Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 maja 2013 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 17 maja 2013 r. w Gdańsku

sprawy J. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 3 lipca 2012 r., sygn. akt VII U 1128/12

I.  prostuje oczywistą niedokładność zawartą w rubrum wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 3 lipca 2012 roku, sygn. akt VII U 1128/12 w ten sposób, że po wskazanym numerze decyzji dopisać „i decyzji z dnia 9 marca 2012 roku”;

II.  oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 1585/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 stycznia 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w G. odmówił J. W. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

Od powyższej decyzji odwołał się wnioskodawca wnosząc o ustalenie, że nabył prawo do emerytury w związku z zatrudnieniem w szczególnych warunkach. Ubezpieczony wskazał, iż. w okresie od 01.08.1976 r. do 17.06.1990 r. pracował w dziale spawalniczym na stanowisku spawacza, wykonując spawanie i wycinanie elektryczne i gazowe. Ubezpieczony wniósł o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania świadków - R. K., R. R., J. K. na okoliczność wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie.

Dodatkowo organ rentowy wyjaśnił, iż decyzją z dnia 23 stycznia 2012 r. nie uwzględnił wnioskodawcy do pracy w szczególnych warunkach okresu od 01.08.1976r. do 17.06.1990r. z tytułu zatrudnienia w Zakładzie Produkcyjno - (...) w S. z uwagi na występujące rozbieżności w świadectwach pracy. Z uwagi na przedłożenie przez ubezpieczonego nowej dokumentacji wydał kolejną decyzję odmowną z dnia 09.03.2012 r. którą zaliczył wnioskodawcy 1 rok, 4 miesiące i 9 dni okresu pracy w szczególnych warunkach, jednakże nadal nie zaliczył okresu od 01.08.1976 r. do 17.06.1990 r.

W dniu 28 marca 2012 r. wnioskodawca złożył kolejne odwołanie od decyzji z dnia 23 stycznia 2012 r.powołaując argumentację jak powyżej.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie.

Zarządzeniem z dnia 11 kwietnia 2012 r. Sąd na mocy art. 219 k.p.c. połączył sprawę o sygn. akt VII U 1137/12 ze sprawą o sygn. akt VII U 1128/12 do wspólnego prowadzenia i rozpoznania.

Wyrokiem z dnia 3 lipca 2012 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od dnia 7 stycznia 2012 r. jednocześnie stwierdzając, że pozwany nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Uzasadniając swoje stanowisko Sąd wskazał, iż J. W. , ur. (...), w dniu 8 grudnia 2011 r. złożył do ZUS wniosek o emeryturę. Ubezpieczony nie pozostaje w stosunku pracy i nie jest członkiem OFE. Wnioskodawca udowodnił na dzień 01.01.1999r. 27 lat, 8 miesięcy i 18 dni okresów składkowych i nieskładkowych ogólnego stażu pracy, w tym z tytułu pracy w szczególnych warunkach 6 miesięcy i 14 dni (z wykazu A). Pozwany nie uwzględnił do pracy w szczególnych warunkach okresu od 1 sierpnia 1976 r. do 17 czerwca 1990 r. z tytułu zatrudnienia w Zakładzie Produkcyjno - (...) w S. w oparciu o przedłożone przez wnioskodawcę świadectwo pracy z dnia 13.06.1994 r.

W toku prowadzonego postępowania dowodowego Sąd Okręgowy ustalił, że ubezpieczony w okresie od 1 września 1967 r. do 30 listopada 1991 r. był zatrudniony w Zakładzie Produkcyjno - (...) w S.. W okresie od 1 września 1967 r. do 31 sierpnia 1970 r. był zatrudniony jako uczeń, od 1 września 1970 r. do 4 lipca 1979 r. był zatrudniony na stanowisku ślusarza.

W okresie od 25 kwietnia 1972 r. do 8 maja 1974 r. ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową, po czym ponownie podjął zatrudnienie w Zakładzie Produkcyjno (...) w S. od 1 czerwca 1974 r.

Od 1 sierpnia 1976 r. do 17 czerwca 1990 r. J. W. był zatrudniony na stanowisku ślusarza, jednakże wykonywał prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym i gazowym.

W dniu 30 września 1978 r. wnioskodawca ukończył kurs ręcznego spawania (w osłonie algonu (...) blach AL, CU i stali kwasoodpornej), zorganizowany przez Zakładowy Ośrodek (...), Przedsiębiorstwo (...) w G., na poziomie średnim. Warunkiem uczestnictwa w ww. kursie było posiadanie co najmniej rocznego stażu pracy na stanowisku spawacza gazowego.

W okresie zatrudnienia w Zakładzie Produkcyjno (...) w S. od 5 lipca 1979 r. do 31 sierpnia 1979 r. został przeniesiony (na czas określony) do wydziału instalacyjno - montażowego, gdzie pracował jako spawacz a w okresie od 26 kwietnia 1982 r. do 31 czerwca 1982 r. został przeniesiony do Wydziału (...) na stanowisko wybijacza form i rdzeni. Kolejno od 7 lipca 1982 r. do 31 grudnia 1982 r. wykonywał pracę spawacza elektryczno - gazowego w Wydziale (...), a od 8 listopada 1983 r. do 6 lutego 1984 r. wykonywał obowiązki spawacza elektrycznego w wydziale (...). Następnie od 21 stycznia 1985 r. został przeniesiony do wydziału (...) na stanowisko spawacza elektrycznego. W czasie zatrudnienia w Zakładzie Produkcyjno (...) w S. od 1 sierpnia 1976 r. wnioskodawca pracował na stanowisku spawacza niezależnie od wydziału, w którym faktycznie wykonywał pracę, z wyłączeniem okresu od 26 kwietnia 1982 r. do 31 czerwca 1982 r., kiedy to został oddelegowany do Wydziału (...) na stanowisko wybijacza form i rdzeni. Praca wnioskodawcy polegała na spawaniu elektrycznym i gazowym. Od 1980 r. wykonywał spawanie atomowodorowe oraz w osłonie aluminium. Praca wnioskodawcy polegała także na cięciu gazowym palnikiem, spawaniu palnikiem i spawaniu w osłonie C02. Zakład produkował silosy zbożowe i elementy do silosów, poszczególne elementy były montowane w całości za pomocą spawu (spawania), praca wykonywana była w systemie akordowym.

Pracownicy wykonujący pracę spawaczy otrzymywali dodatek szkodliwy, posiłki regeneracyjne (zupę, mleko) oraz ubranie ochronne.

Wnioskodawca korzystał z urlopu bezpłatnego od 18.06.1990 r. do 30.11.1991 r.

Przedmiotem postępowania była kwestia istnienia prawa do emerytury. Wnioskodawca domagał się ustalenia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach, wobec czego koniecznym było ustalenie - przy niespornej okoliczności, że wnioskodawca spełnił przesłankę posiadania stażu ubezpieczeniowego oraz wieku, o którym mowa w art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS - czy legitymuje się on 15 – o letnim stażem zatrudnienia w warunkach szczególnych, a zwłaszcza, czy zatrudnienie ubezpieczonego od 01.08.1976 r. do 17.06.1990 r. na stanowisku spawacza, było zatrudnieniem tzw. „szczególnym”.

Analizując powyższą kwestię Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe, w wyniku którego wyprowadził wniosek, że wnioskodawca w spornym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu wykonywał pracę spawacza, tj. prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym i atomowodorowym, o których mowa w wykazie A, dziale XIV (prace różne) poz. 12 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Jednocześnie Sąd Okręgowy zważył, iż nie jest możliwym uznanie za pracę w warunkach szczególnych okresu korzystania przez wnioskodawcę z urlopu bezpłatnego od 18.06.1990 r. do 30.11.1991 r. z uwagi na brak świadczenia pracy.

Mając na uwadze powyższe Sąd zaliczył ubezpieczonemu do warunków „szczególnych” okres zatrudnienia w Zakładzie Produkcyjno (...) w S. od 01.08.1976 r. do 17.06.1990 r. z wyłączeniem okresu urlopu bezpłatnego od 18.06.1990 r. do 30.11.1991 r. i okresu od 26 kwietnia 1982 r. do 31 czerwca 1982 r., kiedy to ubezpieczony został przeniesiony do Wydziału Odlewni na stanowisko wybijacza form i rdzeni i nie wykonywał pracy spawacza. Powyższe, łącznie z okresem zaliczonym, przez pozwanego daje ponad 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ze względów wskazanych powyżej Sąd Okręgowy na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. przyznał J. W. prawo do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach od dnia 7 stycznia 2012r. tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego (art. 129 w zw. z art. 100 ust. 1 ustawy emerytalnej).

Stosownie do art. 118 ust. 1 a ustawy o emeryturach i rentach z FUS Sąd wnioskując a contrario stwierdził brak odpowiedzialności pozwanego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji o przyznaniu prawa do emerytury mając na względzie, iż ustalenie okoliczności niezbędnych dla przyznania emerytury wymagało przeprowadzenia postępowania dowodowego przed sądem.

Apelację od wyroku wywiódł pozwany, zaskarżając go w całości i zarzucając mu naruszenie przepisu art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w związku z § 2 § 3 i § 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników (…) poprzez przyjęcie, iż wnioskodawca spełnił wszystkie warunki niezbędne do przyznania mu prawa do emerytury oraz naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów oraz dokonanie błędnej oceny materiału dowodowego.

Wskazując na powyższe pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez
Sąd I instancji.

Uzasadniając swoje stanowisko skarżący wskazał, iż w pierwszej kolejności treść świadectwa pracy z dnia 02.12.1991 r. znajdującego się w aktach rentowych (k. 6 plik I) nie zgadza się z treścią świadectwa pracy z dnia 02.12.1991 r., znajdującego się w aktach osobowych ubezpieczonego. Pozwany zaznaczył, że ze świadectwa pracy znajdującego się w aktach osobowych ubezpieczonego wynika, iż był om zatrudniony: od 01.09.1967 r. do 31.08.1970 r., jako uczeń zawodu; od 01.09.1970 r. do 31.07.1980 r., jako ślusarz, od 01.08.1980 r. do 06.07.1982 r., jako ślusarz – spawacz oraz od 07.07.1982 r. do 30.11.1991 r., jako spawacz.

Nadto pozwany zaznaczył, że z akt osobowych, a także z kartotek płacowych ubezpieczonego znajdujących się w aktach rentowych nie wynika, aby ubezpieczony w całym spornym okresie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracę spawacza. Pozwany przyznał, że wprawdzie z zeznań świadków wynika, iż ubezpieczony w spornym okresie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracę spawacza, jednakże same zeznania świadków nie mogą przesądzić o wykonywaniu przez ubezpieczonego pracy w szczególnych warunkach, zwłaszcza jeśli nie znajdują one potwierdzenia w dokumentach pracowniczych.

Mając na uwadze powyższe pozwany wskazał, iż nie kwestionuje tego, iż ubezpieczony, wykonywał prace przy spawaniu, jednakże nie wykonywał ich stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, co oznacza, że nie udowodnił on wymaganych 15 lat wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Na marginesie pozwany podał, iż Sąd nie rozstrzygnął w wyroku w przedmiocie odwołania od decyzji z dnia 09.03.2012 r.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie zasługuje na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd Okręgowy w sposób prawidłowy ustalił stan faktyczny w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, zaś w swych ustaleniach i wnioskach nie wykroczył poza ramy swobodnej oceny wiarygodności i mocy dowodów wynikające z przepisu art. 233 k.p.c., nie popełnił on też błędów w rozumowaniu w zakresie zarówno ustalonych faktów, jak też ich kwalifikacji prawnej, albowiem prawidłowo zinterpretował i zastosował odpowiednie przepisy prawa.

Sąd Apelacyjny zaakceptował w całości ustalenia faktyczne sądu pierwszej instancji, traktując je jak własne, nie widząc w związku z tym konieczności ich ponownego przytaczania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 05 listopada 1998 r., sygn. I PKN 339/98, opubl. OSNAPiUS z 1999 r., z. 24, poz. 776).

W pierwszej kolejności wskazać należy, że prawo do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze przewidziane jest w art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), zawartym w rozdziale 2 działu II ustawy dotyczącym urodzonych przed 1 stycznia 1949 r. Przepis ten w ust. 4 stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Przepisy dotychczasowe to rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).Zgodnie z § 4 ust. 1 pkt 1 i 3 powyższego rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Stosownie do treści art. 184 ust. 1 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym po 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli: (1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz (2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (tj. co najmniej 25 lat dla mężczyzn). W myśl ust. 2 emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem. Przepis ten ma charakter przejściowy, bowiem zawarty został w rozdziale 2 działu X ustawy zawierającym przepisy intertemporalne. Dotyczy on wyłącznie tych ubezpieczonych, którzy w dniu wejścia w życie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tj. na dzień 1 stycznia 1999 r., już legitymowali się wymaganym okresem składkowym i nieskładkowym - a w tym wymaganym okresem pracy w warunkach szczególnych, lecz nie osiągnęli wieku emerytalnego.

W analizowanej sprawie bezspornym jest, iż wnioskodawca 7 stycznia 2012 r. ukończył 60 rok życia, nie przystąpił do OFE, rozwiązał stosunek pracy, a na dzień wejścia w życie ustawy emerytalnej posiadał ponad 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Jednocześnie Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie uwzględnił ubezpieczonemu do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia na stanowisku spawacza w Zakładzie Produkcyjno – (...) w S. od 1 sierpnia 1976 r. do 17 czerwca 1990 r. co w konsekwencji stało się podstawą do wydania zaskarżonej decyzji. W toku postępowania pierwszoinstancyjnego, Sąd Okręgowy, dokonując oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego ustalił, że wnioskodawca był zatrudniony w ww. zakładzie pracy, w warunkach szczególnych przez okres od 1 sierpnia 1976 r. do 17 czerwca 1990 r. ( z wyłączeniem okresu od 26 kwietnia do 31 czerwca 1982 r. – urlop bezpłatny) tj. okres przekraczający wymagane przepisem art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1997 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, 15 lat koniecznych do przyznania ubezpieczonemu prawa do emerytury w wieku obniżonym. Wskazany okres stał się przedmiotem sporu na etapie postępowania odwoławczego.

Wobec powyższego, koniecznym było ustalenie, czy we wskazanym wyżej okresie wnioskodawca będąc zatrudnionym w Zakładzie Produkcyjno – (...) w S. wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu, pracę uznaną za zatrudnienie w warunkach szczególnych.

Rozważając zasadność zarzutów apelacyjnych, Sąd Odwoławczy w pierwszej kolejności zważył, iż obniżenie wieku emerytalnego niektórym grupom zawodowym uzasadnia się narażeniem tych osób na szybsze niż przeciętne zrealizowanie się emerytalnego ryzyka z powodu wystąpienia w ich zawodach czynników negatywnych (najczęściej szkodliwych dla zdrowia lub obniżających sprawności psychofizyczne), które doprowadzają do wcześniejszej niż powszechnie utraty sił do wykonywania dotychczasowej pracy. Stąd też prawo do emerytury w wieku niższym nie jest tu przywilejem, lecz co do zasady wynika ze szczególnych właściwości wykonywanej pracy. Cechą niezbędną do uznania danego zatrudnienia za wykonywane w szczególnych warunkach w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. jest wykonywanie pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Stanowi o tym przepis § 2 ust. 1 rozporządzenia, wskazując przez to, że intencją ustawodawcy było zawężenie zakresu okresów szczególnych tylko do tych okresów zatrudnienia, w których praca była faktycznie wykonywana, a nie do samego pozostawania w zatrudnieniu. Zaznaczyć trzeba, że tylko okresy wykonywania zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy kreują i wypełniają weryfikowalne kryterium uznania pracy o cechach znacznej szkodliwości dla zdrowia lub znacznego stopnia uciążliwości, lub wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Taki sam warunek odnosi się do wymagania stałego wykonywania takich prac, co oznacza, że krótsze dobowo (nie w pełnym wymiarze obowiązującego czasu pracy na danym stanowisku), a nie stałe świadczenie pracy wyklucza dopuszczalność uznania pracy za świadczoną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wskutek niespełnienia warunku stałej znacznej szkodliwości dla zdrowia lub stałego znacznego stopnia uciążliwości wykonywanego zatrudnienia (vide wyrok SN z dnia 19 września 2007 r., III UK 38/07, OSNP 2008/21-22/329).

Mając na uwadze powyższe, przy uwzględnieniu wniosków wyprowadzonych przez Sąd I instancji na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego, Sąd Apelacyjny stanął na stanowisku, iż w spornym okresie ubezpieczony bezsprzecznie pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku wskazanym w dziale XIV pkt 12 wykazu A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 r., nr 8, poz. 43). Faktem jest, że z przedłożonego przez wnioskodawcę świadectwa pracy, wystawionego przez Zakład Produkcyjno – (...) w S., wynika, że w okresach od 01 września 1970 r. do 31 lipca 1980 r. oraz od 1 sierpnia 1980 r. do 6 lipca 1982 r. ubezpieczony był zatrudniony na stanowisku odpowiednio ślusarza i ślusarza – spawacza, niemniej jednak pozostały zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w tym (a w zasadzie przede wszystkim) zeznania powołanych w sprawie świadków w osobie R. K., J. K. oraz R. R. w sposób jednoznaczny wskazuje na to, że stanowiskiem na którym stale i w pełnym wymiarze czasu pracy był zatrudniony wnioskodawca, było stanowisko spawacza.

Nadmienić należy, że zgodnie z art. 473 § 1 k.p.c. w postępowaniu przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się żadnych ograniczeń dowodowych, a zatem ten wyjątek od ogólnych zasad wynikających z art. 247 k.p.c. sprawia, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które sąd uzna za pożądane a ich dopuszczenie za celowe. Sąd nie jest również związany środkami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organami rentowymi.

Mając na uwadze powyższe, Sąd dopuścił dowód z zeznań świadków oraz wyjaśnień samego ubezpieczonego, z których w sposób jednoznaczny wynika, że w spornym okresie J. W. pracował na stanowisku spawacza, zaś drobne prace ślusarskie, które niewątpliwie również wykonywał, miały charakter incydentalny (sporadyczny), a zatem zajmowały mu one tak znikomą ilość czasu, że nie sposób uznać, by w jakiejkolwiek mierze mogły wpłynąć na ocenę stałości zatrudnienia ubezpieczonego. W związku z powyższym uznać należało, że wnioskodawca, bezsprzecznie przez cały sporny okres zatrudnienia od 1 sierpnia 1976 r. do 17 czerwca 1990 r. ( z wyłączeniem okresu od 26 kwietnia do 31 czerwca 1982 r. – urlop bezpłatny) w Zakładzie Produkcyjno – (...) w S. pracował przy spawaniu. Z wyjaśnieniami wnioskodawcy korespondują zeznania powołanych w sprawie świadków, którzy w spornych okresach również wykonywali zatrudnienie w (...) w S..

Świadkowie podkreślili, że ubezpieczony przez cały sporny okres wykonywał prace spawalnicze.

I tak świadek R. K. wskazał, że w okresie zatrudnienia w (...) wnioskodawca zawsze pracował w dziale spawalniczym, który m.in. przygotowywał elementy dla działu instalacyjno – montażowego, który składał je w całość. Podkreślił, że zdarzało się, że grupa spawaczy przychodziła na dział instalacyjno – montażowy, gdzie spawała przedmioty o dużych gabarytach. Świadek zaznaczył, że ubezpieczony wykonywał spawanie w osłonie aluminium, cięcie gazowe palnikiem, spawanie palnikiem i spawanie w osłonie CO2. Świadek wskazał, że wnioskodawca pracował na produkcji codziennie i w pełnym wymiarze godzin. Nadto wskazał, że w związku z tym, iż zarówno on, jak i wnioskodawca byli zatrudnieni w warunkach szczególnych otrzymywali zupy regeneracyjne oraz mleko. Świadek podkreślił, że od 1981 r. był przełożonym wnioskodawcy stąd posiada wiedzę na temat charakteru powierzonych ubezpieczonemu obowiązków. R. K. wskazał także, że prace spawalnicze na oddziale odlewni wykonywane były sporadycznie, albowiem zatrudnieni tam pracownicy zajmowali się wykonywaniem elementów żeliwnych, tj. obciążników, hydrantów, zaworów. Nie inaczej zeznawał na okoliczność charakteru pracy wnioskodawcy świadek J. K., który także był zatrudniony razem z ubezpieczonym w (...). Świadek był zatrudniony razem z J. W. na wydziale spawalniczym. Świadek zeznał, że praca wnioskodawcy polegała na spawaniu konstrukcji i zbiorników, które następnie były wysyłane do Niemiec. Następnie świadek wskazał, że ubezpieczony przeszedł do samodzielnej pracy spawacza aluminium w osłonie algonu – miało to miejsce na tym samym dziale, przy czym zmieniło się jego stanowisko. Wnioskodawca spawał elementy aluminiowe do silosów zbożowych, codziennie przez osiem godzin. Świadek również potwierdził, że zarówno on, jak i ubezpieczony otrzymywali dodatki w postaci zup regeneracyjnych, mleka oraz odzieży ochronnej. Także świadek R. R. w sposób kategoryczny podał, że wnioskodawca co najmniej od 1975 r. - kiedy to ukończył kurs spawania – był zatrudniony na stanowisku spawacza. Świadek wskazał, że pracował razem z J. W. - choć nie przez cały czas w jednej brygadzie – i widział, jaki rodzaj pracy on wykonuje. Świadek podkreślił, że wnioskodawca niewątpliwie przez cały okres po 1975 r. pracował na stanowisku spawacza. Wskazał, że niekiedy ubezpieczony musiał przejść na wydział montażowo - instalacyjny, albowiem znajdowały się tam części o znacznych gabarytach, które należało pospawać, a ich przeniesienie na dział spawalniczy było niemożliwe lub znacznie utrudnione. Świadek potwierdził, że spawacze – w tym ubezpieczony – otrzymywali dodatki szkodliwe, posiłki regeneracyjne, mleko oraz odzież ochronną. Zeznania świadków znalazły również odzwierciedlenie w wyjaśnieniach złożonych przez J. W., który wyjaśnił, że przez cały sporny okres był zatrudniony na stanowisku spawacza. Wnioskodawca wskazał, że po zakończeniu szkoły, tj. w 1971 r. przez rok pracował jako ślusarz aż do czasu powołania do wojska. Po powrocie z wojska wnioskodawca wykonywał zatrudnienie na stanowisku ślusarza-spawacza, choć nie posiadał jeszcze uprawnień spawalniczych, jednakże służby BHP we wskazanym okresie „przymykały na to oko”. Od sierpnia 1976 r., tj. po zdobyciu stosownych uprawnień, ubezpieczony nieprzerwanie był zatrudniony na stanowisku spawacza. Wyjaśnił, że przez pewien okres czasu wykonywał pracę na oddziale instalacyjno – montażowym, przy czym w dalszym ciągu do jego obowiązków należało wyłącznie spawanie, albowiem czynności monterskie wykonywała inna grupa. Nie bez znaczenia dla oceny zarówno zeznań powołanych w sprawie świadków jak i wyjaśnień ubezpieczonego pozostaje również fakt, że ubezpieczony od 7 lipca 1977 r. posiadał książeczkę spawacza nr (...) z poświadczeniem uprawnień spawalniczych potwierdzonych przez Komisję Spawalniczą przy (...) Oddział (...) G. (k. 17-17v akt sądowych). Poza tym posiada on również świadectwo wydane przez Zakład Produkcyjno- (...) w S., opatrzone datą 13 czerwiec 1994 r., z którego również wynika, że J. W. w okresie od 1 sierpnia 1976 r. do 17 czerwca 1990 r. był zatrudniony w charakterze spawacza elektryczno – gazowego, tj. wykonywał zatrudnienie, o którym mowa w części XIV, poz.12 pkt 2 stanowiącego załącznik do zarządzenia Nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Mając na uwadze treść zeznań powołanych w sprawie świadków, jak również wyjaśnienia J. W. w zakresie powierzonych mu i faktycznie wykonywanych obowiązków w okresie zatrudnienia w Zakładzie Produkcyjno – (...) w S. w okresie od 1 sierpnia 1976 r. do 17 czerwca 1990 r. Sąd Apelacyjny stanął na stanowisku, że rzetelnie i szczegółowo przeprowadzone przez Sąd Okręgowy postępowanie dowodowe, jednoznacznie wykazało, że wnioskodawca przez okres przeszło 15 lat wykonywał pracę w charakterze spawacza wyszczególnioną w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. Nie polega w związku z tym na prawdzie twierdzenie pozwanego, z którego wynika, że praca wnioskodawcy nie była wykonywana stale, albowiem do jego obowiązków należało również wykonywanie drobnych prac monterskich oraz ślusarskich. Podkreślić bowiem trzeba, że czynności, o których mowa, ubezpieczony niewątpliwie wykonywał, niemniej jednak nie można uznać, że incydentalnie wykonywane drobne prace monterskie czy ślusarskie mogą wpłynąć na ogólną ocenę charakteru zatrudnienia ubezpieczonego prowadząc ostatecznie do – wyprowadzonego przez pozwanego – wniosku, że wnioskodawca nie wykonywał stale i pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku spawacza. Takie twierdzenie jest z całą pewnością zbyt daleko idące i nie może prowadzić do odmiennej oceny, aniżeli ta której dokonał Sąd I instancji. Mało tego na potwierdzenie powyższego, tj. znaczącej roli, jaką odgrywał czas poświęcony przez ubezpieczonego na wykonywanie innych czynności nie związanych ze spawaniem, pozwany nie wskazał żadnych dowodów, choć to na nim z mocy art. 6 k.c. spoczywał ciężar udowodnienia faktu, z którego wywodzi skutki prawne. Prezentowany pogląd nie jest odosobniony. Tożsame stanowisko zajął bowiem Sąd Apelacyjny we Wrocławiu, wskazując w wyroku z dnia 29 marca 2012 r. (III AUa 103/12, LEX nr 1136102), iż w myśl orzecznictwa Sądu Najwyższego, należy w sposób szeroki rozumieć pojęcie "prac przy spawaniu", wymienionych w pkt 12 Działu IV Wykazu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1983 r. Za prace te należy uznać prace wykonywane w przebiegu procesu spawania. W pojęciu tym zawierają się bowiem wszystkie prace, także niezwiązane z przebiegiem spawania, jednakże stanowiące "pewien ciąg technologiczny umożliwiający osiągnięcie efektu finalnego". Nie inaczej we wskazanym zakresie wypowiedział się również Sąd Najwyższy, wskazując w wyroku z dnia 27 stycznia 2012 r. (II UK 103/11, LEX nr 1130388), że z załącznika do rozporządzenia z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze - wykaz A, dział XIV, poz. 12, wynika, że nie chodzi tylko o samo spawanie jako czynność, lecz o prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym i atomowowodorowym, co niewątpliwie może dotyczyć też innych czynności, jednak tylko tych, które funkcjonalnie (przedmiotowo) łączą się z pracą przy spawaniu. Skoro tak, to nie sposób uznać, by podejmowanie się przez ubezpieczonego wykonania prac ślusarskich związanych z procesem spawania, lub nawet pozostających poza nim, ale o znaczeniu incydentalnym mogło wpłynąć na ogólną ocenę charakteru jego zatrudnienia. Odliczeniu podlegał jedynie okres od 26 kwietnia do 31 czerwca 1982 r., tj. okres, w którym ubezpieczony przebywał na urlopie bezpłatnym, albowiem wówczas nie świadczył faktycznie pracy, stąd nie było możliwym uznanie go za zatrudnienie „szczególne”.

W świetle tak dokonanych ustaleń faktycznych wskazać jedynie należało, iż bez znaczenia dla oceny charakteru zatrudnienia wnioskodawcy pozostawał fakt, że w dokumentacji osobowej (obejmującej lata 1976-1982) stanowisko, na którym był zatrudniony zostało określone – na co zwrócił uwagę w apelacji pozwany - mianem ślusarza – spawacza, albowiem przeprowadzone postępowanie dowodowe w sposób jednoznaczny wykazało, że ubezpieczony w spornym okresie pracował jako spawacz. Podkreślić bowiem należy, że zgodnie z ugruntowanym już stanowiskiem Sądu Najwyższego, dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2011 r., I UK 393/10, LEX nr 9504262; wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 16 lutego 2012 r. III AUa 1731/11, LEX nr 1129733). Powyższe zaś świadczy o tym, że nawet jeśli w niektórych dokumentach znajdujących się w aktach osobowych ubezpieczonego w sposób nieprawidłowy została wskazana nazwa stanowiska zajmowanego przez ubezpieczonego, to i tak nie może to być decydującym kryterium w zakresie jego oceny pod kątem zakwalifikowania do prac wykonywanych (czy też nie) w szczególnych warunkach, zwłaszcza wobec kategorycznych i w pełni wiarygodnych zeznań powołanych w sprawie świadków, wyjaśnień ubezpieczonego oraz informacji wynikających z akt.

A zatem, wobec jednoznacznych wyjaśnień wnioskodawcy oraz precyzyjnych i spójnych zeznań powołanych w sprawie świadków, Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko Sądu I instancji i uznał, że wnioskodawca niewątpliwie w okresie od 1 sierpnia 1976 r. do 17 czerwca 1990 r. będąc zatrudnionym w Zakładzie Produkcyjno – (...) w S. wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy zatrudnienie na stanowisku spawacza, wymienionego w Dziale XIV, pod pozycją 12, wykazu A, załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Mając na uwadze powyższe ustalenia i rozważania Sąd doszedł do przekonania, że wywiedziona przez organ rentowy apelacja, a także zaprezentowane w niej zarzuty, w żadnej mierze nie podważyły skutecznie prawidłowości dokonanych przez Sąd Okręgowy ustaleń, oceny mocy dowodowej i wiarygodności zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Skoro zatem wnioskodawca udowodnił 15 lat pracy w szczególnych warunkach, a co za tym idzie spełnił wszystkie, konieczne do przyznania wcześniejszej emerytury warunki (wiek 60 lat, 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych), określone w przepisie art. 32 w zw. z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U nr 153, poz. 1227 t. jedn. z 2009r., ze zm.) oraz rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku (Dz. U nr 8, poz.43), to zasadnym było przyznanie mu prawa do żądanego świadczenia, począwszy od dnia 7 stycznia 2012 r., tj. od daty w której wnioskodawca spełnił wszystkie, niezbędne do przyznania emerytury warunki (art. 129 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych).

Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny, na mocy art. 385 k.p.c., orzekł, jak w punkcie II sentencji.

W punkcie I wyroku Sąd Apelacyjny na zasadzie art. 350 §1 i 2 k.p.c. w zw. z art. 391 §1 k.p.c. sprostował zaistniałą w wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 3 lipca 2012 r., sygn. akt VII U 1128/12 oczywistą omyłkę w ten sposób, że w rubrum wyroku po wskazanym numerze decyzji dopisał słowa „i od decyzji z dnia 9 marca 2012 r.”