Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 czerwca 2013 r.

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący: SSO Izabela Głowacka-Damaszko

Protokolant: Rafał Wyrwa

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 czerwca 2013 r. w J.

odwołania E. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 09 lipca 2012 r., znak: (...)

w sprawie E. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

I.  zmienia decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.z dnia 09 lipca 2012 r., znak: (...) w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy E. G.prawo do emerytury od dnia 01 lutego 2012 r. w związku z wykonywaniem pracy w warunkach szczególnych;

II.  dalej idące odwołanie oddala;

III.  zasądza od strony pozwanej na rzecz wnioskodawcy kwotę 60 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VII U 1278/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 09.07.2012 r. (znak: (...)) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.odmówił E. G.prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz.1227), przepisów rozporządzenia z dnia 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 r. Nr 8, poz.43 ze zm.), a także rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29.04.2004 r. w sprawie koordynacji systemów ubezpieczenia społecznego (Dz.U.UE.L.04.166.1) w związku z niespełnieniem przez wnioskodawcę przesłanki 15 lat wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy wskazał, że nie rozpatrzył okresu zatrudnienia na terenie A. na stanowisku spawacz stali szlachetnej, ponieważ wnioskodawca nie posiada żadnego udowodnionego okresu pracy w szczególnych warunkach na terenie Polski, a tylko w takim przypadku mogą zostać zastosowane zasady koordynacji polegające na sumowaniu okresów zatrudnienia w warunkach szczególnych.

E. G. wniósł od powyższej decyzji odwołanie, domagając się przyznania emerytury od dnia (...) r., tj. od ukończenia 60 lat życia, wskutek zaliczenia jako pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia od 26.06.1968 r. do 31.03.1978 r. w (...) S.A.we W.na stanowisku elektromontera robót budowlano-montażowych.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. wniósł o jego oddalenie, argumentując jak w zaskarżonej decyzji i podnosząc, że wnioskodawca nie przedstawił świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych za okres zatrudnienia w (...) S.A. we W..

W toku postępowania organ rentowy, w piśmie z dnia 06.12.2012 r. wskazał, że w przypadku, gdy ubezpieczony udowodni jakikolwiek okres wykonywania pracy w warunkach szczególnych na terenie Polski, jako praca w szczególnych warunkach mogą być uznane okresy zatrudnienia na terenie A.w łącznym wymiarze 7 lat, 3 miesięcy i 22 dni.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

E. G. urodzony (...) był w okresie od 01.09.1965 r. do 31.03.1978 r. zatrudniony w (...) S.A. we W. (dawniej: Przedsiębiorstwie (...) oraz Przedsiębiorstwie Produkcji i (...)), początkowo jako uczeń praktycznej nauki zawodu, a następnie od 26.06.1968 r. na stanowisku elektromontera robót budowlano-montażowych w pełnym wymiarze czasu pracy.

Przedsiębiorstwo (...) zajmowało się montażem sieci elektrycznych i elektroenergetycznych w przedsiębiorstwach i zakładach produkcyjnych, m. in. w (...) Zakładach (...), Zakładach (...) w U., (...), czy (...) w J.. Jako elektromonter wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przy montażu rozdzielni WN i NN, a także przy robotach instalacyjnych siły i światła oraz przy układaniu kabli średniego i niskiego napięcia.

W okresie od 30.04.1970 r. do 14.04.1972 r. wnioskodawca odbył zasadniczą służbę wojskową.

/dowód: akta osobowe wnioskodawcy, w tym: umowa o wstępny staż pracy (k.12),

umowa z dnia 06.05.1972 r. (k.19), angaże (k.13, 21-23), karty obiegowe

zmiany (k.15-17), opinia z dnia 10.05.1978 r. (k.26), świadectwo pracy

(k.29);

zeznania I. G. – e-protokół (...):25:18 i dalej;

zeznania A. K. – e-protokół (...):35:12 i dalej/

A. K. zatrudniony w (...) S.A. we W. w okresie od 01.08.1970 r. do 31.01.1992 r. otrzymał wystawione przez pracodawcę w dniu 31.01.1992 r. świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach w związku z pracą na stanowisku elektromontera robót budowlano-montażowych. Takie świadectwo wystawione w dniu 28.06.1996 r. otrzymał również I. G. zatrudniony jako elektromonter w okresie od 16.02.1959 r. do 31.08.1996 r.

/dowód: świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach – k.34 i 38/

W dniu 30.09.2010 r. E. G. złożył wniosek o emeryturę, który decyzją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w N. z dnia 30.11.2010 r. został rozpoznany odmownie. Wnioskodawca nie odwoływał się od powyższej decyzji do Sądu.

W dniu 22.02.2012 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w T. wpłynął datowany na dzień 17.02.2012 r. ponowny wniosek E. G. o emeryturę.

Decyzją z dnia 09.07.2012 r. organ rentowy odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury w związku z niespełnieniem przez wnioskodawcę przesłanki 15 lat wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

/dowód: decyzja z dnia 30.11.2010 r. – k.65 akt emerytalnych;

wniosek z dnia 17.02.2012 r. – k.89 akt emerytalnych;

decyzja z dnia 09.07.2012 r. – k.101 akt emerytalnych/

Wnioskodawca nie przystąpił do OFE oraz na dzień 01.01.1999 r. posiada łączny okres składkowy i nieskładkowy wynoszący ponad 25 lat. Wnioskodawca udokumentował przy tym 7 lat, 3 miesiące i 22 dni pracy wykonywanej w szczególnych warunkach w związku z zatrudnieniem na terenie A.

/bezsporne/

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art.184 (w brzmieniu obowiązującym po dniu 01.01.2013 r.) ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz.1227 ze zm.) w zw. z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.), ubezpieczonemu urodzonemu po dniu 31.12.1948 r. przysługuje emerytura, jeżeli spełnił warunki:

- osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat, dla mężczyzn,

- nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa,

- w dniu 01.01.1999 r. osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 25 lat dla mężczyzn, w tym okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wykonywanego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy wynoszący co najmniej 15 lat.

W myśl § 1 wskazywanego wyżej rozporządzenia pracownikami wykonującymi prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, są pracownicy wykonujący prace wymienione w § 4-15 oraz w wykazach stanowiących załączniki do rozporządzenia. Także właściwi ministrowie ustalają w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B.

Zaskarżoną decyzją organ rentowy odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury w związku z niespełnieniem przez wnioskodawcę przesłanki 15 lat wykonywania pracy w szczególnych warunkach, wskazując jednocześnie, że nie rozpatrywano okresu zatrudnienia na terenie A.na stanowisku spawacz stali szlachetnej, ponieważ wnioskodawca nie posiada żadnego udowodnionego okresu pracy w szczególnych warunkach na terenie Polski, a tylko w takim przypadku mogą zostać zastosowane zasady koordynacji polegające na sumowaniu okresów zatrudnienia w warunkach szczególnych. W toku postępowania sądowego organ rentowy wskazał jednakże, iż jako praca w szczególnych warunkach mogą być uznane okresy zatrudnienia wnioskodawcy na terenie A. w łącznym wymiarze 7 lat, 3 miesięcy i 22 dni.

Tym samym przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było ustalenie, czy wnioskodawca E. G. posiada również odpowiedni staż pracy w warunkach szczególnych w związku z zatrudnieniem na terenie Polski. W tym zakresie wnioskodawca domagał się uwzględnienia okresu zatrudnienia od 26.06.1968 r. do 31.03.1978 r. w (...) S.A. we W. na stanowisku elektromontera robót budowlano-montażowych. Organ rentowy zarzucił natomiast brak świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych za wskazywany okres.

Sąd zważył zatem, że w myśl § 2 ust.2 ww. rozporządzenia, okresy pracy w szczególnych warunkach istotnie stwierdza przede wszystkim zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w świadectwie pracy. Niemniej jednak, biorąc pod uwagę, że w postępowaniu sądowym możliwe jest dowodzenie zatrudnienia w szczególnych warunkach także za pomocą innych środków niż przed organem rentowym (por. uchwała SN z 27.05.1985 r., III UZP 5/85; uchwała SN z 21.09.1984 r., III UZP 48/84) Sąd dopuścił dodatkowo dowody z akt osobowych wnioskodawcy oraz z zeznań świadków. Przeprowadzone w ten sposób postępowanie wykazało, że wnioskodawca pracował w warunkach szczególnych we wnioskowanym przez siebie okresie, tym samym posiada co najmniej 15-letni staż pracy w warunkach szczególnych.

Przede wszystkim, jak wynika z prawidłowo prowadzonej dokumentacji pracowniczej wnioskodawcy z okresu jego zatrudnienia w przedsiębiorstwie (...) wnioskodawca po okresie praktycznej nauki zawodu został w dniu 26.06.1968 r. zatrudniony, a następnie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował na stanowisku elektromontera. Z zawartej w aktach osobowych opinii o pracy wnioskodawcy, a także ze zgodnych zeznań świadków wynika, że do obowiązków wnioskodawcy należały wówczas prace przy montażu rozdzielni WN i NN, a także przy robotach instalacyjnych siły i światła oraz przy układaniu kabli średniego i niskiego napięcia. Mając na uwadze profil działalności zatrudniającego wnioskodawcę przedsiębiorstwa, Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania powyższych zeznań. Zdaniem Sądu prace wykonywane przez wnioskodawcę, przypisane mu na stanowisku elektromontera odpowiadały charakterystyce prac, o których mowa w wykazie A, dziale II stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 07.02.1983 r., tj. pracom przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych. Powoływanie się na dalsze przepisy branżowe należało uznać za zbędne. Sąd zważył bowiem, że są to przepisy już nieobowiązujące, mające obecnie jedynie charakter pomocniczy, istotny dla celów interpretacyjnych, a nie prawny. O pracy w szczególnych warunkach decyduje przede wszystkim jej charakter, a nie nazewnictwo oraz restrykcyjne podejście do wykazujących ją środków dowodowych. Nie bez znaczenia pozostaje przy tym okoliczność, że zatrudnieni na takich samych stanowiskach i wykonujący podobne czynności, co wnioskodawca, świadkowie otrzymali od pracodawcy świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych na stanowisku elektromontera robót budowlano-montażowych. Zdaniem Sądu było to spowodowane późniejszym ustaniem ich stosunków pracy, co miało miejsce już w okresie obowiązywania przepisów nakładających na pracodawców obowiązek wydawania świadectw wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Okres zatrudnienia wnioskodawcy w przedsiębiorstwie (...)na stanowisku elektromontera, nawet przy wyłączeniu okresu służby wojskowej, wyniósł 7 lat, 9 miesięcy i 20 dni. Okres ten, liczony łącznie z okresem pracy w warunkach szczególnych na terenie A., przyjętym jako udokumentowany przez organ rentowy, dają łączny staż wynoszący 15 lat, 1 miesiąc i 12 dni pracy w warunkach szczególnych.

Biorąc pod uwagę powyższe Sąd uznał, że wnioskodawca spełnił przesłankę co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję poprzez przyznanie mu prawa do emerytury od dnia 01.02.2012 r., tj. od pierwszego dnia miesiąca, w którym złożony został wniosek o emeryturę (pkt I wyroku).

Określając początek nabycia prawa do emerytury Sąd miał na uwadze treść art.129 ust.1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zgodnie z którym świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu. Należy bowiem zauważyć, że zarówno przejście na emeryturę, jak i możliwość ubiegania się o nią stanowią prawo osób ubezpieczonych a nie obowiązek. E. G. składał już w 2010 r. wniosek o emeryturę, który decyzją organu rentowego z dnia 30.11.2010 r. został rozpoznany odmownie, jednak wnioskodawca nie odwoływał się od powyższej decyzji do Sądu, decydując się na ponowne ubieganie się o świadczenie emerytalne w lutym 2012 r. Tym samym zgodnie z treścią art.129 ust.1 ustawy emerytalnej Sąd za datę początkową powstania uprawnienia przyjął dzień 01.02.2012 r., oddalając jednocześnie odwołanie w zakresie żądania przyznania prawa do emerytury od dnia ukończenia przez wnioskodawcę 60 roku życia (pkt II wyroku).

Orzeczenie o kosztach zapadło w oparciu o art.98 § 1 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Ponieważ wnioskodawca reprezentowany był przez adwokata, wysokość powyższych kosztów ustalona została zgodnie ze stawkami określonymi w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (§ 12 ust.2).