Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KK 289/14
POSTANOWIENIE
Dnia 25 lutego 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Tomasz Artymiuk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Andrzej Ryński
SSN Eugeniusz Wildowicz
Protokolant Marta Brylińska
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Zdzisława Brodzisza
w sprawie A. H. s. E. i S. L. s. M.
oskarżonych o czyny z art. 258 § 2 i 3 k.k. oraz innych,
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 25 lutego 2015 r.,
zażaleń obrońców oskarżonych na postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11
lutego 2015 r., II KK 289/14, o zastosowaniu tymczasowego aresztowania na okres
3 miesięcy,
na podstawie art. 518 k.p.k. w zw. z art. 426 § 2 k.p.k.
p o s t a n o w i ł:
utrzymać w mocy zaskarżone postanowienie.
U Z A S A D N I E N I E
Sąd Najwyższy, wyrokiem z dnia 11 lutego 2015 r., sygn. akt II KK 289/14,
po rozpoznaniu kasacji wniesionych przez obrońców skazanych A. H. i S. L., uchylił
zaskarżony wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 18 czerwca 2014 r., … 118/14, i
przekazał sprawę temu Sądowi do ponownego rozpoznania. Uchylając orzeczenie
Sądu odwoławczego, Sąd Najwyższy na podstawie art. 538 § 2 k.p.k. i art. 249 § 1
k.p.k. w zw. z art. 258 § 2 k.p.k., zastosował wobec obu oskarżonych środek
zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania na okres 3 miesięcy, tj. do
dnia 11 maja 2015 r.
2
Z powyższym postanowieniem nie zgodzili się obrońcy oskarżonych
wnosząc zażalenia.
Obrońca oskarżonego A. H. zarzucił „błąd w ustaleniach faktycznych
przyjętych z podstawę zaskarżonego postanowienia, który miał wpływ na treść
zaskarżonego postanowienia polegający na przyjęciu konieczności dalszego
stosowania wobec oskarżonego środka izolacyjnego w postaci tymczasowego
aresztowania podczas, gdy wobec oskarżonego Sąd Okręgowy w W. orzekł karę
pozbawienia wolności w wymiarze 9 lat i 6 miesięcy oraz nie dostrzegł konieczności
stosowania tymczasowego aresztowania, gdyż Sąd Okręgowy w G. orzekł
wyrokiem łącznym z dnia 22 grudnia 2010 r. (sygn. akt … 135/10) karę 15 lat
pozbawienia wolności, zaliczając na jej poczet okres rzeczywistego pozbawienia
wolności od dnia 15 listopada 1994 r. do dnia 15 listopada 1996 r., od dnia 14 lipca
2004 r. do dnia 25 lutego 2008 r., którą to karę oskarżony aktualnie odbywa, a kara
łączna w niniejszej sprawie nie będzie mogła przekroczyć lat 15". Wskazując
powyższe wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez uchylenie
tymczasowego aresztowania w niniejszej sprawie.
Z kolei obrońca oskarżonego S. L. w swoim zażaleniu zarzucił „obrazę
przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, to jest art. 249 § 1
k.p.k. poprzez uznanie, że zabezpieczenie prawidłowego toku postępowania w
niniejszej sprawie, po uchyleniu wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 18 czerwca
2014 r. i przekazaniu sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania, wymaga
zastosowania wobec oskarżonego środka zapobiegawczego w postaci
tymczasowego aresztowania, w sytuacji, gdy:
 oskarżony, po uchyleniu wobec niego tymczasowego aresztowania brał udział w
postępowaniu przez Sądem Okręgowym w W., sygn. akt … 415/09 oraz Sądem
Apelacyjnym, sygn. akt … 118/14, pozostając do dnia 28 maja 2008 r. na wolności i
w jakikolwiek sposób nie zakłócał postępowania;
 Sąd Okręgowy w W. wymierzając oskarżonemu wyrokiem z dnia 17 lipca
2013 r. karę pozbawienia wolności w wymiarze przekraczającym trzy lata, nie
zastosował wobec oskarżonego tymczasowego aresztowania;
 obecnie oskarżony jest tymczasowo aresztowany w dwóch postępowaniach
prowadzonych przez Prokuraturę Apelacyjną za sygn. … 118/09 oraz … 11/13".
3
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zażalenia są niezasadne i nie mogły doprowadzić do zmiany zaskarżonego
postanowienia ani do jego uchylenia.
Wobec oskarżonych orzeczono w pierwszej instancji kary pozbawienia
wolności w rozmiarze przekraczającym 3 lat, a więc potrzeba zabezpieczenia
prawidłowego toku postępowania karnego izolacyjnym środkiem zapobiegawczym
znajdowała i znajduje swoją podstawę w art. 249 § 1 k.p.k. i art. 258 § 2 k.p.k.
Konieczność zastosowania tego środka przez Sąd Najwyższy jest konsekwencją
uchylenia zaskarżonego wyroku Sądu Apelacyjnego i przekazania sprawy temu
Sądowi do ponownego rozpoznania (art. 538 § 2 k.p.k.). W niniejszej sprawie nie
występują również, co trafnie podkreślono w zaskarżonym postanowieniu, takie
okoliczności, które nakazywałyby odstąpienie od stosowania tymczasowego
aresztowania (art. 259 § 1 k.p.k.).
Z treści obu zażaleń wynika, że skarżący - inaczej określając podstawę
odwoławczą (obrońca oskarżonego A. H. wskazuje na przyczynę regulowaną
przepisem art. 438 pkt 3 k.p.k., natomiast obrońca oskarżonego S. L. powołuje się
na podstawę określoną w art. 438 pkt 2 k.p.k.) – w rzeczywistości kwestionują
wystąpienie w tej sprawie w odniesieniu do oskarżonych tej przesłanki
zastosowania tymczasowego aresztowania jaką stanowi zabezpieczenia
prawidłowego toku postępowania, co pozwala odnieść się do obu środków
odwoławczych łącznie.
Argumentacja przywołana dla uzasadnienia stawianej przez obrońców tezy
nie przekonuje. W szczególności nie można zgodzić się z twierdzeniem, że o braku
tejże przesłanki przesądza fakt niezastosowania tymczasowego aresztowania
przez Sąd Okręgowy w W., który wydał orzeczenie jako Sąd pierwszej instancji, czy
też trwające aktualnie tymczasowe aresztowanie (oskarżonego S. L.) w innych
sprawach. Sąd Najwyższy, tak jak każdy inny sąd, zachowuje samodzielność
jurysdykcyjną (art. 8 § 1 k.p.k.) i sam fakt, że sąd a quo nie dostrzegł potrzeby
stosowania w tym wypadku izolacyjnych środków zapobiegawczych nie jest dla
sądu kasacyjnego w żadnym stopniu wiążący. Również stosowanie tymczasowego
aresztowania w innych sprawach, w których wszakże środek ten może zostać w
każdym czasie uchylony, nie ma przełożenia na decyzję o zastosowaniu środka
4
zapobiegawczego w tej sprawie, w której oparty on został na jednoznacznie
określonej podstawie, ściśle wiążącej się z rodzajem orzeczenia wydanego przez
Sąd pierwszej instancji, które to orzeczenie nie zostało przecież wzruszone -
uchylony został wyłącznie wyrok Sądu Apelacyjnego.
Nie może wreszcie w tym wypadku być mowy, jak to podnosi jeden ze
skarżących, o antycypacji kary, bowiem nieprawomocny wyrok Sądu Okręgowego
w W. nie zawiera rozstrzygnięcia w przedmiocie zaliczenia okresów rzeczywistego
pozbawienia wolności, zaś ewentualne objęcie orzeczonej tym wyrokiem kary
pozbawienia wolności przyszłym wyrokiem łącznym nie zmienia faktu,
wynikającego zresztą wprost z wywodów samego obrońcy oskarżonego A. H., że
oskarżonemu do odbycia pozostało jeszcze ponad dwa lata pozbawienia wolności,
co świadczy o tym, iż wymierzona temu oskarżonemu Kara, nawet przy
uwzględnieniu okresu przez jaki - w związku ze stosowaniem instytucji z art. 85 i 86
k.k. - była już wykonywana, jest karą surową w rozumieniu art. 258 § 2 k.p.k. W
związku z tym za trafne należy uznać stanowisko wyrażone w zaskarżonym
postanowieniu, że potrzeba zastosowania tymczasowego aresztowania w
odniesieniu do obu oskarżonych uzasadniona jest grożącą im surową karą, która
może motywować ich do bezprawnego wpływania na prawidłowy tok postępowania.
W powyższym kontekście bez znaczenia pozostaje też podnoszona przez obrońcę
S. L. okoliczność, że na pewnym etapie postępowania tego rodzaju działania ze
strony tego oskarżonego nie były podejmowane.
Przypomnieć wreszcie należy, że podstawy stosowania tymczasowego
aresztowania, określone w art. 258 § 2 k.p.k., przy spełnieniu przesłanek
wskazanych w art. 249 § 1 k.p.k. i art. 257 § 1 k.p.k. (a taka sytuacja ma miejsce w
odniesieniu do obu oskarżonych), oraz przy braku przesłanek negatywnych z art.
259 § 1 i 2 k.p.k., stanowią samodzielne przesłanki stosowania tego środka
zapobiegawczego (zob. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia
19 stycznia 2012 r., I KZP 18/11, OSNKW 2012, z. 1, poz. 1). Orzeczone wobec
oskarżonych przez sąd meriti kary pozbawienia wolności, przy uwzględnieniu
charakteru sprawy i rodzaju ciążących na oskarżonych zarzutów, w pełni
uprawniały do zastosowania wobec nich najsurowszego z przewidzianych prawem
środków zapobiegawczych.
5
W tym stanie rzeczy zaskarżone postanowienie - jako zasadne - należało
utrzymać w mocy.