego odwołania darowizny, a zatem powództwo jako nieuzasadnione podlegało oddaleniu, o czym orzeczono w punkcie pierwszym wyroku.

Na koszty procesu w niniejszej sprawie złożyły się: opłata od pozwu w kwocie 7.500 zł obliczona na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 1025, ze zm.) oraz koszty zastępstwa procesowego pełnomocników obu stron po 3.600 zł. Na podstawie § 2 w zw. z § 6 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 461) przyznał kwotę 4.428 zł brutto tytułem wynagrodzenia dla adwokata B. S. za pomocą prawną udzieloną powódce z urzędu, mając na uwadze charakter sprawy oraz nakład pracy pełnomocnika. (pkt. 3 wyroku)

Sąd na podstawie art. 102 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 461) obciążył powódkę częściowo kosztami zastępstwa procesowego pozwanych w kwocie 3600 zł oraz 34 zł opłaty od pełnomocnictw pozwanych. Sąd nie obciążył natomiast powódki nieuiszczonymi kosztami sądowymi, mając na uwadze jej stan majątkowy i sytuację życiową oraz zdrowotną. Sąd miał na uwadze, że powódka jest rencistką, choruje przewlekle i z tego tytułu wydaje znaczną część dochodów na lekarstwa, a także uprzednio była całkowicie zwolniona od ponoszenia kosztów sądowych w niniejszym postępowaniu. (pkt. 2 i 4 wyroku)

SSO R. Starczewska