Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 czerwca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Kielcach IX Wydział Karny-Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Marcin Chałoński

Sędziowie: SSO Aleksandra Babilon-Domagała

SSO Ewa Opozda-Kałka (spr.)

Protokolant: st.sekr.sądowy Monika Ćwiek

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Kielcach Jerzego Piwko

po rozpoznaniu w dniu 29 maja 2015 roku

sprawy R. M.

oskarżonego o przestępstwo z art. 160 § 1 kk, art. 157 § 2 kk, art. 155 k w zw. z art. 11 § 2 kk

na skutek apelacji wniesionych przez prokuratora i obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Busku Zdroju X Zamiejscowy Wydział Karny z siedzibą w Pińczowie

z dnia 28 października 2014 roku sygn. akt X K 37/14

I. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1. z opisu czynu przypisanego oskarżonemu eliminuje stwierdzenia „naraził go na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia i”, a słowo „powodując” zastępuje słowem „ spowodował” i czyn ten kwalifikuje jako występek z art. 157 § 2 kk i za to na podstawie art. 157 § 2 kk wymierza oskarżonemu karę 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności;

2. uchyla rozstrzygnięcie zawarte pkt II wyroku;

3. na podstawie art. 63 § 1 kk zalicza oskarżonemu na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności okres rzeczywistego pozbawienia wolności od dnia 13 lipca 2011 roku do dnia 13 października 2011 roku;

4. zwalnia oskarżonego od opłaty za obie instancje;

II. w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokata M. K. 619,92 (sześćset dziewiętnaście 92/100) złotych tytułem wynagrodzenia za obronę z urzędu oskarżonego w postępowaniu odwoławczym;

IV. zwalnia oskarżonego od wydatków w postępowaniu odwoławczym

Sygn. akt IX Ka 224/15

UZASADNIENIE

R. M. został oskarżony o to, że w dniu 13 lipca 2011r. w miejscowości B., w woj. (...) zadając E. S. uderzenia rękoma spowodował jego upadek, a następnie dusząc go swoim przedramieniem, dociskając jego twarz do podłoża i uciskając masą własną ciała jego klatkę piersiową naraził go na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia i powodując uszkodzenia ciała w postaci: podbiegnięć krwawych powłok głowy, grzbietu i kończyn górnych, otarcia naskórka głowy i prawej kończyny dolnej, podspojówkowych wylewów krwawych, wylewu krwawego w przyczepie obojczykowym lewego mięśnia mostkowo - obojczykowo – sutkowego, wylewu krwawego na języku, które to obrażenia spowodowały naruszenie czynności narządów jego ciała na okres czasu nie dłuższy niż siedem dni i w konsekwencji swojego działania nieumyślnie spowodował jego zgon w następstwie ostroje niewydolności narządu krążenia, tj. o czyn z art. 160 § 1 kk i art. 157 § 2 kk i art. 155 kk w związku z art. 11 § 2 kk.

Wyrokiem z dnia 28 października 2014r. Sąd Rejonowy w Busku – Zdroju Wydział Karny w Pińczowie orzekł, co następuje:

I oskarżonego R. M. w ramach czynu opisanego aktem oskarżenia uznał za winnego tego, że w dniu 13 lipca 2011 roku w miejscowości B., w woj. (...) zadając E. S. uderzenia rękoma spowodował jego upadek, a następnie duszac go swoim przedramieniem, dociskając twarz do podłoża i uciskając masą własną ciała jego klatkę piersiową naraził go na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia i powodując uszkodzenia ciała w postaci: podbiegnięć krwawych powłok głowy, grzbietu i kończyn górnych, otarcia naskórka głowy i prawej kończyny dolnej, podspojówkowych wylewów krwawych, wylewu krwawego w przyczepie obojczykowym lewego mięśnia mostkowo – obojczykowo sutkowego, wylewu krwawego na języku, które to obrażenia spowodowały naruszenie czynności narządów jego ciała na okres czasu nie dłuższy niż siedem dni, a stanowiącego przestępstwo z art. 160 § 1 kk i art. 157 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk i za to na podstawie art. 160 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk wymierzył mu kare 8 miesięcy pozbawienia wolności;

II na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu R. M. okres jego zatrzymania i tymczasowego aresztowania do dnia 13 lipca 2011 roku do 13 października 2011 roku;

III na podstawie § 14 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 pkt 3 i 4 § 16 i § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adwokata M. K. kwotę 2135,44 zł tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu;

IV na podstawie art. 627 kpk i art. 624 § 1 kpk zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 2.000,00 złotych tytułem części wydatków powstałych w sprawie, a w pozostałym zakresie zwolnił go od wydatków i w całości od opłaty.

Apelację od powyższego wyroku złożył prokurator oraz obrońca oskarżonego R. M..

Prokurator zaskarżył powyższy wyrok w części orzeczenia o karze na niekorzyść oskarżonego i zarzucił rażącą niewspółmierność kary orzeczonej wobec oskarżonego R. M. za przypisane mu przestępstwo z art. 160 § 1 kk w zw. z art. 157 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk polegającą na wymierzeniu mu kary 8 miesięcy pozbawienia wolności, wynikającą przede wszystkim z niedostatecznego uwzględnienia przez Sąd okoliczności obciążających,
w szczególności rodzaju dóbr prawnych, w stosunku do których skierowane było jego zachowanie, tj. życia i zdrowia, którego następstwem była śmierć pokrzywdzonego, stopnia natężenia złej woli oraz agresywności oskarżonego, faktu działania pod wpływem alkoholu
i uprzedniej karalności, albowiem tylko tak ukształtowana kara byłaby adekwatna do wysokiego stopnia społecznej szkodliwości przypisanego oskarżonemu czynu oraz stopnia zawinienia, a nadto umożliwiałaby osiągnięcie postulowanych celów prewencyjnych i wychowawczych oraz uwzględniałby ustawowe dyrektywy wymiaru kary.

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w części dotyczącej kary wymierzonej oskarżonemu R. M. poprzez orzeczenie wobec niego kary 3 lat pozbawienia wolności.

Obrońca oskarżonego R. M. również zaskarżył powyższy wyrok w części dotyczącej wymierzenia oskarżonemu kary i zarzucił rażącą niewspółmierność orzeczonej kary bezwzględnej 8 miesięcy pozbawienia wolności w stosunku do stopnia winy oskarżonego, jego właściwości i warunków osobistych, a także w stosunku do celów zapobiegawczych i wychowawczych, jakie wymierzona kara ma osiągnąć w stosunku do oskarżonego R. M..

W konkluzji skarżący wniósł o zamianę zaskarżonego orzeczenia w zaskarżonej części poprzez wymierzenie oskarżonemu kary z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na określony okres próby.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Złożone apelacje okazały się skuteczne i w rezultacie doprowadziły do zmiany zaskarżonego orzeczenia w sposób określony w wyroku Sądu odwoławczego.

W niniejszej sprawie konieczna była zmiany kwalifikacji prawnej zaskarżonego wyroku. Zgromadzony bowiem materiał dowody, w tym zwłaszcza opinie biegłych lekarza A. R., z (...) J. oraz z Katedry
i Zakładu Medycyny Sądowej i Toksykologii S. – Lekarskiej (...) w K. nie pozwalają na przypisanie oskarżonemu R. M. przestępstwa z art. 160 § 1 kk. Przypomnieć należy w tym miejscu, że powołany przepis art. 160 § 1 kk stanowi, że odpowiedzialności karnej podlega ten, kto to naraża człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, przy czym przez niebezpieczeństwo należy rozumieć pewien szczególny układ rzeczy lub zjawisk odrębny od samego czynu, charakteryzujący się dynamicznym rozwojem - który ma właściwość przechodzenia w inny stan, a bezpośredniość niebezpieczeństwa należy wiązać nie tyle z bliskością czasową skutku mogącego nastąpić w związku z rozwojem sytuacji, ile ze stanem, gdy nieuchronnym następstwem dalszego rozwoju sytuacji, bez konieczności pojawienia się jakichś nowych czynników "dynamizujących", jest niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia.

W niniejszej natomiast sprawie żaden ze zgromadzonych dowodów nie wskazuje, że oskarżony R. M. naraził E. S. na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Jak słusznie podnosi Sąd Rejonowy, żadna z opinii biegłych lekarzy nie dała podstaw do przyjęcia urazowego pochodzenia zgonu pokrzywdzonego E. S., a co więcej biegli doszli do wniosku, że przedmiotowy zgon należy wytłumaczyć ostrą niewydolnością schorzałego narządu krążenia u osoby znajdującej się pod wyraźnym działaniem alkoholu, poddanej wysiłkowi fizycznemu i stresowi (k.172-175, 254-256, 449-452v.). Biegli opiniowali wprost, że nie jest możliwe ustalenie bezpośredniej przyczyny zgonu E. S. oraz, że najprawdopodobniej miała ona charakter czynnościowy. Nadto, jak wspomniano już wyżej, biegli przyczyn zgonu pokrzywdzonego nie upatrują w narażeniu na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia. Stwierdzone bowiem u pokrzywdzonego E. S. obrażenia ciała miały charakter przeżyciowy, to oznacza, że powstały one za życia, a więc powstały przed jego zgonem. Podkreślić należy również, że opinie biegłych lekarzy nie dają możliwości powiązania zgonu pokrzywdzonego z zachowaniem oskarżonego opisywanym przez świadka W. M., który podał, że oskarżony dusił pokrzywdzonego E. S., albowiem biegli opiniowali, że ucisk oskarżonego R. M. nie był wystarczająco mocny, aby spowodować uduszenie dokonane. Skoro zatem siła nacisku nie była duża to brak podstaw do twierdzenia, że oskarżony swoim zachowaniem spowodował wystąpienia stanu bezpośredniego narażenia na niebezpieczeństwo utraty życia, albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Biegli opiniowali również, że wylew krwawy w dolnym przyczepie lewego mięśnia mostkowo - obojczykowo - sutkowego powstał w mechanizmie gwałtownego szarpnięcia głową pokrzywdzonego, co mogło nastąpić i najpewniej nastąpiło przy gwałtownym uchwyceniu pokrzywdzonego ramieniem za szyję, dociskaniem. To szarpnięcie musiało być dość mocne, przy czym podkreślić należy, że nie wiadomo dokładnie kiedy ono powstało, skoro świadek M. również szarpał pokrzywdzonego, odciągając go. Tym samym i z tego faktu istnienia przedmiotowego obrażenia nie można wywodzić, że oskarżony swoim działaniem naraził oskarżonego na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu.
W konsekwencji zatem biegli opiniowali, że stwierdzone u E. S. obrażenia ciała w postaci podbiegnięcia krwawego powłok głowy, grzbietu i kończyn górnych, wylewy krwawego w przyczepie obojczykowym lewego mięśnia mostkowo – obojczykowo – sutkowego, wylewu krwawego na języku skutkowały rozstrojem czynności na czas poniżej dni 7. W tej więc sytuacji nie sposób zasadnie twierdzić, że zachowanie oskarżonego narażało pokrzywdzonego E. S. na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Jak wskazano bowiem już wyżej, opisane przez świadka W. M. zachowanie oskarżonego, który miał przyduszać pokrzywdzonego nie znalazło potwierdzenia w opinii biegłych w tym sensie, że biegli opiniowali, że nie był to mocny ucisk, a zatem taki ucisk, który mógłby spowodować narażenie na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Z kolei szarpnięcie, które spowodowało obrażenie w postaci wylewu krwawego
w dolnym przyczepie lewego mięśnia mostkowo - obojczykowo – sutkowego mogło zostać spowodowane zarówno działaniem oskarżonego, jak świadka W. M.. Nie da się zatem wniosków opinii przełożyć na stwierdzenie, że doszło do skutku śmiertelnego z uwagi na zachowanie oskarżonego, zwłaszcza, że oskarżony nie wiedział o problemach kardiologicznych pokrzywdzonego E. S.. Biegli opiniowali, że te obrażenia, które zostały stwierdzone u E. S., gdyby nie było u niego stwierdzonych zmian chorobowych, alkoholu oraz leków nie mogłyby doprowadzić do zgonu, a nawet, że te obrażenia same z siebie przy nieobecności innych zmian w żaden sposób nie zagrażałyby życiu pokrzywdzonego i nie spowodowałyby śmierci (k.705).

W świetle zatem powyższego Sąd Okręgowy dokonał zmiany zaskarżonego orzeczenia i wyeliminował z opisu czynu przypisanego oskarżonemu sformułowanie „naraził go na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia i”, a słowo „powodując” zastąpił słowem „spowodował” i czyn zakwalifikował jako występek z art. 157 § 2 kk i za to na podstawie art. 157 § 2 kk wymierzył oskarżonemu kare 3 miesięcy pozbawienia życia.

Jednocześnie Sąd odwoławczy uchylił rozstrzygnięcie zawarte w pkt II wyroku. Na podstawie art. 63 § 1 kk zaliczył oskarżonemu na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności okres rzeczywistego pozbawienia wolności od dnia 13 lipca 2011 roku do dnia 13 października 2011 roku.

Wymierzając karę Sąd Okręgowy kierował się dyrektywami określonymi w art. 53 kk. Sąd odwoławczy uwzględnił zatem stopień społecznej szkodliwości czynu, który określić należało jako znaczny z uwagi na dobro prawne jakie swoim zachowaniem naruszył oskarżony, to jest życie i zdrowie człowieka, postępowanie pod wpływem alkoholu, natężenie złych emocji i agresji do pokrzywdzonego, w których trwał pomimo obecności innej osoby i jej prób wpłynięcia na zaprzestanie takiemu zachowaniu. Nadto należało wziąć także pod uwagę i to, że po stronie oskarżonego R. M. nie wystąpiły żadne okoliczności ograniczające lub wyłączające jego winę, jak również cele zapobiegawcze i wychowawcze jakie kara ta ma osiągnąć w stosunku do oskarżonego, a także dotychczasowy sposób życia, a zwłaszcza dotychczasową wielokrotną karalność oskarżonego. W świetle zatem powyższego Sąd Okręgowy doszedł do wniosku, że karą adekwatną do wagi popełnionego czynu, stopnia winy i stopnia społecznej szkodliwości, a także uwzgledniającą w sposób właściwy cele zapobiegawcze i wychowawcze w stosunku do oskarżonego R. M. będzie kara 3 miesięcy pozbawienia wolności.

Mając zatem powyższe na uwadze Sąd odwoławczy działając w oparciu
o art. 437 § 1 i 2 kpk orzekł, jak w wyroku.

Na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy prawo o adwokaturze i § 14 ust. 2 pkt 4 i § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie i ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu Sąd Okręgowy zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. K. kwotę 619,92 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego
w postępowaniu odwoławczym.

Nadto w oparciu o 624 §1 kpk Sąd Okręgowy zwolnił oskarżonego R. M. od opłaty za obie instancję oraz od wydatków w postępowaniu odwoławczym, uznając, że
z uwagi na jego sytuację materialną i osobistą, ich uiszczenie będzie dla niego nadmiernie uciążliwe.

Z tych względów orzeczono, jak wyżej.

SSO Aleksandra Babilon – Domagała SSO Marcin Chałoński SSO Ewa Opozda – Kałka