Pełny tekst orzeczenia

364/4/B/2014

POSTANOWIENIE

z dnia 23 lipca 2014 r.

Sygn. akt Ts 129/14



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej R.D. w sprawie zgodności:

art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1316, ze zm.) z art. 2 i art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej z 17 maja 2014 r. R.D. (dalej: skarżąca) wystąpiła o stwierdzenie, że art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1316, ze zm.; dalej: ustawa zmieniająca) jest niezgodny z art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji.


Skarżąca wskazała, że 8 września 2008 r., w ramach darowizny udokumentowanej aktem notarialnym, uzyskała od siostry spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego (dalej: lokal mieszkalny) wraz ze związanym z tym lokalem prawem do wkładu budowlanego oraz spółdzielcze własnościowe prawo do garażu (dalej: garaż). W dniu 28 sierpnia 2009 r. sprzedała lokal mieszkalny i garaż za 275 000,00 zł. Od 8 września 2008 r. do dnia sprzedaży lokalu mieszkalnego, tj. do 28 sierpnia 2009 r., skarżąca nie była w nim zameldowana na pobyt stały ani na pobyt czasowy. Pieniądze uzyskane ze sprzedaży lokalu mieszkalnego oraz garaż wydała na zakup nowego lokalu mieszkalnego. Cena nabycia nowego lokalu mieszkalnego była wyższa niż 275 000,00 zł. Na rzecz sprzedawcy lokalu mieszkalnego skarżąca wpłaciła zaliczki obejmujące pełną cenę sprzedaży swojego lokalu. Akt notarialny przenoszący własność nowego lokalu mieszkalnego na skarżącą nie został jeszcze podpisany.


W dniu 9 marca 2010 r. w Urzędzie Skarbowym w Wyszkowie (dalej: US) skarżąca złożyła zeznanie podatkowe na druku (PIT-39) oraz zadeklarowała, że sprzedaż wyżej wymienionego lokalu mieszkalnego oraz garażu jest opodatkowana podatkiem dochodowym od osób fizycznych według stawki podatkowej w wysokości 19%. Do 30 kwietnia 2010 r. skarżąca wpłaciła też na rachunek bankowy US podatek dochodowy od osób fizycznych za rok 2009 w wysokości 52 250,00 złotych. Dodatkowo przed 30 kwietnia 2010 r. skarżąca złożyła oświadczenie, iż uzyskany przez nią przychód ze sprzedaży lokalu mieszkalnego oraz garażu w okresie dwóch lat przeznaczy na zakup nowego lokalu mieszkalnego.


W związku z powyższym skarżąca skierowała do Ministra Finansów pytanie, czy sprzedaż lokalu mieszkalnego oraz garażu, dokonana 28 sierpnia 2009 r., podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych według stawki podatkowej w wysokości 19%.


Zdaniem skarżącej sprzedaż lokalu mieszkalnego oraz garażu, dokonana 28 sierpnia 2009 r., nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych według stawki podatkowej w wysokości 19%. W związku z tym skarżąca bezzasadnie zadeklarowała, że spoczywa na niej obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych za rok 2009 w wysokości 52 250,00 zł oraz nienależnie wpłaciła tę sumę na rachunek US. W przekonaniu skarżącej ponieważ kwota 275 000,00 zł została przed 28 sierpnia 2011 r. wydana na zakup nowego lokalu mieszkalnego, a skarżąca złożyła stosowne oświadczenie we właściwym miejscowo urzędzie skarbowym, że uzyskany przychód przeznaczy na zakup nowego lokalu mieszkalnego, więc na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 13 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U Nr 80 poz. 350 ze zm., dalej: u.p.d.f.) w roku podatkowym 2009 r. sprzedaż lokalu mieszkalnego oraz garażu podlega zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.


W interpretacji indywidualnej z 8 listopada 2010 r. dotyczącej przepisów prawa podatkowego – podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu z tytułu zbycia nieruchomości – Minister Finansów uznał stanowisko skarżącej za nieprawidłowe.


Powoławszy się m.in. na zakwestionowany przez skarżącą art. 8 ust. 1 ustawy zmieniającej, Minister Finansów stwierdził, że przychód uzyskany przez skarżącą ze sprzedaży nieruchomości podlega opodatkowaniu na zasadach określonych w przepisach u.p.d.f. w brzmieniu obowiązującym w dniu 31 grudnia 2008 r. Wskazał, że skarżącej nie przysługuje prawo do skorzystania z ulgi meldunkowej, ponieważ nie spełnia ona wymaganego przez przepisy u.p.d.f. warunku 12 – miesięcznego okresu zameldowania na pobyt stały.


Wyrokiem z 15 listopada 2011 r. (sygn. akt III SA/Wa 449/11) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (dalej: WSA w Warszawie) oddalił skargę, którą skarżąca złożyła na interpretację indywidualną Ministra Finansów. Wyrokiem z 14 stycznia 2014 r. (sygn. akt II FSK 227/12) Naczelny Sąd Administracyjny oddalił natomiast jej skargę kasacyjną. W uzasadnieniu sąd wskazał, że wykładnia art. 8 ust. 1 ustawy zmieniającej dokonana przez Ministra Finansów, a następnie zaakceptowana przez WSA w Warszawie, jest zgodna z ogólną zasadą mówiącą, że przy zmianie przepisów prawa kryterium decydującym o tym, czy dana czynność podlega opodatkowaniu, jest moment zaistnienia zdarzenia, a nie chwila powstania obowiązku podatkowego. Ten ma bowiem charakter wtórny. Powyższy wyrok doręczono skarżącej 21 lutego 2014 r.


Skarżąca, stwierdziwszy, że ulgi i obciążenia podatkowe powinny mieć charakter powszechny, zarzuciła, że zakwestionowany w skardze przepis, przez to, iż nie odnosi się do wszystkich podatników, bez względu na termin nabycia czy zbycia przez nich nieruchomości, narusza zasady demokratycznego państwa prawnego i równości wobec prawa.





Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:




Skarga konstytucyjna jest sformalizowanym środkiem ochrony konstytucyjnych wolności i praw. Jej merytoryczne rozpoznanie jest uzależnione od spełnienia warunków wynikających zarówno z art. 79 ust. 1 Konstytucji, jak i z art. 46-47 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Skargom konstytucyjnym niespełniającym tych warunków oraz skargom oczywiście bezzasadnym Trybunał Konstytucyjny odmawia nadania dalszego biegu.

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji skargę konstytucyjną może wnieść „każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone”. Oznacza to, że warunkiem złożenia skargi nie jest każde naruszenie Konstytucji, ale tylko to, które dotyczy wyrażonych w niej norm regulujących wolności lub prawa człowieka i obywatela. W skardze konstytucyjnej trzeba zatem wskazać zarówno konkretną osobę, której wolności lub prawa naruszono, jak i te naruszone, określone (poręczone, zapewnione, gwarantowane, chronione) w Konstytucji wolności lub prawa, a także określić sposób tego naruszenia (art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK).

Jako podstawę skargi konstytucyjnej skarżąca wskazała art. 2 oraz art. 32 ust. 1 Konstytucji.

Trybunał zwraca uwagę na to, że zasady wyrażone w art. 2 Konstytucji nie tworzą po stronie obywateli praw podmiotowych ani wolności. Trybunał dopuszcza wprawdzie, by mogły one być źródłem praw i wolności, jednak dopiero wówczas, gdy nie zostały ujęte wprost w innych przepisach Konstytucji, a ze względu na zasadę skargowości (art. 66 ustawy o TK) obowiązkiem skarżącego jest ich wskazanie oraz uzasadnienie stosownie do art. 47 ust. 1 pkt 1-3 ustawy o TK (zob. postanowienie pełnego składu TK z 23 stycznia 2002 r., Ts 105/00, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 60).

Wskazana w skardze konstytucyjnej zasada demokratycznego państwa prawnego nie może być podstawą skargi konstytucyjnej.

Podobnie należy ocenić zarzut naruszenia art. 32 Konstytucji. W swoim orzecznictwie Trybunał już dawno wyraził pogląd, zgodnie z którym zasada równości każdorazowo wymaga odniesienia reguł z niej wynikających do praw podmiotowych jednostki. W wydanym w pełnym składzie postanowieniu z 24 października 2001 r. Trybunał stwierdził: „Uznając (…) prawo do równego traktowania za konstytucyjne prawo jednostki Trybunał Konstytucyjny podkreśla, iż ma ono charakter niejako prawa »drugiego stopnia« (…), tzn. przysługuje (…) w związku z konkretnymi normami prawnymi lub innymi działaniami organów władzy publicznej, a nie w oderwaniu od nich – niejako »samoistnie«. Jeżeli te normy lub działania nie mają odniesienia do konkretnych określonych w Konstytucji wolności i praw, prawo do równego traktowania nie ma w pełni charakteru prawa konstytucyjnego, a to sprawia, że nie może ono być chronione za pomocą skargi konstytucyjnej” (SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225).

W rozpatrywanej skardze konstytucyjnej skarżąca nie wskazała naruszonego konstytucyjnego prawa podmiotowego, a w konsekwencji nie określiła sposobu jego naruszenia.

Okoliczność ta jest – w myśl art. 49 w związku z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK – podstawą odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.