Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 86/13
POSTANOWIENIE
Dnia 8 listopada 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Barbara Myszka (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Grzegorz Misiurek
SSN Agnieszka Piotrowska
w sprawie z powództwa M. K.
przeciwko Skarbowi Państwa - Dyrektorowi Aresztu Śledczego W. o
zadośćuczynienie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 8 listopada 2013 r.,
zażalenia powoda na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 28 maja 2013 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie i przekazuje sprawę
w zakresie wniosku powoda o doręczenie wyroku z dnia
21 lutego 2012 r. z uzasadnieniem Sądowi Apelacyjnemu
do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi
rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego.
UZASADNIENIE
2
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 28 maja 2013 r. odrzucił – jako wniesiony
po upływie terminu - wniosek powoda o doręczenie wyroku tego Sądu z dnia 21 lutego
2013 r. z uzasadnieniem. Stwierdził, że uzasadnienie wyroku z dnia 21 lutego 2013 r. nie
zostało sporządzone, w związku z czym wniosek powoda nie może być potraktowany jako
wniosek złożony w trybie art. 9 k.p.c. Trzeba przyjąć, że powód wniósł o sporządzenie
uzasadnienia wyroku z dnia 21 lutego 2013 r. i doręczenie go wraz z uzasadnieniem na
podstawie art. 328 § 1 k.p.c. Ze względu na to, że wyrok ten został ogłoszony na rozprawie,
powód, zgodnie z art. 328 § 1 k.p.c., powinien złożyć wniosek o sporządzenie uzasadnienia
w terminie do dnia 28 lutego 2013 r. Wniosek powoda został natomiast złożony w dniu 8
kwietnia 2013 r. W tej sytuacji Sąd Apelacyjny na podstawie art. 328 § 1 zdanie drugie
k.p.c. postanowił, jak w sentencji.
W zażaleniu na to postanowienie powód wniósł o jego uchylenie i przekazanie
sprawy do ponownego rozpoznania. Zarzucił Sądowi Apelacyjnemu naruszenie art. 327 § 2
w związku z art. 137 § 2 i art. 379 pkt 5 k.p.c. przez zaniechanie doręczenia mu, jako
przebywającemu w dniu 21 lutego 2013 r. w zakładzie karnym, odpisu sentencji wyroku
z pouczeniem o sposobie i terminie wniesienia środka zaskarżenia, art. 328 § 1 k.p.c. przez
uznanie wniosku z dnia 8 kwietnia 2013 r. za wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku,
mimo nieodręczenia odpisu sentencji wyroku z pouczeniem i w konsekwencji uznanie
wniosku za spóźniony, art. 328 § 2 w związku z art. 361 k.p.c. przez pominięcie
w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia faktu, że powód we wniosku skierowanym do
Sądu Okręgowego informował o pozbawieniu go wolności oraz o tym, że Sąd nie doręczył
mu sentencji wydanego wyroku, i art. 45 Konstytucji RP w związku z art. 6 Konwencji
o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284)
przez pozbawienie powoda prawa do sądu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Uszło uwagi Sądu Apelacyjnego, że wniosek powoda dotyczył doręczenia
orzeczenia sądu drugiej, a nie pierwszej instancji, w związku z czym podlegał ocenie na
podstawie art. 387, a nie art. 328 k.p.c. Uszło też uwagi Sądu Apelacyjnego, że w piśmie
z dnia 14 marca 2013 r., powód poinformował Sąd pierwszej instancji o odbywaniu kary
pozbawienia wolności oraz że Sąd ten doręczył mu do zakładu karnego m.in. odpis
sentencji wyroku z dnia 21 lutego 2012 r. (k. 209, 214 i 218).
3
Wyrokiem z dnia 21 lutego 2012 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację powoda. Jak
wynika z art. 387 § 1 zdanie drugie k.p.c., w sprawach, w których apelację oddalono,
uzasadnienie wyroku sporządza się tylko wówczas, gdy strona zażądała doręczenia jej
wyroku z uzasadnieniem. Zgodnie natomiast z art. 387 § 2 zdanie trzecie k.p.c.,
w sprawach, w których apelację oddalono, uzasadnienie sporządza się w terminie dwóch
tygodni od dnia zgłoszenia wniosku. Stosownie do art. 387 § 3 k.p.c., orzeczenie
z uzasadnieniem doręcza się tej stronie, która w terminie tygodniowym od ogłoszenia
sentencji zażądała doręczenia. Przepis art. 327 § 2 k.p.c. stosuje się odpowiednio.
Według powołanego przepisu natomiast, stronie działającej bez adwokata, radcy prawnego
lub rzecznika patentowego, która na skutek pozbawienia wolności była nieobecna przy
ogłoszeniu wyroku, sąd z urzędu w ciągu tygodnia od dnia ogłoszenia wyroku doręcza
odpis jego sentencji z pouczeniem o terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia.
Jak już wyjaśniał Sąd Najwyższy, powzięcie przez sąd wiadomości o tym,
że nieobecność strony działającej bez profesjonalnego pełnomocnika przy ogłoszeniu
wyroku była spowodowana pozbawieniem wolności, zobowiązuje sąd do doręczenia
wyroku w trybie art. 327 § 2 k.p.c. oraz że naruszenie tego obowiązku może pozbawić
stronę możności obrony swych praw (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia
2008 r., I UK 33/08, OSNP 2009, nr 23 – 24, poz. 325 oraz postanowienia z dnia 14 maja
1997 r., II UKN 107/97, OSNP 1998, nr 6, poz. 198, z dnia 17 października 1997 r., III CZ
67/97, OSNC 1998, nr 3, poz. 49 i z dnia 8 sierpnia 2012 r., I CSK 58/12, nie publ.).
Powód występował w postępowaniu apelacyjnym bez profesjonalnego
pełnomocnika, a o terminie rozprawy w dniu 21 lutego 2012 r. został zawiadomiony pod
wskazanym przez niego adresem (k. 204). Z akt sprawy nie wynika, kiedy powód rozpoczął
odbywanie kary pozbawienia wolności. Według jego twierdzeń, w dniu 21 lutego 2012 r.
przebywał już w zakładzie karnym. Sąd Okręgowy powziął wiadomość o odbywaniu przez
powoda kary pozbawienia wolności z jego pisma z dnia 14 marca 2013 r. (k. 206) i doręczył
mu w sposób wskazany w art. 137 § 2 k.p.c. m.in. odpis sentencji wyroku Sądu
Apelacyjnego z dnia 21 lutego 2012 r. Przesyłka ta została doręczona do zakładu
karnego w dniu 4 kwietnia 2013 r., a powód potwierdził jej odbiór w dniu 5 kwietnia 2013 r.
(k. 214 i 218).
Gdyby istotnie powód w dniu 21 lutego 2012 r., a więc w dniu ogłoszenia wyroku
Sądu Apelacyjnego odbywał już karę pozbawienia wolności, trzeba by przyjąć, że jego
wniosek z dnia 8 kwietnia 2013 r. został złożony w terminie przewidzianym w art. 387 § 3
zdanie pierwsze k.p.c., dla strony pozbawionej wolności bowiem termin tygodniowy
4
przewidziany w art. 387 § 3 zdanie pierwsze k.p.c. biegnie dopiero od dnia doręczenia jej
odpisu sentencji.
Ze względu na to, że Sąd Apelacyjny pominął przytoczone okoliczności i nie ustalił,
czy w dniu 21 lutego 2012 r. powód rzeczywiście przebywał już w zakładzie karnym,
konieczne stało się uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy
w zakresie wniosku powoda o doręczenie mu wyroku z uzasadnieniem do ponownego
rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania zażaleniowego.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39815
§ 1 w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. oraz art. 108 § 2 w związku z art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c. orzekł, jak w sentencji.
jw
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13