Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 lutego 2015r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SSO Katarzyna Antoniak

Sędziowie: SSO Elżbieta Wojtczuk (spr.)

SSO Jerzy Zalasiński

Protokolant: sekr. sądowy Anna Wąsak

po rozpoznaniu w dniu 11 lutego 2015 r. w Siedlcach

na rozprawie

sprawy z odwołania J. Z.

przeciwko Wojewódzkiemu Zespołowi do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w W.

o ustalenie stopnia niepełnosprawności

na skutek apelacji ubezpieczonego J. Z.

od wyroku Sądu Rejonowego w Siedlcach IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 16 maja 2014r. sygn. akt IV U 225/13

I.  oddala apelację;

II.  zasądza ze Skarbu Państwa (kasa Sądu Okręgowego w Siedlcach) na rzecz adwokata G. S. prowadzącego Kancelarię Adwokacką w S. wynagrodzenie w kwocie 73,80 zł (siedemdziesiąt trzy złote osiemdziesiąt groszy) zawierające podatek VAT tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ubezpieczonemu J. Z..

Sygn. akt IV Ua 31/14

UZASADNIENIE

Orzeczeniem z dnia 8 maja 2013 r. Wojewódzki Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w W. uchylił orzeczenie (...) ds. Orzekania o Niepełnosprawności w S. z dnia 13 czerwca 2013 r. w części dotyczącej punktów I, II, III, V, 1 i 6, zaliczając zainteresowanego J. Z. do lekkiego stopnia niepełnosprawności na stałe, według symbolu przyczyny niepełnosprawności 10-N, 02-P, ze wskazaniem do pracy na otwartym rynku pracy z ograniczeniami. Organ orzekający doszedł bowiem do wniosku, iż schorzenia stwierdzone u J. Z. nie dają podstaw do ustalenia umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.

Od powyższego orzeczenia odwołanie wniósł zainteresowany J. Z., domagając się przyznania mu umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, szczegółowo opisując stan swojego zdrowia. Wskazał, że przyznanie mu umiarkowanego stopnia niepełnosprawności pozwoliłoby mu pobierać zasiłek z Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie, który ma dla niego istotne znaczenie. Podkreślił, że cały czas pozostaje pod opieką lekarzy specjalistów w zakresie stwierdzonych u niego schorzeń o charakterze ortopedycznym, neurologicznym, pulmonologicznym, okulistycznym, gastrologicznym, kardiologicznym, psychicznym, wykonuje wszystkie zlecane mu badania i przyjmuje zaordynowane lekarstwa. W ocenie zainteresowanego stan jego zdrowia nadal jednak się pogarsza, o czym ma świadczyć obszerna dokumentacja medyczna.

W odpowiedzi na odwołanie Wojewódzki Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w W. wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując argumentację z uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia.

W piśmie z dnia 5 lipca 2013 r. przekazanym przez organ orzekający wraz z odwołaniem zainteresowanego, wniósł on o przyznanie mu znacznego stopnia niepełnosprawności, gdyż lekki stopień niepełnosprawności, zdaniem zainteresowanego, nie odzwierciedla w pełni jego stanu zdrowia.

Wyrokiem z dnia 16 maja 2014 r. Sąd Rejonowy (...)IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawie o sygn. akt IV U 225/13 oddalił odwołanie.

Rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego było wynikiem następujących ustaleń faktycznych i rozważań prawnych:

Sąd Rejonowy uznał, że odwołanie J. Z. nie ma uzasadnionych podstaw i nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 i art. 4 ust. 1, 2 i 3 ustawy z dnia 27sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2010 r. nr 3, poz. 31 ze zm.) ustala się trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany oraz lekki.

Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych.

Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.

Zgodnie z § 29 ust. 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. z 2003 r., nr 139, poz. 1328) konieczność sprawowania opieki oznacza całkowitą zależność osoby od otoczenia, polegającą na pielęgnacji w zakresie higieny osobistej i karmienia lub w wykonywaniu czynności samoobsługowych, prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz ułatwiania kontaktów ze środowiskiem (pkt 2), zaś konieczność udzielania pomocy, w tym również w pełnieniu ról społecznych oznacza zależność osoby od otoczenia, polegającą na udzieleniu wsparcia w czynnościach samoobsługowych, w prowadzeniu gospodarstwa domowego, współdziałania w procesie leczenia, rehabilitacji, edukacji oraz w pełnieniu ról społecznych właściwych dla każdego człowieka, zależnych od wieku, płci, czynników społecznych i kulturowych (pkt 3). Przez długotrwałą opiekę i pomoc w pełnieniu ról społecznych rozumie się konieczność jej sprawowania przez okres powyżej 12 miesięcy (ust.2).

W celu ustalenia stopnia niepełnosprawności J. Z., w związku z podnoszonymi przez niego okolicznościami dotyczącymi jego stanu zdrowia, Sąd Rejonowy dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy ortopedy, neurologa, pulmonologa, okulisty, psychiatry i psychologa.

Dodatkowo Sąd zlecił sporządzenie opinii, w kontekście stopnia niepełnosprawności powoda, biegłym sądowym lekarzom kardiologowi, reumatologowi i gastrologowi, wyczerpując w ten sposób katalog specjalności biegłych odnośnie wszystkich rodzajów schorzeń, na które cierpi zainteresowany i które podnosił.

W sporządzonych opiniach (k. 33-37, 88-92) biegli sądowi lekarze wskazali odpowiednio:

- ortopeda: stwierdził chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego i niewielkie zmiany zwyrodnieniowe stawów łokciowych i biodrowych. Aktualnie badany nie ujawnia upośledzenia funkcji narządu ruchu, które powodowałoby potrzebę udzielenia okresowej pomocy lub opieki innych osób. Nie wymaga żadnego zaopatrzenia ortopedycznego oraz z punktu widzenia ortopedycznego zatrudnienia w warunkach pracy chronionej. W ocenie biegłego ortopedy brak jest w przypadku zainteresowanego niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym;

- pulmonolog: stwierdził astmę oskrzelową o lekkim przebiegu i alergiczny nieżyt nosa. Przy stosowanym leczeniu astma przebiega u ubezpieczonego bez zaburzeń wentylacji płuc i bez konieczności hospitalizacji. W ocenie biegłego aktualny przebieg chorób u opiniowanego nie sprowadza niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym;

- psychiatra: stwierdził organiczne zaburzenia nastroju (depresyjne) i łagodne zaburzenia poznawcze. Opiniowany leczy się psychiatrycznie w poradni zdrowia psychicznego z rozpoznaniem cech zespołu psychoorganicznego i przyjmuje w związku z tym stosowne lekarstwa. Raz był leczony psychiatrycznie w warunkach szpitalnych z rozpoznaniem organicznych zaburzeń depresyjnych. Obecnie nie stwierdzono obniżenia sprawności intelektualnej, za to łagodne zaburzenia funkcji poznawczych. Brak jest nasilenia zaburzeń nastroju. Zdaniem biegłego całość obrazu klinicznego sprowadza trwałą, z uwagi na nieodwracalność zmian organicznych w (...), niepełnosprawność w stopniu lekkim;

- neurolog i reumatolog: stwierdzili zespół bólowo-korzeniowy kręgosłupa C i L-S, będący skutkiem zmian zwyrodnieniowych i dyskopatycznych, spondyloartrozę kręgosłupa C i L-S, artrozę obu łokci, przebyte leczenie operacyjne nerwu łokciowego prawego. Z tych przyczyn biegli stwierdzili lekki stopień niepełnosprawności;

- okulista: stwierdził niedowidzenie oka prawego, angiopatię nadciśnieniową pierwszego stopnia i starczowzroczność. Taki stan narządu wzroku, zdaniem biegłego, sprowadza lekki stopień niepełnosprawności;

- kardiolog: stwierdził umiarkowane, niepowikłane istotnymi zmianami narządowymi nadciśnienie tętnicze. Choroba nadciśnieniowa w obecnym stadium zaawansowania wymaga leczenia farmakologicznego, ale nie upośledza wydolności układu krążenia w stopniu sprowadzającym niepełnosprawność;

- gastrolog: stwierdził przepuklinę przeponową i żylaki odbytu. Badany stosuje stale blokery (...) z powodu okresowych dolegliwości związanych z chorobą refluksową. W ocenie biegłego schorzenia gastrologiczne nie sprowadzają u niego niepełnosprawności.

Sąd pierwszej instancji podzielił wnioski płynące z wyżej omówionych opinii biegłych lekarzy. Przy ocenie opinii wydanej w rozpatrywanej sprawie Sąd miał na względzie, iż opinia biegłych podlega, jak inne dowody ocenie według art. 233 § 1 kpc, lecz odróżniają ją szczególne kryteria oceny. Stanowią je zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziom wiedzy biegłych, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania oraz stopień stanowczości wyrażonych w niej wniosków. Przedmiotem opinii biegłych nie jest przedstawienie faktów, lecz ich ocena na podstawie wiedzy fachowej (wiadomości specjalnych). W ocenie Sądu Rejonowego, dopuszczalne było oparcie rozstrzygnięcia na wnioskach z opinii biegłych sądowych, którzy zgodnie uznali, że J. Z. jest osobą niepełnosprawną w stopniu lekkim. Wnioski opinii zostały oparte na zebranej w sprawie dokumentacji lekarskiej oraz badaniu wnioskodawcy. Opinie zostały wydane przez lekarzy o specjalnościach odpowiednio dobranych do jego schorzeń i ich opinia w tym zakresie była jednogłośna.

Sąd Najwyższy wy­jaśniał w przeszłości, że do dowodu z opinii biegłego nie mo­gą mieć zastosowania wszystkie zasady prowadzenia do­wodów, a w szczególności art. 217 § 1 kpc , a zatem sąd nie jest obowiązany dopuścić dowód z opinii kolejnych biegłych w każdym wypadku, gdy złożona opinia nie jest korzystna dla strony (wyrok SN z dnia 15 lutego 1974 r., II CR 817/73, Lex nr 7404). Żądanie ponowienia lub uzupełnienia dowodu z opinii biegłych jest bezpodstawne, jeżeli sąd uzyskał od biegłych wiadomości specjalne niezbędne do merytorycznego i prawi­dłowego orzekania (wyrok SN z dnia 10 września 1999 r., II UKN 96/99, OSNAPUS 2000, nr 23, poz. 869). Wielokrotnie też Sąd Najwyższy stwierdzał, że potrzeba powołania innego bie­głego powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z sa­mego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii oraz że nie uzasadnia przeprowadzenia dowodu z opinii kolejnych biegłych lekarzy sądowych przekonanie ubezpieczonego o utrzymującym się stanie inwalidztwa (wyroki SN z dnia 4 sierpnia 1999 r., I PKN 20/99, OSNAPiUS 2000, nr 22, poz. 807, z dnia 14 maja 1997 r., II UKN 108/97, OSNAPUS 1998, nr 5, poz. 161).

Zdaniem Sądu Rejonowego w realiach niniejszej sprawy nie występowały okoliczności, które przemawiałyby za dopuszczeniem kolejnych opinii biegłych lekarzy, gdyż wszystkie niezbędne zagadnienia zostały wszechstronnie wyjaśnione w opiniach już w sprawie sporządzonych.

W ocenie Sądu wnioski zawarte w opiniach powołanych w sprawie biegłych są prawidłowe i logicznie uzasadnione. Opinie te są zupełne, jasne, zaś zawarte w nich stwierdzenia są kategoryczne. Biegli w sposób wyczerpujący i skrupulatny dokonali oceny stanu zdrowia opiniowanego, zaś wynikające z przeprowadzonych badań przedmiotowych i podmiotowych wnioski mają walor dowodowy.

Sąd pierwszej instancji podniósł również, iż przy ocenie biegłych lekarzy sąd nie może zająć stanowiska odmiennego, niż wyrażone w tej opinii, na podstawie własnej oceny stanu faktycznego (wyrok SN z 13 października 1987 r., II URN 228/87, (...)).

W tym stanie rzeczy, na podstawie powołanych przepisów i art. 477 ¹⁴ § 1 kpc Sąd oddalił odwołanie.

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego wniósł ubezpieczony J. Z. zaskarżając wyrok w całości i zarzucając mu:

- naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na wynik sprawy tj. art. 233 § 1 kpc przejawiające się w braku wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i dokonania niewłaściwej oceny, w szczególności w zakresie dowodów z dokumentów oraz przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, co spowodowało błędne ustalenia faktyczne w zakresie stopnia niepełnosprawności wnioskodawcy;

- naruszenie przepisów postępowania wyrażające się w bezpodstawnym oddaleniu wniosku dowodowego ubezpieczonego o przeprowadzenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłych z zakresu ortopedii, neurologii, pulmonologii, okulistyki, gastrologii, kardiologii, psychiatrii i psychologii.

Wskazując na powyższe zarzuty apelujący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego sprawowanego w sprawie z urzędu, oświadczając, że przedmiotowe koszty nie zostały uiszczone przez wnioskodawcę w całości ani w części.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawcy, zarzuty w niej podniesione, jak również wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania są bezzasadne.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że zgodnie z art. 386 § 4 kpc Sąd drugiej instancji może uchylić zaskarżony wyrok i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania tylko w razie nierozpoznania przez sąd pierwszej instancji istoty sprawy albo gdy wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości. Nie zachodzi w okolicznościach niniejszej sprawy żadna z w/w przesłanek, która mogłaby skutkować uchyleniem zaskarżonego wyroku. W niniejszej sprawie zadaniem Sądu pierwszej instancji było ustalenie jaki stopień niepełnosprawności powinien być stwierdzony u wnioskodawcy J. Z.: lekki tak jak to stwierdził Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w W. w zaskarżonej decyzji z dnia 8 maja 2013 r., czy też umiarkowany albo znaczny jak ostatecznie żądał tego wnioskodawca. Ze względu na to, że ustalenie powyższych okoliczności wymagało wiadomości specjalistycznych zgodnie z art. 278 § 1 kpc Sąd pierwszej instancji mając na uwadze schorzenia wnioskodawcy dopuścił dowód z opinii dwóch zespołów biegłych: alergologa-pulmonologa, ortopedy, psychiatry, psychologa (opinia k. 37) oraz kardiologa, neurologa, okulisty, gastrologa (opinia k. 91-92). W obu opiniach biegli lekarze sądowi stwierdzili zgodnie, że rozpoznane u J. Z. schorzenia dają podstawy do zaliczenia go do lekkiego stopnia niepełnosprawności. Sąd Rejonowy zatem przeprowadził pełne postępowanie dowodowe dające podstawy do wydania merytorycznego rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie.

Odnosząc się do zarzutu wnioskodawcy wywiedzionego w apelacji dotyczącego naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisu art. 233 § 1 k.p.c., to wskazany zarzut nie zasługuje na uwzględenienie. Zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów wyrażoną w tym przepisie sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie "wszechstronnego rozważenia zebranego materiału" (a zatem, jak podkreśla się w orzecznictwie, z uwzględnieniem wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, jak również wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych dowodów i mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności - por. wyrok SN z dnia 17 listopada 1966 r., II CR 423/66, OSNPG 1967, nr 5-6, poz. 21; uzasadnienie wyroku SN z dnia 24 marca 1999 r., I PKN 632/98, OSNAPiUS 2000, nr 10, poz. 382; uzasadnienie postanowienia SN z dnia 11 lipca 2002 r., IV CKN 1218/00, LEX nr 80266; uzasadnienie postanowienia SN z dnia 18 lipca 2002 r., IV CKN 1256/00, LEX nr 80267). Jak ujmuje się w literaturze, moc dowodowa oznacza siłę przekonania uzyskaną przez sąd wskutek przeprowadzenia określonych środków dowodowych na potwierdzenie prawdziwości lub nieprawdziwości twierdzeń na temat okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Wiarygodność zaś decyduje o tym, czy określony środek dowodowy, ze względu na jego indywidualne cechy i obiektywne okoliczności, zasługuje na wiarę.

Przyjmuje się, że ramy swobodnej oceny dowodów muszą być zakreślone wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego, regułami logicznego myślenia oraz pewnego poziomu świadomości prawnej, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (por. uzasadnienie wyroku SN z dnia 20 marca 1980 r., II URN 175/79, OSNC 1980, nr 10, poz. 200; uzasadnienie wyroku SN z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 685/98, OSNAPiUS 2000, nr 17, poz. 655).

Wnioskodawca podnosząc powyższy zarzut nie wskazał, na czym polegała niewłaściwa ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego przez Sąd pierwszej instancji, jak również z jakimi dowodami ustalenia tegoż Sądu były sprzeczne. Sąd pierwszej instancji przeprowadził dowody z dwóch zespołów biegłych lekarzy sądowych, uznał powyższe dowody za wiarygodne, wskazał z jakich powodów obdarzył wiarygodnością dowody z opinii biegłych, jak również z jakich powodów nie istniały podstawy do dopuszczenia dowodu z nowego zespołu biegłych tych samych specjalności. Sąd drugiej instancji podziela w całości argumentację Sądu Rejonowego. Należy mieć na uwadze, że obie opinie biegłych były należycie uzasadnione, zostały wydane po wcześniejszym zapoznaniu się biegłych z całokształtem dokumentacji medycznej oraz po zbadaniu wnioskodawcy i wnioski obu opinii są jednoznaczne. Opiniujący w sprawie biegli lekarze zgodnie zaliczyli J. Z. do lekkiego stopnia niepełnosprawności. Nie istniały zatem żadne podstawy do tego, aby Sąd pierwszej instancji odmówił wiarygodności powyższym dowodom. W tym miejscu należy wskazać, że Sąd Najwyższy wielokrotnie w swoich orzeczeniach stwierdzał, że potrzeba powołania innego bie­głego powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z sa­mego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii oraz że nie uzasadnia przeprowadzenia dowodu z opinii kolejnych biegłych lekarzy sądowych przekonanie ubezpieczonego o utrzymującym się stanie inwalidztwa (wyroki SN z dnia 4 sierpnia 1999 r., I PKN 20/99, OSNAPiUS 2000, nr 22, poz. 807, z dnia 14 maja 1997 r., II UKN 108/97, OSNAPUS 1998, nr 5, poz. 161). Wobec powyższego Sąd Rejonowy prawidłowo ocenił zgromadzony w sprawie materiał dowodowy i nie naruszył przepisu art. 233 § 1 kpc.

Odnosząc się do zarzutu, dotyczącego niezasadnego oddalenia wniosku J. Z. o dopuszczenie dowodu z nowej opinii biegłych tych samych specjalności, to z akt sprawy nie wynika, aby taki wniosek był składany przez ubezpieczonego w formie pisemnej, jak również z treści protokołów rozpraw z dnia 22 stycznia 2014 r. i 16 maja 2014 r. nie wynika, aby ubezpieczony taki wniosek składał na rozprawie, jak również aby Sąd Rejonowy rozstrzygał w przedmiocie takiego wniosku. Powyższe powoduje, że niniejszy zarzut apelacyjny jest bezpodstawny.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 kpc oddalił apelację i na podstawie § 2 ust. 3 w zw. z § 13 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r.

w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2013, poz. 461 j.t.) . orzekł o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu wnioskodawcy.

Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł jak w wyroku.