Pełny tekst orzeczenia

245/3/B/2014

POSTANOWIENIE

z dnia 4 kwietnia 2014 r.

Sygn. akt Ts 5/14



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej S.G. w sprawie zgodności:

ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury (Dz. U. Nr 26, poz. 157, ze zm.) i Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 29 kwietnia 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przeprowadzania naboru dla kandydatów na aplikację ogólną oraz trybu powoływania i działania zespołu konkursowego i komisji konkursowej (Dz. U. Nr 67, poz. 566, ze zm.) z art. 32 ust. 1, art. 70 ust. 4 i art. 2 w związku z art. 65 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej z 31 grudnia 2013 r. S.G. (dalej: skarżący) wystąpił o stwierdzenie, że ustawa z dnia 23 stycznia 2009 r. o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury (Dz. U. Nr 26, poz. 157, ze zm.; dalej: ustawa o KSSiP) i Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 29 kwietnia 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przeprowadzania naboru dla kandydatów na aplikację ogólną oraz trybu powoływania i działania zespołu konkursowego i komisji konkursowej (Dz. U. Nr 67, poz. 566, ze zm.; dalej: rozporządzenie) w zakresie, w jakim „nie przewidują zwolnienia kandydatów z opłaty za udział w konkursie na aplikację ogólną” są niezgodne z art. 32 ust. 1, art. 70 ust. 4 i art. 2 w związku z art. 65 ust. 1 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z następującą sprawą. W dniu 4 lipca 2012 r. skarżący złożył wniosek do Dyrektora Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury o dopuszczenie do udziału w konkursie na aplikację ogólną, występując jednocześnie o zwolnienie z opłaty za udział w konkursie. Pismem z 25 lipca 2012 r. Przewodniczący Komisji Konkursowej (dalej: Przewodniczący Komisji) wezwał skarżącego do uzupełnienia braków formalnych wniosku, tj. do dostarczenia w terminie 7 dni od dnia doręczenia pisma oryginału dowodu uiszczenia opłaty za udział w konkursie oraz trzech zdjęć zgodnych z wymaganiami obowiązującymi przy wydawaniu dowodów osobistych. W piśmie tym wyjaśnił także, że w przepisach ustawy o KSSiP i rozporządzenia nie ma podstawy prawnej pozwalającej na zwolnienie kandydata z opłaty za udział w konkursie na aplikację ogólną. W dniu 31 lipca 2012 r. skarżący doręczył zdjęcia, a zatem tylko częściowo uzupełnił braki formalne wniosku. Pismem z 6 września 2013 r. Przewodniczący Komisji, powoławszy się na § 3 ust. 2 rozporządzenia, powiadomił skarżącego o pozostawieniu jego zgłoszenia bez rozpoznania. Od powyższego pisma skarżący wniósł odwołanie do Ministra Sprawiedliwości, który postanowieniem z 25 października 2012 r. (nr DSO-VIII-1620-4/12; dalej: postanowienie Ministra Sprawiedliwości) stwierdził jego niedopuszczalność. Zdaniem Ministra, w sprawie skarżącego nie wydano decyzji administracyjnej, w związku z którą przysługiwałoby prawo wniesienia środka odwoławczego. Jak stwierdził w uzasadnieniu, pismo Przewodniczącego Komisji z 6 września 2012 r. jest jedynie „informacją”. Wyrokiem z 4 czerwca 2013 r. (sygn. akt II SA/Wa 2319/12) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (dalej WSA w Warszawie) oddalił skargę, którą skarżący złożył na postanowienie Ministra Sprawiedliwości. Sąd orzekł, że „pozostawienie zgłoszenia kandydata do konkursu na aplikację ogólną bez rozpoznania nie jest decyzją, od której przysługiwało skarżącemu odwołanie. Minister Sprawiedliwości zasadnie zatem zastosował art. 134 [ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267; dalej: k.p.a.)] i stwierdził niedopuszczalność odwołania skarżącego od pisma Przewodniczącego Komisji Konkursowej z 6 września 2012 r.”.

W dniu 22 lipca 2013 r. reprezentujący skarżącego pełnomocnik z urzędu sporządził opinię o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej. Pismo to doręczył skarżącemu 7 sierpnia 2013 r.

W dniu 25 września 2013 r. skarżący wystąpił do Sądu Rejonowego w Tarnowie z wnioskiem o ustanowienie pełnomocnika z urzędu w celu sporządzenia skargi konstytucyjnej. Postanowieniem z 24 października 2013 r. (sygn. akt XII Co 644/13), Sąd Rejonowy w Tarnowie – XII Zamiejscowy Wydział Cywilny z siedzibą w Dąbrowie Tarnowskiej ustanowił dla skarżącego adwokata. Zarządzeniem z 4 listopada 2013 r. (znak: U-2413/13), doręczonym 12 listopada 2013 r., Okręgowa Rada Adwokacka w Krakowie (dalej: ORA w Krakowie) wyznaczyła pełnomocnika.

Skarżący zarzucił, że brak w ustawie o KRSSiP i rozporządzeniu rozwiązań dotyczących „prawa ubogich” (tj. przepisów określających przesłanki zwolnienia z opłaty za udział w konkursie na aplikację ogólną), prowadzi do nieusprawiedliwionego, nierównego traktowania podmiotów podobnych (kandydatów na aplikacje w zawodach prawniczych) w zakresie równości dostępu do wykształcenia oraz wolności wyboru zawodu.

Wraz ze skargą konstytucyjną pełnomocnik złożył „Wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej”. Jego zdaniem 49 dni, które pozostały mu od doręczenia pisma ORA w Krakowie, nie wystarczyło do przygotowania dokumentów i sporządzenia skargi konstytucyjnej.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Skarga konstytucyjna jest sformalizowanym środkiem ochrony konstytucyjnych wolności i praw. Jej merytoryczne rozpoznanie jest uzależnione od spełnienia warunków wynikających zarówno z art. 79 ust. 1 Konstytucji, jak i z art. 46-47 ustawy o TK. Skargom konstytucyjnym niespełniającym tych warunków oraz skargom oczywiście bezzasadnym Trybunał Konstytucyjny odmawia nadania dalszego biegu.

Trybunał stwierdza przede wszystkim, że złożony przez pełnomocnika wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej nie może zostać uwzględniony.

Należy zwrócić uwagę na to, że trzymiesięczny termin do wniesienie skargi jest terminem prawa materialnego. W swoim orzecznictwie Trybunał przyjmuje, że „termin ten ogranicza w czasie możność dokonania czynności proceduralnej, niezbędnej (choć niewystarczającej) do wywołania skutku materialnoprawnego w postaci stwierdzenia niezgodności zaskarżonego przepisu z Konstytucją. Naruszenie tego terminu wyłącza możliwość merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej”. Przepisy ustawowe, do których odsyła art. 79 ust. 1 Konstytucji, nie przewidują natomiast możliwości przywrócenia tego terminu (zob.. postanowienia TK z: 21 stycznia 1998 r., Ts 2/98, OTK ZU nr 2/1998, poz. 21; 28 stycznia 1998 r., Ts 21/97, OTK ZU nr 2/1998, poz. 23; 15 lipca 1998 r., Ts 79/98, OTK ZU nr 5/1998, poz. 82 oraz 10 sierpnia 1998 r., Ts 73/98, OTK ZU nr 5/1998, poz. 79).

W związku z powyższym, Trybunał stwierdza, że rozpatrywana skarga konstytucyjna została wniesiona po terminie określonym w art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK).

Wskazana okoliczność jest – w myśl art. 49 w związku z art. 46 ust. 1 ustawy o TK – podstawą odmowy nadania analizowanej skardze dalszego biegu.

Niezależnie od powyższego Trybunał stwierdza, że analizowanej skardze należało odmówić nadania dalszego biegu także dlatego, że sformułowane w niej zarzuty dotyczą zaniechania legislacyjnego.

Skarżący kwestionuje ustawę o KSSiP i rozporządzenie, nie wskazuje jednak przepisów będących podstawą orzeczenia, w związku z którym wniósł skargę, i którym zarzuca niekonstytucyjność. Ponadto skarżący domaga się uznania tych aktów za niezgodne z Konstytucją ponieważ ustawodawca i Minister Sprawiedliwości nie uregulowali w nich odpowiednich – ze względu na interes skarżącego – kwestii. Tak sformułowane zarzuty muszą zostać ocenione negatywnie. W swoim orzecznictwie Trybunał Konstytucyjny wyraził już pogląd, zgodnie z którym „zarzuty nie mogą polegać na wskazywaniu, że przepis [a tym bardziej cały akt normatywny] nie zawiera konkretnej regulacji, której istnienie zadowalałoby wnioskodawcę” (zob. wyrok TK z 19 listopada 2001 r., K 3/00, OTK ZU nr 8/2001, poz. 251). Zarzut zaniechania ustawodawczego (luki normatywnej) nie może być przedmiotem badania w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym. Wydanie orzeczenia w tym zakresie należy więc uznać za niedopuszczalne (zob. postanowienia TK z 11 grudnia 2002 r., SK 17/02, OTK ZU nr 7/A/2002, poz. 98 oraz 22 czerwca 2005 r., K 42/04, OTK ZU nr 6/A/2005, poz. 74).

Wskazana okoliczność jest – w myśl art. 49 w związku z art. 39 ust. 1 ustawy o TK następną podstawą odmowy nadania analizowanej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.

Za negatywną oceną wniesionej skargi przemawia również to, że sformułowane w niej zarzuty nie mają związku z treścią rozstrzygnięć dokonanych w sprawie. Jak zarzucił skarżący, naruszenie jego konstytucyjnych wolności i praw jest wynikiem braku normatywnych przesłanek zwolnienia go z opłaty za udział w konkursie na aplikację ogólną. Tymczasem WSA w Warszawie oceniał charakter pisma Przewodniczącego Komisji z 6 września 2012 r. (tj. pisma pozostawiającego zgłoszenie skarżącego bez rozpoznania z powodu nieusunięcia przez niego braków formalnych), a także to, czy w świetle przepisów ustawy o KSSiP przysługuje od niego odwołanie. Trybunał stwierdza zatem, że nawet jeśli skarżący wskazałby odpowiednie przepisy, które – jego zdaniem – są niekonstytucyjne, to skardze należałoby odmówić nadania dalszego biegu z powodu niespełnienia przesłanki określonej w art. 79 ust. 1 Konstytucji i art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK. Przepisy tych aktów nie były bowiem podstawą ani postanowienia Ministra Sprawiedliwości, ani wyroku WSA w Warszawie. Akty te – co wyraźnie w nich wskazano – zostały wydane na podstawie art. 134 k.p.a.

Wskazana okoliczność jest – w myśl art. 49 w związku z art. 47 ust. 1 pkt 1 i art. 36 ust. 3 ustawy o TK – następną podstawą odmowy nadania analizowanej skardze dalszego biegu.



Mając powyższe na uwadze Trybunał postanowił jak na wstępie.