Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 czerwca 2013r.

Sąd Okręgowy we Włocławku IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Regina Duda- Marciszewska

Protokolant: sekr. sądowy Marlena Budzyńska

po rozpoznaniu w dniu 25 czerwca 2013r. we Włocławku na rozprawie

sprawy Z. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania Z. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 6 marca 2013 roku znak: ENMS/(...)

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

W dniu 27 marca 2013 roku wnioskodawca Z. S.wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.z dnia 6 marca 2013 roku znak: ENMS/(...) odmawiającej ponownego ustalenia prawa do emerytury.

W uzasadnieniu odwołania wnioskodawca wskazał, iż od 11.11.1976r. do 12.08.1991r. pracował w Zakładach (...) w A.na stanowiskach: traktorzysty (od 11.11.1976r. do końca lutego 1977r.), operatora spycharki (do 1990r.), dozorcy (od końca 1990r. do 12.08.1991r.)

Organ rentowy podtrzymał całkowicie zaskarżoną decyzję i wniósł o oddalenie odwołania.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.w odpowiedzi na odwołanie podniósł, że wnioskodawca w dniu 28.07.2011r. złożył wniosek o emeryturę. Decyzją z dnia 15.09.2011r. ZUS odmówił prawa do emerytury. Wnioskodawca odwołał się do Sądu Okręgowego, który wyrokiem z dnia 17.01.2012r. sygn. akt IV U 839/11 oddalił odwołanie. W dniu 25.02.2013r. wnioskodawca złożył kolejny wniosek o emeryturę nie dołączając żadnych nowych dokumentów mających wpływ na uprawnienia. Dodano, że wnioskodawca udowodnił okres zatrudnienia wynoszący na dzień 01.01.1999r. 26 lat, 3 miesiące, 6 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 11 miesięcy i 28 dni okresu pracy w warunkach szczególnych (od 20.07.1994r. do 04.08.1995r. w (...)z wyłączeniem zasiłku chorobowego). Organ rentowy nie uwzględnił jako pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w Zakładach (...)w A.od 11.11.1976r. do 12.08.1991r. i od 01.05.1997r. do 31.12.1998r. na podstawie świadectw pracy z dnia 30.01.2002r. w których wskazano, iż wykonywał prace wymienione w wykazie A dział V poz. 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. (Dz.U. Nr 8, poz. 43) zaliczone do prac w szczególnych warunkach. W świadectwach tych nie wskazano stanowisk jakie zajmował wnioskodawca ani przepisów resortowych, natomiast ze zwykłego świadectwa pracy wynika, że wnioskodawca wykonywał pracę traktorzysty, maszynisty spycharki, dozorcy.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca Z. S.urodził się w dniu (...)

Dowód: wniosek w aktach emerytalnych organu rentowego nr OPR (...)k.-63-66.

W okresie od dnia 11.11.1976r. do dnia 12.08.1991r. Z. S.zatrudniony był w Zakładach (...) w A..

Dowód: świadectwo pracy z dnia 29.10.1999r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A..

W okresie od dnia 11.11.1976r. do dnia 31.03.1978r. Z. S. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na stanowisku ,,traktorzysta” (1 rok, 4 miesiące, 20 dni).

Dowód: częściowo zeznania wnioskodawcy Z. S.na płycie z nagrania zapisu cyfrowego z przebiegu rozprawy z dnia 4 czerwca 2013 roku w formacie obrazu i dźwięku (k.-32) 00:23:00-00:34:20, świadectwo pracy z dnia 12.08.1991r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A., umowa o pracę z dnia 10.11.1976r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A., karta obiegowa zmiany w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A., pismo z dnia 15.06.1977r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A., prośba z dnia 24.03.1978r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A..

W okresie od dnia 01.04.1978r. do dnia 25.02.1979r. Z. S. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na stanowisku ,,pomocnik maszynisty”.

Dowód: częściowo zeznania świadka Z. D.na płycie z nagrania zapisu cyfrowego z przebiegu rozprawy z dnia 4 czerwca 2013 roku w formacie obrazu i dźwięku (k.-32) 00:03:39-00:13:30, prośba z dnia 24.03.1978r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A., pismo z dnia 01.04.1978r. prośba z dnia 24.03.1978r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A..

W okresie od dnia 26.02.1979r. do dnia 09.06.1986r. Z. S. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na stanowisku ,,maszynista spycharki” (7 lat, 3 miesiące, 14 dni).

Dowód: częściowo zeznania wnioskodawcy Z. S.na płycie z nagrania zapisu cyfrowego z przebiegu rozprawy z dnia 4 czerwca 2013 roku w formacie obrazu i dźwięku (k.-32) 00:23:00-00:34:20, częściowo zeznania świadka Z. D.na płycie z nagrania zapisu cyfrowego z przebiegu rozprawy z dnia 4 czerwca 2013 roku w formacie obrazu i dźwięku (k.-32) 00:03:39-00:13:30, częściowo zeznania świadka R. S.na płycie z nagrania zapisu cyfrowego z przebiegu rozprawy z dnia 4 czerwca 2013 roku w formacie obrazu i dźwięku (k.-32) 00:15:15-00:22:00, świadectwo pracy z dnia 29.10.1999r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A., świadectwo pracy z dnia 12.08.1991r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A., pismo z dnia 26.02.1979r. prośba z dnia 24.03.1978r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A., pisma z okresu od dnia 26.02.1979r. do dnia 09.06.1986r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A., świadectwo pracy z dnia 30.01.2002r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A..

W okresie od dnia 10.06.1986r. do dnia 30.08.1989r. Z. S. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na stanowisku ,,pomocnik maszynisty”.

Dowód: pismo z dnia 18.06.1986r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A., pismo z dnia 18.02.1987r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A., pismo z dnia 13.01.1987r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A., pismo z dnia 02.05.1987r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A., pismo z dnia 22.02.1988r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A., pismo z dnia 30.08.1988r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A., pismo z dnia 30.12.1988r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A., pismo z dnia 01.02.1989r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A., pismo z dnia 01.09.1989r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A., pismo z dnia 30.06.1989r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A., pismo z dnia 09.08.1989r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A..

W okresie od dnia 01.09.1989r. do dnia 18.10.1989r. Z. S. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na stanowisku ,,maszynista spycharki” (1 miesiąc, 18 dni).

Dowód: częściowo zeznania wnioskodawcy Z. S.na płycie z nagrania zapisu cyfrowego z przebiegu rozprawy z dnia 4 czerwca 2013 roku w formacie obrazu i dźwięku (k.-32) 00:23:00-00:34:20, częściowo zeznania świadka Z. D.na płycie z nagrania zapisu cyfrowego z przebiegu rozprawy z dnia 4 czerwca 2013 roku w formacie obrazu i dźwięku (k.-32) 00:03:39-00:13:30, częściowo zeznania świadka R. S.na płycie z nagrania zapisu cyfrowego z przebiegu rozprawy z dnia 4 czerwca 2013 roku w formacie obrazu i dźwięku (k.-32) 00:15:15-00:22:00, świadectwo pracy z dnia 29.10.1999r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A., świadectwo pracy z dnia 12.08.1991r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A., pismo z dnia 01.09.1989r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A., pismo z dnia 30.08.1989r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A., świadectwo pracy z dnia 30.01.2002r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A..

W okresie od dnia 19.10.1989r. do dnia 26.11.1989r. Z. S. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na stanowisku ,,zbrojarz-betoniarz” (1 miesiąc, 7 dni).

Dowód: świadectwo pracy z dnia 29.10.1999r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A., pismo z dnia 23.10.1989r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A., świadectwo pracy z dnia 30.01.2002r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A.,

W okresie od dnia 27.11.1989r. do dnia 27.12.1989r. Z. S. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na stanowisku ,,maszynista” (1 miesiąc).

Dowód: częściowo zeznania wnioskodawcy Z. S.na płycie z nagrania zapisu cyfrowego z przebiegu rozprawy z dnia 4 czerwca 2013 roku w formacie obrazu i dźwięku (k.-32) 00:23:00-00:34:20, częściowo zeznania świadka Z. D.na płycie z nagrania zapisu cyfrowego z przebiegu rozprawy z dnia 4 czerwca 2013 roku w formacie obrazu i dźwięku (k.-32) 00:03:39-00:13:30, częściowo zeznania świadka R. S.na płycie z nagrania zapisu cyfrowego z przebiegu rozprawy z dnia 4 czerwca 2013 roku w formacie obrazu i dźwięku (k.-32) 00:15:15-00:22:00, pismo z dnia 27.11.1989r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A..

W okresie od dnia 28.12.1989r. do dnia 30.04.1990r. Z. S. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na stanowisku ,,zbrojarz-betoniarz” (4 miesiące, 2 dni).

Dowód: świadectwo pracy z dnia 29.10.1999r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A., pismo z dnia 02.01.1990r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A., pismo z dnia 27.12.1989r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A..

W okresie od dnia 01.05.1990r. do dnia 12.08.1991r. Z. S. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na stanowisku ,,dozorca”.

Dowód: częściowo zeznania wnioskodawcy Z. S.na płycie z nagrania zapisu cyfrowego z przebiegu rozprawy z dnia 4 czerwca 2013 roku w formacie obrazu i dźwięku (k.-32) 00:23:00-00:34:20, częściowo zeznania świadka R. S.na płycie z nagrania zapisu cyfrowego z przebiegu rozprawy z dnia 4 czerwca 2013 roku w formacie obrazu i dźwięku (k.-32) 00:15:15-00:22:00, świadectwo pracy z dnia 12.08.1991r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A., pismo z dnia 01.09.1990r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A., pismo z dnia 29.01.1991r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A., pismo z dnia 12.08.1991r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A..

W okresie od dnia 01.05.1997r. do 31.10.1998r. Z. S.zatrudniony był w Zakładach (...)w A., gdzie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na stanowisku ,,maszynista spycharki zgarniarki” (2 lata, 6 miesięcy).

Dowód: zeznania wnioskodawcy Z. S.na płycie z nagrania zapisu cyfrowego z przebiegu rozprawy z dnia 4 czerwca 2013 roku w formacie obrazu i dźwięku (k.-32) 00:23:00-00:34:20, świadectwo pracy z dnia 29.10.1999r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A., świadectwo pracy z dnia 30.01.2002r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A., angaże w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A., umowa o pracę z dnia 05.05.1997r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A..

W dniu 28 lipca 2011 roku Z. S. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. z wnioskiem o przyznanie emerytury.

Dowód: wniosek w aktach emerytalnych organu rentowego nr (...) k.-1-4.

W trakcie toczącego się postępowania emerytalnego Z. S. udowodnił okres zatrudnienia uwzględniony przez organ rentowy i wynoszący na dzień 01.01.1999r. 26 lat, 3 miesiące, 6 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 11 miesięcy, 28 dni okresu pracy w warunkach szczególnych.

Dowód: decyzja z dnia 15.09.2011r. w aktach emerytalnych organu rentowego nr (...) k.-53.

Decyzją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.z dnia 15 września 2011 roku znak: ENMS/(...)odmówiono wnioskodawcy prawa do emerytury na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnych charakterze (Dz.U. z 1983 roku, Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j.: Dz. U. z 2009 roku Nr 153, poz. 1227). W uzasadnieniu wskazano, iż wnioskodawca udowodnił okres zatrudnienia wynoszący na dzień 01.01.1999r. 26 lat, 3 miesiące, 6 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 11 miesięcy i 28 dni okresu pracy w warunkach szczególnych (od 20.07.1994r. do 04.08.1995r. w (...)z wyłączeniem zasiłku chorobowego). Organ rentowy nie uwzględnił jako pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w Zakładach (...)w A.od 11.11.1976r. do 12.08.1991r. i od 01.05.1997r. do 31.12.1998r. na podstawie świadectw pracy z dnia 30.01.2002r. w których wskazano, iż wykonywał prace wymienione w wykazie A dział V poz. 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. (Dz.U. Nr 8, poz. 43) zaliczone do prac w szczególnych warunkach. W świadectwach tych nie wskazano stanowisk jakie zajmował wnioskodawca ani przepisów resortowych, natomiast ze zwykłego świadectwa pracy wynika, że wnioskodawca wykonywał pracę traktorzysty, maszynisty spycharki, dozorcy. Dodano, że wnioskodawca pozostaje nadal w stosunku pracy.

Dowód: decyzja z dnia 15.09.2011r. w aktach emerytalnych organu rentowego nr (...) k.-53.

W dniu 25 lutego 2013 r. Z. S. złożył kolejny wniosek o emeryturę.

Dowód: wniosek w aktach emerytalnych organu rentowego nr (...) k.-63-66.

Decyzją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.z dnia 6 marca 2013 roku znak: ENMS/(...) odmówiono wnioskodawcy przyznania emerytury. W uzasadnieniu decyzji wskazano, powołując się na treść cytowanego art. 114 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z dnia 26 sierpnia 2009 roku, Nr 153, poz. 1227), że decyzją z dnia 11.10.2011r. ZUS odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury z uwagi na brak 15 lat okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, o który mowa w art. 184 powołanej ustawy. Przy ponownie złożonym wniosku o emeryturę nie przedłożył wnioskodawca nowych dowodów na potwierdzenie okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, które mogłyby wpłynąć na zmianę decyzji w tym zakresie.

Dowód: decyzja w aktach emerytalnych organu rentowego nr (...) k.-75.

Z. S. pozostaje w stosunku pracy oraz nie jest członkiem OFE.

Dowód: wniosek w aktach emerytalnych organu rentowego nr (...) k.-63-66.

Sąd zważył, co następuje:

Powyżej ustalony stan faktyczny Sąd oparł na materiale dowodowym zgromadzonym w trakcie trwania postępowania i ujawnionym na rozprawie, przede wszystkim w postaci dokumentów zebranych w aktach emerytalnych organu rentowego o nr (...)i zebranych w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A.. Przedmiotowy materiał Sąd uznał za rzetelny i wiarygodny. Strony bowiem w trakcie postępowania nie kwestionowały jego prawdziwości, a jedynie odmiennie go interpretowały oraz wyprowadzały z niego odmienne konkluzje o charakterze tak faktycznym jak i jurydycznym. Tym samym należy skonstatować, iż brak jest przesłanek by odmówić dokumentom zgromadzonym w aktach emerytalnych organu rentowego o nr (...)i w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A.przymiotu wiarygodności W konsekwencji przedmiotowy materiał dowodowy pozwolił dokonać w znacznym zakresie rekonstrukcji stanu faktycznego w niniejszej sprawie.

Zeznania wnioskodawcy oraz świadków Z. D.i R. S.Sąd Okręgowy we Włocławku uznał za rzetelne w takim w zakresie w jakim są one zbieżne z konkluzjami poczynionymi w następstwie analizy wiarygodnych dokumentów zebranych aktach emerytalnych organu rentowego o nr (...)i zebranych w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A.. Należy zatem w tym miejscu podkreślić, iż Sąd zeznania wnioskodawcy oraz świadków w części dotyczącej oceny charakteru wykonywanej przez Z. S.pracy w okresie od dnia 01.04.1978r. do dnia 25.02.1979r., od dnia 10.06.1986r. do dnia 30.08.1989r. i od dnia 01.05.1990r. do dnia 12.08.1991r. uznał za nie mogące stanowić podstawy wyrokowania w sprawie. W tej części Sąd miał na uwadze okoliczność, iż treść złożonych przez wnioskodawcę oraz świadków zeznań nie znajduje odzwierciedlenia w aktach pracowniczych wnioskodawcy dotyczących jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A.. Podkreślenia w tym miejscu wymaga fakt, iż akta pracownicze wnioskodawcy prowadzone były z należytą starannością, świadczy o tym kompletność zachowanych dokumentów jak i skrupulatność w ich wypełnianiu.

W tym miejscu należy podnieść, iż zgodnie treścią z art. 114 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z dnia 26 sierpnia 2009 roku, Nr 153, poz. 1227) prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość.

W myśl przytoczonego przepisu postępowanie o ponowne ustalenie prawa do świadczeń może zostać wszczęte tylko w dwóch przypadkach: przedłożenia nowych dowodów, czyli dowodów, którymi organ rentowy nie dysponował w poprzednim postępowaniu, oraz ujawnienie okoliczności istniejących przed wydaniem decyzji, a nieuwzględnionych przez organ rentowy. Jeżeli nie pojawią się nowe dowody lub nie ujawnią się nowe okoliczności, nie jest dopuszczalne wszczęcie postępowania na podstawie art. 114 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Mając na uwadze treść przepisu art. 114 ust. 1 przedmiotowej ustawy wskazać należy, iż zaprezentowane w nim przesłanki stanowiące podstawę do wznowienia postępowania zostały wymienione w sposób enumeratywny. Oznacza to, iż ustawodawca stworzył katalog zamknięty owych okoliczności i zgodnie z jego wolą należy interpretować go w sposób ścisły.

Antycypując dalsze rozważania o charakterze merytorycznym należy w tym miejscu wskazać, iż spór pomiędzy stronami sprowadzał się do tego, czy wnioskodawca może wykazać się okresem 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Wnioskodawca w trakcie procesu wywodził, że był zatrudniony przez okres ponad 15 lat w szczególnych warunkach pracując m.in. w Zakładach (...)w A.. Na poparcie swego stanowiska wnosił o przesłuchanie w/w świadków.

Pozwany organ rentowy wywodził z kolei, że wnioskodawcy nie należy się wcześniejsza emerytura, o której mowa w art. 184 ust. 1 i 2 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity z dnia 26 sierpnia 2009 roku Dz. U. Nr 153, poz. 1227) oraz w zw. z § 4 ust.1 pkt 1 i 3 w zw. z § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz.43 z późn. zm.).

Zgodnie z powołanymi przepisami ubezpieczonemu mężczyźnie urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku 60 lat, jeżeli na dzień 1 stycznia 1999 roku wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, stanowiącym załącznik do powołanego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów w wymiarze co najmniej 15 lat oraz osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 25 lat, a także nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (w związku ze zmianą przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS od dnia 01.01.2013r. nie trzeba rozwiązywać stosunku pracy w celu przyznania prawa do emerytury).

Pozwany organ rentowy stanął na stanowisku, iż przy uwzględnieniu powyższych przepisów wnioskodawcy nie przysługuje prawo do emerytury.

Zdaniem Sądu Okręgowego ostatecznie na uwzględnienie zasługuje stanowisko prezentowane w toku procesu przez pozwany organ rentowy.

Mając na uwadze treść odwołania niniejszą sprawę prowadzono pod kątem spełniania przez wnioskodawcę uprawnień do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

W tym miejscu należy stwierdzić, iż nie można uznać przy ustalaniu uprawnień do emerytury w obniżonym wieku okresu pracy wnioskodawcy w okresie od dnia 01.04.1978r. do dnia 25.02.1979r., od dnia 10.06.1986r. do dnia 30.08.1989r. i od dnia 01.05.1990r. do dnia 12.08.1991r. jako pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach, albowiem w przedmiotowym okresie wnioskodawca pracował na stanowisku pomocnik maszynisty spycharki i dozorcy, które nie są stanowiskami pracy wymienionymi w przepisach resortowych uprawniających do obniżenia wieku emerytalnego tj. w Zarządzeniu nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12.08.1983r. wykaz A dział V poz. 3. We wskazanym zarządzeniu, wykazie, punkcie i pozycji widnieje pozycja ,,maszynista spycharki”, a nie ,,pomocnik maszynisty spycharki”. Również ,,dozorca” nie jest w nim wymieniony w wykazie A. W tym kontekście należy pamiętać, iż jedynie praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymieniona w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz na stanowisku wymienionym w odpowiednim zarządzeniu resortowym (co nie zostało wykazane) może być uznana za pracę w warunkach szczególnych. Trzeba w tym miejscu nadto podnieść, iż brak stanowiska ,,pomoc maszynisty spychaki” i ,,dozorca” w katalogu stanowisk na których prace są uznawane za wykonywane w szczególnych warunkach wymienionych w zarządzeniu nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12.08.1983r. stanowi przeszkodę w uznaniu pracy wnioskodawcy w inkryminowanych okresach za pracę w szczególnych warunkach. Przepisy regulujące materię ubezpieczeń społecznych mają charakter bezwzględnie obowiązujących; oznacza to, iż w sytuacjach w nich określonych muszą być one stosowane przez organ rentowy w sposób ścisły. Niedopuszczalna jest wykładnia rozszerzająca ( vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 listopada 2006 roku, I UK 138/06).

Należy także wskazać, iż jakkolwiek zgodnie z § 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze okresy pracy w szczególnych warunkach, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w świadectwie pracy, to jednak nie jest to jedyna i niepodważalna droga do wykazania zatrudnienia w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Zgodnie bowiem z § 22 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. z 1983 r., Nr 10, poz.49) okresy zatrudnienia mogą być udowodnione zeznaniami świadków, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy. Zeznania świadków przedstawia osoba ubiegająca się o przyznanie świadczenia.

W ocenie Sądu wnioskodawca nie wykazał, iż w ramach swojego zatrudnienia przez okres ponad 15-stu lat pracował w szczególnych warunkach. Jak wskazano już na wstępie rozważań, Sąd meriti swoje ustalenia w sprawie oparł o dokumenty zgromadzone w aktach emerytalnych organu rentowego i zebrane w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w Zakładach (...)w A., z których wynika, iż w okresie od dnia 11.11.1976r. do dnia 31.03.1978r. Z. S.stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na stanowisku ,,traktorzysta” (1 rok, 4 miesiące, 20 dni), w okresie od dnia 01.04.1978r. do dnia 25.02.1979r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na stanowisku ,,pomocnik maszynisty”, w okresie od dnia 26.02.1979r. do dnia 09.06.1986r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na stanowisku ,,maszynista spycharki” (7 lat, 3 miesiące, 14 dni), w okresie od dnia 10.06.1986r. do dnia 30.08.1989r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na stanowisku ,,pomocnik maszynisty”, w okresie od dnia 01.09.1989r. do dnia 18.10.1989r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na stanowisku ,,maszynista spycharki” (1 miesiąc, 18 dni), w okresie od dnia 19.10.1989r. do dnia 26.11.1989r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na stanowisku ,,zbrojarz-betoniarz” (1 miesiąc, 7 dni), w okresie od dnia 27.11.1989r. do dnia 27.12.1989r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na stanowisku ,,maszynista” (1 miesiąc), w okresie od dnia 28.12.1989r. do dnia 30.04.1990r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na stanowisku ,,zbrojarz-betoniarz” (4 miesiące, 2 dni), w okresie od dnia 01.05.1990r. do dnia 12.08.1991r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na stanowisku ,,dozorca”, w okresie od dnia 01.05.1997r. do 31.10.1998r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na stanowisku ,,maszynista spycharki zgarniarki” (2 lata, 6 miesięcy).

Reasumując należy zauważyć, iż sąd w postępowaniu cywilnym orzeka na podstawie zgromadzonego w wyniku inicjatywy stron procesowych materiału dowodowego. Obowiązek udowodnienia okoliczności z których strona wywodzi korzystne dla siebie skutki prawne wypływa wprost z art. 6 kc. Zgodnie z tym przepisem to na wnioskodawcy spoczywał ciężar dowodu w zakresie ewentualnego dowodzenia charakteru swej pracy w okresie od dnia od dnia 01.04.1978r. do dnia 25.02.1979r., od dnia 10.06.1986r. do dnia 30.08.1989r. i od dnia 01.05.1990r. do dnia 12.08.1991r. jako pracy w szczególnych warunkach. Przenosząc wyrażony w art. 6 kc, tradycyjnie zaliczany do instytucji prawa materialnego obowiązek dowodzenia powoływanych przez stronę okoliczności na grunt prawnoprocesowy wskazać należy, że koresponduje on z wyrażoną w art. 232 kpc zasadą inicjatywy procesowej stron. Zgodnie bowiem z treścią przywołanego przepisu o proceduralnym charakterze strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Literalna wykładnia omawianego przepisu, jak również jednolite poglądy wyrażane przez doktrynę i orzecznictwo nie pozostawiają wątpliwości, że to strony są „gospodarzami” postępowania, a dopuszczenie przez sąd z urzędu dowodu nie wskazanego przez stronę może nastąpić jedynie w wypadkach wyjątkowych i dotyczy sytuacji, w której pomimo aktywności stron w procesie nie jest możliwe wyjaśnienie wszystkich okoliczności koniecznych do rozstrzygnięcia sprawy. W żadnym zaś razie przepis art. 232 kpc nie może być wykorzystywany jako swoista „furtka” do przerzucenia na sąd obowiązków, które ciążą na stronie i które służą jej interesom. Dla poparcia przedstawionego powyżej stanowiska wskazać należy, że w orzeczeniu z dnia 7 listopada 1997 roku [III CKN 244/97, OSNC 1998, nr 3, poz. 52] Sąd Najwyższy stwierdził, że możliwość dopuszczenia przez sąd dowodu nie wskazanego przez strony nie oznacza, ze sąd obowiązany jest zastąpić własnym działaniem bezczynność strony, a skorzystanie przez sąd za swojego uprawnienia do podjęcia inicjatywy dowodowej jest możliwe jedynie w szczególnych sytuacjach procesowych o wyjątkowym charakterze. Z taką jednak sytuacją nie mamy do czynienia w przedmiotowym postępowaniu. Postępowanie dowodowe w niniejszej sprawie, prowadzone z inicjatywy stron, należy w opinii Sądu Okręgowego określić jako nie tylko obszerne i wyczerpujące, ale co ważniejsze wystarczające do merytorycznego rozstrzygnięcia sporu. Przedmiotowe stanowisko potwierdziła także i wnioskodawca, choć w sposób pośredni, albowiem mimo możliwości nie wnosił przed zamknięciem rozprawy o uzupełnienie postępowania dowodowego.

Reasumując należy skonstatować, iż organ rentowy zasadnie do wykonywania prac w szczególnych warunkach nie uznał okresu zatrudnienia odwołującego w Zakładach (...)w A.na stanowisku pomocnika maszynisty spycharki (od dnia 01.04.1978r. do dnia 25.02.1979r. i od dnia 10.06.1986r. do dnia 30.08.1989r.) oraz dozorcy (od dnia 01.05.1990r. do dnia 12.08.1991r.), ponieważ stanowiska te nie zostały wymienione w powołanym przez pracodawcę przepisie resortowym, tj. zarządzeniu nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12.08.1983r.

Z kolei Sąd Okręgowy uznał, w przeciwieństwie do organu rentowego, iż wykonywane przez wnioskodawcę prace w okresie od dnia 11.11.1976r. do dnia 31.03.1978r. na stanowisku ,,traktorzysta” (1 rok, 4 miesiące, 20 dni), w okresie od dnia 26.02.1979r. do dnia 09.06.1986r. stale na stanowisku ,,maszynista spycharki” (7 lat, 3 miesiące, 14 dni), w okresie od dnia 01.09.1989r. do dnia 18.10.1989r na stanowisku ,,maszynista spycharki” (1 miesiąc, 18 dni), w okresie od dnia 19.10.1989r. do dnia 26.11.1989r. na stanowisku ,,zbrojarz-betoniarz” (1 miesiąc, 7 dni), w okresie od dnia 27.11.1989r. do dnia 27.12.1989r. na stanowisku ,,maszynista” (1 miesiąc), w okresie od dnia 28.12.1989r. do dnia 30.04.1990r. na stanowisku ,,zbrojarz-betoniarz” (4 miesiące, 2 dni) i w okresie od dnia 01.05.1997r. do 31.10.1998r. na stanowisku ,,maszynista spycharki zgarniarki” (2 lata, 6 miesięcy), były pracami wykonywanymi w warunkach szczególnych. Przedmiotowe stanowiska zostały bowiem uznane za stanowiska, na których wykonywana jest praca w warunkach szczególnych na mocy wykazu A, dział V, poz. 3 i 4 Zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12.08.1983r., a charakter prac (prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych oraz prace zbrojarskie i betoniarskie) jest tożsamy ze wskazanym w wykazie A, dziale V, poz. 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz.43 z późn. zm.). Niemniej cały w/w okres sumarycznie wynosi 11 lat, 10 miesięcy i 1 dzień. A zatem nawet po dodaniu go do okresu już uwzględnionego przez organ rentowy przesłanka pracy co najmniej przez 15 lat w warunkach szczególnych nadal nie będzie spełniona.

Przedstawiona wyżej argumentacja prowadzi do wniosku, iż Z. S. nie spełnił wszystkich niezbędnych warunków do przyznania jemu wcześniejszej emerytury, o której mowa w art. 184 ust. 1 i 2 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity z dnia 26 sierpnia 2009 roku Dz. U. Nr 153, poz. 1227) oraz w zw. z § 4 ust.1 pkt 1 i 3 w zw. z § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz.43 z późn. zm.) – nie wykazał 15 lat zatrudnienia w warunkach szczególnych (a jedynie 12 lat, 9 miesięcy i 29 dni – do okresu już zaliczonego przez organ rentowy, tj. 11 miesięcy i 28 dni, dodano okres uwzględniony w niniejszym postępowaniu, tj. 11 lat, 10 miesięcy i 1 dzień).

Mając na uwadze powyższe rozważania, uznając decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.z dnia 6 marca 2013 roku znak: ENMS/(...) za pozbawioną wad tak faktycznych jak i prawnych, na podstawie przepisu art. 477 ¹⁴ § 1 kpc orzeczono jak w sentencji uzasadnianego wyroku. Nie stwierdzono bowiem żadnych podstaw do uwzględnienia odwołania wnioskodawcy. Podstawą materialna rozstrzygnięcia są art. 184 ust. 1 i 2 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity z dnia 26 sierpnia 2009 roku Dz. U. Nr 153, poz. 1227) oraz w zw. z § 4 ust.1 pkt 1 i 3 w zw. z § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz.43 z późn. zm.), stosowane jednak poprzez wykładnię a contrario.