Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 marca 2015r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Izabela Baca

Protokolant: Krzysztof Musiał

po rozpoznaniu w dniu 2 marca 2015r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa M. H.

przeciwko W. L.

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 3617zł tytułem kosztów procesu.

Sygn. akt I C 1579/13

UZASADNIENIE

Powód M. H. wniósł o zasądzenie od pozwanej W. L. kwoty 83460zł 61gr z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu wskazał, że w dniu (...). zawarł związek małżeński z córką pozwanej P. H.i zamieszkał w domu pozwanej w O.przy ul. (...). Wskazał, że w związku z narodzinami dziecka oraz z uwagi na fakt, że dom był w złym stanie technicznym wraz z żoną i teściową podjęli decyzję o przeprowadzeniu generalnego remontu. Akceptując tego typu zamierzenia, pozwana zadeklarowała, że w przyszłości dom zostanie zapisany po połowie na P.i M. H.oraz I. L., ten jednak zgodnie z oświadczeniem złożonym dnia 11.05.2007r. zrzekł się swojej części udziału na rzecz siostry, a w zamian pozwany z żoną zobowiązali się zapłacić na jego rzecz kwotę 50.000zł. W związku z przeprowadzonym remontem w okresie od X 1998r. do VIII 2011r. poczynione zostały nakłady o wartości 166.921zł 23gr, na którą to kwotę składają się prace remontowe przeprowadzone osobiście przez powoda wraz z zakupem materiałów. Powód wskazał, iż po przeprowadzeniu remontu jego małżeństwo z córką pozwanej zostało rozwiązane przez rozwód. Ponieważ pomiędzy nim a P. H.istniała wspólność majątkowa małżeństwa, powód domaga się zapłaty tylko połowy wartości wykonanych prac, chociaż – jak podkreślił – to za jego ciężko zarobione pieniądze możliwa była realizacja tak dużego zadania.

W odpowiedzi na pozew pozwana W. L. wniosła o oddalenie powództwa. Zaprzeczyła, aby w chwili, gdy powód zamieszkał z żoną, nieruchomość była w złym stanie technicznym, gdyż remontowała ją sukcesywnie. Pozwana wskazała, że pozwoliła na dostosowanie pomieszczeń zajętych przez powoda i jej córkę do ich potrzeb, nie ingerując w ich gusta i upodobania. Zaprzeczyła jednak, by małżonkowie przeprowadzili kapitalny remont jej nieruchomości, a już na pewno nie kupowali żadnych materiałów do pomieszczeń, które powód wymienia w pozwie. Pozwana wskazała, że małżeństwo jej córki z powodem zostało rozwiązane przez rozwód w dniu 13.04.2011r, a powód opuścił nieruchomość pozwanej w sierpniu 2011r. Zarzuciła, iż powód z byłą żoną nie przeprowadzili dotychczas podziału majątku wspólnego, pozwana nie jest legitymowana biernie, a rozliczenia pomiędzy małżonkami powinny być przeprowadzone w odrębnym postępowaniu. Podniosła także, że powód w swoich rozliczeniach wskazuje także wyposażenie pomieszczeń, które zajmował z żoną. Pozwana wskazała, że powód nie przedstawił żadnych dowodów chociażby na okoliczność zakupu materiałów, a dołączone do pozwu zestawienie kosztów usług i materiałów jest jedynie wydrukiem komputerowym z portalu cennik budowlany remontuj.pl.

Nadto pozwana stwierdziła, że w sprawie o zwrot nakładów należy ustalić, na podstawie jakiego stosunku prawnego, czyniący nakłady posiadał nieruchomość. Zarzuciła, że strony nie łączyła żadna umowa, która regulowałaby ewentualne rozliczenia nakładów. Powód wprowadził się do gotowych i wyodrębnionych pomieszczeń bezumownie jako mąż córki pozwanej. Według pozwanej bez znaczenia jest obietnica, na którą powołuje się powód, nie była ona wiążąca i nie określała zobowiązania wobec córki pozwanej i powoda. Rozmowy dotyczyły ewentualnych rozporządzeń na wypadek śmierci. Odnośnie oświadczenia z dnia 11.05.2007r, to ewentualne rozliczenia powinny mieć miejsce między I. L. a powodem i P. L..

Pozwana zarzuciła, że powód nigdy nie płacił za korzystanie z jej nieruchomości, a swoje udoskonalenia i aranżacje wnętrz, które poczynili małżonkowie, nie można uznać za nakłady konieczne. Zaprzeczyła, aby użyczyła nieruchomość powodowi, zwłaszcza by pomieszczenie na biuro i garaż zostały mu przekazane w ramach stosunku użyczenia.

Zaprzeczając, by powód poczynił nakłady konieczne na nieruchomość, pozwana z ostrożności procesowej podniosła zarzut przedawnienia. Podała, że niezależnie od tego, czy strony łączyłaby umowa użyczenia, czy powód władałby nieruchomością jako posiadacz samoistny w dobrej wierze, to zgodnie z art. 719 kc lub art. 229 kc jego roszczenie byłoby przedawnione.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód M. H.w dniu (...). zawarł związek małżeński z córką pozwanej P. H.. Na krótko przed ślubem zamieszkali oni w przybudówce budynku położonego w (...)przy ul. (...). Nieruchomość, na której wzniesiony jest dom mieszkalny, w tym czasie była współwłasnością W. L.i jej brata J. K.. Obecnie jest własnością pozwanej W. L.. - okoliczności niesporne.

Po wprowadzeniu się do przybudówki malowane były ściany pomieszczeń mieszkalnych, kładziono kafelki i wykańczano łazienkę. Kafle i wannę zakupiła pozwana, a materiały do malowania nabyła wraz z byłym mężem. Nadto wykonano ogrzewanie gazowe. Głównie prace remontowe w budynku pozwanej wykonywał jej były mąż J. L., przy czym powód po pracy oraz w weekendy pomagał mu m.in. przy kładzeniu kafelek, malowaniu, kładzeniu tynku.

Wykonano także schody wewnętrzne, na które drewno dostarczyli teściowie powoda. Montował je wraz z byłym mężem pozwanej także powód i syn pozwanej I. L..

Dowód: zeznania świadka P. H. – k. 283 - 285 (00:11:34, 00:12:54, 00:13:26, 00:19:00, 00:24:57, 00:33:03, 00:43:41),

zeznania świadka I. L. – k. 458 (00:20:14),

zeznania świadka J. L. – k. 525 – 528 (00:11:45, 00:19:48, 00:47:52),

zdjęcia – k. 222, 224, 225, 230, 239, 240.

Powód zamurował przejście między przybudówką a pozostałą częścią budynku.

Dowód: zeznania świadka P. H. – k. 285 (00:38:29),

zeznania świadka J. L. – k. 525, 528 (00:17:54, 00:57:46),

zdjęcie – k. 223.

W maju i czerwcu 1999r. wystawiono pozwanej rachunki uproszczone w związku z zakupem wodomierza, wanny z masażem oraz armatury białej do łazienki, w tym brodzika, muszli, bidetu i umywalki. W dniu 29.09.1999r. wystawiony został na rzecz pozwanej rachunek uproszczony na kwotę 2985zł, tj. cenę kotła gazowego CO dwufunkcyjnego. Zakupywała ona także w latach 1998 -1999 materiały budowlane, w tym cement, gips,papę, fugi, zaprawę klejową, rury, płyty styropianowe, gniazda, wyłączniki.

Dowód: rachunki uproszczone – k. 94 – 97, 259 – 275, 341 – 450.

W tym czasie dochody brutto powoda i jego żony wynosiły: w 1999r. 17809zł 72gr, 10694zł 78gr, w 2000r. 21353zł 29gr, 6602zł 74g, 2001r. 22239zł 55gr, 5267zł, w 2002r. 21669zł 8756zł 04gr. oraz w 2003r. 21413zł 06gr, 7167zł 36gr. W latach 2000-2003 korzystali oni z ulgi remontowej w kwocie łącznie 4834zł 27gr.

Dowód: deklaracje podatkowe – k. 324 – 332,

pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego w T. z dnia 23.01.2015r. - k. 471.

W czasie trwania małżeństwa powoda z P. H. powód prowadził działalność gospodarczą, agencję usługowo – handlową w O. przy ul. (...). Jego pełnomocnikiem była córka pozwanej.

Dowód: zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej – k. 98.

Powód z działalności gospodarczej osiągał dochód: w 2006r. 58.007zł 72gr, w 2007r. 105201zł 32gr, w 2008r. 161.686zł 41gr, w 2009r. 143.962zł 20gr oraz w 2010r. 195.379zł 15gr.

Dowód: PIT – 36 L za lata 2006 – 2010 – k. 113 – 117.

Żona powoda P. H. w czasie trwania małżeństwa z przerwą od VII 2006r. do X 2008r. podlegała ubezpieczeniu społecznemu.

Dowód: zaświadczenia o przebiegu ubezpieczenia społecznego – k. 333 – 337.

Teść powoda J. L. pracował w 2004r. w USA, później dorywczo podjął zatrudnienie w Niemczech.

Dowód: zeznania świadka J. L. – k. 527 – 528 (00:52:59, 01:02:39),

zeznania świadka P. H. – k. 283 (00:20:44),

przesłuchanie pozwanej W. L. – k. 536 (03:05:04).

Natomiast pozwana od czasu przejścia na emeryturę podejmowała pracę zagranicą w charakterze opiekunki osób starszych, początkowo na Sycylii za wynagrodzeniem 800 Euro miesięcznie, a potem w Niemczech, uzyskując z tego tytułu kwotę 1400 Euro miesięcznie. Uprzednio pozwana była zatrudniona jako kierownik d/s statystyki i uzyskiwała wynagrodzenie w kwocie ok. 1200zł netto miesięcznie. W takiej samej wysokości przyznano jej następnie świadczenie emerytalne.

Dowód: zeznania świadka J. L. – k. 529 (01:13:32),

przesłuchanie pozwanej W. L. – k. 536 – 537 (03:04:21, 03:08:14, 03:26:45).

Powód wraz z żoną nie uiszczali na rzecz pozwanej żadnych należności w związku z korzystaniem z przybudówki. Ponosili jedynie opłaty za media. - okoliczności niesporne.

Celem wykazania tytułu prawnego do korzystania z nieruchomości przez powoda i jego żonę P. H., przedłożona została przedsiębiorstwu energetycznemu umowa użyczenia z dnia 1.06.1999r. zawarta pomiędzy pozwaną a powodem i P. H.. Z umowy wynikało, że część budynku przy ul. (...) w O. została bezterminowo użyczona pozwanemu i jego żonie, a wszystkie koszty z tytułu korzystania z pomieszczeń ponosić mieli biorący w używanie. Oni też zobowiązali się do dokonywania wszelkich napraw, jakie okażą się konieczne w czasie trwania umowy. W umowie wskazano, że wszelkie zmiany umowy mogą być dokonane jedynie w formie pisemnej.

Dowód: pismo (...) Sp. z o.o. z dnia 27.01.2015r. - k. 475 wraz z umową użyczenia z dnia 1.06.1999r. - k. 475 – 476.

Powód tak sam, jak i z żoną P. H., zakupował w okresie od stycznia 2000r. do grudnia 2002r. materiały budowlane, w tym panele, profile, listwy, klamry mocujące do paneli, fugę, zaprawę, sylikon sanitarny, szpachlę, cement, farbę emulsyjną, baterię z prysznicem, zlew, klej do styropianu, lakier, elementy do zabudowy szafy, zawory, złączki i rury.

Dowód: faktury – k. 118 – 210.

Pozwana ustaliła ze swoimi dziećmi: P. H. i I. L., że po jej śmierci będą oni współwłaścicielami nieruchomości położonej w O. przy ul. (...). Jednak po urodzeniu się wnuczki pozwanej, szwagier powoda wyraził zgodę na odstąpienie górnego piętra przybudówki na potrzeby siostrzenicy. Ponieważ I. L. poczynił nakłady w tej części budynku, ustalił z siostrą kwotę 50.000zł, która miała stanowić równowartość poczynionych tak prac jak i pozostawionych materiałów. Zgodził się także, by po śmierci ich matki, to siostra stała się właścicielką nieruchomości.

Dowód: zeznania świadka I. L. – k. 459 (00:26:14, 00:29:56, 00:58:07),

zeznania świadka J. L. – k. 526 – 527 (00:38:05, 00:39:02, 00:40:22),

przesłuchanie pozwanej W. L. – k. 535 (02:55:09).

W dniu 11.05.2007r. I. L. zawarł z P. H. umowę, w której oświadczył, że ,,zrzeka się swojego udziału w części domu” ich matki W. L. na rzecz swojej siostry i nie będzie w przyszłości rościł do niej żadnych swoich praw w zamian za odstępne w wysokości 50.000zł. Strony umowy ustaliły, że jednorazowy przelew w wysokości 10.000zł płatny będzie w dniu jej zawarcia, natomiast pozostała część kwoty rozdzielona zostanie na raty, płatne miesięcznie w kwocie po 500zł od stycznia 2008r. Wskazano, że umowę sporządzono w obecności pozwanej, co potwierdziła ona swoim podpisem złożonym na tym dokumencie.

Dowód: umowa z dnia 11.05.2007r. - k. 451.

Podpisując tę umowę I. L. uważał, że zrzeka się na rzecz siostry praw do tej nieruchomości.

Dowód: zeznania świadka I. L. – k. 459 (00:34:06).

W czasie podpisania ww umowy jeden z pokoi na tej kondygnacji oraz kuchnia były wykończone. Rozpoczęte były prace w łazience, w tym wykonano wylewkę betonową oraz instalację wodną. Syn pozwanej zakupił baterie i armaturę, które należało zainstalować.

Dowód: zeznania świadka I. L. – k. 459 (00:34:27),

zeznania świadka J. L. – k. 526 – 527 (00:39:02).

Pierwszej wpłaty w kwocie 10.000zł dokonano w dniu 11.05.2007r. Następnie przelewano na rzecz I. L. kwoty po 500zł lub 1000zł jako ,,należne raty za górę domu”.

Dowód: wyciąg z rachunku bankowego – k. 296 – 304.

Następnie rozpoczęto prace w części przybudówki, zajmowanej uprzednio przez I. L.. Prace wykonywał teść powoda z powodem.

Dowód: zeznania świadka J. L. – k. 526 (00:32:29, 00:32:53).

Małżeństwo powoda z P. H. zostało rozwiązane przez rozwód wyrokiem z dnia 13.04.2011r. - okoliczność niesporna.

W trakcie postępowania w sprawie o rozwód o sygn. akt XIII RC 647/11, która toczyła się przed tut. Sądem, na rozprawie w dniu 13.04.2011r. P. H. zeznała, że w trakcie jej małżeństwa z powodem spoczywało na niej zbyt dużo obowiązków, to ona ponosiła koszty utrzymania rodziny, jej mąż zaś inwestował w prowadzoną działalność gospodarczą. Powód w trakcie przesłuchania w tym samym dniu przyznał, że zaniedbywał rodzinę finansowo, nie łożył dostatecznie na jej utrzymanie, skupił się na rozwoju firmy, wcześniej także prowadził działalność gospodarczą, która nie przynosiła dostatecznych dochodów. Oświadczył też, że zamierza wyprowadzić się z mieszkania zajmowanego z córką pozwanej.

Dowód: protokół rozprawy z dnia 13.04.2011r. - k. 338 – 338 verte.

Powód opuścił nieruchomość położoną w O. przy ul. (...) w sierpniu 2011r. - okoliczność niesporna.

Przed wytoczeniem powództwa wiosną 2012r. powód korzystał z porady prawnej adwokata w sprawie ewentualnego dochodzenia roszczeń o zwrot nakładów poczynionych na nieruchomość pozwanej.

Dowód: przesłuchanie powoda M. H. – k. 531 (01:50:46).

W toku postępowania, toczącego się w sprawie o sygn. akt I Ns 207/07 Sądu Rejonowego w T., przeprowadzono dowód z opinii biegłej sądowej E. S.celem ustalenia, czy możliwe jest zniesienie współwłasności nieruchomości położonej przy ul. (...)w O.przez ustanowienie 2 odrębnych lokali mieszkalnych. Nieruchomość w tym czasie była współwłasnością pozwanej oraz J. K.po ½ części.

Dowód: opinia biegłej sądowej E. S. z dnia 3.03.2008r. wraz z operatem budynku – k. 496 – 523.

Przy tak poczynionych ustaleniach faktycznych Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powód w niniejszym procesie dochodził roszczenia o zwrot nakładów poczynionych na nieruchomość pozwanej w czasie, gdy pozostawał on w związku małżeńskim z jej córką – P. H.. Istotne było zatem ustalenie, na podstawie jakiego tytułu prawnego powód korzystał z części tej nieruchomości i dokonywał na nią nakładów. Powód przeczył, aby podstawą tą była umowa użyczenia. Takie początkowo było także stanowisko pozwanej do czasu ustanowienia przez nią profesjonalnego pełnomocnika procesowego.

W myśl art. 710 kc przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu na czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy. Umowa użyczenia jest najczęściej motywowana bezinteresownością i chęcią przyjścia z pomocą osobom bliskim, jak miało to miejsce w niniejszej sprawie. Korzystanie z nieruchomości opierało się na więzi powinowactwa łączącej powoda z pozwaną oraz pokrewieństwa pomiędzy nią a P. H.. Pozwana udostępniła bowiem młodym małżonkom – swojej córce i powodowi część pomieszczeń w budynku do zamieszkania. Nie uiszczali oni z tego tytułu na rzecz pozwanej czynszu czy innych opłat, ponosząc jedynie koszty mediów, z których korzystali. Celem wykazania tytułu prawnego do korzystania z nieruchomości przez powoda i jego żonę przedłożona została przedsiębiorstwu energetycznemu umowa użyczenia z dnia 1.06.1999r. W umowie tej wskazano, że została ona zawarta pomiędzy powodem i jego żoną a pozwaną. Powód wprawdzie zaprzeczył, by to jego podpis został złożony na tym dokumencie, jednak w myśl art. 253kpc to na powodzie spoczywał ciężar dowodu, iż zawarte w dokumencie oświadczenie woli od niego nie pochodzi. Nawet jednak gdyby przyjąć, iż dokument ten sporządzono jedynie celem wykazania dostawcy energii elektrycznej, iż powodowi i jego żonie przysługuje tytuł prawny do zajmowanych pomieszczeń, to powód musiał wiedzieć, iż aby zawrzeć umowę z zakładem energetycznym musi wykazać się tytułem prawnym do lokalu i domniemywać należy, iż nawet gdyby to nie on podpisał umowę użyczenie, to godził się na wskazanie jako tytułu prawnego do lokalu właśnie użyczenia. Nawet jeśliby taki dokument nie został przedłożony w sprawie, to uznać należało, że strony łączył stosunek prawny, który należy zakwalifikować jako użyczenie. Pozwana udostępniła pomieszczenia przybudówki powodowi i jego żonie z zamiarem bezinteresownej pomocy młodym małżonkom w zaspokojeniu ich potrzeb mieszkaniowych. Nie żądała od nich żadnych opłat z tego tytułu. Powód z żoną za zgodą pozwanej wraz z teściem przystosował pomieszczenia przybudówki do potrzeb założonej przez siebie rodziny. Poczynione nakłady miały na celu jedynie dostosowanie pomieszczeń przybudówki do potrzeb młodych małżonków.

Strony jednak nie uregulowały w ramach łączącego ich stosunku użyczenia kwestii rozliczenia poniesionych nakładów na wypadek, gdyby doszło do wygaśnięcia łączącego je stosunku obligacyjnego. Powód twierdził, że czynił nakłady na nieruchomość przekonany, iż stanie się jej współwłaścicielem razem z P. H., o czym miała zapewniać go pozwana. Z zebranego materiału dowodowego wynika wprawdzie, iż żona powoda była przeświadczona, że to ona stanie się w przyszłości właścicielką nieruchomości, jednak ani na podstawie zeznań świadków, ani przesłuchania pozwanej nie można uznać, by także powód miał nabyć udział w prawie własności tej nieruchomości. Pozwana przedłożyła dokument opatrzony datą 11.05.2007r, którym jej syn za wynagrodzeniem 50.000zł miał zrzec się na rzecz jej córki udziału w części dom pozwanej. W umowie tej wskazano zatem, iż zrzeczenie miało nastąpić na rzecz jedynie P. H., a nie obojga małżonków. Wprawdzie świadek I. L. zeznał, że kwota ta stanowiła równowartość nakładów poczynionych na zagospodarowanie górnej kondygnacji przybudówki, jednak z samej treści umowy wynika, że wolą stron było, aby po uiszczeniu tej kwoty, to córka pozwanej stała się w przyszłości właścicielką ww nieruchomości.

Należy wskazać, iż w myśl art. 1047 kc z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie umowa o spadek po sobie żyjącej jest nieważna. Umowa z dnia 11.05.2007r. nie może być uznana za umowę o zrzeczenie się dziedziczenia w rozumieniu art. 1048 kc, zresztą nie została ona zawarta w formie aktu notarialnego a jej stronami byli jedynie przyszli spadkobiercy ustawowi. Oczywiście powód mógł liczyć, iż jako małżonek P. H. będzie uprawniony w przyszłości do korzystania z nieruchomości, jednak nie wykazał on, by czynił nakłady na nieruchomość w przekonaniu, że w przyszłości nabędzie udział w jej współwłasności. Nawet jeśli kwota 50.000zł była wydatkowana z majątku wspólnego powoda i P. H., to nie jest rzeczą Sądu rozstrzygnięcie o ewentualnych roszczeniach z tego tytułu. Jednak w świetle art.58§1 kc w związku z art.1047 kc umowa z dnia 11.05.2007r. jest nieważna.

Wobec powyższego Sąd uznał, że między stronami nie doszło do uzgodnienia sposobu rozliczenia nakładów poczynionych przez powoda i jego żonę na nieruchomość pozwanej. Skoro strony nie uregulowały tej kwestii, do roszczenia powoda o zwrot nakładów powinny mieć zastosowanie przepisy szczególne regulujące rozliczenie nakładów poczynionych w czasie trwania umowy użyczenia. Do roszczenia tego nie mają zastosowania ani przepisy art. 224 -226 kc, ani art. 405 i nast. kc. Pomiędzy stronami sporny był zakres poczynionych nakładów. Spór dotyczył kwestii, w jakim zakresie prace remontowe były finansowane przez powoda i córkę pozwanej oraz jakie dokładnie prace wykonał osobiście powód. Jednak w ocenie Sądu nieusprawiedliwione byłoby twierdzenie, iż powód czynił nakłady w przekonaniu, że stanie się współwłaścicielem nieruchomości. Powód nie wykazał, by pozwana zapewniała go, że daruje także powodowi tę nieruchomość, bądź iż również na niego dokona rozrządzenia testamentowego. Powód korzystał z możliwości zamieszkiwania w budynku pozwanej i czynił nakłady za zgodą pozwanej w celu przystosowania przybudówki do potrzeb jego rodziny. Dokonując ustaleń w tym zakresie, Sąd oparł się na zeznaniach świadków J. L., I. L. i P. H., które co do tych okoliczności były zbieżne, a tym samym wiarygodne.

Przedłożona przez powoda opinia biegłej sądowej E. S.została sporządzona w toku postępowania w sprawie o sygn. akt I Ns 207/07 Sądu Rejonowego w T., celem ustalenia, czy możliwe jest zniesienie współwłasności nieruchomości położonej przy ul. (...)w O.przez ustanowienie 2 odrębnych lokali mieszkalnych. Powód nie był uczestnikiem tego postępowania. Nie mógłby zresztą nim być, skoro nie był współwłaścicielem nieruchomości. Przedłożona przez powoda opinia wraz z operatem, nie stanowi dowodu na to, że zamiarem pozwanej było zbycie na rzecz powoda i jego żony prawa własności całej nieruchomości, czy jej części, jak twierdził powód w piśmie procesowym z dnia 29.12.2014r. Nawet gdyby powód wykazał, że wraz z żoną uiścił wynagrodzenie biegłej sądowej, to i tak fakt jego zapłaty nie stanowiłby dowodu na okoliczność, iż pozwana zamierzała zbyć prawo własności nieruchomości także na powoda.

Jeśliby nawet pozwana zapewniała, że dokona rozrządzenia testamentowego na powoda i swoją córkę, to byłaby to niewiążąca obietnica. Powodowi nie przysługiwałby zatem żadne roszczenie z tego tytułu.

Dokonując ustaleń faktycznych w tym zakresie, Sąd oparł się na wskazanej umowie z dnia 11.05.2007r. oraz zeznaniach powołanych świadków jak i przesłuchaniu pozwanej. Tak świadkowie I. L. jak i J. L. konsekwentnie zeznali, że pozwana nie zapewniała powoda, że to on także będzie współwłaścicielem nieruchomości, nie taka była bowiem jej wola. Należy wskazać, iż wypowiedzi tak świadków jak i samej pozwanej odnoszące się do powoda nie są nacechowane niechęcią, przebija z nich raczej żal i rozczarowanie zachowaniem powoda, zwłaszcza po rozstaniu się z P. H.. Świadek J. L. nie zaprzeczał, że powód wykonywał prace w przybudówce i pomagał mu w części prac remontowych w budynku, lecz wskazywał, że to on wykonywał większość prac, a powód mu pomagał po powrocie z pracy lub w weekendy.

Niesporne było między stronami, że powód opuścił nieruchomość w sierpniu 2011r. Sąd uznał za niewiarygodne twierdzenia powoda, iż został zmuszony do wyprowadzki. Nie znajdują one potwierdzenia w zebranym materiale dowodowym, co więcej powód wskazał na tę okoliczność dopiero w trakcie przesłuchania. Jak ustalono powód przesłuchany w powołanej sprawie tut. Sądu o rozwód, na rozprawie w dniu 13.04.2011r. oświadczył, że zamierza wyprowadzić się z mieszkania zajmowanego z żoną, a to oznacza, że była to decyzja dobrowolna, a nie wymuszona, jak później utrzymywał.

Pozwana w toku procesu podniosła zarzut przedawnienia dochodzonego przez powoda roszczenia. Zarzut ten Sąd uznał za uzasadniony i z tej przyczyny nie prowadził postępowania dowodowego celem ustalenia dokładnego zakresu nakładów poczynionych przez powoda, w tym wykonanych przez niego prac i zakupionych materiałów. Wobec uwzględnienia zarzutu przedawnienia, zbędne było w świetle art. 227 kpc przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków wskazanych w piśmie przygotowawczym powoda z dnia 20.08.2014r. na okoliczność sfinansowania prac remontowych w domu pozwanej, zakupu armatury sanitarnej i pieca oraz stanu nieruchomości przed i po remoncie. Zbędne także było przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu piśmiennictwa zawnioskowanego w ww piśmie przygotowawczym. Z tych też względów wnioski te zostały oddalone. Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe w taki zakresie, w jaki zmierzało ono do ustalenia, w jakich okolicznościach powód z żoną zamieszkał w budynku przy ul. (...) w O. oraz czy przystąpiono do remontu tego budynku, w jakim celu i jakie były w tym zakresie ustalenia stron.

Dokonawszy co do tych faktów ustaleń faktycznych, Sąd uznał, że strony łączyła umowa użyczenia, a zatem dla oceny podniesionego przez pozwaną zarzutu przedawnienia zastosowanie znajdował art. 719 kc, który stanowi, że roszczenie biorącego do używania o zwrot nakładów na rzecz przedawnia się z upływem roku od dnia wydania rzeczy. Powód opuścił nieruchomość w sierpniu 2011r. Uczynił to dobrowolnie, zabierając swoje rzeczy, a zatem po pierwsze doszło konkludentnie do wypowiedzenia przez niego umowy użyczenia (art. 365 ¹ kc w związku z per analogiam art. 688 kc), po wtóre powód opuścił nieruchomość z zamiarem jej zwrotu w rozumieniu art. 719 kc. Przepis art. 719 kc obejmuje przy tym swym zakresem roszczenie biorącego do używania o zwrot nakładów tak koniecznych, jak i użytecznych, a staje się ono wymagalne z chwilą zwrotu rzeczy (por. wyrok Sądu A. w K. z dnia 11.03.2014r, I ACa 1124/13, Lex nr 1458900, wyrok Sądu A. w Ł. z dnia 20.09.2013r, I ACa 363/13, Lex nr 1381438). Skoro pozew wniesiono w dniu 23.10.2013r, to w chwili wytoczenia powództwa roszczenie o zwrot nakładów było już przedawnione.

Nawet jednak gdyby uznać, że powód był posiadaczem zależnym tej części nieruchomości, a strony nie łączyła umowa użyczenia, to również w świetle art. 229 kc w związku z art. 230 kc roszczenie powoda było przedawnione. Przepis ten przewiduje tak jak art. 719 kc roczny termin przedawnienia liczony od dnia zwrotu rzeczy.

Powód zarzucił, że krótki, bo zaledwie roczny termin przedawnienia nie może mieć zastosowania do znacznych nakładów, jakie poniósł w przekonaniu, że będzie to w przyszłości dom małżonków H.. Po pierwsze przepis art. 719 kc nie uzależnia terminu przedawnienia od wysokości świadczenia pieniężnego, do którego spełnienia zobowiązany jest dający rzecz w użyczenie. Po wtóre zarzut przedawnienia stanowi realizację prawa podmiotowego i jego podniesienie co do zasady nie stanowi nadużycia prawa podmiotowego. Uznanie podniesienia zarzutu przedawnienia za nadużycie prawa podmiotowego może nastąpić wyjątkowo, w szczególności konieczne jest wykazanie, że bezczynność wierzyciela w dochodzeniu roszczenia wynikała z przyczyn wyjątkowych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1.12.2010r, I CSK 147/10, Lex nr 818558, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14.12.2011r, I CSK 238/11, Lex nr 1129070). Powód zeznał zaś, że już wiosną 2012r. korzystał z porady prawnej adwokata w sprawie ewentualnego dochodzenia roszczeń o zwrot nakładów na nieruchomość pozwanej. Już wówczas powinien był zasięgnąć informacji co do możliwości dochodzenia roszczenia w drodze postępowania cywilnego, w tym o terminie jego przedawnienia. Powód nie potrafił przy tym wyjaśnić, dlaczego pozew wniósł dopiero w październiku 2013r. Nawet jeśli powód prowadził rozmowy z pozwaną co do polubownego rozstrzygnięcia sporu, to nie jest to okoliczność wyjątkowa, uzasadniająca w oparciu o art. 5 kc nie uwzględnienie zarzutu przedawnienia.

Wskazać przy tym należy, iż wniosek powoda o dopuszczenie dowodu z nagrania rozmowy pomiędzy powodem a pozwaną, w której miała ona uznać roszczenie, zgłoszony już po przesłuchaniu stron na ostatniej rozprawie uznać należało w świetle art. 207§6 kpc za spóźniony. Powód miał możliwości złożenia uprzednio pism przygotowawczych, był reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika procesowego. Przyznał nadto, że nagraniem dysponował już wcześniej. Uwzględnienie tego wniosku dowodowetgo spowodowałoby nadto zwłokę w postępowaniu. Istotne jest przy tym, iż nawet gdyby Sąd przeprowadził ten dowód i ustalił, że pozwana uznała roszczenie, to rozmowa ta według powoda miała mieć miejsce w październiku 2011r. Z tą chwilą w myśl art. 123§1 pkt kc doszłoby do przerwania biegu przedawnienia. Roczny termin przedawnienia zacząłby biec na nowo (art. 124§1 kc), a roszczenie uległoby przedawnieniu w X 2012r, a zatem na rok przed wniesieniem pozwu. W tych okolicznościach także na podstawie art. 217§3 kpc wniosek tem powinien zostać oddalony.

Mając powyższego na względzie, na podstawie art. 719 kc w związku z art. 117§2 kc Sąd oddalił powództwo.

O kosztach procesu rozstrzygnięto na podstawie art. 98§1 i 3 kpc. Zasądzona kwota 3617zł kosztów procesu obejmuje 3600zł wynagrodzenia pełnomocnika procesowego i 17zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Pozwana wniosła o zasądzenie na jej rzecz od powoda tytułem wynagrodzenia pełnomocnika procesowego kwoty 7200zł. Sąd uznał, że ani charakter sprawy, ani wkład pracy pełnomocnika pozwanej w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia nie uzasadniał zasądzenia tych kosztów w zakresie wyższym od stawki minimalnej. W świetle art. 109§2 kpc i §2 ust. 1 i 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu Sąd ocenia wysokość podlegającego zwrotowi wynagrodzenia na podstawie autonomicznie określonych przesłanek i każdorazowo ocenia charakter sprawy, rzeczywisty nakład pracy pełnomocnika i podjęte przez niego w sprawie czynności (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 5.03.2014r, I ACz 309/14, Lex nr 1438133, uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 30.01.2007r, III CZP 130/06, OSNC 2008/1/1). Udzielenie pomocy prawnej w niniejszej sprawie z uwagi na jej charakter nie wymagało zwiększonego nakładu pracy pełnomocnika w stosunku do innych spraw tego rodzaju. W tych okolicznościach na podstawie powołanych przepisów Sąd, ustalając wysokość należnych pozwanej kosztów procesu, przyjął 3600zł tytułem wynagrodzenia jej pełnomocnika.