Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 lipca 2015 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący: SSO Jacek Matusik

Sędziowie: SO Beata Tymoszów (spr.)

SO Anna Kalbarczyk

protokolant apl. prok. Bartłomiej Nowak

przy udziale prokuratora Agaty Stawiarz

po rozpoznaniu w dniu 20 lipca 2015 r.

sprawy: E. B. (1) z d. K.

córki R. i B. ur. (...) w W.

oskarżonej o przestępstwa z art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii oraz z art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 k.k.

oraz

M. C. (1) z d. K.

córki R. i B. ur. (...) W.

oskarżonej o przestępstwo z art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 k.k.

na skutek apelacji wniesionych przez obrońców obu oskarżonych

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w W.

z dnia 9 stycznia 2015 r. sygn. akt III K 826/14

I.  w zaskarżonej części, w odniesieniu do M. C. (1) wyrok uchyla i w tym zakresie przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu dla Warszawy Pragi-Południe w W.,

II.  w pozostałej zaskarżonej części, w odniesieniu do E. B. (1) wyrok zmienia w ten sposób, że:

1.  uchyla rozstrzygnięcie z punktu VII,

2.  na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k., art. 70 § 1pkt 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. wykonanie orzeczonej kary łącznej roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności warunkowo zawiesza na okres próby lat 5 (pięciu) i na podstawie art. 73 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. oddaje oskarżoną w okresie próby pod dozór kuratora sądowego,

3.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary grzywny zalicza oskarżonej okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 11 czerwca 2014 r. do dnia 30 lipca 2014 r.,

III.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokat A. B. kwotę 516,60 (pięćset szesnaście 60/100) złotych tytułem wynagrodzenia za obronę z urzędu oskarżonej M. C. (1) w postępowaniu odwoławczym; kwota ta obejmuje podatek VAT,

IV.  zwalnia E. B. (1) od kosztów sądowych za II instancję, wydatkami w części na nią przypadającej obciąża Skarb Państwa.

Uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie w sprawie o sygnaturze VI Ka 467/15 – sporządzone w odniesieniu do M. C. (1) (w trybie art. 457 § 2 k.p.k.)

Wyrokiem z dnia 9 stycznia 2015r. Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi – Południe w W. uznał m.in. M. C. (1) za winną tego, że w maju 2014r. w W. przy ul. (...), działając w krótkich odstępach czasu i wykonaniu z góry powziętego zamiaru , działając wspólnie i w porozumieniu z E. B. (1), wbrew przepisom ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii i w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, udzieliła dwukrotnie po 0,5 grama brutto, w tym raz M. K. substancji psychotropowej w postaci amfetaminy w ilości 0,4 grama netto, przyjmując w zamian za 0,5 grama brutto w/w substancji kwotę po 20 złotych, to jest popełnienia występku z art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 k.k. i na tej podstawie skazał ja na karę roku pozbawienia wolności, której wykonanie, na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k., art. 70 § 1 pkt. 1 k.k., warunkowo zawiesił na okres próby lat 2 ( dwóch), orzekając nadto o przepadku dowodów rzeczowych.

Wyrok ten został zaskarżony przez obrońcę oskarżonej, który zarzucając – na podstawie art. 438 pkt. 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych będących podstawą rozstrzygnięcia, mający wpływ na jego treść, polegający na przyjęciu, iż zarówno przedmiotowa jak i podmiotowa strona czynów, których dopuściła się oskarżona nie pozwala na przyjęcie, iż stanowią one wypadek mniejszej wagi, o jakim mowa w art. 59 ust. 3 cyt. ustawy, w konkluzji domagał się zmiany wyroku w zaskarżonej przezeń części, poprzez uznanie, iż M. C. (1) dopuściła się występku w postaci uprzywilejowanej, typizowanego w art. 59 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii i wymierzenie jej kary łagodniejszej lub też uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Wyrok w odniesieniu do M. C. (1) podlegał uchyleniu niezależnie od zarzutu i granic apelacji wniesionej na jej korzyść, wobec wystąpienia przesłanki, o jakiej mowa w art. 439 § 1 pkt. 10 in fine k.p.k.

W postępowaniu niniejszym ( na etapie śledztwa ), wobec powzięcia uzasadnionych wątpliwości co do stanu poczytalności oskarżonej, wywołano wobec M. C. (1) opinię sądowo – psychiatryczną, odstępując jednocześnie od wyznaczenia jej obrońcy z urzędu, jako, że korzystała ona z pomocy obrońcy z wyboru. Interesy oskarżonej reprezentował ten sam obrońca, który konsekwentnie, do daty uprawomocnienia się wyroku, bronił współoskarżonej – E. B. (1). Wprawdzie biegli badający C. nie stwierdzili ani ograniczenia jej poczytalności w odniesieniu do czynu zarzucanego ani też przeszkód do jej udziału w postępowaniu ( k. 85 i nast.) , ale przypomnieć trzeba, że opinia ta sporządzona została kilka miesięcy przed rozpoznaniem sprawy na rozprawie. Tymczasem przesłuchana wówczas oskarżona, wobec której nie stosowano tymczasowego aresztowania, podała: ja miałam wcześniej próbę samobójczą, dostaję proszki, po których jestem otumaniona i mam rozmowy z psychiatrą cały czas zażywam te leki (k. 273). Skoro, przy takich wypowiedziach oskarżonej, Sąd Rejonowy nie zasięgał uzupełniającej opinii biegłych – lekarzy psychiatrów, a w konsekwencji nie wydawał postanowienia o uznaniu obrony za zbędną, to przyjąć należało, że nie zachodził wypadek, o jakim mowa w art. 79 § 4 k.p.k. ( w brzmieniu przed dniem 1 lipca 2015r.). Wprawdzie w dacie tej rozprawy, to jest 7 listopada 2014r., oskarżoną M. C. bronił obrońca ustanowiony w sprawie, ale jednocześnie przewodniczący składu Sądu dostrzegł , iż zachodzi sprzeczność interesów obu oskarżonych – E. B. i M. C., reprezentowanych przez tego samego obrońcę. Obrońca oświadczył wówczas, że będzie kontynuował obronę oskarżonej E. B. (wobec której nie zachodził wypadek obrony obowiązkowej), natomiast wnosił o ustanowienie drugiej z oskarżonych obrońcy z urzędu. Uwzględniając ów wniosek Sąd Rejonowy wyznaczył, M. C. obrońcę, tyle tylko, że uczynił to na podstawie art. 78 § 1 k.p.k. ( a więc ze względu na jej sytuację majątkową, a nie wątpliwości co do stanu zdrowia psychicznego). Taka decyzja była nieprawidłowa ze względu na to, że – o czym wspomniano wyżej – nie zostały wyjaśnione ostatecznie kwestie możliwości uczestniczenia przez M. C. w postępowaniu sądowym i podjęcia samodzielnej obrony. Ma to znaczenie nie ze względu na kolejne czynności procesowe ( przesłuchanie świadków), jakie miały miejsce na następnym terminie rozprawy, w których już uczestniczył obrońca, lecz z powodu czynności przeprowadzonych w dniu 7 listopada 2014r. W tej dacie doszło bowiem do przesłuchania obu oskarżonych, co nastąpiło w sytuacji, gdy M. C. faktycznie nie korzystała z pomocy obrońcy. Wobec bowiem stwierdzonego konfliktu interesów, skutkującego wyznaczeniem innego obrońcy oczywistym jest, że udział dotychczasowego obrońcy nie mógł być uznany za rzeczywistą realizację nie tylko prawa oskarżonej do obrony ( art. 6 k.p.k. ), ale też obowiązku wynikającego z art. 79 § 1 pkt. 3 k.p.k. Jak wprost wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21 marca 2013r. ( sygn. akt III KK 256/13)- Za bezwzględną przyczyną odwoławczą wymienioną w art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k. (brak obrońcy obligatoryjnego) można m. in. uznać sytuację, gdy oskarżony ma wprawdzie formalnie obrońcę, ale z uwagi na zachodzącą sprzeczność interesów tego oskarżonego i interesów innego oskarżonego reprezentowanego przez tego samego obrońcę, nie może on należycie spełniać swych powinności.

Z protokołu rozprawy z dnia 7 stycznia 2015r. ( k. 292) wynika wprost, że Sąd kontynuował uprzednio odroczoną rozprawę i nie ponowił odebrania wyjaśnień od oskarżonych. W tym stanie rzeczy należało uznać, że na części rozprawy, podczas której były prowadzone istotnie czynności dowodowe nie był obecny ( nie brał udziału) obrońca, którego udział był obowiązkowy, jako, że Sąd nie wypowiedział się ostatecznie, co do konieczności udziału obrońcy z urzędu - w związku z oświadczeniem M. C. co do kontynuowania przez nią leczenia psychiatrycznego. Zachodziła zatem sytuacja, o jakiej mowa w art. 439 § 1 pkt. 10 k.p.k., co nakazywało uchylenie zaskarżonego wyroku w tej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

Mając na względzie fakt, że wyrok zaskarżony był wyłącznie na korzyść oskarżonej, przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy rozważy też prawidłowo kwestię ustalenia, czy w razie ustalenia winy oskarżonej, zachowanie M> C. nie wyczerpuje znamion typu kwalifikowanego występku z art. 59 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii.

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy orzekł jak na wstępie.