Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lutego 2015r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 lutego 2015r. w S.

odwołania A. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W.

z dnia 16 kwietnia 2014 r. Nr (...)-1-ORZ-D,

znak:(...)

z udziałem zainteresowanego (...) S.A. w W.

w sprawie A. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W.

o ustalenie podlegania ubezpieczeniom społecznym

I. zmienia zaskarżoną decyzję częściowo w ten sposób, że stwierdza, że A. J. z tytułu umowy o zakazie konkurencji zawartej w dniu 18 maja 2010 roku u płatnika składek (...) S.A. w W. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym oraz wypadkowemu;

-verte-

II. w pozostałym zakresie oddala odwołanie;

III. odstępuje od obciążania ubezpieczonego A. J. kosztami procesu.

Sygn. akt IV U 656/14

UZASADNIENIE

Decyzją nr (...)-ORZ-D z dnia (...)2014 r. znak: (...)organ rentowy na podstawie art. 68 ust. 1 pkt 1 lit.a, art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 13 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych stwierdził, że A. J. w okresie obowiązywania umowy o zakazie konkurencji u płatnika składek (...) S.A. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym oraz wypadkowemu.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł A. J. zaskarżając niniejszą decyzję w całości i wnosząc o jej zmianę poprzez ustalenie, że w okresie obowiązywania umowy o zakazie konkurencji podlegał on obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. W uzasadnieniu odwołania wskazał, że sformułowanie użyte w sentencji zaskarżonej decyzji „w okresie obowiązywania umowy o zakazie konkurencji u płatnika składek (...) S.A.” wskazuje na to, że wyłączenie z obowiązkowego ubezpieczenia dotyczy całego okresu obowiązywania umowy tj. od 18.05.2010 r. do 10.05.2014 r., a powyższe powoduje, że z obowiązku ubezpieczeniowego wyłączony jest także okres świadczenia usług o zarządzanie na rzecz P. – (...) w ramach zawartego kontraktu menedżerskiego, który jest odmianą umowy zlecenia i który był wykonywany w okresie od 18.05.2010 r. do dnia 10.05.2013 r. Ubezpieczony wskazał również, że zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wykonywanie usług na podstawie kontraktu menedżerskiego będącego odmianą umowy zlecenia stanowi tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Rozwiązanie tego kontraktu z dniem 13 maja 2013 r. mogło co najwyżej spowodować ustanie obowiązku ubezpieczeniowego. Wskazano ponadto, że skoro zgodnie z rozstrzygnięciem organu rentowego umowa o zakazie konkurencji nie rodzi obowiązku ubezpieczeniowego, to powinno to powodować brak obowiązku odprowadzania składek na te ubezpieczenia. Skoro natomiast organ rentowy w piśmie z dnia 17 grudnia 2013 r. stwierdził, że po rozwiązaniu kontraktu menedżerskiego w dalszym ciągu istnieje obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne od kwot wypłacanych byłemu menedżerowi w ramach zawartej umowy o zakazie konkurencji, po zaprzestaniu świadczenia usług, to ten obowiązek musi rodzić obowiązkowe ubezpieczenie społeczne. W podsumowując ubezpieczony stwierdził, że skoro P. – (...) po 10 maja 2013 r. do 10.05.2014 r. odprowadzał od kwot odszkodowania w związku z zawartą umową o zakazie konkurencji składki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, to w tym okresie powinien na podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym (odwołanie k. 2-3).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie i wnosząc o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, powołując się na przepisy prawa i uzasadnienie zawarte w zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k. 5-6).

(...) S.A. pozostawił rozstrzygnięcie odwołania do decyzji Sądu przedstawiając swoje stanowisko w piśmie z dnia 22 grudnia 2014 r. (k.10-12).

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu (...)2010 r. A. J. zawarł z (...) S.A. dwie umowy tj. kontrakt menadżerski oraz umowę o zakazie konkurencji. Kontrakt menadżerski obowiązywał strony w okresie od dnia 18 maja 2010 r. do dnia 10 maja 2013 r. (umowa o zarządzanie z dnia 18.05.2010 r. – akta organu rentowego). Umowa o zakazie konkurencji obowiązywała przez cały okres kontraktu menedżerskiego oraz rok po jego ustaniu tj. do dnia 10 maja 2014 r. W związku z ustaniem kontraktu menedżerskiego w dniu 10 maja 2013r. płatnik składek P. – (...) wyrejestrował A. J. z systemu ubezpieczeń społecznych. Pomimo przedmiotowego wyrejestrowania płatnik składek naliczał i odprowadzał składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne od kwot wypłaconych ubezpieczonemu z tytułu odszkodowania za powstrzymywanie się od działalności konkurencyjnej przewidzianej umową o zakazie konkurencji z dnia 18 maja 2010 r.

Na prośbę ubezpieczonego P.- (...) ponownie zarejestrował go w systemie ubezpieczeń społecznych z tytułu kwot otrzymywanych na podstawie umowy o zakazie konkurencji z kodem ubezpieczeniowym 5000XXX tj. przeznaczonym dla zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych „z innego tytułu do ubezpieczenia”. Ponadto płatnik składek zwrócił się do organu rentowego z prośbą o udzielenie informacji na temat prawidłowości pierwotnego wyrejestrowania ubezpieczonego, prawidłowego kodu tytułu ubezpieczenia i jego prawa do opieki medycznej. W odpowiedzi na przedmiotowe zapytanie, w dniu 17 grudnia 2013 r. ZUS I Odział w W. pisemnie poinformował płatnika składek, że „wypłacany przychód jako zakaz konkurencji stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Z uwagi na fakt, że umowa zlecenia uległa rozwiązaniu należało wyrejestrować danego zleceniobiorcę z ubezpieczeń, a otrzymywany przychód wykazać z kodem 3000XXX jako wypłacany po ustaniu zatrudnienia” (pismo z 17.12.2013 r. – k. 17-18). Na podstawie powyższej informacji płatnik składek anulował ponownie zarejestrowanie ubezpieczonego w systemie ubezpieczeń społecznych oraz zamienił kod ubezpieczeniowy na wskazany przez ZUS I Oddział w W. 3000XXX (kod przeznaczony dla osób wyrejestrowanych z systemu, a otrzymujących wynagrodzenie po zakończeniu umowy zlecenia).

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, obdarzonego przez Sąd wiarygodnością. Ustalony przez Sąd stan faktyczny jest bezsporny.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie A. J. okazało sie częściowo uzasadnione, z uwagi na nieprecyzyjne sformułowanie treści zaskarżonej decyzji przez organ rentowy.

Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w art. 6, 6a i 6b reguluje kto podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.

Zgodnie z art. 6 ust.1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej "zleceniobiorcami", oraz osobami z nimi współpracującymi, z zastrzeżeniem ust. 4. Zgodnie zaś z art. 12 ust. 1 tej ustawy w/w osoby podlegają również obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu.

Zapis z treści zaskarżonej decyzji stwierdzający, że A. J. w okresie obowiązywania umowy o zakazie konkurencji nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu jest wadliwy, bowiem sugeruje, że ubezpieczony przez cały okres obowiązywania tej umowy tj. od 18 maja 2010 r. do 10 maja 2014 r. nie podlegał tym ubezpieczeniom społecznym, a powyższe nie jest prawdą. Z ustaleń wskazanych w stanie faktycznym wynika bowiem, że ubezpieczony w dniu 18 maja 2010 r. zawarł dwie umowy tj. umowę o zarządzanie i umowę o zakazie konkurencji. Umowa o zarządzanie (tzw. kontrakt menadżerski) stanowi tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jako umowa zlecenia albo innej umowa o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. W konsekwencji z tytułu umowy o zarządzanie z dnia 18 maja 2010 r. ubezpieczony podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznych w okresie jej obowiązywania tj. do 10 maja 2013 r. (art. 13 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Powyższa okoliczności nie budzi również żadnych wątpliwości organu rentowego, który w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji i w odpowiedzi na odwołanie przyznaje powyższy fakt. Sama zaś umowa o zakazie konkurencji z dnia 18 maja 2010 r. nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczonego obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi i wypadkowym. Wskazany tytuł bowiem nie został wymieniony w art. 6, 6a i 6b ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Wobec powyższego należało zmienić zaskarżoną decyzję w sposób wskazany w punkcie I sentencji wyroku w związku z koniecznością doprecyzowania jej treści.

W pozostałym zakresie zarzuty podniesione przez ubezpieczonego w odwołaniu nie zasługują na uwzględnienie, bowiem tak jak wskazano wyżej umowa o zakazie konkurencji zawarta przez ubezpieczonego w dniu 18 maja 2010 r. nie stanowi odrębnego tytułu do objęcia ubezpieczonego obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi. Umowa o zakazie konkurencji polega na powstrzymywaniu się od wszelkich działań sprzecznej z interesami spółki w kraju i zagranicą, które zostały wymienione w jej § 1 (umowa – akta organu rentowego). Nie stanowi ona zatem umowy zlecenia, ani innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy o umowie zlecenia, których celem jest właśnie świadczenie usług, a nie powstrzymywanie się od ich świadczenia. Sam fakt odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne przez płatnika składek od kwot wypłacanego odszkodowania w związku z zawartą przez strony umową o zakazie konkurencji nie powoduje również, że taka osoba podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 i pkt 18a stanowi przychód, o którym mowa w art. 4 pkt 9 i 10, z zastrzeżeniem ust. 1a i 2, ust. 4 pkt 5 i ust. 12. Natomiast zgodnie z ust. 3 tego przepisu podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców ustala się zgodnie z ust. 1, jeżeli w umowie agencyjnej lub umowie zlecenia albo w innej umowie o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie. Powyższy przepis wskazuje, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne związana jest z przychodami uzyskiwanymi przez ubezpieczonych na podstawie tytułów do objęcia ich obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi i wypadkowym. Pobieranie składek na ubezpieczenia musi być zatem związane z tytułem do objęcia nimi osób wymienionych w art. 6 ustawy systemowej. Artykuł 4 pkt 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zawiera definicję przychodu, zgodnie z którą przychód - to przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu: zatrudnienia w ramach stosunku pracy, pracy nakładczej, służby, wykonywania mandatu posła lub senatora, wykonywania pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia integracyjnego i stypendium wypłacanych bezrobotnym oraz stypendium sportowego, a także z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności oraz umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jak również z tytułu współpracy przy tej działalności lub współpracy przy wykonywaniu umowy oraz przychody z działalności wykonywanej osobiście przez osoby należące do składu rad nadzorczych, niezależnie od sposobu ich powoływania.

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe podstawy wymiaru składek nie stanowią odszkodowania wypłacone byłym pracownikom po rozwiązaniu stosunku pracy, na podstawie umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 101 ² Kodeksu pracy. Zgodnie zaś z § 5 ust. 2 pkt 2 tego rozporządzenia przepisy § 2-4 stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru składek osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Powyższe powoduje, iż bezzasadne jest stanowisko organu rentowego, wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, iż wyłączenia wynikającego z § 2 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie stosuje się do zleceniobiorców. W ocenie Sądu zatem składki na ubezpieczenia społeczne nie powinny być pobierane przez organ rentowy od przychodu stanowiącego odszkodowanie wypłacane A. J. w związku z zawartą przez niego z (...) S.A. umową o zakazie konkurencji w dniu 18 maja 2010 r.

Mając na uwadze fakt, że ubezpieczony odwołując się od zaskarżonej decyzji, która była skonstruowana w sposób nieprecyzyjny, budzący wątpliwości interpretacyjne, miał na celu wyjaśnienie jedynie swojej sytuacji prawnej, odnoście tego z jakiego tytułu i w jakim okresie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym Sąd na zasadach słuszności na podstawie art. 102 kpc odstąpił od obciążania go kosztami procesu na rzecz organu rentowego.

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc orzekł jak w punkcie I wyroku, a na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc oddalił odwołanie w pozostałym zakresie.