Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 maja 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR del. Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 12 maja 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku J. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania J. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 23 października 2014 r. sygn. (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy J. K. prawo do emerytury z dniem 1 października 2014 roku.

Sygn. akt VU 6441/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 października 20144 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy J. K. prawa do emerytury z uwagi na brak wymaganego stażu pracy w warunkach szczególnych. Do okresu pracy w warunkach szczególnych nie uwzględniono zatrudnienia wnioskodawcy od 1 września 1995 roku do 15 września 1996 roku z uwagi na brak odpowiedniego świadectwa.

Od powyższej decyzji odwołanie w dniu 6 listopada 2014 roku złożył wnioskodawca, wskazując, że pracował jako kierowca pojazdów powyżej 3,5 tony w okresie od 13 grudnia 1984 roku do 31 października 1991 roku.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. wniósł o oddalenie odwołania, powielając argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca J. K., urodzony w dniu (...) 1953 roku , złożył w dniu 1 października 2014 roku wniosek o przyznanie emerytury. Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 akt emerytalnych)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący 26 lat 10 miesięcy i 2 dni, w tym 11 lat, 5 miesięcy i 15 dni pracy w szczególnych warunkach, tj. w okresie od:

- 20 listopada 1971 roku do 27 października 1972 roku, od 28 października 1974 roku do 4 listopada 1974 roku oraz od 7 lutego 1975 roku do 13 września 1975 roku w Fabryce (...) w P. na stanowisku spawacza,

- 26 września 1975 roku do 5 lutego 1979 roku oraz od 18 marca 1980 roku do 30 listopada 1984 roku w (...) w P. na stanowisku kierowcy autobusowego,

- 1 lutego 1997 roku do 31 grudnia 1998 roku (z wyłączeniem okresów nieskładkowych) w przedsiębiorstwie Usługowo-Handlowym (...) J. W. w P. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

(dowód: decyzja z dnia 23 października 2014 roku k. 26 akt emerytalnych, odpowiedź na odwołanie k. 3-4)

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. nie zaliczył wnioskodawcy do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia:

- od 1 września 1995 roku do 15 września 1996 roku w Przedsiębiorstwie Usługowo-Handlowym (...) A. S. w P. T.. na stanowisku kierowcy-mechanika,

- od 13 grudnia 1974 roku do 31 października 1991 roku w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w P. na stanowisku kierowca mechanik.

(dowód: decyzja z dnia 23 października 2014 roku k. 26 akt emerytalnych, odpowiedź na odwołanie k. 3-4)

J. K. od 13 grudnia 1974 roku do 31 października 1991 roku był zatrudniony na podstawie umowy o pracę, w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w P. w wystawionym w dniu 11 października 1991 roku świadectwie pracy wskazano, że w okresie zatrudnienia zajmował stanowisko kierowcy-mechanika.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 11 października 1991 roku k. 11 akt)

Przedsiębiorstwo realizowało budowy bloków mieszkalnych z tzw. wielkiej płyty na terenie województwa (...).

Wnioskodawca w początkowym okresie zatrudnienia tj. do końca 1986 roku pracował jako kierowca autobusu marki J. o liczbie miejsc 42. Autobusem przewoził pracowników do pracy na budowę, którzy pracowali na dwie zmiany tj. na godz. 6.00 i 14.00. Wnioskodawca aby przywieźć pracowników na pierwszą zmianę wyjeżdżał z domu około 4.30 i zabierał pracowników z okolic S., O., T., Ł.. Przywoził ich do P. do tzw. Fabryki (...) przy ul. (...). Po przywiezieniu pracowników raz w tygodniu rozwoził ubrania robocze po budowach.
W pozostałe dni pozostawał w gotowości do pracy. Następnie od godziny 12.00 przywoził pracowników na drugą zmianę i po ich przywiezieniu rozwoził pracowników, którzy skończyli pracę na pierwszą zmianę. Rozwożenie pracowników zajmowało mu około 2,5 godziny. Po rozwiezieniu pracowników wnioskodawca kończył pracę.

Co najmniej od 1987 roku, z powodu zlikwidowania przewozów pracowniczych, wnioskodawca pracował wyłącznie jako kierowca samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony marki S. 200 z przyczepą. Wnioskodawca przewoził materiały budowlane na terenie całego kraju w tym m.in. jeździł do U. po grys do posadzek, po wełnę mineralną. Pracował w pełnym wymiarze czasu pracy. Innych prac nie wykonywał.

Pracodawca wszystkim pracownikom zatrudnionym jako kierowcy wpisywał w angażach jako dodatkowe określenie stanowiska mechanik. Kierowcy nie pracowali jednakże jako mechanicy, a jedynie w przypadku awarii przypisanych im samochodów pomagali mechanikowi przy ich naprawie. Takie sytuacje zdarzały się bardzo rzadko, raz na kilka miesięcy.

(dowód: zeznania świadka J. N. protokół rozprawy z dnia 20 lutego 2015 roku nagranie od minuty 10.00 do minuty 15.45 i od minuty 24.00 do minuty 31.00, zeznania świadka R. S. protokół rozprawy z dnia 20 lutego 2015 roku nagranie od minuty 15.58 do minuty 23.55, zeznana wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 12 maja 2015 roku nagranie od minuty 1.41 do minuty 10.45

Wnioskodawca od 25 kwietnia 1978 roku posiada prawa jazdy kategorii C – tj. uprawnienia do kierowania samochodami ciężarowymi o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony, od 2 stycznia 1975 roku posiada prawo jazdy kategorii D tj. do kierowania autobusami, od 25 kwietnia 1978 roku prawo jazdy kategorii CE i od 4 stycznia 1978 roku prawo jazdy kategorii DE.

(dowód: prawo jazdy okazane na rozprawie w dniu 12 maja 2015 roku)

Przedsiębiorstwo Budownictwa (...) w P. nie wystawiło wnioskodawcy świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

(okoliczność bezsporna)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2). Od 1 stycznia 2013 roku nie jest już wymagane rozwiązanie stosunku pracy.

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Świadectwo pracy ma bowiem jedynie charakter informacyjny, samo przez się nie tworzy więc praw podmiotowych ani ich nie pozbawia. Nie stwarza ono cech wyłączności w zakresie dowodowym w postępowaniu o realizację tych praw.

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat i nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego.

Dokonując ustaleń w zakresie rodzaju prac wykonywanych przez wnioskodawcę w okresie zatrudnienia od 13 grudnia 1984 roku do 31 października 1991 roku w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w P. Sąd oparł się na zeznaniach świadków: J. N. i R. S. oraz zeznaniach wnioskodawcy.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy we wskazanym zakładzie pracy był bowiem niesporny w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach ubezpieczeniowych. Spornym pozostawał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę, tj. czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie. Stało się tak dlatego, że z dokumentów w postaci świadectw pracy oraz umów o pracę potwierdzających zatrudnienie wnioskodawcy w spornych okresach czasu wynika, że wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku kierowcy-mechanika. Okoliczność nieprecyzyjnego określenia stanowiska pracy wnioskodawcy w w/w dokumentach, nie oznacza – jak chce organ rentowy – że wnioskodawca nie był kierowcą samochodów ciężarowych o ciężarze całkowity ponad 3,5 tony.

Fakt pracy wnioskodawcy w okresie od 1 stycznia 1987r. do końca zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w P. czyli do 31 października 1991 roku na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym ponad 3,5 tony wynika ze spójnych w swej treści zeznań świadków: J. N. i R. S., potwierdzających twierdzenia wnioskodawcy. Przesłuchani świadkowie pracowali razem z wnioskodawcą w tym samym okresie, na tym samym stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego, co oznacza że dysponują bezpośrednią i szczegółową wiedzą pozwoliło co do wykonywanych przez skarżącego czynności pracowniczych, a także warunków, w jakich praca była świadczona.

Z zeznań w/w świadków wynika, iż wnioskodawca w okresie od 1 stycznia 1987r. do końca zatrudnienia jeździł cały czas (...) o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony marki S. 200 z przyczepą. Samochodem tym przewoził po terenie kraju materiały budowlane.

Jednocześnie świadkowie potwierdzili zeznania wnioskodawcy, że skarżący poza obowiązkami kierowcy samochodu ciężarowego, nie miał innych obowiązków. W szczególności nie wykonywał pracy mechanika, jak to wpisano w jego świadectwie pracy. Takie określenie stanowiska pracy związane było jedynie z incydentalną pomocą jakiej udzielał mechanikowi, podczas naprawy jego samochodu. Zdarzało się to bardzo rzadko, raz na kilka miesięcy. Tym samym takie chwilowe przestoje w wykonywaniu pracy kierowcy samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony, nie pozbawiają jego pracy charakteru pracy świadczonej w warunkach szczególnych. W analogicznej do wnioskodawcy sytuacji był świadek J. N.. Jemu też pracodawca wpisał w angażu stanowisko kierowcy – mechanika, co legło u podstaw odmowy zaliczenia mu przez organ rentowy podobnie jak wnioskodawcy tego okresu do pracy w szczególnych warunkach. J. N. odwołał się od niekorzystnej dla niego decyzji i Sąd Okręgowy w P. prawomocnym wyrokiem z dnia 8 lutego 2013 roku w sprawie VU 1033/12 zaliczył mu do okresu pracy w warunkach szczególnych okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w P. od 11 grudnia 1974 roku do 31 października 1991 roku i przyznał prawo do wcześniejszej emerytury. (k. 19-24 akt emerytalnych świadka J. N.).

Praca kierowców kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony jest pracą w szczególnych warunkach wymienioną w wykazie A Dziale VIII (prace w transporcie i łączności) pkt 2 będącym załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. Przedsiębiorstwo, w którym był zatrudniony skarżący należy zaliczyć do gałęzi transportowej, gdyż firma ta świadczyła usługi transportowe na rzecz innych firm.

Wnioskodawca taką pracę wykonywał niewątpliwie w okresie od 1 stycznia 1987r. do 31 października 1991r. i ten okres podlega mu zaliczeniu do pracy w warunkach szczególnych.

Odmiennie przedstawia się ocena wcześniejszego okresu zatrudnienia skarżącego w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w P. od 13 grudnia 1984r. do 31 grudnia 1986r. W tym okresie jak wynika z zeznań świadków J. N. i R. S., wnioskodawca pracował jako kierowca autobusu marki J. o liczbie miejsc 42, którym przewoził pracowników do pracy i z pracy. Pracownicy, których przewoził pracowali na dwie zmiany tj. na 6.00 i 14.00. Każdego dnia wnioskodawca rozpoczynał pracę około 4.30 i dowoził pracowników na godzinę 6.00. Następnie miał czas przestoju do 12.00 i jechał po pracowników pracujących na drugą zmianę czyli od 14, a po ich przywiezieniu rozwoził tych, którzy skończyli pierwszą zmianę. Rozwożenie pracowników zajmowało mu około 2,5 godziny i wówczas kończył pracę. W przerwie pomiędzy kursami wnioskodawca raz w tygodniu rozwoził po budowach ubrania robocze dla pracowników. Z zestawienia kursów, które każdego dnia wykonywał wnioskodawca wynika, że jako kierowca autobusu pracował dziennie ok. 6 godzin. Pozostały czas zajmował się innymi obowiązkami. Oznacza to, że wnioskodawca nie wykonywał pracy kierowcy autobusu stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, co uniemożliwia zaliczenie mu tego okresu do pracy w szczególnych warunkach.

Nie wpływa to jednak na zasadność odwołanie. Zaliczenie bowiem wnioskodawcy do pracy w szczególnych warunkach pracy kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony od 1 stycznia 1987 roku do 31 października 1991 roku (4 lata 10 miesięcy) , powoduje że wraz z okresem zaliczonym już skarżącemu przez organ rentowy w wymiarze 11 lat, 5 miesięcy i 15 dni, J. K. legitymuje się łącznie ponad 15 letnim okres pracy w szczególnych warunkach.

Wnioskodawca spełnił jednocześnie pozostałe wymagane przepisami rozporządzenia warunki to jest ukończył 60 lat, jego łączny okres zatrudnienia składkowy i nieskładkowy wyniósł 25 lat, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. A zatem należy uznać, że wydana przez organ rentowy decyzja jest błędna, a żądanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie.

Sąd przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury z pierwszym dniem miesiąca,
w którym zgłosił wniosek o emeryturę, tj. z dniem 1 października 2014r. Wówczas bowiem skarżący spełnił ostatnią przesłankę, od której zależało jego prawo do emerytury.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.