Pełny tekst orzeczenia

270/4/B/2014

POSTANOWIENIE

z dnia 31 lipca 2014 r.

Sygn. akt Ts 153/12



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Maria Gintowt-Jankowicz – przewodnicząca

Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz – sprawozdawca

Stanisław Rymar,



po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 marca 2013 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej A.F.,



p o s t a n a w i a:



nie uwzględnić zażalenia.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej z 26 czerwca 2012 r. A.F. (dalej: skarżący) po pierwsze zarzucił niezgodność art. 122 ust. 1 pkt 1 i 2 w zw. z art. 122 ust. 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001, ze zm.; dalej: ustawa z 2004 r.) z art. 2, art. 31 ust. 1 i 3, art. 42 ust. 1 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji. Po drugie, skarżący zakwestionował zgodność z art. 2, art. 31 ust. 1 i 3, art. 42 ust. 1, art. 45 ust. 1 oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji czterech grup przepisów: (1) art. 281 pkt 6 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, ze zm.; dalej: k.p.); (2) art. 283 § 1 k.p.; (3) art. 281 pkt 6 w zw. z art. 94 pkt 9a i art. 2981, a także w zw. z art. 149 § 1 i art. 2981 oraz w zw. z art. 2373 i art. 2375, jak również art. 229 § 1 i 4 i art. 229 § 8 pkt 1-4 oraz w zw. z art. 226 pkt 1 k.p.; (4) art. 283 § 1 w zw. z art. 94 pkt 9a i art. 2981, a także w zw. z art. 149 § 1 i art. 2981 oraz w zw. z art. 2373 i art. 2375, jak również art. 229 § 1 i 4 i art. 229 § 8 pkt 1-4 oraz w zw. z art. 226 pkt 1 k.p. Po trzecie, skarżący zarzucił niezgodność art. 110 § 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2008 r. Nr 133, poz. 848, ze zm.; dalej: k.p.w.) z art. 2, art. 31 ust. 1 i 3, art. 32 ust. 1, art. 42 ust. 1 i 2, art. 45 ust. 1 oraz art. 176 ust. 1 Konstytucji.

Postanowieniem z 25 marca 2013 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Pierwszą podstawą odmowy było ustalenie, że art. 149 § 1 zdanie drugie, art. 2373 § 21 i 3, art. 229 § 1 zdanie drugie, art. 229 § 2 i 3 k.p. i art. 110 § 1 k.p.w. nie były podstawą wydanych w sprawie skarżącego orzeczeń, a zatem we wskazanym zakresie niedopuszczalne było nadanie dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Drugą, niezależną przesłanką odmowy było to, że powołane przez skarżącego art. 2, art. 31 ust. 3 oraz art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji nie mogą być samodzielnymi wzorcami kontroli w postępowaniu zainicjowanym wniesieniem skargi konstytucyjnej, art. 92 ust. 1 Konstytucji jest zaś niedopuszczalnym wzorcem w skardze konstytucyjnej. Trzecią przesłanką odmowy było ustalenie, że zarzut niezgodności z art. 42 ust. 2 oraz art. 176 ust. 1 Konstytucji dotyczy jedynie art. 110 § 1 k.p.w. – przepisu, który nie został zastosowany w sprawie skarżącego – a zatem twierdzenia o naruszeniu wskazanych norm konstytucyjnych miały charakter potencjalny i abstrakcyjny. Czwartą podstawą odmowy była oczywista bezzasadność zarzutów niezgodności zakwestionowanych przepisów z art. 31 ust. 1 Konstytucji (z treści zaskarżonych przepisów nie wynika ingerencja w wolność jednostki); art. 42 ust. 1 Konstytucji (zarzuty dotyczyły nie zakwestionowanych norm ustawy z 2004 r., ale wiązały się z rozstrzygnięciem wydanym w sprawie skarżącego, a w odniesieniu do przepisów k.p. skarżący nie uwzględnił tego, że zasada określoności tych przepisów oraz zasada wyłączności ustawy w sferze prawa karnego nie oznaczają konieczności uregulowania w jednym przepisie wszystkich elementów czynu zabronionego). Piątą podstawą odmowy było ustalenie, że skarżący, kwestionując moment, od którego należy liczyć bieg przedawnienia czynów zabronionych, określonych w ustawie z 2004 r., nie zaskarżył stosownych przepisów k.p.w. regulujących problematykę przedawnienia karalności.

W dniu 16 kwietnia 2013 r. skarżący wniósł zażalenie na postanowienie Trybunału. Skarżący twierdzi, że w skardze prawidłowo wskazał prawa lub wolności konstytucyjne, których naruszenie zarzucał, oraz określił „prawa wynikające z art. 2 Konstytucji (związane z zasadami państwa prawa)”. W ocenie skarżącego Trybunał błędnie pominął fakt „niemożności przypisania odpowiedzialności karnej jedynie na podstawie wskazanych przepisów zawierających sankcje – bez ich powiązania z innymi przepisami określającymi obowiązki pracodawcy”, a w konsekwencji niezasadnie przyjął, że sąd powszechny nie wydał rozstrzygnięć na podstawie przepisów wskazanych w skardze. Jak podkreślił skarżący, Trybunał „nie rozważył zarzutów i twierdzeń skarżącego, względnie dokonał ich niepełnej oceny”.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a argumenty podniesione w zażaleniu nie podważają ustaleń przedstawionych w tym orzeczeniu i dlatego nie zasługują na uwzględnienie. Przedmiotem kontroli dokonywanej przez Trybunał Konstytucyjny w wyniku wniesienia zażalenia na postanowienie o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej jest jedynie prawidłowość dokonanego w nim rozstrzygnięcia.

Istotą zarzutów podniesionych w zażaleniu jest twierdzenie skarżącego, że art. 92 ust. 1 Konstytucji, wyznaczający podmiotowe i przedmiotowe zasady wydawania rozporządzeń jako aktów podustawowych powszechnie obowiązujących, może być wzorcem kontroli w postępowaniu inicjowanym skargą konstytucyjną. Tymczasem, jak trafnie wskazał Trybunał w zakwestionowanym postanowieniu, adresatem art. 92 ust. 1 Konstytucji są wyłącznie organy wskazane w Konstytucji, a przepis ten nie stanowi źródła praw lub wolności jednostki.

Skarżący w zażaleniu twierdzi, że powiązał zarzut naruszenia art. 2 Konstytucji z prawami lub wolnościami jednostki wskazanymi w rozdziale II ustawy zasadniczej. Tymczasem ani w petitum, ani w uzasadnieniu skargi nie ma takiego powiązania. Podjętą dopiero na etapie zażalenia próbę zmiany wzorców kontroli należy ocenić jako spóźnioną, dokonaną z przekroczeniem trzymiesięcznego terminu, o którym mowa w art. 46 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), a przez to nieskuteczną.

W zakwestionowanym postanowieniu Trybunał prawidłowo stwierdził, że art. 149 § 1 zdanie drugie, art. 2373 § 21 i 3, art. 229 § 1 zdanie drugie i art. 229 § 2 i 3 k.p. nie były podstawą wydanych w sprawie skarżącego orzeczeń. Z orzeczeń tych wynika, że nie obwiniono skarżącego o czyny polegające na niedopełnieniu obowiązków lub złamaniu zakazów zawartych w art. 149 § 1 zdanie drugie, art. 2373 § 21 i 3, art. 229 § 1 zdanie drugie i art. 229 § 2 i 3 k.p. Skoro obwinionemu nie zarzucono naruszenia wymienionych przepisów, a czyny wskazane we wniosku o ukaranie nie wyczerpywały znamion wykroczeń opisanych w art. 281 pkt 6 i art. 283 § 1 k.p., doprecyzowanych we wskazanych wyżej przepisach, to sądy powszechne obu instancji nie orzekały na podstawie art. 149 § 1 zdanie drugie, art. 2373 § 21 i 3, art. 229 § 1 zdanie drugie i art. 229 § 2 i 3 k.p., a zatem przepisy te nie mogły mieć zastosowania w sprawie skarżącego.

W zażaleniu skarżący nie zakwestionował ustalenia Trybunału, że art. 110 § 1 k.p.w. nie był podstawą wydanych w sprawie skarżącego orzeczeń. Nie odniósł się także do przesłanek odmowy nadania dalszego biegu skardze w zakresie innych niż art. 2 i art. 92 ust. 1 Konstytucji wzorców kontroli (art. 31 ust. 1 i 3, art. 42 ust. 1 i 2, art. 45 ust. 1 oraz art. 176 ust. 1 Konstytucji). Powtórzył jedynie wywody skargi o niekonstytucyjności zakwestionowanych przepisów. Zwalnia to Trybunał z kontroli postanowienia z 25 marca 2013 r. w tym zakresie.



Z uwagi na powyższe okoliczności, Trybunał Konstytucyjny na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 7 ustawy o TK nie uwzględnił zażalenia wniesionego na postanowienie o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.



Na uwzględnienie nie zasługuje również wniosek z 10 marca 2014 r. o wydanie postanowienia tymczasowego w sprawie wstrzymania wykonania postanowienia Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie – XI Wydział Karny z 21 listopada 2013 r. (sygn. akt XI W 7760/10 i XI Ko 4083/13), którym sąd zamienił skarżącemu karę grzywny na pracę społecznie użyteczną w wymiarze 2 miesięcy, z obowiązkiem wykonywania w tym czasie nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym. Skarżący uzasadnił wniosek o wydanie postanowienia tymczasowego, powołując się na to, że wykonanie kary spowoduje dla niego nieodwracalne skutki wiążące się z dużym uszczerbkiem.

Trybunał Konstytucyjny na podstawie art. 50 ustawy o TK może wydać postanowienie o zawieszeniu lub wstrzymaniu wykonania orzeczenia w sprawie, której skarga dotyczy, gdy istnieje ryzyko wystąpienia nieodwracalnych skutków wiążących się z dużym uszczerbkiem dla skarżącego. Skarżący nie wykazał istnienia takiego ryzyka. Jak wynika bowiem z uzasadnienia postanowienia Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie – XI Wydział Karny z 21 listopada 2013 r., „ukarany na piśmie wyraził zgodę na zamianę kary grzywny na pracę społecznie użyteczną, w związku z czym orzeczono o jej zamianie uznając, iż zapewni to efektywne wykonanie kary”. Skarżący dobrowolnie zgodził się na zamianę kary grzywny na pracę społecznie użyteczną, zatem jego twierdzenia o „nieodwracalnym naruszeniu wolności osobistej” są bezzasadne. Wniosek o wydanie postanowienia tymczasowego nie zasługuje na uwzględnienie również z powodu nieuwzględnienia zażalenia na postanowienie o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.