Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 108/14
POSTANOWIENIE
Dnia 19 marca 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Anna Kozłowska (przewodniczący)
SSN Krzysztof Pietrzykowski (sprawozdawca)
SSA Jacek Grela
ze skargi powoda
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem
Sądu Apelacyjnego
z dnia 29 października 2013 r.,
w sprawie z powództwa S. K.
przeciwko Skarbowi Państwa - Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego
w W.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 19 marca 2015 r.,
zażalenia powoda
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 30 kwietnia 2014 r.,
1. oddala zażalenie;
2. nie obciąża powoda kosztami postępowania
zażaleniowego;
3. przyznaje radcy prawnemu P. W. od Skarbu Państwa - Sądu
Apelacyjnego kwotę 2 700 (dwa tysiące siedemset) złotych,
powiększoną o 23 % podatku VAT, za udzielenie powodowi z
urzędu nieopłaconej pomocy prawnej w postępowaniu
zażaleniowym przed Sądem Najwyższym.
2
UZASADNIENIE
3
Powód S. K. wniósł o wznowienie postępowania zakończonego
prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 29 października 2013 r.
Podkreślił, że nie został zawiadomiony ani o sprawie apelacyjnej, ani
o postępowaniu przed Sądem Okręgowym w T. Powołał się na okoliczności
związane ze stanem jego zdrowia psychicznego. Wskazał ponadto na przepisy
prawa, które jego zdaniem zostały naruszone (m.in. art. 4421
k.c.) oraz na nowe
dowody w sprawie w postaci protokołów zeznań świadków w sprawie … 1908/10 z
dnia 20 kwietnia 2011 r. i z dnia 20 maja 2011 r. oraz zaświadczenia lekarskiego z
dnia 6 lutego 2012 r., dokumentującego jego stan psychiczny.
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 30 kwietnia 2014 r. odrzucił skargę
S. K. o wznowienie postępowania. Stwierdził, że skarżący powołał się na protokoły
zeznań z dnia 20 kwietnia 2011 r. i z dnia 20 maja 2011 r., znajdujące się w aktach
innej sprawy toczącej się przed Sądem Okręgowym w T., ale nie podał żadnych
przyczyn, dla których dowód z tych protokołów czy też dowód z zeznań
przesłuchanych w przedmiotowym postępowaniu świadków nie mógł zostać
powołany w jego sprawie. Natomiast zaświadczenie lekarskie z dnia 6 lutego 2012
r. znajduje się w aktach sprawy, podobnie jak orzeczenie o znacznym stopniu
niepełnosprawności S. K. z powodu chorób psychicznych, zatem Sądy orzekające
we wskazanych powyżej postępowaniach miały świadomość stanu psychicznego
powoda, zwłaszcza że powoływał się on na dolegliwości psychicznie także
w pismach procesowych. Sąd Apelacyjny podkreślił, że powództwo S. K. zostało
oddalone z powodu przedawnienia, zatem przeprowadzenie dowodów
przywoływanych w skardze o wznowienie postępowania nie miałoby większego
znaczenia do oceny jego zasadności. Uznał ponadto, że nie są prawdziwe
twierdzenia skarżącego o braku udziału w postępowaniu prowadzonym przez Sąd
Okręgowy w T. Z akt tego postępowania wynika bowiem, że S. K. złożył w nim
liczne pisma procesowe oraz był reprezentowany przez pełnomocnika z urzędu
(adwokata), który aktywnie uczestniczył w postępowaniu w obu instancjach.
S. K. wniósł zażalenie na postanowienie Sądu Apelacyjnego, zarzucając
naruszenie art. 403 § 2 k.p.c. przez błędne uznanie, że przeprowadzenie nowych
dowodów powołanych w skardze o wznowienie postępowania nie miałoby
znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, gdyż roszczenie i tak jest przedawnione,
4
chociaż powód wskazywał, iż zgłoszenie zarzutu przedawnienia stanowi nadużycie
prawa podmiotowego (art. 5 k.c.).
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 403 § 2 k.p.c., można również żądać wznowienia w razie
późniejszego wykrycia m.in. takich okoliczności faktycznych lub środków
dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie
mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu. W orzecznictwie Sądu
Najwyższego przyjmuje się, że chodzi tu tylko o takie dowody lub okoliczności,
które nie tylko istniały w czasie poprzedniego postępowania, lecz były stronie
wtedy nieznane i niemożliwe przez nią do wykorzystania, tj. strona o nich
nie wiedziała i wiedzieć nie mogła, natomiast nie zalicza się do nowości tych
dowodów i okoliczności, które nie zostały przez stronę powołane na skutek
opieszałości, zaniedbania, zapomnienia, czy błędnej oceny potrzeby ich powołania
(postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 2012 r., IV CZ 11/12, niepubl.,
z dnia 17 czerwca 2010 r., III CZ 18/10, niepubl., z dnia 6 czerwca 2012 r.,
III CZ 38/12, niepubl. i z dnia 21 marca 2014 r., IV CZ 6/14, nie publ.). Istotne jest
to, czy strona mogła rzeczywiście i realnie zapoznać się ze środkami dowodowymi
i mogła je wykorzystać w dotychczasowym postępowaniu (postanowienia Sądu
Najwyższego z dnia 9 lipca 2008 r., V CZ 46/08, niepubl. i z dnia 23 maja
2012 r., III CSK 254/11, niepubl.). Podstawą wznowienia musi być zatem
okoliczność lub środek dowodowy, istniejący w czasie trwania poprzedniego
postępowania, lecz obiektywnie niemożliwy do ujawnienia dla strony w tym
postępowaniu, a więc wtedy "nieujawnialny" (postanowienia Sądu Najwyższego
z dnia 14 listopada 2013 r., IV CZ 79/13, nie publ., z dnia 18 grudnia 2013 r., I CZ
109/13 i z dnia 16 stycznia 2014 r., IV CZ 104/13, nie publ.).
W niniejszej sprawie Sąd Apelacyjny niefortunnie przyjął, że powództwo S.
K. zostało oddalone z powodu przedawnienia, zatem przeprowadzenie dowodów
przywoływanych w skardze o wznowienie postępowania nie miałoby większego
znaczenia do oceny jego zasadności. Stwierdzenie to nie miało jednak wpływu na
ocenę zasadności zażalenia. Powód nie wykazał bowiem, że powołane przez
niego dwa protokoły zeznań świadków w sprawie … 1908/10 mogłyby mieć wpływ
5
na wynik poprzedniego postępowania, ani też, dlaczego nie mógł z nich skorzystać
tym postępowaniu. Wprawdzie S. K. powołuje się na dowody mu nieznane, nie
ulega jednakże wątpliwości, że mogły być one przedstawione we właściwym
czasie, tylko były przez powoda niezauważone. Nie można więc przyznać racji
powodowi, że nie miał obiektywnych możliwości wcześniejszego uzyskania
informacji o wspomnianych protokołach. Należy więc przyjąć, że powód
niedostatecznie ocenił potrzebę powołania rozważanych dowodów.
Zaskarżone postanowienie Sądu Apelacyjnego o odrzuceniu skargi
o wznowienie postępowania nie narusza zatem art. 403 § 2 k.p.c., dlatego
zażalenie podlega oddaleniu Sąd Najwyższy nie obciążył skarżącego kosztami
postępowania zażaleniowego ze względu na jego stan zdrowia i trudną
sytuację materialną.
Z przedstawionych powodów orzeczono, jak w sentencji (art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. oraz art. 102 k.p.c.).
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13