Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V KK 54/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 23 kwietnia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Tomasz Grzegorczyk (przewodniczący)
SSN Jerzy Grubba
SSN Dariusz Świecki (sprawozdawca)
Protokolant Katarzyna Wełpa
w sprawie A. M.
ukaranej za wykroczenie z art. 51 § 2 k.w.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k. w zw. z
art. 112 k.p.w.
w dniu 23 kwietnia 2015 r.
kasacji wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść ukaranej
od wyroku nakazowego Sądu Rejonowego w Z.
z dnia 3 września 2013 r.
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi
Rejonowemu w Z. do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy w Z. wyrokiem nakazowym z dnia 3 września 2013 r. uznał
obwinioną A. M. za winną tego, że w nocy 20 maja 2013 r. o godz. 22.55 w Z. na ul.
M. znajdując się w stanie nietrzeźwości - wynik badania 0,41mg/l alkoholu w
wydychanym powietrzu, zakłóciła spoczynek nocny A. S. poprzez głośne krzyki,
używanie słów nieprzyzwoitych w trakcie awantury domowej, tj. o wykroczenie z art.
2
51 § 1 i 2 k.w. i za to na podstawie art. 51 § 2 k.w. wymierzył karę grzywny w
wysokości 100 zł i orzekł kosztach postępowania.
Od tego prawomocnego wyroku nakazowego kasację wniósł Prokurator
Generalny zaskarżając go w całości na korzyść ukaranej i zarzucił stanowiące
bezwzględną przyczynę odwoławczą określoną w art. 104 § 1 pkt 6 k.p.w.
naruszenie przepisu prawa procesowego - art. 93 § 4 k.p.w. w zw. z art. 21 § 1 pkt
2 k.p.w. i art. 21 § 4 k.p.w. polegające na tym, że pomimo wątpliwości co do
poczytalności obwinionej i braku obrońcy z wyboru nie wyznaczono jej obrońcy z
urzędu w efekcie czego obwiniona nie miała obrońcy w postępowaniu sądowym,
które wbrew dyspozycji art. 93 § 4 k.p.k. zakończono wydaniem wyroku
nakazowego. W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i
przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Z.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest oczywiście zasadna i w związku z tym podlega uwzględnieniu na
posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k. w zw. z art. 112 k.p.w. Doszło bowiem do
rażącego naruszenia wskazanych w kasacji przepisów prawa procesowego, co
miało istotny wpływ na treść wyroku.
Zachodzi bowiem uzasadniona wątpliwość co do poczytalności obwinionej,
co wynika z załączonej do akt sprawy opinii biegłych lekarzy psychiatrów
sporządzonej w niniejszej sprawie w postępowaniu karnym (sygn. […] – Sąd
Rejonowy w Z.). W opinii tej biegli stwierdzili, że A. M. z uwagi na zaburzenia
urojeniowe miała całkowicie zniesioną poczytalność w trakcie realizacji czynu
zakwalifikowanego z art. 190 § 1 k.k., którego miała dopuścić się w okresie od
października 2010 r. do 28 września 2012 r.
W rozpoznawanej sprawie w toku czynności wyjaśniających nie dokonano
przesłuchania obwinionej. Natomiast z protokołu przesłuchania J. R., konkubenta
obwinionej, współuczestnika zdarzenia w nocy 20 maja 2013 r., obwinionego z art.
51 § 1 k.w. w odrębnej sprawie wynikało, że A. M. leczy się psychiatrycznie, dostaje
częstych agresywnych napadów i powinna brać leki.
W kasacji zarzucono, że w toku postępowania sądowego obwiniona nie
została poddana badaniu przez biegłych specjalistów psychiatrów (omyłkowo, jak
się wydaje, użyto zwrotu „biegłych”, choć w postępowaniu w sprawach o
3
wykroczenia powołuje się biegłego psychiatrę – art. 42 § 2 k.p.w.). Słusznie
natomiast podniesiono, że sygnalizowana już w postępowaniu wyjaśniającym
wątpliwość co do poczytalności obwinionej tempore criminis oraz opinia
psychiatryczna sporządzona w sprawie sygn. […] – Sąd Rejonowy w Z. - w stopniu
oczywistym uzasadnia wątpliwość co do poczytalności obwinionej. Powodowało to
koniczność dopuszczenia dowodu z opinii biegłego psychiatry i wyznaczenie
obrońcy z urzędu, którego udział w postępowaniu sądowym był obowiązkowy (art.
21 § 1 pkt 2 i art. 42 § 2 k.p.w). W konsekwencji doszło do zaistnienia bezwzględnej
przyczyny odwoławczej określonej w art. 104 § 1 pkt 6 in principio k.p.w.).
Nie ma natomiast znaczenia, że Sąd Rejonowy wydając wyrok nakazowy nie
dysponował materiałem dowodowym, który w zdecydowany sposób wskazywałby
na uzasadnioną wątpliwość co do poczytalności obwinionej. Trafnie w kasacji
przywołano pogląd Sądu Najwyższego, który może mieć odpowiednie
zastosowanie w postępowaniu w sprawach o wykroczenia, że art. 79 § 1 pkt 3
k.p.k.- odpowiednik art. 21 § 1 pkt 2 k.p.w. - nie uzależnia obowiązkowej obrony od
stanu wiedzy sądu o okoliczności wymienionej w tym przepisie (por. wyrok SN z
dnia 16 stycznia 2014 r., V KK 219/13, LEX nr 1415516).
Wobec zaistnienia bezwzględnej przyczyny odwoławczej zachodzi
konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku nakazowego i przekazania sprawy do
ponownego rozpoznania. W tym postępowaniu Sąd Rejonowy powinien dopuścić
dowód z opinii biegłego psychiatry na okoliczność poczytalności obwinionej w chwili
czynu i stanu zdrowia psychicznego w czasie postępowania i w związku z tym
wyznaczyć obrońcę z urzędu, gdy obwiniona nie ustanowi obrońcy z wyboru.
Dalszy zaś tok postępowania uzależniony będzie od treści tej opinii. Przy
ponownym rozpoznaniu sprawy należy też mieć na uwadze treść art. 45 § 2 k.w.
Z tych wszystkich względów Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji.

V KK 54/15

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia