Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KK 9/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 28 maja 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Roman Sądej (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Tomasz Grzegorczyk
SSA del. do SN Dariusz Czajkowski
Protokolant Danuta Bratkrajc
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Zdzisława Brodzisza
w sprawie J. B.
skazanego z art. 258 § 3 kk, art. 56 § 1 kks i in.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 28 maja 2015 r.,
kasacji, wniesionej przez obrońcę skazanego
od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 16 czerwca 2014 r., zmieniającego wyrok Sądu Okręgowego w R.
z dnia 23 grudnia 2011 r.
I. uchyla zaskarżony wyrok w tym zakresie, w jakim
zasądzono od skazanego koszty sądowe za postępowanie
odwoławcze (pkt IV);
II. oddala kasację w pozostałej części jako oczywiście
bezzasadną;
III. zarządza zwrot skazanemu opłaty od kasacji;
2
IV. wydatkami postępowania kasacyjnego obciąża Skarb
Państwa.
UZASADNIENIE
Wyrokiem Sądu Okręgowego w R. z dnia 23 grudnia 2011r. J. B., obywatel
Czech, został uznany za winnego popełnienia szeregu przestępstw,
wyczerpujących znamiona art. 258 § 1 i 3 k.k., art. 299 § 5 k.k., art. 56 § 1 k.k.s.
oraz art. 62 § 2 k.k.s., za które wymierzono mu karę łączną w wysokości 5 lat
pozbawienia wolności; nadto orzeczono zakaz prowadzenia działalności
gospodarczej związanej z obrotem paliwami i produktami ropopochodnymi na 4 lata
oraz środek karny ściągnięcia na rzecz Skarbu Państwa równowartości pieniężnej
osiągniętej przez sprawców korzyści majątkowej w kwocie 9.164.183 zł, przy czym
wskazano, iż zapłata przez jednego z oskarżonych zwalnia drugiego.
Wyrokiem tym skazano również A. K., którego jednak postępowanie
kasacyjne nie obejmowało, a zatem zbędne jest przedstawianie jego sytuacji
procesowej.
Apelację od wyroku Sądu Okręgowego wniósł obrońca J. B., podnosząc w
niej zarzuty obrazy prawa materialnego – art. 33 § 1 k.k.s. oraz obrazy prawa
procesowego – art. 4 k.p.k., art. 7 k.p.k. art. 391 § 1 k.p.k., art. 410 k.p.k. – a nadto
zarzut dokonania błędnych ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę wyroku
poprzez przypisanie winy oskarżonemu. Obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego
wyroku i uniewinnienie J. B., ewentualnie o uchylenie wyroku Sądu pierwszej
instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
Wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 28 czerwca 2012r. wyrok Sądu
Okręgowego zmieniony został wobec J. B. jedynie w ten sposób, że obniżono karę
łączną do 4 lat pozbawienia wolności.
Od prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego obrońca J. B. wniósł kasację.
Wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 30 września 2013r. został uchylony
wyrok Sądu Apelacyjnego i przekazano sprawę do ponownego rozpoznania w
postępowaniu odwoławczym. Jak wynika z uzasadnienia wyroku Sądu
Najwyższego, powodem uchylenia prawomocnego wyroku były uchybienia w
procedowaniu apelacyjnym, wiążące się przede wszystkim z nieuczestniczeniem w
3
rozprawie odwoławczej tłumacza języka czeskiego i niewłaściwą oceną
przedłożonych przez J. B. pism procesowych, w tym wniosków dowodowych.
Po ponownym rozpoznaniu wniesionej apelacji Sąd Apelacyjny wyrokiem z
dnia 16 czerwca 2014r. zmienił wyrok Sądu Okręgowego w ten sposób, że obniżył
wymierzoną J. B. karę łączną pozbawienia wolności do 4 lat; w pozostałej części
wyrok Sądu pierwszej instancji utrzymał w mocy; rozstrzygnął o kosztach obrony
udzielonej z urzędu; nadto – w punkcie IV – zasądził od oskarżonego na rzecz
Skarbu Państwa koszty sądowe za postępowanie odwoławcze w wysokości
15.340,72 zł, zwalniając go od pozostałej części tych kosztów.
Od tego wyroku Sądu Apelacyjnego ustanowiony przez J. B. obrońca
ponownie wniósł kasację, której zarzuty i wnioski zostały skopiowane poniżej:
„Na podstawie art. 523 § 1 i art.526 § 1 kpk wyrokowi zarzucam:
I. obrazę art. 45 ust. 1 Konstytucji RP w zw. z art. 2 § 1 i 2 kpk. w zw. z art. 7 kpk w
zw. z art. 4 kpk w zw. z art. 5 § 2 kpk , art. 401 kpk , art. 404 kpk art. 408 kpk , art.
409 kpk , art. 405 kpk, art. 411 § 1 kpk poprzez rażące naruszenie zasady
poprawnego orzekania, rzetelnego i sprawiedliwego rozpoznania sprawy, ponieważ
wydanie wyroku nastąpiło w warunkach i w wyniku cyt. ... zmęczenia...składu
orzekającego , potwierdza to treść uzasadnienia - str. 55 uzasadnienia wyroku -
odnosi się do całości wyroku i co stanowi naruszenie obowiązków procesowych
sądu /Przewodniczącego/ w tym min. art. 401 kpk lub 404 kpk , zmęczenie składu
orzekanego, które nastąpiło jeszcze przed naradą - co powodowało -, że sąd
wadliwie :1. ustalił stan faktyczny sprawy, 2. zastosował zasadę swobodnej oceny
dowodów oraz zasadę obiektywizmu i in dubio pro reo. Gdyby nie zmęczenie
składu orzekające, treść wyroku byłaby zupełnie odmienna, korzystna dla
skazanego a nadto zmęczenie należy odnieść do treści całego wyroku a nie tylko w
zakresie pkt. IV (także zasada logiki) jak stara się wykazać sąd i podnoszę, że:
A. z uwagi na zmęczenie Sądu, Przewodniczący winien zaniechać zamykania
przewodu sądowego w trybie art. 405 kpk , a zatem zamknięcie przewodu
sądowego stanowiło obrazę art. 405 kpk ;
B. Z uwagi na zmęczenie Sądu, Przewodniczący winien zarządzić przerwę albo
odroczenie rozprawy;
C. Postępowanie Sądu stanowiło także obrazę art. 408 kpk albowiem zmęczony
4
Sąd nie powinien przystępować do narady;
D. Zmęczenie Sądu było przyczyną dokonania wadliwej oceny, że sprawa nie jest
zawiła w rozumieniu art. 411 § 1 kpk , a zatem zaniechanie odroczenia wydania
wyroku, co stanowiło obrazę art. 411 § 1 kpk ;
E. Zmęczenie Sądu spowodowało także, że powstał obowiązek do odroczenia
wydania wyroku z " innych ważnych przyczyn " w rozumieniu art. 411 § 1 kpk .
Zmęczenie składu orzekającego mieści się w tym zakresie pojęciowym „innych
ważnych powodów", a skoro Sąd nie odroczył wydania wyroku czyli dopuścił się
obrazy art. 411 § 1 kpk ;
F. Jeśli w czasie narady (a przed ogłoszeniem wyroku) którykolwiek z członków
składu orzekanego czuł się zmęczony na tyle, aby nie wydać wyroku poprawnego
merytorycznie i formalnie (co miało miejsce), to Sąd winien wznowić przewód
sądowy postanowieniem w trybie art. 409 kpk;
G. Zaniechanie w przedmiocie wydania postanowienia o wznowieniu przewodu
sądowego stanowiło obrazę art. 409 kpk .
H. Zaniechanie zarządzenia przerwy w rozprawie albo jej odroczenia stanowi
obrazę obowiązków procesowych przez sąd (Przewodniczącego) poprzez
niezastosowanie art. 401 kpk albo art. 404 kpk, ponieważ wydanie wyroku nastąpiło
w warunkach zmęczenia, gdy tymczasem zmęczenie winno powodować wydanie
zarządzenia w przedmiocie przerwy w rozprawie („z innej ważnej przyczyny" w
rozumieniu art. 401 § 1 K.P.K.) albo jej odroczenia (w przypadku uznania, że
zarządzenie przerwy nie byłoby wystarczające w rozumieniu art. 404 § 1 K.P.K.). W
warunkach zmęczenia wydano cały wyrok ( zasada logiki ) a nie tylko jego części
jak sugeruje treść uzasadnienia wyroku, że dotyczy tylko pkt. IV wyroku, czyli
obciążenia kosztami za bezpłatną pomoc tłumacza ( art. 72 § 1 kpk ) gdy
tymczasem treść wyroku ustalono w czasie trwania jednej (nieprzerwanej) narady,
obejmującej całość orzeczenie .
I. Wyrok wydany w warunkach zmęczenia sędziów - spowodował - wyłączenie lub
ograniczenie możliwości uzgodnienia rozstrzygnięcia sprawiedliwego i słusznego, a
tym samym skutkuje uznaniem braku warunków i zdolności sądu do poprawnego
orzekania /art. 2 § 1 pkt. 1 i 2 kpk , art. 9 kpk , art. 41 kpk - iudex suspectus w zw. z
art. 42 § 1 kpk , art. 109 kpk - naradą kieruje przewodniczący, 114 kpk - brak votum
5
seperatum , art. 117 § 2 kpk, 121 kpk / ponieważ wystąpiła przesłanka albo
przerwania rozprawy ... dla wypoczynku ... art. 401 § 1 kpk albo odroczenie
wydania wyroku ... z innych ważnych powodów. .. art. 411 § 1 kpk), ale sąd nie
zastosował tej możliwości. .Takie ustalenie czyni skutecznym zarzut, że wyrok i
jego treść narusza zasady określające cechy słusznego, sprawiedliwego
orzeczenia, a to nadto potwierdza poprawność zarzutu nierzetelnego procesu
/uzgodnienie wyroku w toku narady jest częścią procesu, a wadliwość tego procesu
decyzyjnego nie jest tylko naruszeniem dyscyplinarnym/;
II. uznanie apelacji za bezzasadną z tego powodu, ze wyrok był oparty na cyt ...
dokonaniu prawidłowych ustaleń faktycznych oraz uzasadnionego wnioskowania co
do winy , zakresu odpowiedzialności J. B. , kwalifikacji prawnej czynu oraz braku
naruszeń prawa procesowego, gdy t y m c z a s e m :
• apelacja skutkowała częściową zmianą wyroku;
• sąd dokonał oceny w warunkach braku rozpoznania istoty zarzutów apelacji ,
bez uwzględnienia zakresu zarzutów kasacji obrońcy oraz treści wyroku i
uzasadnienia SN - sygn. akt: IV KK 173/13 - (ograniczenie analizy kasacji tylko do
głównego uchybienia formalnego);
• sąd zaniechał wymaganej reakcji procesowej w związku z : uchybieniami
formalnymi w postępowaniu odwoławczym / własnymi /, które ocenił t y l k o jako
błędy / str. 34 - 35 uzasadnienia/ cyt.... błąd sądu l instancji .... (m.in . brak
tłumaczenia aktu oskarżenia, brak tłumaczenia sentencji wyroku SO i inne) oraz ,
że cyt... błędy nie miały istotnego wpływu na treść wyroku w rozumieniu art. 438
pkt. 2 kpk ,bo uchybienie powstało po wydaniu wyroku przez SO,a to ... nie miało
charakteru naruszenia prawa procesowego, a także nie miało istotnego wpływu na
treść wyroku ... Ustalenie tych uchybień proceduralnych oraz nieuzasadniona
argumentacja sądu apelacyjnego oznacza brak reakcji tego sądu, która wymagała
uchylenia wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania także m.in. w
celu zwrotu sprawy do prokuratury albo rozważenia takiej możliwości
t y m c z a s e m sąd dokonuje konwalidacji tych rażących uchybień procesowych
(m.in. przez doręczenie z tłumaczeniem t y l k o odpisu i uzasadnia wyroku sądu I
instancji - już w toku postępowania - II AKa …/13 odwoławczego tj. 27.05.2014 r.,
ale nie doręcza innych dokumentów procesowych w tłumaczeniu !) i wyrok w części
6
utrzymuje w mocy , a dokonuje tego z rażącym naruszeniem art. 433 kpk w zw. z
art. 436 kpk i art. 438 kpk o r a z art. 440 kpk - co uzasadniało, po stwierdzeniu
istotnych uchybień formalnych , jego uchyleniem w całości, a także jako rażąco
niesprawiedliwego - w tym postanowienie SN V K 61/02/;
III. obrazę art. 6 ust.1, art. 2 ust. 2 i art. 6 ust. 3 lit. d, e Europejskiej Konwencji o
ochronie praw człowieka i podstawowych wolności polegające na naruszeniu prawa
do obrony i prawa do rzetelnego procesu (art. 6 ust. 1) rozumianego jako gwarancja
niezawisłości i bezstronności procesu tymczasem obecny proces takiej cechy nie
posiadał z uwagi na :
A.) rażące naruszenie prawa do obrony;
B.) pominięto obowiązywanie norm dotyczących prawa do bezpłatnego i pełnego i
zupełnego tłumaczenia wyroku i akt sprawy / art. 72 kpk w zw. z art. 6 ust. 3 lit. e
Konwencji /, gdy:
 nie stosowano i nie przełamano domniemania niewinności, także jako skutek
odmowy dopuszczenia dowodów uzupełniających i nowych dowodów i brak ich
prowadzenia;
 oskarżony złożył wniosek o doręczenie uzasadnienia wyroku z
tłumaczeniem, ale nie doręczono tego tłumaczenia – II AKa …/13/;
 Sąd akceptuje udział tłumacza, co do którego ujawniono i podano powody
osłabiające zaufanie do jego wiedzy oraz inne przyczyny ( art. 196 § 3 kpk ), a to
nie skutkowało uwzględnieniem wniosku o powołanie nowego tłumacza
przysięgłego z określeniem zakresu jego czynności, a również
C .ustalenia faktyczne i wina oparte są na podstawie:
1. tylko wyjaśnień współoskarżonych oraz zeznaniach świadków- selektywnie
wybranych - i dokonaniu nieuzasadnionej oceny ich wiarygodności;
2. wyłącznie jako wynik oceny dowodów , która nie była oparta na faktach wprost
wynikających z dowodów materialnych;
3. gdy ocena nie ma cechy formalnej poprawności była analizowana z
naruszeniem zasady swobodnej oceny dowodów, braku weryfikacji dowodów ,
stosowania zasady minimalizmu procesowego ,nieuwzględniania wniosków
dowodowych obrony, a to powodowało nieuzasadnione uznanie - jako swoje -
ustaleń stanu faktycznego i ocen sądu okręgowego w wyniku czego przyjęto winę,
7
mimo braku wystarczających dowodów oraz utrzymano wyrok w pozostałym
zakresie / tylko zmiana wysokości kary pozbawienia wolności / .To także uzasadnia
zarzut nierzetelnego procesu;
4. przybrano do czynności procesowych wskazanego tłumacza i sąd nadal
akceptował jego udział, gdy w toku procesu ... ujawniono powody osłabiające
zaufanie do jego wiedzy ... (art. 196 § 3 kpk ) tj. nie posiadającego wystarczających
kompetencji / kwalifikacji / do poprawnego tłumaczenia wypowiedzi i dokumentów,
ponieważ jego tłumaczenia nie były wystarczająco dokładne i pełne, a mimo tego
sąd nie uwzględnił wniosku o powołanie innego tłumacza z naruszeniem art. 204 §
3 kpk w zw. z art. 196 § 3 kpk ( gdy ... ujawniono powody osłabiających zaufanie ....
oraz wskazano... i .... inne ważne powody / w tym brak czasu / . . . p o w o ł u j e
się innego biegłego ...), a nadto sąd odmówił utrwalania czynności protokołowanych
na nośniku obrazu i dźwięku, gdy wniosek obrony także zmierzał do wykazania wad
w tłumaczeniu - postanowienie z 27.05.14 r. oraz oświadczenie obrońcy ze str. 5,6 i
7 protokołu rozprawy - 27.05.14 r. / co stanowiło obrazę art. 147 § 1 kpk;
IV rażące naruszenie prawa do obrony, wskazując tylko na naruszenia zaistniałe
w toku sądowego postępowania odwoławczego (także zachodzące w postępowaniu
przygotowawczym i postępowaniu przed sądem I instancji ), a to :naruszenie
gwarancji procesowych dla cudzoziemca oraz naruszenie minimalnych standardów
demokratycznego systemu prawnego / w tym prawo do pomocy bezpłatnego
tłumacza, a także dostępu do podstawowych dokumentów procesu m.in. wyroku i
uzasadnienia tłumaczonych na język znany cudzoziemcowi/, które polegało na
obrazie :
A. art. 204 § 3 kpk w zw. z art. 196 § 3 kpk i art. 72 § 1 i 2 kpk - jako wezwanie i
dopuszczenie do udziału - w wyniku uwzględnienia wskazań SN ( art. 442 § 3 kpk)
– w postępowaniu karnym z udziałem cudzoziemca , który nie włada w
wystarczającym stopniu językiem polskim / art. 72 § 1 i 2 kk / tłumacza o -
niewystarczających kwalifikacjach /zgłaszano sądowi w czasie rozpraw - m.in.
protokół rozprawy z dnia 27.05.14 r. str. 5, 6 i 7 /, nie dysponującego czasem
wymaganym i potrzebnym do udziału w czynnościach w jego obecności oraz nie
uwzględnienie wniosku o powołanie innego tłumacza przysięgłego, mimo
ujawnienia powodów / także treść oświadczenie oskarżonego/ o wadach
8
tłumaczenia/ osłabiających zaufanie do wiedzy tłumacza i wskazanie przesłanki
"innego ważnego powodu " ( tłumacz w dniu 26.03.2014 r. już po 2 godzinach
odstąpił od czynności tłumaczenia akt z udziałem oskarżonego , przy akceptacji
tego stanu przez sąd z powodu cyt .... domagania się szczegółowego tłumaczenia
... sic !!! jak bezpodstawnie ustala sąd ) .To oznacza brak konsekwencji sądu
odwoławczego, który stwierdził uzasadnioną potrzebę wezwania tłumacza do
udziału w czynnościach procesowych na tym etapie oraz wezwał tłumacza do
udziału w postępowaniu odwoławczym, a następnie ocenił ,że oskarżony nie jest
uprawniony do cyt .... domagania się szczegółowego tłumaczenia.... dokumentu, a
to w/g sądu ....uniemożliwia racjonalne prowadzenie czynności .. / protokół
rozprawy z 16.06.2014 r. /, nie powołał nowego tłumacza , akceptował ograniczony
udział tłumacza w czytaniu przez oskarżonego kilku tomów akt w języku polskim - w
siedzibie sądu -tylko do czynności w dniu 26.03.2014 r. trwającej t y l k o 2 godziny,
a po czym tłumacz - przy akceptacji sądu - zaniechał udziału w czynności, która już
nie została powtórzona co stanowi ograniczenie gwarancji i uprawnień
procesowych oskarżonego gdyż - sąd wskazał jako przyczyny uzasadniające
zaniechanie kontynuowania tej czynności... domaganie się szczegółowego
tłumaczenia .... Subiektywizm sądu w tym zakresie został ujawniony w treści
uzasadnienia wyroku z dnia 16.06.2014 r. Il AKa …/13 - sąd podważa potrzebę
udziału /wezwania / tłumacza w procesie , ustalając , że cyt ... oskarżony nie wnosił
o pomoc tłumacza mimo pouczenia .... , dokonaniu oceny cyt ... to pozwalało
zasadnie przyjąć , że stopień znajomości przez oskarżonego języka polskiego nie
wzbudzał, nawet u prokuratora, wątpliwości, bo był przekonany, że J. B. opanował
język polski na takim poziomie, że pozwala na podjęcie skutecznej obrony ... (str.
20 uzasadnienia wyroku). Poza uwagą sądu , było to , że teza ta jest oparta
t y l k o na ocenie sądu, a nie procesowym ustaleniu . Tylko oskarżony - a nie sąd
- uprawniony był do oceny poziomu swojej znajomości (.. władania ..) językiem
polskim, tym bardziej, że nie stosowano języka literackiego lub powszechnego, ale
język prawniczy. Wadliwości argumentacji sądu wynika z: zeznań św. D .G. (str. 10
protokołu z dnia 27.05.14) cyt... on mówił - w zakładzie karnym - ł a m a n ą
polszczyzną .... a nie stanowi uzasadnia fakt, że cyt. ...nigdy oskarżony nie wnosił o
pomoc tłumacza ... co powoduje, że sąd wadliwie twierdzi ,iż dyspozycja art. 72 kpk
9
określa tylko uprawnienie cudzoziemca, a nie obowiązek sądu wezwania tłumacza,
gdyż nie było tłumacza w postępowaniu przygotowawczym i w części postępowania
sądowego przed SO , później sąd z urzędu wezwał tłumacza ale już 1-sze
postępowanie odwoławcze ( II AKa …/12) - było prowadzone bez tłumacza;
B. nieuzasadnione ograniczenie zakresu czynności tłumacza w postępowaniu
odwoławczym do tłumaczenia: w całości jedynie rozpraw oraz wyroku i
uzasadnienia sadu I instancji, a tylko w części pozostałych ,w tym już wydanych,
pism i dokumentów procesowych oraz udziału tłumacza w czytaniu akt przez
oskarżonego jedynie przez 4 godziny gdy akta sprawy składają kilka tomów - ponad
10.000 stron ,a to spowodowało, że skazany nie otrzymał - do chwili obecnej - w
tłumaczeniu pisemnym lub ustnym: uzasadnienia wyroku objętego kasacją,
postanowienia o przedstawieniu zarzutów i ich zmianie, aktu oskarżenia oraz
innych decyzji i dokumentów procesowych, istotnych dla jego obrony, a także
ograniczono mu czas na czytanie akt sprawy;
C. sąd odwoławczy wadliwie uznaje - z rażącym naruszeniem art. 72 § 1 w zw.
z art. 204 § 1 i 2 kpk i w zw. z art. 440 kpk - a to powoduje ,iż stają się subiektywne
wszelkie ustalenia i oceny sądu dotyczące tego, że nie jest uzasadniona i
wymagana pomoc tłumacza oraz dokonywanie tłumaczeń dokumentów i ich
doręczanie -na żadnym etapie postępowania - ponieważ J. B. wystarczano
rozumiał język polski / .. zna język polski /, czyli rozumiał znaczenie
najważniejszych czynności postępowania, tymczasem oskarżony jest
cudzoziemcem, co oznacza iż dla realizacji jego gwarancji i uprawnień
procesowych decydujące znaczenie ma to ,że J. B. powinien rozumieć i władać
językiem sądowym (prawnym i prawniczym), którym posługuje się sąd i organy
procesowe, jako kwalifikowanej formy języka gdy dla zrozumienia sensu czynności
procesowych i ich znaczenia dla sytuacji prawnej oskarżonego n i e w y s t a r c z y
znajomość języka potocznego / wyrok SA w Gdańsku z 30.11.2011 r. sygn. akt: II
AKa 349/11 /. Brak rozumienia języka sądowego (prawnego i prawniczego) spełnia
przesłankę uznania wyroku za rażąco niesprawiedliwy / art. 440 kpk /;
D. braku dostępu -w postępowaniu odwoławczym - do podstawowych
dokumentów procesu w tłumaczeniu na język czeski m.in: akt sprawy (vide : jak
wyżej), wyroków oraz ich pisemnego lub ustanego uzasadnienia z tłumaczeniem na
10
język czeski (dopiero w dniu 27.05.14 r. doręczono tłumaczenie wyroku i
uzasadnienia SO / ponieważ język polski nie był znany skazanemu w stopniu
wystarczającym. Decyzją sądu apelacyjnego, który uwzględnił wniosek
oskarżonego tymczasem tłumacz brał udział w czytaniu akt przez oskarżonego i
jego obrońcę tylko: jeden raz i tylko w wymiarze 2 godzin / z naruszeniem prawa -
ustalonego , przez sąd , zakresu czynności odstąpił od udziału w niej / w toku
całego postępowania odwoławczego w zakresie tej czynności;
E. Sąd postanowieniem z dnia 16.06.2014 r. - z naruszeniem prawa art. 117 § 2
i § 2a kpk w zw. z art. 92 kpk i art. 95 kpk nie uwzględnił wniosku oskarżonego i
obrony o odroczenie rozprawy i orzekł o prowadzeniu rozprawy pod nieobecność
oskarżonego . Oznaczało to rozpoznanie - tylko jeden z dwóch wniosków
oskarżonego . Sąd winien odroczyć rozprawę / nie prowadzić czynności /, ponieważ
miał wiedzę ,że - oskarżony nie stawił się na rozprawę i wykazał dokumentem
urzędowym z tłumaczeniem przyczynę nieobecności, a to oznaczało " uzasadnione
przypuszczenie, że niestawiennictwo, tym bardziej cudzoziemca - wykazane
dokumentem i okolicznościami - spełnia warunek "innej wyjątkowej przyczyny" nie
prowadzenia rozprawy / SN. I KZP 8/02 – cyt. ... chodzi o to by w dacie
decydowania nie istniała żadna z przesłanek usprawiedliwianych niestawiennictwo
.... co oznacza, w sprawie J. B. zaistniała przesłanka usprawiedliwiająca
niestawiennictwo i z tego powodu winno nastąpić odroczenie/;
F. Sąd pominął rozpoznanie osobistego wniosku o usprawiedliwienie nieobecności
oskarżonego na rozprawie głównej zgłoszonego na piśmie - w terminie i skutecznie
- obok wniosku o odroczenie, gdyż tylko cyt. ... uznał niestawiennictwo na
rozprawie jako nieusprawiedliwione ... co oznacza jedynie dokonanie oceny
przyczyn nieobecności i przyjęcie, że .... usprawiedliwienie nieobecności nie
nastąpiło w sposób należyty nieobecności i jej usprawiedliwienie było wynikiem
choroby, a to potwierdzał oryginał czeskiego dokumentu z tłumaczeniem, a obrońcy
/ jeden jako substytut / popierali oba wnioski oskarżonego oraz podali uzasadnienie
dla uznania ich skuteczności / wskazuje - na braki formalne protokołu w tym
zakresie /. Decyzja sądu była oparta głownie na poglądzie lekarza sądowego -
przybranego w czasie trwania rozprawy głównej - który stwierdził cyt... nie jest
napisana diagnoza ... jako lekarz sądowy - w oparciu o takie dokumenty /
11
zaświadczenia czeskiego i tłumaczenia / - nie wydałbym zaświadczenia o
niezdolności do stawiennictwa w sądzie .... oraz zaniechaniu zastosowaniu
przesłanki z art. 117 § 2 kpk, gdy zachodziło uzasadnione przypuszczenie , że
niestawiennictwo wynika z " innej wyjątkowej przyczyny", a nadto dokonanie tylko
ogólnej oceny ale nie wynikającej z ustalonych okoliczności i treści dokumentów ,że
oskarżony zaniechał / w jakim zakresie? / wymaganych czynności oraz obrońcy
cyt... powinni pouczyć i podjąć czynności dla uzyskania zaświadczenia w Polsce...
To oznacza także błąd w ustaleniach faktycznych, ponieważ oskarżony i obrońcy
podjęli wszelkie możliwe czynności w tym zakresie / dowód; treść protokołu z
16.06.2014 r. - oświadczenie lekarza sądowego i obrońcy - sic ! /, a to oznaczało
dla oskarżonego negatywne skutki procesowe, ponieważ:
1. dwa uchybienia sądu - wyżej powołane - pozbawiły oskarżonego możliwości
udziału w rozprawie głównej, a po zamknięciu przewodu sądowego J. B. nie miał
możliwości zabrania głosu w mowie końcowej, a to doprowadziło do ogłoszenia
wyrok bez jego obecności ( art. 419 kpk ) gdy zgłosił formalnie zamiar zabrania
głosu i obecność w czasie ogłaszania wyroku - rozumiany także jako zarzut
naruszenia prawa oskarżonego do aktywnej obrony w toku procesu . To oznacza,
że - także na tym etapie postępowania - nadal pozostaje aktualne wskazanie SN ,
.... dopiero umożliwienie J. B. przedstawienia osobiście swojego stanowiska
sprawi, że będzie k o m p l e t n e postępowanie odwoławcze (vide str. 9
uzasadnienia wyroku SN IV KK 173/13), a nadto oznacza, że sąd odwoławczy nie
przestrzega wytycznych SN wydanych w tej sprawie /naruszenie art. 442 § 3 kpk w
zw . z art. 518 kpk / ponieważ J. B. nadal nie mógł w pełnym zakresie przedstawić
swojego stanowiska przed zamknięciem rozprawy i wygłoszeniem mowy końcowej /
naruszenie art. 406 § 1 kpk /;
2. obrazę art. 376 § 2 kpk -Sąd nie był uprawniony do prowadzenia rozprawy pod
nieobecność oskarżonego, a jego obecność była obowiązkowa w rozumieniu art.
374 § 1 kpk a niestawiennictwo - w istocie - usprawiedliwił;
3. obrazę art. 390 § 1 kpk - oskarżony został pozbawiony prawa do obecności przy
wszystkich czynnościach postępowania dowodowego;
4. sąd rozstrzygał wniosek o odroczenie rozprawy g ł ó w n i e na podstawie
poglądu lekarza sądowego, co stanowi naruszenie art. 7 kpk ( postanowienie SN III
12
KK 365/1 - zaświadczenie lekarza sądowego nie jest dowodem wiążącym dla sądu
.... ) 1. sąd był uprawniony - ale pod warunkiem uwzględnienia wobec skazanego
jako cudzoziemca ,prawa krajowego (czeskiego) - do jednoznacznego i
stanowczego ustalenia okoliczności mającej znaczenie do stwierdzenia przez sąd
braku podstaw dla uwzględnienia wniosku o usprawiedliwienie nieobecności a
potem do uwzględnienia wniosku o odroczenie rozprawy 2. sąd dokonał własnych
tylko subiektywnych ocen jednego wniosku /pominął rozpoznanie wniosku o
usprawiedliwienie nieobecności gdyż / gdyż: A. nie analizował i nie odniósł się do
norma prawo czeskiego dla uznania poprawności czeskiego zaświadczenia o
niezdolności do pracy , jako wystarczającego do usprawiedliwienia nieobecności w
sądzie czeskim oraz B. pominął dla dokonania właściwych ustaleń , fakt - oparty na
wypowiedzi polskiego lekarza sądowego -że tak brzmiący dokument czeskiego
lekarza nie stanowi podstawy do wydania przez lekarza sądowego zaświadczenia
w przedmiocie niezdolności do obecności w sądzie C. a to oznacza że J.B. lub jego
obrońca - nie mogli uzyskać zaświadczenia zgodnego z polską procedurą jako
podstawy do usprawiedliwienia, uwzględniając fakt ,że choroba - zapalenie oskrzeli
- ujawniona jest dopiero w dniu 12.06.14 r.(czwartek) - a rozprawa jest wyznaczona
na 16.06.2104 r. godz. 9,00 (poniedziałek) nie było więc możliwe uzyskanie
dokumentu pozwalającego na usprawiedliwienie nieobecności z zastosowaniem
polskiej procedury (przyjmując znajomość polskiej procedury przez oskarżonego,
gdy obrońcy wiedzę o chorobie uzyskali w dniu 13.06.14 tj. - piątek. To oznacza, że
sąd wydał postanowienie - w zakresie braku odroczenia rozprawy, ale nie
rozpoznając wniosku o usprawiedliwienie nieobecności - wadliwie ustalił stan
faktyczny (istniała niezdolność do udziału w rozprawie - choroba, stosowanie
antybiotyków) bez dokonania wymaganych ocen w celu wydania formalnie
poprawnej decyzji / lecz oparł się na cyt.... niezastosowaniu się do wymogów ... w
sposób nienależyty usprawiedliwił nieobecność .... korzysta z pomocy dwóch
obrońców ...którzy nie podjęli wymaganych czynności ... Taka argumentacja
powoduje dezaprobatę obrońców, a nadto czyni zasadnym przesłankę do: uznania
naruszenia prawa procesowego, a także do wznowienia postępowania
odwoławczego, ale obecnie wnoszona jest kasacja jako środek prawny dalej idący;
5. nieuwzględnienie - w części - wymaganych i uzasadnionych wniosków
13
dowodowych obrony zgłaszanych w toku postępowania odwoławczego oraz nie
podjęcie czynności dowodowych z urzędu , wynikających także z niedostrzeganych
przez sąd wad postępowania dowodowego w I instancji, a także ujawnienia nowych
dowodów - jako przejaw zaniechania czynności dowodowych w zakresie ustaleń
faktycznych przed sądem II instancji (np. ujawnienie istnienia 2-go weksla B. K. i
przyczyn jego wystawienia itd.), brak procesowo wymaganej weryfikacji dowodów
dla poprawności dokonanych ustaleń stanu faktycznego oraz opartych na tym ocen;
6. a te wykazane naruszenia prawa o rażącym charakterze - tak opisane na str. 9-
10 wyroku SN IV KK 173/13 - uzasadniają skuteczność zarzutu naruszenia art. 442
§ 1, 2 i 3 k.p.k. - brak rozpoznania sprawy w jakiej nastąpiło przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania : § 1 • nie usunięto wad poprzedniego postępowania oraz
brak zmiany wyroku i uniewinnienia oskarżonego, § 2 - nie uchylono wyroku w celu
przekazania do sadu I instancji m.in. "może " dla dokonania zwrotu do prokuratury
w celu uzupełnienia, § 3 - nie zastosowanie się do zapatrywań prawnych SN, jako
wiążących - vide dalej;
IV. rażąca obraza prawa materialnego, mająca istotny wpływ na treść
orzeczenia, a to art. 258 § 3 w zw. z art. 258 § 1 kk przez błędną wykładnię
znamion istnienia zorganizowanej grupy , udziału w grupie oraz kierowania grupą
,co skutkowało wadliwą : subsumpcją oraz zastosowaniem normy prawnej do
ustalonego stanu faktycznego sprawy, który poprawnie oceniony i ustalony
wykluczał istnienie grupy z udziałem J. B., założenie i kierowanie grupą przez niego
chyba, że uznać za słuszne ustalenie / może ocenę sądu ?/ że członkami grupy
były " inne nieustalone osoby " - (z otoczenia spółki T. lub powiązanych) ponieważ
zachowania skazanego nie miały związku z przestępstwem, a tym samym z
udziałem w grupie przestępczej;
V. rażące naruszenie (obrazę) przepisów prawa procesowego mające istotny
wpływ na treść orzeczenia, a to:
ą) art. 6 kpk w zw. z art. 175 § 1 i 2 kpk. poprzez ich niezastosowanie co oznacza,
że nastąpiła obraza zasady prawa do obrony oskarżonego, albowiem oskarżony nie
stawił się na ostatni termin rozprawy apelacyjnej, usprawiedliwiając
niestawiennictwo oraz wnosząc o odroczenie rozprawy celem złożenia wyjaśnień
(kontynuowania wyjaśnień, które oskarżony rozpoczął składać na wcześniejszej
14
rozprawie apelacyjnej), gdy tymczasem Sad bezzasadnie nie usprawiedliwił
nieobecności oskarżonego i zatem nie odroczył rozprawy, co skutkowało
uniemożliwieniem oskarżonemu kontynuowania składania wyjaśnień (które w swej
dalszej części zawierały szereg nowych i istotnych okoliczności, których oskarżony
wcześniej nie ujawnił w jakichkolwiek wcześniejszych swoich wyjaśnieniach, a
dotyczą istotny przedmiotu sprawy), czym Sąd II instancji pozbawił go prawa do
składania wyjaśnień z art. 175 § 1 kpk., składania wyjaśnień co do dowodów
przeprowadzanych na przedmiotowej rozprawie apelacyjnej, co skutkowało tym, że
Sąd orzekał w oparciu o niepełny materiał dowodowy akt sprawy z obrazą art. 410
kpk i art. 92 kpk pomimo tego, że postanowieniem z dnia 27 maja 2014r. Sąd
dopuścił dowód z wyjaśnień oskarżonego, ale uniemożliwił oskarżonemu złożenie
przedmiotowych wyjaśnień. Wyżej wskazane uchybienie - jeśli Sąd Najwyższy
podzieli pogląd skarżącego - kwalifikuje się jako bezwzględna przyczyna
odwoławcza z art. 439 § 1 pkt 11 kpk. skutkująca uchyleniem wyroku:
b] art. 376 § 1 i 2 kpk poprzez jego niezastosowanie - niezarządzenie zatrzymania
i przymusowego doprowadzenia oskarżonego na rozprawę apelacyjną, mimo że
jego obecność była niezbędna z uwagi na fakt konieczności kontynuowania
odbierania od oskarżonego wyjaśnień, których składanie zostało rozpoczęte na
poprzedniej rozprawie głównej (dowód z wyjaśnień oskarżonego został
dopuszczony postanowieniem z dnia 27 maja 2014r.). co de facto spowodowało
także obrazę art. 6 kpk w zw. z art. 175 § 1 i 2 kpk poprzez naruszenie prawa do
obrony i składania wyjaśnień przez oskarżonego;
c] obrazę art. 377 § 3 kpk albowiem Sąd nie mógł prowadzić rozprawy pod
nieobecność oskarżonego, który właściwie usprawiedliwił swoją nieobecność:
(zgodnie z prawem czeskim, a brak było możliwości udania się do lekarza
sądowego w Polsce z uwagi na chorobę) i nie stawił się na nią, a Sąd winien uznać
obecność oskarżonego na rozprawie za niezbędną, albowiem oska/żony miał
dokończy: składanie wyjaśnień których składanie rozpoczął na poprzedniej
rozprawie apelacyjnej, co stanowi także obrazę art. 6 K.P.K. i art. 175 § 1 i 2 K.P.K.
Wyżej wskazane uchybienie - jeśli Sąd Najwyższy podzieli pogląd skarżącego -
kwalifikuje się jako bezwzględna przyczyna odwoławcza z art. 439 § 1 pkt 11 kpk .
skutkująca uchyleniem wyroku;
15
d] pominięcie przez Sąd obowiązywania zasady domniemania niewinności
poprzez obrazę art. 6 ust. 2 Europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i
podstawowych wolności oraz art. 42 ust 3 w zw. z art. 2 Konstytucji RP i art. 5 § 1
kpk - mimo obowiązku jej bezwzględnego przestrzegania w demokratycznym
państwie prawnym /art. 2 Konstytucji RP/ z tego powodu, że zgromadzone dowody,
dokonane oceny i wynikające z nich ustalenia, nie mogły spowodować i nie
spowodowały przełamania - przez sąd - tej zasady jako podstawowej /kardynalnej/
dla polskiego procesu karnego. Oparcie ustaleń faktycznych bez dokonania ich
procesowej weryfikacji jest istotną wadą już tylko mając na uwadze, że wyjaśnienia
osk. A. K., osk. A .O. i w części zeznania świadka B. K. - były w istocie jedynymi
dowodami obciążającymi skazanego, a sądowa ocena ich wiarygodności nie
uwzględniała faktu zmiany ich treści w zależności od etapu postępowania i
okoliczności poza procesowych oraz tego, że ocena winy oskarżonego, w tej
sprawie, powinna być oparta głównie na treści dokumentów / wpisu do rejestru
sądowego, podatkowych, faktur, dokumentów celnych i przewozowych, dwóch
weksli, deklaracje podatkowe itd / a nie treści wyjaśnień lub zeznań. Nie można
oprzeć wyroku skazującego (art. 7 kpk) na wyjaśnieniach wzajemnie sprzecznych,
niezgodnych z zasadami doświadczenia życiowego, gdy brak jednoznacznych
dowodów winy musi prowadzić do uniewinnienia - art. 5 § 2 kpk;
e] obrazę art. 4 kpk - brak obiektywizmu sądu II instancji w formie braku
bezstronności i " kierunkowego " nastawienia do sprawy poprzez badanie i
uwzględnienie okoliczności przemawiających tylko na niekorzyść oskarżonego a
zatem nie można oprzeć wyroku skazującego / art. 7 kpk /, tylko na dowodach
niekorzystnych. Sąd na stronie 20 uzasadnienia wskazuje, że uwzględnił
okoliczności na niekorzyść skazanego i na korzyść gdy, np. sąd nie uwzględnił na
korzyść skazanego zeznań i pisemnego oświadczenia: B. K., D. M. i B. B. w
zakresie, w jakim potwierdzają wersję skazanego oraz początkowych wyjaśnień A.
K. w których nie wymieniał skazanego, jako uczestnika czynów zabronionych, a
dopiero później zapewne zmierzając do nadzwyczajnego złagodzenia kary albo
warunkowego jej zawieszenia zaczął bezpodstawnie pomawiać skazanego, celem
uzyskania korzyści procesowej w postaci jednej z tych dwóch instytucji prawa
materialnego;
16
f] obrazę art. 5 § 2 kpk - przez rozstrzygnie nie dających się usunąć istotnych
wątpliwości na niekorzyść J. B., a tym samym wadliwego dokonania istotnego
ustalenia, że był uczestnikiem tego czynu, kierował grupą, gdy naruszając zasadę
prawdy materialnej nie ustalono: ilości (liczby) prowadzonych rozmów oraz kwot
przekazywanych pieniędzy, konkretnie wskazanych terminów rozmów, miejsca ich
prowadzenia, przyczyn wystawienia dwóch weksli przez B. K., czasu miejsca i
innych okoliczności ich przekazania i wykorzystania - tylko na niekorzyść
skazanego, bez procesowo uzasadnionej weryfikacji i wyjaśnienia tych wątpliwości,
ponadto Sąd słusznie dostrzega, że A. K. w pierwszych wyjaśnieniach nie jest
dokładny i precyzyjny, jednakie z tego faktu sąd nie wyciąga poprawnego wniosku,
że jest to wątpliwość; którą należy rozstrzygnąć na korzyść skazanego, skoro
bowiem współoskarżony początkowo wprost nie wymienia skazanego, a dopiero
później na niego wskazuje, to do takiego modus operandi A. K. należy podejść ze
szczególną ostrożnością, mając na uwadze wyjaśnienia skazanego, który zawsze
zapewniał o swojej niewinności, a A. K. bezzasadnie go obciąża, ponadto w
sprawie zachodzi wątpliwość co do faktu, który Sąd II instancji uznał za aksjomat,
że skazany otrzymał od A. K. pieniądze za udział w grupie przestępczej. W aktach
sądowych brak jest wiarygodnego dowodu na tę okoliczność, skoro wyjaśnieniom w
tym zakresie A. K. i A. O. zaprzeczył skazany, a ich wyjaśnienia nie powinny mieć
waloru wiarygodności;
g] obrazę zasady swobodnej oceny dowodów, o której mowa w art. 7 kpk w
zakresie dowodu z zeznań świadka B. K. oraz treści jej obecnego oświadczenia
pisemnego (to dowód nowy, prowadzony tylko w postępowaniu apelacyjnym), co
spowodowało obrazę art. 7 kpk w zw. z art. 92 kpk w zw. z art. 410 kpk , poprzez
odmówienie im wiary w zakresie w jakim były zgodne z wyjaśnieniami skazanego,
potwierdzając wersję przedstawianą przez skazanego i odmawiając im wiary w
zakresie, w jakim były zgodne z jego wyjaśnieniami , co spowodowało, że Sąd nie
uwzględnił ich jako podstawy ustaleń faktycznych, dokonując obrazy art, 2 par. 2
K.P.K. - zasady prawdy materialnej;
h] obrazę art. 2 § 1 i 2 kpk, ponieważ nie zostały osiągnięte cele postępowania z
uwagi na fakt, że skazany nie jest sprawcą czynu, a został pociągnięty do
odpowiedzialności karnej, a podstawy rozstrzygnięcia nie stanowią prawdziwe
17
ustalenia faktyczne, w szczególności Sąd w uzasadnieniu opiera się na
domniemaniu, a nie fakcie pewnym, np. wpis do rejestru- KRS, deklaracje
podatkowe , roczne zeznanie podatkowe A. K., roczne zeznanie podatkowe
złożone w Republice Czeskiej przez J. B. za okres objęty zarzutami, treść i zapisy i
podpisy na wekslach , co oznacza, że Sąd nie jest tego faktu pewien, ale tworzy
domniemania jako wynik dokonanych ocen treści dokumentu i jego wartości
dowodowej, jednakże z drugiej strony treść uzasadnienia w tym zakresie może
wskazywać, że Sąd jest jednak pewien, ale nie artykułuje tego wprost, bo gdyby był
pewny, to użyłby innych określeń niż zawarte w uzasadnieniu. Jeśli Sąd uznał dany
fakt za poszlakę, to także winien to wyartykułować, a tego zaniechał;
i] art. 2 w zw. z art. 433 i art. 436 kpk - sąd II instancji nie realizował i nie wypełnił
pełnego zakresu celu i funkcji postępowania odwoławczego, a to: nie dokonał
pełnej analizy dowodów zebranych w postępowaniu odwoławczym (np. drugi
weksel B. K.), ograniczył postępowanie dowodowe przez nieuwzględnianie
istotnych wniosków dowodowych obrony , nie prowadził dowodów z urzędu w
zakresie opisanym w uzasadnieniu kasacji;
j) obrazę art. 401 § 1 kpk - / zarzut powtórzony ale inny zakres analizy / ponieważ
Przewodniczący nie przerwał rozprawy głównej z powodu zmęczenia , jako innej
ważnej przyczyny albo art. 404 § 1 kpk - brak zastosowania odroczenia lub przerwy
z powodu zmęczenia sędziów oraz uwzględnienia dwóch wniosków oskarżonego ,
co winno doprowadzić także do usprawiedliwienia jego nieobecności i odroczenia
rozprawy albo w szczególności obrazę art. 411 § 1 kpk - z powodu
nieuzasadnionego odstąpienia od zastosowania odroczenia wydania wyroku ...
z innych ważnych powodów , co skutkowało wydaniem wyroku w warunkach
zmęczenia, a to uzasadnia jego wadliwość merytoryczną i formalną oraz wskazuje
na nierzetelność procesu, co skutkowało naruszeniem uznaniem winy i skazaniem
oskarżonego;
k) obrazę art. 424 kpk, albowiem uzasadnienie wyroku nie spełnia elementów
wymaganych dla poprawnego uzasadnienia, w tym m.in. str. 54-55 uzasadnienia :
brak wskazania przesłanek i podstaw dokonanej korekty kary łącznej , zasadność
zastosowania środka karnego oraz określając jego wysokość - sąd opiera na
sformułowaniu ,że skazany cyt. ..otrzymywał określone kwoty ... brak zapłaty
18
akcyzy ..
I) obrazę art. 624 par. 1 K.P.K. w zw. z art. 72 § 1 kpk przez jego wadliwe
zastosowanie, co skutkowało obciążeniem skazanego obowiązkiem pokrycia
kosztów sądowych na rzecz Skarbu Państwa za bezpłatną pomoc tłumacza w
kwocie 15.340,72 zł / pkt IV wyroku w części /. Zarzut jest tym bardziej
uzasadniony, że sąd w tym zakresie mimo rażącego uchybienia - a sam to
potwierdza ( str. 54-55 uzasadnienia ) nadal wskazuje na istnienie wątpliwości co
do tego mimo, że dyspozycja art. 72 § 1 kpk ,że pomoc tłumacza jest bezpłatna a to
może oznaczać ,że sąd próbuje ograniczyć procesową funkcję gwarancyjną tego
artykułu także nie tylko w tym zakresie ! ! ! ! ;
m) art. 453 § 2 kpk przez zaniechanie odczytania pisma J. B. złożonego do akt na
rozprawie głównej oraz zaniechanie jego tłumaczenia , przez tłumacza w obecności
oskarżonego;
n) obrazę art. 188 § 1 kpk poprzez wygłoszenie przez Przewodniczącego roty
przyrzeczenia w treści niezgodnej z treścią wskazaną w art. 188 § 1 K.P.K., co
może pośrednio świadczyć o tym, że skład orzekający był zmęczony już od
przedostatniej rozprawy apelacyjnej w sprawie, a zatem winien odroczyć kolejną
rozprawę dla wypoczynku albo innej przyczyny (a zatem rozprawę na której zapadł
wyrok) tym bardziej, że czynił tak wcześniej.
dowód: pismo procesowe adw. O. Z. z dnia 09.06.2104 r.
o) art. 452 § 2 kpk w zw. z art. 458 kpk w zw. z art. 170 § 1 pkt. 2, 3, 5 oraz § 4 kpk
przez oddalenie, a tym nie prowadzenie dowodów : nowych dowodów i
uzupełniających, wnioskowanych w postępowaniu odwoławczym , gdy dowody te
miały istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia, a sąd uznał je za zmierzajcie do cyt.
.... przewlekłości procesu, nie przytoczono nowych argumentów albo dowód jest
nieprzydatny, gdy nie zachodziły przesłanki do ich oddalenia, lecz uzasadnione
było ich dopuszczenie, oddalenie wniosków dowodowych nie stało na przeszkodzie
późniejszemu dopuszczeniu dowodów - chodzi o wszystkie wnioski dowodowe
obrońców oddalone postanowieniami Sądu Apelacyjnego. Gdyby Sąd dowody te
dopuścił i przeprowadził, ustaliłby zapewne inny stan faktyczny sprawy, zgodny z
wyjaśnieniami skazanego i jego konsekwentną linią obrony. Z uwagi na fakt, że
dowody te zostały oddalone, Sąd nie wziął pod uwagę okoliczności, które zostałyby
19
przedmiotowymi dowodami wykazane, co spowodowało obrazę art 410 kpk i art. 92
kpk, albowiem materiał dowodowy sprawy był niepełny, a niektóre okoliczności nie
były ujawnione w toku rozprawy - mam na uwadze dowody objęte w
postanowieniem Sądu Apelacyjnego z dnia 27.05.2014r.;
p) wskazuje i podtrzymuje jako nadal aktualne i uzasadnione zarzuty z kasacji ad
w. M. S. z dnia 28.08.2012 r. w zakresie : II pkt. 6 -11,13 i 14, a to naruszenia art.
433 § 1 w zw. z art. 337 § 1 kpk w zw. z art. 119 i 120 kpk w zw. z art. 72 § 3 kpk, a
to brak uchylenia wyroku 1. w celu zwrócenia AO do Prokuratury - brak tłumaczenia
AO oraz postanowień , pouczeń oraz zlecenie tłumaczenia czynności osobie o
wymaganych kwalifikacjach , 2. dla tłumaczenia zeznań św. D. M. w języku
słowackim i art. 433 § 1 w zw. z art. 391 § 1 kpk - udostępnienie świadkowi B. K. na
rozprawie do zapoznania są i osobistego odczytania protokołów z jej zeznań- jako
podstawa uchylenia wyroku, także z uwagi na naruszenie prawa do obrony i
rzetelnego procesu;
q) art. 405 kpk w zw. z art. 394 § 1 i 2 kpk poprzez nieodczytanie na rozprawie
apelacyjnej dokumentów, o których mowa w piśmie procesowym adwokata O. Z. z
dnia 21.05.2014r., wraz z wykonanie tłumaczenia na język czeski przez tłumacza
przysięgłego;
r) obrazę art. 147 § 1 kpk w zw. z art. 196 § 3 kpk w zw. z art. 204 § 3 kpk. poprzez
bezzasadne oddalenie wniosku o rejestrację obrazu i dźwięku rozpraw
apelacyjnych celem weryfikacji kompetencji praktycznych tłumacza przysięgo
języka czeskiego, co spowodowało uniemożliwienie skutecznego wykazania przez
oskarżonego oraz obrońców wadliwości w przedmiocie wykonywanego tłumaczenia
z języka czeskiego na język polski oraz z polskiego na język czeski, wykonywanego
przez tłumacza przysięgo języka czeskiego, wskutek czego oskarżony nie rozumiał
co dzieje się w czasie rozprawy głównej z uwagi na błędy tłumaczenia - zarzuty co
do tłumaczenia były zgłaszane wielokrotnie. Z wiedzy, którą posiadł obrońca
oskarżonego - adwokat O. Z. - przedmiotowy tłumacz przysięgły języka czeskiego
jest jedynym w R. i na obszarze apelacji […], a zatem Sąd Apelacyjny w […] za
wszelką cenę usiłował doprowadzić: do stanu niewyłączenia (niepowołania innego
tłumacza) tłumacza w trybie art. 196 § 3 kpk , albowiem powołanie innego tłumacza
wiązałoby się z wydłużeniem postępowania oraz wyższymi jego kosztami. Oznacza
20
to, że Sąd Apelacyjny zdawał sobie sprawę z tego, że zachodzą okoliczności
osłabiające zaufanie do wiedzy (umiejętności praktycznych) tłumacza, jednakże -
niezgodnie z zasadą lojalności procesowej - nie uwzględnił wniosku obrońców,
przedkładając interes wymiaru sprawiedliwości przed interes oskarżonego, co
doprowadziło do bezzasadnego niepowołania innego tłumacza, który posiadałby
odpowiednie umiejętności praktyczne. Na marginesie wskazuję - za obrońcą
adwokatem O. Z., który uczestniczył w zaznajamianiu się oskarżonego z aktami
salowymi sprawy w obecności tłumacza przez 2 godziny w dniu 26.03.2014r. - że
przedmiotowy tłumacz w czas-okresie 2 godzin wykonywanych tłumaczeń 10 stron
(wybranych zdań z 10 pierwszych stron akt) połowę czasu (to jest 1 godzinę)
poświęcał na znajdywanie w słowniku elektronicznym (podobnym do smartfona
albo netbooka) odpowiednich wyrażeń (słów) odpowiadanych w języku czeskim ich
znaczeniu w języku polskim, co wprost świadczy o braku wiedzy praktycznej
tłumacza – okoliczność ta była także sygnalizowana sądowi. Tłumacz artykułował,
że pracuje w systemie służby zdrowia i tłumaczeniami zajmuje się sporadycznie.
Fakt posiadania uprawnień tłumacza przysięgłego nie oznacza automatycznie, że
osoba taka posiada wiedzę praktyczną, skoro nie pracuje w swoim zawodzie. Z
wiedzy, którą posiadłem od adwokata O. Z. w czasie wykonywania przedmiotowych
tłumaczeń pierwszych 10 stron akt sądowych sprawy, obrońca i oskarżony nie
żądali tłumaczenia całości stron, lecz wybranych zdań z każdej strony, ale
tłumaczowi szło to bardzo mozolnie, miał problemy z tłumaczeniem. Tłumaczowi
została także przekazana ustna informacja, że oskarżony nie domaga się
tłumaczenia całości akt, lecz wybrane przez obrońcę najważniejsze ich fragmenty.
Oznacza to, że ustalenia faktyczne przyjęte w zaskarżonym wyroku inne niż
przedstawione wyżej są nieprawdziwe - tłumacz musiał bowiem wprowadzić w błąd
Sąd Apelacyjny, że oskarżony i jego obrońca domagają się tłumaczenia całości akt
- nie jest to bowiem prawdą i obrońca wyraża sprzeciw przeciwko takiemu ustaleniu
w płaszczyźnie prawa procesowego;
s) obrazę art. 441 kpk. poprzez jego niezastosowanie w sytuacji, gdy potrzeba
zwrócenia się do Sądu Najwyższego urzeczywistniła się w związku z treścią
wniosku obrońcy oskarżonego adwokata O. Z. z dnia 20.05.2014r, w przedmiocie
przekazania zagadnienia prawnego do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu -
21
zagadnienia, o którym mowa w piśmie procesowym z dnia 08.03.2014r. Gdyby Sąd
Apelacyjny zwrócił się wówczas do Sądu Najwyższego z przedmiotowym
zagadnieniem prawnym, zapewne zaskarżone orzeczenie miałoby inna treść, a
potrzeba wniesienia kasacji nie urzeczywistniłaby się;
t) art. 193 § 1 kpk w zw. z art. 167 kpk poprzez niedopuszczenie i nie
przeprowadzenie z urzędu dowodu z opinii biegłego odpowiedniej specjalności na
okoliczność różnic i podobieństw języka słowackiego i czeskiego. Sąd Apelacyjny
poczynił ustalenia w zakresie zachodzących różnic i podobieństw pomiędzy
językiem czeskim a słowackim na podstawie informacji zawartych na portalu
internetowym „Wikipedia", albowiem treść uzasadnienia wyroku w tym zakresie jest
praktycznie identyczna z pierwszym akapitem wydruku internetowego . Zgodnie z
orzecznictwem uzasadnianie orzeczeń sądowych zapisami „Wikipedii" jest
niedopuszczalne, a na marginesie podnoszę, że Sąd te ustalenia wskazuje jako
swoje własne (mimo, że nie są własnymi) ponieważ pochodzą one z portalu
Wikipedia. Ponadto wiadomości, o których mowa w uzasadnieniu są
wiadomościami specjalnymi, a zatem wymagane było zasięgniecie w tym zakresie
wiedzy specjalnej biegłego odpowiedniej specjalności, a nie opieranie ustaleń
faktycznych na zapisach portalu Wikipedia , gdzie zamieszczane są wiadomości w
żaden sposób niezweryfikowane, co oznacza, że Sąd oparł ustalenia faktyczne na
niewiarygodnym dowodzie i nie zasięgnął w tym zakresie wiedzy specjalistycznej -
stosując zasadę minimalizmu procesowego;
u) art. 616 § 2 pkt 2 kpk w zw. z art. 72 § 1 kpk w zw. z art. 618 kpk. poprzez
bezzasadne uznanie, że do kosztów sądowych należą koszty związane z
bezpłatnym udziałem tłumacza, gdy tymczasem koszty związane z bezpłatnym
udziałem tłumacza nie należą do wydatków Skarbu Państwa, co oznacza, że nie
należą także do kosztów sądowych gdy Sąd w punkcie IV zaskarżonego wyroku
bezzasadnie obciążył nimi oskarżonego. Na marginesie obrońca podnosi, że w
treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku na stronie 54 Sąd podaje podstawę
prawną jako „art. 72 § 1 k.k,", a zatem myli przepisy kk (Kodeksu karnego) oraz kpk
(Kodeksu postępowania karnego). Uchybienie to było bezspornie rażące.
Należałoby także rozważyć, czy przedmiotowe uchybienie nie stanowi
bezwzględnej przyczyny odwoławczej w rozumieniu art 439 § 1 pkt 7 kpk, albowiem
22
zachodzi sprzeczność w treści orzeczenia i jego uzasadnienia (sprzeczność
pomiędzy sentencją wyroku a uzasadnieniem wyroku), de facto uniemożliwiająca
jego wykonanie.
Podnosząc powyższe zarzuty - na mocy art. 537 kpk -wnoszę o :
1. uchylenie wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 16 czerwca 2014r. sygn. akt: II
AKa …/13 w zaskarżonym zakresie wobec skazanego J. B. , celem ponownego
rozpoznania sprawy przez Sąd II instancji;
2. Na mocy art. 537 par. 2 in fine K.P.K. uchylenie wyroku Sądu Apelacyjnego z
dnia 16 czerwca 2014 r.. sygn. akt: II AKa …/14 w zaskarżonym zakresie wobec
skazanego J. B. oraz wyroku Sądu Okręgowego w R. z dnia 23.12.2011r. sygn. akt:
II K …/10 wobec skazanego, z uwagi na fakt, że skazanie jest oczywiście
niesłuszne i uniewinnienie skazanego;
a z ostrożności procesowej:
3. uchylenie wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 16.06.2014 r. r. sygn. akt: II AKa
…/13 w zaskarżonym zakresie oraz wyroku Sądu Okręgowego w R. z dnia
23.12.2011 r. sygn. akt: II K …/10 w tym zakresie i przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania sądowi I instancji;
4. oraz uchylenie wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 16.06.2014 r. sygn. akt: II AKa
…/13 w zakresie punktu IV. zaskarżonego wyroku, to jest co do zasądzenia od
oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie
odwoławczym w kwocie 15.340,72 zł i przekazanie w tym zakresie sprawy Sądowi
II instancji do ponownego rozpoznania w przedmiocie zwolnienia skazanego od
kosztów sądowych”
W pisemnej odpowiedzi na kasację prokurator Prokuratury Apelacyjnej
wniósł o uchylenie orzeczenia w części dotyczącej punktu IV zaskarżonego wyroku
Sądu Apelacyjnego, a w pozostałym zakresie o oddalenie kasacji.
Na rozprawie kasacyjnej strony procesowe podtrzymały stanowiska
wyrażone na piśmie.
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje.
Kasacja obrońcy J. B. zasługiwała na uwzględnienie jedynie w tej części, w
której zarzuciła Sądowi Apelacyjnemu rażące naruszenie przepisu art. 72 § 1 k.p.k.,
poprze obciążenie skazanego kosztami sądowymi związanymi z udziałem w
23
sprawie tłumacza (punkty V-l oraz V-u). W uzasadnieniu wyroku Sąd Apelacyjny
wprost wskazał, że w tym zakresie popełnił błąd i naruszył powyższy przepis, przy
czym dodał, iż błąd ten był skutkiem “zmęczenia” (str.56-57). W odniesieniu do tego
zatem elementu kasacja obrońcy była zasadna, co implikowało uchylenie
zaskarżonego wyroku w części obciążającej J.B. kosztami sądowymi – jak ujął to
Sąd Apelacyjny – “związanymi z udziałem w sprawie tłumacza” (str.56).
Bezspornie, przepis art. 72 § 1 k.p.k. gwarantuje oskarżonemu, który nie włada w
wystarczającym stopniu językiem polskim, korzystanie z bezpłatnej pomocy
tłumacza. Skoro wskazana przez Sąd Apelacyjny kwota związana była wyłącznie z
kosztami tłumaczeń, a w pozostałym zakresie skazany został zwolniony od kosztów
sądowych, wystarczające było uchylenie jedynie tego rozstrzygnięcia
zasądzającego od skazanego tę część kosztów, już bez wydawania jakiegokolwiek
orzeczenia następczego.
Uwzględnienie kasacji w tej części spowodowało zarządzenie zwrotu
skazanemu opłaty od kasacji – art. 527 § 4 k.p.k. oraz obciążenie wydatkami
postępowania kasacyjnego Skarbu Państwa – art. 636 § 1 k.p.k.
W pozostałym zakresie kasacja obrońcy J. B. była bezzasadna w stopniu
oczywistym. Taka ocena pozostałych zarzutów kasacji wprawdzie uzasadniałaby
odstąpienie od sporządzenia dalszej części pisemnego uzasadnienia niniejszego
wyroku (art. 535 § 3 k.p.k.), ale Sąd Najwyższy uznał, że choćby w skrótowy
sposób, przynajmniej do części z podniesionych zarzutów odnieść się należy.
Przytoczenie in extenso zarzutów i wniosków zawartych w kasacji obrońcy
J.B. dobrze ilustruje niezwykle zawiły i mało czytelny sposób formułowania
zarzutów, wielokrotne powtarzanie tych samych wątków argumentacyjnych,
ignorowanie fundamentalnych reguł postępowania kasacyjnego, dotyczących tak
prawnych podstaw kasacji – art. 523 § 1 k.p.k., jak i jej przedmiotu – art. 519 k.p.k.
Spośród ogromnej ilości zarzutów opisanych w punktach, podpunktach i
podpunktach podpunktów kasacji, na plan pierwszy wyłaniają się te, w których
skarżący zarzucał – odwołując się do przepisów konstytucyjnych, konwencyjnych i
procesowych – rażące naruszenie prawa do obrony oraz standardu rzetelnego
procesu, związane z niezapewnieniem J. B. pełnego tłumaczenia całości akt, w tym
dokumentów wskazanych w art. 73 § 3 k.p.k. oraz z jakością ustnego tłumaczenia
24
przez tłumacza przysięgłego, który nie posiadał wystarczających kompetencji do
wykonywania tej czynności.
Jedynie prima facie zarzuty dotyczące powyższych kwestii mogły uchodzić
za istotne i zasługujące na uwzględnienie. Bliższa ich analiza w realiach
procesowych sprawy kompletnie pozbawiała je bowiem tych atrybutów. Już Sąd
Apelacyjny, biorąc pod uwagę powody, dla których uwzględniona została pierwsza
kasacja wniesiona przez obrońcę J. B., szerokie rozważania poświęcił ocenie
zachowania prawa do obrony oskarżonego w toku całego postępowania karnego.
Szczegółowo i rzetelnie opisał przebieg czynności procesowych oraz prezentowaną
przez oskarżonego postawę co do udziału tłumacza w czynnościach postępowania
przygotowawczego oraz podczas rozprawy głównej (str.22-32 uzasadnienia). Co
istotne, rozważania te w pełni zbieżne były ze stanowiskiem Sądu Najwyższego
wyrażonym w uzasadnieniu wyroku z dnia 30 września 2013r. W istocie bowiem – i
obecny skład orzekający stanowisko to podziela – już wówczas przesądzono, że do
uchybień naruszających prawo do obrony oskarżonego i standard rzetelnego
procesu, doszło wyłącznie na etapie postępowania odwoławczego, a nie na
etapach wcześniejszych, co implikowało, po uchyleniu wyroku Sądu Apelacyjnego,
przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania w jedynie postępowaniu
odwoławczym. Oczywiście zasadnie w uzasadnieniu wyroku z dnia 30 września
2013r. Sąd Najwyższy stwierdził, że “realizacja prawa do obrony zależy jednak nie
tylko od mechanizmów systemowych, tj. norm generalno-abstrakcyjnych, ale także
(a może przede wszystkim) od aktywności samej strony i jej koncepcji prowadzenia
obrony ...”, natomiast świadomie przecież wybrany sposób obrony nie może być
następnie podstawą zarzutu właśnie naruszenia prawa do obrony, co dotyczy
również prawa do korzystania z pomocy tłumacza (str.7-8 uzasadnienia).
Wszystkie powyższe elementy obrońca J. B. pominął w kasacji, twierdząc,
że oskarżony jedynie bardzo słabo władał potocznym językiem polskim (czemu
zresztą wprost przeczą obszerne, poprawne pod względem językowym, logicznym i
także w warstwie argumentacyjnej własnoręczne pisma J.B. – np. k.9631-9676) i
dlatego już od etapu postępowania przygotowawczego rażąco naruszano jego
prawo do obrony, co powinno skutkować wręcz zwrotem sprawy w celu
uzupełnienia śledztwa. Argumentacja ta była bezzasadna w stopniu oczywistym.
25
Podobnie ocenić należało rozbudowane zarzuty związane z brakiem
dostatecznych kompetencji występującej w obecnym postępowaniu odwoławczym
tłumaczki przysięgłej M. C. Lektura protokołów rozpraw odwoławczych z dni 6
marca, 27 maja oraz 16 czerwca 2014r. nie pozostawia wątpliwości, że wywody
skarżącego w tej mierze mają charakter li tylko skrajnie subiektywnych ocen, nie
wspartych rzeczową argumentacją. Za taką nie może przecież uchodzić odwołanie
się do przekazów uzyskanych od drugiego obrońcy J. B. Zaprotokołowane
odpowiedzi M. C. na pytania Sądu ad quem nie dają podstaw do podważenia
zasadności jego stanowiska, że to nie niekompetencja tłumaczki, ale zła wola
drugiej strony uniemożliwiła racjonalne wykonanie czynności tłumaczenia części
akt, jak i sprawny przebieg czynności procesowych w toku rozprawy apelacyjnej
(por. k.10.278-10.279 oraz k.10.360).
Bezzasadny był zarzut obrońcy o rażącym naruszeniu prawa do obrony J.B.
(w powiązaniu z całym szeregiem innych przepisów procesowych), poprzez
nieusprawiedliwienie jego niestawiennictwa na rozprawę odwoławczą w dniu 16
czerwca 2014r., pomimo przedłożenia stosownego zaświadczenia wystawionego
przez czeskiego lekarza, kontynuowania wówczas rozprawy i wydania wyroku. W
odniesieniu do tej grupy zarzutów również nie było podstaw do podzielenia
stanowiska skarżącego. Sąd Apelacyjny, przed wydaniem postanowienia o
nieuwzględnieniu wniosków o odroczenie rozprawy, poddał analizie przedłożony
przez J. B. dokument o czasowej niezdolności do pracy wraz z tłumaczeniem
(k.10.328), uzyskał informację i opinię polskiego lekarza sądowego, że dokument
taki nie mógłby stanowić podstawy do wydania zaświadczenia w trybie art. 117 § 2a
k.p.k. (choćby z uwagi na brak rozpoznania jednostki chorobowej), uzyskał
informację o sposobie wzywania oskarżonego na rozprawę główną (z pouczeniem
o konieczności przedłożenia zaświadczenia wystawionego przez lekarza
sądowego) – i dopiero wówczas postanowił o kontynuowaniu rozprawy pod jego
nieobecność, która wszak obowiązkowa nie była (art. 450 § 2 k.p.k.). W tej sytuacji
nie można uznać, że oceniając tę sytuację procesową, Sąd ad quem w sposób
rażący naruszył którekolwiek ze wskazywanych w kasacji przepisów procedury
karnej. Co więcej, na brak takiego naruszenia wskazuje dodatkowy argument,
dotychczas nie powoływany. Ten mianowicie, że na przedstawionym czeskim
26
dokumencie lekarskim wprost stwierdzono, że J. B. ma “prawo do wychodzenia z
domu od dnia 16.06.2014r.” (k.10.338), a więc od dnia rozprawy. Wziąwszy pod
uwagę, że miejsce zamieszkania skazanego od siedziby Sądu Apelacyjnego
odległe jest o około 300 km, tym bardziej zarzuty kasacyjne ocenić należało jako
bezpodstawne. Nie stawiając się na rozprawę odwoławczą bez należytego
usprawiedliwienia J. B. sam pozbawił się możliwości złożenia dodatkowych
wyjaśnień, wyrażenia stanowiska w “głosach stron”, jak również wysłuchania
motywów wyroku w tłumaczeniu na język ojczysty.
Wręcz za nieporozumienie ocenić trzeba wszelkie zarzuty kasacji bazujące
na zawartym w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego stwierdzeniu, że “omyłka”
dotycząca obciążenia skazanego kosztami związanymi z udziałem w postępowaniu
odwoławczym tłumacza nastąpiła “w wyniku zmęczenia” (str.57). Wywód
skarżącego, że skoro Sąd wskazał w uzasadnieniu wyroku, iż był zmęczony przy
obciążaniu oskarżonego częścią kosztów sądowych, to zmęczenie to dotyczyło
także pozostałych rozstrzygnięć zawartych w wyroku, a zatem, gdyby zmęczony nie
był, to zapadłby całkowicie inny wyrok – uniewinniający, jest wywodem
niedorzecznym. Niedorzecznym na tyle, że nie wymaga dalszego komentarza.
W toku ponownego postępowania odwoławczego obrońcy J. B. złożyli
bardzo liczne wnioski dowodowe, które w większości zostały przez Sąd Apelacyjny
oddalone. Wszystkie decyzje procesowe Sądu w tej mierze wydane zostały w
oparciu o powołane podstawy prawne i szczegółowo uzasadnione. W kasacji w
najmniejszym stopniu nie wykazano, żeby którekolwiek z tych rozstrzygnięć
dotknięte było rażącym błędem w procedowaniu. Skarżący ograniczył się jedynie
do przedstawienia własnej oceny wnioskowanych dowodów (w zdecydowanej
większości dotyczących źródeł dowodowych znanych już z rozprawy głównej) wraz
z konkluzjami, że podważają one wiarygodność kluczowych dowodów
obciążających J. B., to jest wyjaśnień A. K., depozycji A. O. czy zeznań B. K.,
złożonych w toku postępowania przygotowawczego. Proste przeciwstawienie w
nadzwyczajnym środku zaskarżenia własnych ocen ocenom dokonanym przez
Sądy obu instancji, rzecz jasna, oczekiwanego skutku przynieść nie może. Oceny
wiarygodności poszczególnych środków dowodowych w ogóle nie należą do
kategorii “naruszeń prawa”, o jakiej mowa w art. 523 § 1 k.p.k.
27
Tak szeroko eksponowany w kasacji wątek dotyczący aktualnych twierdzeń
B. K. i przedstawienia przez nią drugiego weksla, który miałby podważać
wyjaśnienia A. K., był kompletnie nieprzekonujący. Najistotniejsze znaczenie
dowodowe miało niewątpliwie to stwierdzenie B. K. w śledztwie, że wie, iż “A. i M.
D.” to ta sama osoba, a J. B. jej powiedział, że to on załatwił mu to nazwisko i nową
tożsamość (k.8.246). Zeznając w toku rozprawy głównej świadek wprawdzie nie
potwierdziła tej okoliczności, w żaden jednak sensowny sposób nie tłumacząc
dlaczego uprzednio ją wskazała. W sytuacji, gdy sama B. K. stwierdziła, że w
śledztwie przesłuchiwał ją czeski policjant, który sprawy nie znał, przyznanie waloru
wiarygodności przywołanym słowom świadka przez Sądy obu instancji, nie zawiera
żadnego błędu dowolności ani nie narusza zasady swobodnej oceny dowodów.
Powoływane w kasacji argumenty dotyczące innych powiązań A. K. z B. K., w tym
związanych z wystawianiem weksli, nie były w stanie stanowiska Sądów obu
instancji podważyć, tym bardziej, że przecież A. K. już w śledztwie wyjaśniał o
wystawianiu “kilku” weksli na wielotysięczne kwoty (7.714v).
Sąd ad quem zasadnie w toku postępowania odwoławczego nie prowadził
tak szerokiego postępowania dowodowego, z jaką to inicjatywą występowali
obrońcy skazanego. Ograniczenie ram tego postępowania nie naruszało żadnych
przepisów procedury karnej, a jego racjonalność potwierdził choćby przebieg
przesłuchania D. G., którego zeznania nie miały przecież żadnego znaczenia dla
rozstrzygnięcia sprawy.
Zdumiewający był zawarty kasacji zarzut wskazany w punkcie IV litera F
podpunkt 6, w którym skarżący dopatrywał się rażącego naruszenia art. 442 § 1, 2 i
3 k.p.k., a w tym § 1, ponieważ “nie usunięto wad poprzedniego postępowania oraz
brak zmiany wyroku i uniewinnienia oskarżonego” (str.9 kasacji). Odnośnie tego
zarzutu można jedynie stwierdzić, że to właśnie Sąd Apelacyjny w pełni
respektował wytyczne płynące z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 30 września
2013r., natomiast obrońcy J. B. podejmowali szereg czynności zupełnie ich nie
uwzględniając.
Całkowicie chybiony był i ten zarzut kasacji, jakoby zaskarżony wyrok
dotknięty był rażącym naruszeniem prawa materialnego – art. 258 § 3 kk – przez
błędną wykładnię znamion istnienia zorganizowanej grupy przestępczej, udziału w
28
grupie oraz kierowania grupą. Argumentacja obrońcy sprowadzała się do
twierdzenia, że dokonano “wadliwej subsumpcji ... do ustalonego stanu faktycznego
sprawy, który poprawnie oceniony i ustalony wykluczał istnienie grupy z udziałem J.
B. ...” (str.10 kasacji). Formułując ten zarzut skarżący nie dostrzegł, że subsumcja
polega na zastosowaniu określonych norm prawnych do ustalonego stanu
faktycznego – ustalonego przez sąd, a nie postulowanego przez stronę procesową.
Sądy obu instancji, rzecz jasna, ustaliły, że to J. B. kierował grupą przestępczą, a
zatem twierdzenie, iż dokonały “wadliwej subsumpcji”, bo J. B. w żadnym czynie
przestępnym nie brał udziału, mieścić się może jedynie w ramach zarzutu błędu w
ustaleniach faktycznych, który to zarzut w postępowaniu kasacyjnym nie jest jednak
dopuszczalny.
Zarzuty naruszenia przewidzianych w k.p.k. zasad procesowych – art. 4, art.
5 § 2, art. 7, art. 2 § 1 i 2 – jak już wielokrotnie wyjaśniał Sąd Najwyższy, co do
zasady nie mogą stanowić samodzielnych podstaw kasacyjnych. W istocie, w
przedmiotowej kasacji służyły wyłącznie do prezentacji własnego stanowiska
obrońcy o niesłuszności przypisania winy J. B., bez przedstawienia rzeczowej
prawniczej argumentacji. Konstruktywnie przecież nie można traktować zarzutów:
1) oparcia wyroku na podstawie dowodów z wyjaśnień i zeznań swiadków, zamiast
na podstawie materialnej dokumentacji wytworzonej w spółkach “C.” i “N.”; 2) braku
bezstronności Sądu wobec uwzględnienia okoliczności wyłącznie niekorzystnych
dla oskarżonego – wszak w zgodzie z logiką, trudno “uwzględniać” dowody, których
wiarygodność zdyskwalifikowano; 3) precyzyjność ustaleń dotyczących ilości
przeprowadzonych rozmów, dokładnych kwoty przekazanych pieniędzy czy miejsc,
w których to nastąpiło – zależna jest od treści zgromadzonego materiału
dowodowego, który wielokrotnie nie pozwala na dokonanie bardziej szczegółowych
ustaleń – z takiego stanu sprawy w żadnym razie nie można wyprowadzić
sugerowanego w kasacji wnioskowania, że skoro nie można precyzyjnie ustalić
jaką kwotę A. K. przekazał J. B., to reguła in dubio pro reo nakazuje przyjąć, że w
ogóle takiego przekazania nie było; 4) ocena pewnych części zeznań świadka jako
wiarygodnych i odmówienie takiego przymiotu innej ich części, stanowi niezbywalną
prerogatywę sądów, a zatem sama przez się – jak wskazał to skarżący (zarzut IV,
lit. g) – nie może naruszać art. 7 czy art. 2 k.p.k.; 5) zupełnie chybiony był kolejny
29
zarzut, że nastąpiła obraza art. 2 § 1 i 2 k.p.k., “ponieważ nie nie zostały osiągnięte
cele postępowania z uwagi na fakt, że skazany nie jest sprawcą czynu ... “, a wyrok
oparty został na podstawie domniemań, a nie na “fakcie pewnym”, za który
skarżący uznaje dokumentację spółek; wystarczy w tym zakresie odesłać do
szczegółowych uzasadnień orzeczeń Sądów obu instancji, wykazujących, że
przecież cały przestępczy pomysł J. B., począwszy od “stworzenia” fałszywej
tożsamości A. K., zakładał całkowite ukrycie własnej osoby w działalności “C.” i “N”.
Bezpodstawny był również zarzut naruszenia przez Sąd odwoławczy art. 424
k.p.k. w zakresie zmiany wyroku Sądu pierwszej instancji co do wysokosci
orzeczonej kary pozbawienia wolności. Wszak konieczność taka wystąpiła już na
skutek zmiany wyroku Sądu Okręgowego w pierwszym postępowaniu apelacyjnym
i wobec kierunku kasacyjnego zaskarżenia, a następnie uchylenia uprzedniego
wyroku Sądu Apelacyjnego.
Nieporozumieniem było także to stanowisko obrońcy skazanego, w którym
oświadczył, że “wskazuje i podtrzymuje jako nadal aktualne i uzasadnione zarzuty z
kasacji z dnia 28.08.2012r.” Szerzej opisując ten zarzut (pkt IV lit. p) obrońca
ponownie nie dostrzegł wskazań Sądu Najwyższego zawartych w wyroku z dnia 30
września 2013r., jak i tego, że nie mogą zachować aktualności żadne z zarzutów
zawartych w innych nadzwyczajnych środkach zaskarżenia, choćby ze względu na
treść art. 8 § 1 k.p.k. oraz art. 536 k.p.k.
Oczywiście chybiony był zarzut nieuwzględnienia przez Sąd odwoławczy
wniosku o utrwalenie przebiegu rozprawy za pomocą urządzeń rejestrujących obraz
i dźwięk. W sytuacji gdy Sąd nie dysponował stosownymi urządzeniami, w pełni
zasadnie przyjął, że wniosek taki zmierza do przedłużenia postępowania.
Jednocześnie jednak zezwolił obrońcom na utrwalanie dźwięku, w trybie art. 358
k.p.k. O żadnym zatem naruszeniu procedury karnej w tym zakresie mowy być nie
może.
Wręcz groteskowo, w kontekście rygorów podstaw kasacyjnych określonych
w art. 523 § 1 k.p.k., brzmiał zarzut naruszenia przez Sąd Apelacyjny art. 441 k.p.k.
Wszak jedynym adresatem norm kompetencyjnych wynikających z tego przepisu
jest sąd odwoławczy i wyłącznie do niego należy ocena zasadności wystąpienia z
przewidzianą tam inicjatywą – w żaden zatem sposób naruszyć tego przepisu nie
30
może. Identyczna ocena dotyczyć musiała także zarzutu naruszenia art. 188 § 1
k.p.k. oraz wniosków skarżącego co do konsekwencji pomylenia skrótów „k.k.” i
„k.p.k.” (punkty V-n i V-u).
W zakresie pozostałych zarzutów zawartych w kasacji obrońcy J.B., które nie
znalazły wprost odniesienia w niniejszym uzasadnieniu, a które wielokrotnie
powtarzały te same tezy, Sąd Najwyższy uznał, że zbędne jest powielanie
dotychczasowej argumentacji, na co wprost pozwala forma oddalenia kasacji oraz
przepis art. 535 § 3 k.p.k.
Kierując się przedstawioną powyżej argumentacją Sąd Najwyższy orzekł, jak
w części dyspozytywnej wyroku.