Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 3/15
POSTANOWIENIE
Dnia 18 lutego 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Grzegorz Misiurek (przewodniczący)
SSN Barbara Myszka (sprawozdawca)
SSA Jacek Grela
w sprawie ze skargi G. F. i A. W. o wznowienie postępowania zakończonego
prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego
z dnia 25 listopada 2011 r., 1, wydanym
w sprawie z powództwa Wspólnoty Mieszkaniowej Nieruchomości
przy ul. M. 1-9 A w W.
przeciwko G. F. i A. W.
o zapłatę,
oraz z powództwa wzajemnego G. F. i A.W.
przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej Nieruchomości
przy ul. M. 1-9 A w W.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 18 lutego 2015 r.,
zażalenia skarżących na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 27 września 2013 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie.
2
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 27 września 2013 r. Sąd Apelacyjny odrzucił skargę
G. F. i A. W. o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem z
dnia 25 listopada 2011 r., wydanym w sprawie z powództwa Wspólnoty
Mieszkaniowej nieruchomości przy ul. M. 1 – 9 A w W. przeciwko G. F. i A. W. o
zapłatę oraz z powództwa wzajemnego G. F. i A. W. przeciwko Wspólnocie
Mieszkaniowej nieruchomości przy ul M. 1 – 9 A w W. o zapłatę. W uzasadnieniu
stwierdził, że skarżący powołali się na podstawę przewidzianą w art. 403 § 2 k.p.c.,
podnosząc, że o okolicznościach uzasadniających wznowienie postępowania
powzięli wiadomość w dniu doręczenia im pisma Sądu Rejonowego w W. w
sprawie … 162/09 wraz z kserokopią wyciągów bankowych, co nastąpiło w dniu 13
lutego 2013 r. Kserokopie te stanowią środek dowodowy, który mógłby mieć wpływ
na wynik sprawy, lecz skarżący nie mogli z niego skorzystać w poprzednim
postępowaniu. Wyciągi te potwierdzają, że Wspólnota Mieszkaniowa wynajmowała
miejsca parkingowe w garażu należącym do skarżących, a uzyskiwane z tego tytułu
środki wpływały na jej rachunek bankowy.
Sąd Apelacyjny podkreślił, że samo sformułowanie podstawy wznowienia
w sposób odpowiadający przepisom art. 401 – 404 k.p.c. nie oznacza, że skarga
została oparta na ustawowej podstawie. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem,
jeżeli już z samego uzasadnienia skargi wynika, że podnoszona podstawa nie
zachodzi, skarga podlega odrzuceniu jako nieoparta na ustawowej podstawie
wznowienia (art. 410 § 1 k.p.c.).
Późniejsze wykrycie środków dowodowych w rozumieniu art. 403 § 2 k.p.c.
dotyczy tylko takiej sytuacji, w której strona nie miała obiektywnej możliwości
powołania się na konkretny dowód w toku wcześniejszego postępowania, odnosi
się więc do okoliczności i dowodów w poprzednim postępowaniu w ogóle
nieujawnionych i wówczas nieujawnialnych, bo nieznanych stronom. Fakty
„ujawnialne”, czyli te, które strona powinna znać, tzn. miała możliwość dostępu do
nich, nie są natomiast objęte hipotezą art. 403 § 2 k.p.c.
W niniejszej sprawie brak podstaw do przyjęcia, że okoliczności podnoszone
przez skarżących nie były im wiadome lub że nie mogli się na nie powołać w toku
procesu. Skarżący dysponowali środkami prawnymi umożliwiającymi dotarcie do
3
wyciągów z rachunku bankowego Wspólnoty, tym bardziej że sprawa, do której
wyciągi zostały złożone jest prowadzona od 2009 r. Podobnie daty dokumentów,
pochodzących z okresu od stycznia 2008 r. do kwietnia 2009 r., świadczą o tym, że
były one dostępne dla skarżących w toku postępowania. Skoro zaś mogli
wykorzystać ten środek dowodowy przed zakończeniem postępowania, złożona
skarga podlega odrzuceniu jako nieoparta na ustawowej podstawie wznowienia
(art. 410 § 1 k.p.c.).
W zażaleniu skarżący zarzucili Sądowi Apelacyjnemu naruszenie art. 403
§ 2 k.p.c. przez przyjęcie, że zgłoszone nowe okoliczności i środki dowodowe były
ujawnialne i w związku z tym mogli skorzystać z nich w poprzednim postępowaniu,
art. 410 § 1 k.p.c. przez odrzucenie skargi opartej na ustawowej podstawie
wznowienia, oraz art. 233 § 1 k.p.c. przez przekroczenie granic swobodnej oceny
dowodów i błędne przyjęcie, że dokumenty, na które się powołują, były im wiadome
w toku poprzedniego postępowania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 410 § 1 k.p.c., sąd odrzuca skargę wniesioną po upływie
przepisanego terminu, niedopuszczalną lub nieopartą na ustawowej podstawie.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego dominuje stanowisko, że skarga o wznowienie
nie opiera się na ustawowej podstawie nie tylko wtedy, gdy przytoczona w skardze
podstawa nie odpowiada wzorcowi którejkolwiek z podstaw przewidzianych w art.
401, 4011
lub 403 k.p.c., lecz także wtedy, gdy podstawa ta odpowiada wprawdzie
takiemu wzorcowi, ale w rzeczywistości nie wystąpiła (zob. postanowienia Sądu
Najwyższego z dnia 19 stycznia 2006 r., IV CZ 143/05, nie publ., z dnia 10 lutego
2006 r., I PZ 33/05, OSNP 2007, nr 3-4, poz. 48, z dnia 30 maja 2007 r., IV CZ
22/07, nie publ., z dnia 13 lutego 2009 r., II CZ 97/08, nie publ., z dnia 6 listopada
2009 r., I CZ 57/09, nie publ., z dnia 17 czerwca 2010 r., III CZ 18/10, nie publ.
I z dnia 18 kwietnia 2011 r., III UZ 6/11, nie publ.).
Podzielając ten kierunek wykładni, trzeba jednak podkreślić, że odrzucenie
skargi na podstawie art. 410 § 1 k.p.c. z powodu nieoparcia jej na ustawowej
podstawie może nastąpić w sytuacji, w której z samego uzasadnienia skargi
w sposób niebudzący wątpliwości wynika, że powołana w niej podstawa
w rzeczywistości nie wystąpiła.
4
Według art. 403 § 2 k.p.c., można żądać wznowienia postępowania m.in.
w razie późniejszego wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków
dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie
mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu. Muszą to być okoliczności
faktyczne lub środki dowodowe, które istniały w czasie trwania prawomocnie
zakończonego postępowania, przed uprawomocnieniem się zaskarżonego
orzeczenia, lecz nie były stronie znane i z tego powodu nie mogły być przez nią
wykorzystane w tym postępowaniu. Zarówno okoliczności faktyczne, jak i środki
dowodowe, które mają uzasadniać wznowienie postępowania, muszą być wykryte.
Wykrycie oznacza natomiast powzięcie o nich wiadomości w sposób umożliwiający
ich powołanie (zob. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 15 maja 1968 r., I CO
1/68, OSNC 1969, nr 2, poz. 36, z dnia 12 października 1993 r., I CO 29/93,
nie publ., z dnia 4 marca 2005 r., III CZ 134/04, nie publ., z dnia 20 października
2005 r., IV CZ 98/05, nie publ., z dnia 10 lutego 2006 r., I PZ 33/05, OSNP 2007,
nr 3-4, poz. 48, z dnia 8 kwietnia 2009 r., V CZ 16/09, nie publ., z dnia 17 czerwca
2010 r., III CZ 18/10, nie publ. i z dnia 25 maja 2011 r., II CZ 20/11, nie publ.).
Przyjmując, że skarżący już w toku postępowania zakończonego
zaskarżonym wyrokiem mogli wykorzystać wyciągi z rachunku bankowego
Wspólnoty Mieszkaniowej, Sąd Apelacyjny poprzestał na stwierdzeniu, że rachunki
te dotyczą okresu od stycznia 2008 r. do kwietnia 2009 r. oraz że zostały one
złożone do akt sprawy toczącej się między stronami od 2009 r. Nie ustalił jednak
kiedy dokumenty te zostały złożone do akt innej, toczącej się sprawy. Ograniczył
się przy tym do ogólnikowego stwierdzenia, że skarżący dysponowali środkami
prawnymi umożliwiającymi dotarcie do wyciągów z rachunku bankowego. Skarżący
podnoszą natomiast, że Wspólnota Mieszkaniowa uporczywie odmawiała im
wglądu w dokumentację i z tego powodu domagali się nawet wszczęcia
postępowania karnego.
Okoliczności przytoczone w uzasadnieniu skargi o wznowienie nie pozwalały
– jak trafnie podniesiono w zażaleniu – na ustalenie w sposób niebudzący
wątpliwości, że skarga nie została oparta na ustawowej podstawie, ponieważ
skarżący mogli wykorzystać wyciągi z rachunku bankowego Wspólnoty
5
Mieszkaniowej w toku postępowania zakończonego zaskarżonym wyrokiem.
Odrzucenie skargi nastąpiło więc z naruszeniem art. 410 § 1 k.p.c.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39815
§ 1 zdanie pierwsze
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. uchylił zaskarżone postanowienie, pozostawiając
rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego w orzeczeniu kończącym
postępowanie w sprawie.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13