III CZ 20/05
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:06-10-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt III CZ 20/05
POSTANOWIENIE
Dnia 20 maja 2005 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Mirosław Bączyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Barbara Myszka
w sprawie ze skargi powoda J. A. o wznowienie postępowania w sprawie z powództwa
J. A. przeciwko (…) Spółdzielni Mieszkaniowej w L. o zapłatę, zakończonego
postanowieniem Sądu Apelacyjnego z dnia 9 sierpnia 2004 r., sygn. akt I ACz (…), po
rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 20 maja 2005 r.,
zażalenia powoda na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 19 listopada 2004 r.,
sygn. akt I ACa (…),
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 19 lipca 2004 r. Sąd Apelacyjny odrzucił skargę J. A. o
wznowienie postępowania zakończonego – według wnoszącego skargę –
postanowieniem Sądu Apelacyjnego z dnia 9 sierpnia 2004 r. W tym ostatnim
postanowieniu oddalono zażalenie J. A. na postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 8
lipca 2004 r. odmawiającego wnoszącemu skargę zwolnienia od kosztów sądowych.
Jako przyczynę wznowienia postępowania wnoszący skargę wskazywał to, że w
wydaniu postanowienia z dnia 9 sierpnia 2004 r. brał udział jeden z sędziów Sądu
Apelacyjnego, który również uczestniczył w wydaniu wyroku tego Sądu z dnia 15 marca
2000 r. [sygn. akt I ACa (…)]. Taki stan rzeczy, w ocenie wnoszącego skargę, powoduje
nieważność postępowania (art. 48 § 1 pkt 5 k.p.c.).
2
Odrzucając skargę, Sąd Apelacyjny powołał się na to, że wznowienie
postępowania można żądać wyłącznie wówczas, gdy zostało ono zakończone
prawomocnym orzeczeniem merytorycznym (art. 399 k.p.c.), a postanowienie Sądu
Apelacyjnego z dnia 9 sierpnia 2004 r. nie należy do kategorii takich orzeczeń.
W zażaleniu na postanowienie z dnia 19 lipca 2004 r. skarżący wskazywał na
naruszenie przepisów art. 363 § 1 k.p.c., art. 190 ust. 4 Konstytucji oraz powołanych w
zażaleniu orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego i wnosił o uchylenie zaskarżonego
postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Wprawdzie postanowienie z dnia 9 sierpnia 2004 r. zostało wydane przed
wejściem w życie ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks
postępowania cywilnego… (Dz. U. z 2005 r. Nr 13, poz. 98), jednakże w obecnie
obowiązującym stanie prawnym wznowienie postępowania mogłoby nastąpić także
wówczas, gdy zachodzi sytuacja przewidziana w art. 4011
k.p.c. (art. 3 ustawy z 2004
r.). Oznacza to, że de lege lata mogłoby być wznowione postępowanie zakończone
także postanowieniem.
W skardze o wznowienie postępowania zakończonego postanowieniem z dnia 9
sierpnia 2004 r. skarżący powoływał się na to, że w wydaniu tego postanowienia brał
udział sędzia Sądu Apelacyjnego, który uczestniczył również w wydaniu wyroku tego
Sądu z dnia 15 marca 2000 r., w związku z tym postępowanie dotknięte jest
nieważnością (art. 379 pkt 4 k.p.c.). Wskazywał przy tym na orzeczenie Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 20 lipca 2004 r. SK 19/02, zgodnie z którym art. 48 § 1 pkt 5 w
zw. z art. 401 pkt 1 i art. 379 pkt 4 k.p.c. w zakresie, w jakim ogranicza on wyłączenie
sędziego z mocy samej ustawy tylko do spraw, w których rozstrzygnięciu brał udział w
instancji bezpośrednio niższej, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP.
Zażalenie skarżącego nie może być uznane za uzasadnione. W świetle art. 4011
k.p.c., brak było bowiem odpowiednich podstaw do wznowienia postępowania w
przedmiocie rozstrzygnięcia o zwolnieniu skarżącego od kosztów sądowych, ponieważ
w powołanym orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 lipca 2004 r. wyraźnie
określono to, w jakim zakresie można by uznać przepis art. 48 § 1 pkt 5 k.p.c. za
sprzeczny z art. 45 ust. 1 Konstytucji. Chodzi mianowicie o taką sytuację, w której
sędzia brał udział w wykonaniu zaskarżonego rozstrzygnięcia w instancji bezpośrednio
niższej. De lege lata wyłączenie sędziego ex lege następuje wówczas, gdy sędzia brał
udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia jedynie w instancji niższej. Tymczasem w
3
wydaniu wyroku z dnia 15 marca 2000 r. i postanowieniu z dnia 9 sierpnia 2004 r. brał
udział sędzia Sądu Apelacyjnego, a zatem nie sędzia niższej instancji. Ponadto należy
stwierdzić, że nie zachodziła sytuacja tożsamości przedmiotu rozstrzyganej sprawy. W
tej sytuacji należało oddalić zażalenie jako nieuzasadnione (art. 39814
k.p.c. w zw. z art.
3941
§ 3 k.p.c. i w zw. z art. 397 §2 k.p.c.).
POSTANOWIENIE
Dnia 20 maja 2005 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Mirosław Bączyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Barbara Myszka
w sprawie ze skargi powoda J. A. o wznowienie postępowania w sprawie z powództwa
J. A. przeciwko (…) Spółdzielni Mieszkaniowej w L. o zapłatę, zakończonego
postanowieniem Sądu Apelacyjnego z dnia 9 sierpnia 2004 r., sygn. akt I ACz (…), po
rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 20 maja 2005 r.,
zażalenia powoda na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 19 listopada 2004 r.,
sygn. akt I ACa (…),
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 19 lipca 2004 r. Sąd Apelacyjny odrzucił skargę J. A. o
wznowienie postępowania zakończonego – według wnoszącego skargę –
postanowieniem Sądu Apelacyjnego z dnia 9 sierpnia 2004 r. W tym ostatnim
postanowieniu oddalono zażalenie J. A. na postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 8
lipca 2004 r. odmawiającego wnoszącemu skargę zwolnienia od kosztów sądowych.
Jako przyczynę wznowienia postępowania wnoszący skargę wskazywał to, że w
wydaniu postanowienia z dnia 9 sierpnia 2004 r. brał udział jeden z sędziów Sądu
Apelacyjnego, który również uczestniczył w wydaniu wyroku tego Sądu z dnia 15 marca
2000 r. [sygn. akt I ACa (…)]. Taki stan rzeczy, w ocenie wnoszącego skargę, powoduje
nieważność postępowania (art. 48 § 1 pkt 5 k.p.c.).
2
Odrzucając skargę, Sąd Apelacyjny powołał się na to, że wznowienie
postępowania można żądać wyłącznie wówczas, gdy zostało ono zakończone
prawomocnym orzeczeniem merytorycznym (art. 399 k.p.c.), a postanowienie Sądu
Apelacyjnego z dnia 9 sierpnia 2004 r. nie należy do kategorii takich orzeczeń.
W zażaleniu na postanowienie z dnia 19 lipca 2004 r. skarżący wskazywał na
naruszenie przepisów art. 363 § 1 k.p.c., art. 190 ust. 4 Konstytucji oraz powołanych w
zażaleniu orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego i wnosił o uchylenie zaskarżonego
postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Wprawdzie postanowienie z dnia 9 sierpnia 2004 r. zostało wydane przed
wejściem w życie ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks
postępowania cywilnego… (Dz. U. z 2005 r. Nr 13, poz. 98), jednakże w obecnie
obowiązującym stanie prawnym wznowienie postępowania mogłoby nastąpić także
wówczas, gdy zachodzi sytuacja przewidziana w art. 4011
k.p.c. (art. 3 ustawy z 2004
r.). Oznacza to, że de lege lata mogłoby być wznowione postępowanie zakończone
także postanowieniem.
W skardze o wznowienie postępowania zakończonego postanowieniem z dnia 9
sierpnia 2004 r. skarżący powoływał się na to, że w wydaniu tego postanowienia brał
udział sędzia Sądu Apelacyjnego, który uczestniczył również w wydaniu wyroku tego
Sądu z dnia 15 marca 2000 r., w związku z tym postępowanie dotknięte jest
nieważnością (art. 379 pkt 4 k.p.c.). Wskazywał przy tym na orzeczenie Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 20 lipca 2004 r. SK 19/02, zgodnie z którym art. 48 § 1 pkt 5 w
zw. z art. 401 pkt 1 i art. 379 pkt 4 k.p.c. w zakresie, w jakim ogranicza on wyłączenie
sędziego z mocy samej ustawy tylko do spraw, w których rozstrzygnięciu brał udział w
instancji bezpośrednio niższej, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP.
Zażalenie skarżącego nie może być uznane za uzasadnione. W świetle art. 4011
k.p.c., brak było bowiem odpowiednich podstaw do wznowienia postępowania w
przedmiocie rozstrzygnięcia o zwolnieniu skarżącego od kosztów sądowych, ponieważ
w powołanym orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 lipca 2004 r. wyraźnie
określono to, w jakim zakresie można by uznać przepis art. 48 § 1 pkt 5 k.p.c. za
sprzeczny z art. 45 ust. 1 Konstytucji. Chodzi mianowicie o taką sytuację, w której
sędzia brał udział w wykonaniu zaskarżonego rozstrzygnięcia w instancji bezpośrednio
niższej. De lege lata wyłączenie sędziego ex lege następuje wówczas, gdy sędzia brał
udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia jedynie w instancji niższej. Tymczasem w
3
wydaniu wyroku z dnia 15 marca 2000 r. i postanowieniu z dnia 9 sierpnia 2004 r. brał
udział sędzia Sądu Apelacyjnego, a zatem nie sędzia niższej instancji. Ponadto należy
stwierdzić, że nie zachodziła sytuacja tożsamości przedmiotu rozstrzyganej sprawy. W
tej sytuacji należało oddalić zażalenie jako nieuzasadnione (art. 39814
k.p.c. w zw. z art.
3941
§ 3 k.p.c. i w zw. z art. 397 §2 k.p.c.).