Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 marca 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 24 marca 2015 r. w Szczecinie

sprawy J. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 14 maja 2014 r. sygn. akt VII U 96/13

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. na rzecz ubezpieczonej J. S. kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.

Sygn. akt III AUa 549/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 listopada 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił ubezpieczonej J. S. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu organ rentowy stwierdził, że wobec braku ustalenia przez Komisję Lekarską ZUS niezdolności do pracy wnioskodawczyni, brak było przesłanek do przyznania jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Z decyzją tą nie zgodziła się J. S., wniosła odwołanie wskazując, iż domaga się zmiany decyzji i przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy. Według skarżącej stan jej zdrowia nie uległ poprawie i w dalszym ciągu nie pozwala na podjęcie pracy. Nadto orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS i Komisji Lekarskiej ZUS uznające skarżącą za zdolną do pracy opierają się na dokumentacji medycznej, na podstawie której wydawane były wcześniejsze orzeczenia, które jednak ustalały, iż ubezpieczona jest całkowicie niezdolna do pracy. Wyniki badań lekarskich (np. rezonansu magnetycznego z 6 września 2010 roku), na których opiera się orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z 31 października 2012 roku nie wskazuje na poprawę jej stanu zdrowia.

Odpowiadając na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie w całości.

Wyrokiem z dnia 14 maja 2014 roku Sąd Okręgowy w Szczecinie w punkcie pierwszym zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego w ten sposób, że przyznał ubezpieczonej J. S. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy nadal po 31 października 2012 roku do 31 października 2015 roku, punkcie drugim zasądził od organu rentowego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. na rzecz ubezpieczonej J. S. kwotę 77 zł. (siedemdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Swoje rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy oparł na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych.

Ubezpieczona J. S. urodzona (...) posiada wykształcenie średnie ekonomiczne. Pracowała jako stażysta, referent, starszy referent i kierownik zespołu technicznego w Biurze Studiów i (...), następnie była sprzedawcą, pracownikiem biura ogłoszeń, zastępcą kierownika sklepu, kierownikiem sklepu, a ostatnio inspektorem w towarzystwie ubezpieczeniowym.

W okresie od 9 listopada 1999 roku do 31 października 2012 roku pobierała rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

Wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy J. S. złożyła w dniu 20 września 2012 roku.

Aktualnie u wnioskodawczyni rozpoznaje się:

-

stan po krwawieniu podpajęczynówkowym i operacyjnym zamknięciu dwóch tętniaków tętnicy łączącej przedniej (1999 rok),

-

nadciśnienie tętnicze II ⁰ wg. WHO,

-

otyłość (BMI=31,0 kg/m ²),

-

zespół psychoorganiczny pod postacią łagodnego zaburzenia funkcji poznawczych.

Stan zdrowia psychicznego czyni J. S. częściowo niezdolną do pracy w okresie od 1 listopada 2012 roku do 31 października 2015 roku. Brak jest natomiast przesłanek do orzekania dalszej całkowitej niezdolności do pracy wnioskodawczyni po 31 października 2012 roku.

Ubezpieczona jest poddawana ćwiczeniom neurorehabilitacyjnym, z poprawą, co przemawia za dobrą neuroplastycznością mózgu oraz ograniczeniem zespołu psychoorganicznego do funkcji pamięci. Nie obserwuje się też progresji zaburzeń pamięci, pamięć operacyjna jest dość dobrze zachowana Podobnie nie stwierdza się cech psychodegradacji, zaburzeń nastroju, myślenia, o czym świadczy dobre funkcjonowanie wnioskodawczyni z podejmowaniem aktywności złożonej. Wyraźnie zaznacza się komponenta czynnościowa. Niezdolność do pracy ma charakter okresowy, ponieważ rehabilitacja, której skarżąca jest poddawana przynosi pozytywne rezultaty. Pozostałe schorzenia nie wpływają w istotny sposób na zdolność skarżącej do pracy. U ubezpieczonej nie stwierdza się neurologicznych następstw przebytego krwawienia podpajęczynówkowego i przebytej operacji.

Nadciśnienie tętnicze jest prawidłowo kontrolowane farmakologicznie i przebiega bez powikłań. Dotychczas nie stwierdzono istotnych klinicznych zmian narządowych, czego dowodem jest "wynik badania dna oka (cedry angiopatii nadciśnieniowej I stopnia), czy wynik badania ECHO serca (niewielki przerost mięśnia lewej komory). Wyraźny wzrost RR w dniu badania przez biegłych ma związek ze stanem emocjonalnych ubezpieczonej i nie świadczy o złej kontroli nadciśnienia tętniczego.

W oparciu o tak poczynione ustalenia faktyczne, Sąd Okręgowy uznał odwołanie J. S. za zasadne, co skutkowało w ocenie Sądu zmianą zaskarżonej decyzji i przyznaniem jej prawa do spornego świadczenia.

Stosownie do treści art. 57 i 58 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm.) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia następujące warunki:

1)  jest niezdolny do pracy,

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy - 5 lat w ostatnim dziesięcioleciu przed złożeniem wniosku lub przed dniem powstania niezdolności do pracy,

3)  niezdolność do pracy powstała w czasie ubezpieczenia, lub w okresie równorzędnym z okresem ubezpieczenia albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od daty ustania tych okresów,

przy czym punktu 3-go nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący, co najmniej 20 lat dla kobiety i 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

Definicję niezdolności do pracy zawiera art. 12 tej ustawy. Artykuł ten stanowi, że osobą niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Przywołana ustawa wyróżnia dwa rodzaje niezdolności do pracy: całkowitą i częściową, Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Sąd Okręgowy w swoich rozważaniach podkreślił, że pojęcie utraty zdolności do pracy zarobkowej obok elementu ekonomicznego, polegającego na obiektywnej utracie możliwości zarobkowania zawiera w sobie również element biologiczny, czyli naruszenie sprawności organizmu. Naruszenie Sąd ocenił pod kątem możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji. Zgodnie zaś z art. 13 cytowanej ustawy, przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnił: stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, a także możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Podstawową przesłanką dla uzyskania, jak również kontynuowania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy jest częściowa bądź całkowita niezdolność do pracy osoby starającej się o świadczenie, przy czym musi to być niezdolność w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Zdaniem Sądu orzekającego w rozpoznawanej sprawie podstawą sporu pozostawało, ustalenie czy J. S. jest w dalszym ciągu po dniu 31 października 2012 roku osobą niezdolną do pracy.

Ustalenia w tym przedmiocie Sąd Okręgowy, poczynił w oparciu o analizę dokumentacji rentowej i medycznej odwołującej, a w szczególności na podstawie przeprowadzonego w toku postępowania sądowego dowodu z opinii biegłych sądowych lekarzy z zakresu: neurologii, kardiologii i psychiatrii tj. specjalistów adekwatnych do schorzeń na jakie cierpi skarżąca oraz biegłego z zakresu medycyny pracy.

Biegli ww. specjalności rozpoznali u odwołującej wskazane w uzasadnieniu sporządzonym do wyroku schorzenia i wyjaśnili, które z nich i dlaczego czynią J. S. nadal częściowo, okresowo niezdolną do pracy.

Decydujące w tym zakresie znaczenie miała ocena dokonana przez biegłą z zakresu psychiatrii, albowiem to zaburzenia w sferze psychiki, a konkretnie zespół psychoorganiczny pod postacią łagodnego zaburzenia funkcji poznawczych, czyni ubezpieczoną nadal po 31 października 2012 roku osobą częściowo niezdolną do pracy, a niezdolność ta istnieje do 31 października 2015 roku.

Sąd Okręgowy oceniając wartość procesową powyższego ustalenia biegłej, uwzględnił poziom kwalifikacji zawodowej ubezpieczanej, która pracowała w handlu i jako pracownik umysłowy na stanowiskach samodzielnych lub kierowniczych, referent, starszy referent i kierownik zespołu technicznego w Biurze Studiów i (...), następnie była sprzedawcą, zastępcą kierownika sklepu, kierownikiem, inspektorem w towarzystwie ubezpieczeniowym.

Biorąc pod uwagę opisany poziom kwalifikacji zawodowych wnioskodawczyni

Sąd Okręgowy uznał, że nadał istniejące u wnioskodawczyni zaburzenia w zakresie zdrowia psychicznego - łagodne zaburzenie funkcji poznawczych uniemożliwiają jej obecnie pracę umysłową na stanowiskach samodzielnych lub kierowniczych, Wskazane schorzenie nie uniemożliwia natomiast wykonywania pracy w ogóle i dlatego ustalenie, iż ubezpieczona jest nadal częściowo niezdolna do pracy Sąd orzekający uznał za prawidłowe.

Sąd Okręgowy podzielił ustalenia biegłej co do okresowego charakteru istniejącej po stronie ubezpieczonej niezdolności do pracy,

W tym kontekście Sąd pierwszej instancji wyjaśnił, że co prawda w pierwszej pisemnej opinii biegła sądowa z zakresu psychiatrii przyjęła, że częściowa niezdolność do pracy ma charakter stały, jednakże po zapoznaniu się z zastrzeżeniami Przewodniczącej Komisji Lekarskiej ZUS (k. 75 akt) i po ponownej analizie zgromadzonego materiału dowodowego doszła do przekonania, iż wnioskodawczyni jest niezdolna do pracy okresowo do 31 października 2015 roku.

Orzekając o okresowej niezdolności do pracy biegła kierowała się w szczególności celowością obserwacji poprawy stanu klinicznego rozpoznanego zaburzenia bądź jego progresji.

Zdaniem Sądu orzekającego pozostałe rozpoznane zmiany chorobowe nie dawały podstaw do orzekania o długotrwałej częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy. Nie stwierdzono bowiem neurologicznych następstw przebytego krwawienia podpajęczynówkowego, czy przebytej operacji. Nadciśnienie tętnicze jest dobrze kontrolowane i przebiega bez powikłań.

Oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy Sąd orzekający podkreślił, że specyfika oceny dowodu z opinii biegłych wyraża się z tym, że sfera merytoryczna opinii kontrolowana jest przez Sąd, który nie posiada wiadomości specjalnych, tylko w zakresie zgodności z zasadami logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej.

Kryteria oceny tego dowodu stanowią w szczególności: poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania sformułowanego w niej stanowiska oraz stopień stanowczości wyrażonych w niej ocenie.

Po analizie opinii sporządzonych przez biegłą specjalistę z zakresu psychiatrii (w sprawie została wydała opinia pisemna oraz opinia ustna uzupełniająca) Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że opinie stanowią wiarygodny dowód w sprawie, przy czym pierwszą opinię Sąd uwzględnił jedynie częściowo - co do stopnia niezdolności do pracy.

Wydane opinie spełniają również wymagania stawiane przez Sąd opiniom biegłych i uwzględniają wymogi prawne stawiane przez ustawodawcę przy orzekaniu o niezdolności do pracy. Zostały sporządzone w prawidłowy sposób, po zapoznaniu się z przedstawioną dokumentacją medyczną, a wnioski z nich płynące są jasne i logiczne.

Przy formułowaniu ocen w zakresie istnienia częściowej, okresowej niezdolności do pracy biegła zachowała należytą kategoryczność. W ustnej opinii uzupełniającej w sposób przekonujący wyjaśniła dlaczego niezdolność ma wskazany przez nią stopień i trwa do 31 października 2015 roku. Z tych względów Sąd dokonał na podstawie tej opinii kluczowych ustaleń faktycznych w sprawie.

Zdaniem Sądu orzekającego nie można biegłej czynić zarzutu, że w toku postępowania sądowego zmieniła swoje stanowisko odnośnie długości niezdolności do pracy. Opinia uzupełniająca ustna, w której biegła podała czym podyktowana była zmiana kwalifikacji niezdolności do pracy ze stałej na okresową, została wydana na rozprawie w dniu 16 kwietnia 2014 roku. Biegła wprost wskazała czym kierowała się zmieniając swoją pierwotną opinię. Jeżeli organ rentowy miał jakiekolwiek wątpliwości w zakresie prawidłowości stanowiska biegłej mógł zadać biegłej na rozprawie dodatkowe pytania, czego nie zrobił (pełnomocnik organu rentowego był nieobecny). Sąd nie widział więc potrzeby przeprowadzania w sprawie dowodu z opinii innego biegłego z zakresu psychiatrii, czy biegłego z zakresu psychologii.

Poza tym ubezpieczona na rozprawie w dniu 30 kwietnia 2014 roku cofnęła wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego psychologa, nie wniosła też zastrzeżeń do końcowej opinii psychiatrycznej. Nadto sama biegła z zakresu psychiatrii podkreśliła, że według niej przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu psychologii nie wpłynęłoby na ocenę stopnia niezdolności do pracy skarżącej.

Zgodnie z wyjaśnieniami złożonymi w tym zakresie przez biegłą opisany dowód, mógłby jedynie dodatkowo wzmocnić argumentację odnośnie rokowań co do poprawy bądź pogorszenia stanu zdrowia i pozwoliłby w przypadku ewentualnej, kolejnej oceny w 2015 roku odnieść się do wyników badań psychologicznych,

Marginalnie Sąd Okręgowy wskazał, że za wiarygodne uznał również opinie wydane przez biegłych z pozostałych specjalizacji, w których biegli przyjęli, że schorzenia leżące poza sferą psychiki nie dają podstaw do orzekania o niezdolności do pracy.

Zdaniem Sądu pierwszej instancji ustalenia biegłych we wskazanym zakresie nie miały jednak wpływu na wynik procesu. Sąd podkreślił, że wystąpienie choćby jednego schorzenia skutkującego powstaniem całkowitej niezdolności do pracy jest wystarczające dla uznania ubezpieczonej za osobę niezdolną do pracy. Oznacza to, że odwołująca nie musiała zostać uznana za osobę niezdolną do pracy w zakresie objętym specjalnością wszystkich powołanych w sprawie biegłych.

Z przyczyn wyżej opisanych Sąd Okręgowy uznał, że ubezpieczona w dalszym ciągu spełnia przesłanki do przyznania jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W tym stanie rzeczy, Sąd pierwszej instancji działając podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonej prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres nadal po 31 października 2012 roku do 31 października 2015 roku (pkt I wyroku).

O kosztach postępowania Sąd Okręgowy orzekł w punkcie II wyroku na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., a więc zgodnie z zasadą ponoszenia odpowiedzialności za wynik procesu.

Na powyższe koszty składała się uiszczona przez odwołującą opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł oraz koszty zastępstwa procesowego w wysokości 60 zł. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika ubezpieczonej ustalono na podstawie § 12 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokacie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst. jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 461).

Z rozstrzygnięciem Sądu Okręgowego nie zgodził się organ rentowy, wywiódł apelację, zaskarżył wyrok w całości. Wyrokowi zarzucił:

1.  obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 57 w związku z art. 12 i 13

ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że wnioskodawczyni spełnia kryteria wymagane przepisami prawa by móc zostać uznaną za niezdolną do pracy, co warunkowało przyznaniem prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 31.10.2012 r. do 31.10.2015 r.;

2.  obrazę przepisów prawa procesowego, które w konsekwencji doprowadziło

do błędnego ustalenia stanu faktycznego sprawy tj.;

- art. 233 w związku z art. 278 k.p.c., poprzez uznanie, że wnioskodawczyni jest częściowo niezdolna do pracy w oparciu o sporządzoną w toku postępowania błędną i nieprzekonywującą opinię biegłego lekarza z zakresu psychiatrii, która orzekła o niezdolności do pracy jedynie w oparciu o fakt wystąpienia u wnioskodawczyni schorzenia w postaci łagodnego zaburzenia funkcji poznawczych, które jednakże nie powoduje następstw upośledzających funkcję i sprawność organizmu skarżącej, przy jednoczesnym wykazaniu poprawy stanu zdrowia ubezpieczonej i możliwości wykonywania przez nią pracy w sektorze sprzedaży; orzeczenie o niezdolności do pracy przez biegłą bez powiązania z kwalifikacjami zawodowymi ubezpieczonej i możliwością jej przekwalifikowania zawodowego;

- art. 98, 99 § i, 3 k.p.c. w związku z § 12 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r. poz. 461) - poprzez przyznanie kosztów zastępstwa procesowego od pozwanego w sytuacji gdy odwołanie winno ulec oddaleniu;

Stawiając tak sformułowane zarzuty apelujący wniósł o:

- zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie odwołania wnioskodawczyni w całości,

ewentualnie

- uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji,

a nadto

- zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Apelujący w uzasadnieniu podniósł, że wydany wyrok nie odpowiada prawu. Sąd wydając zaskarżone orzeczenie oparł się na wydanych w sprawie opiniach biegłej z zakresu psychiatrii.

Apelujący, wskazał, że w jego ocenie brak jest okoliczności uzasadniających uznanie wnioskodawczyni za osobę częściowo niezdolną do pracy, bowiem nie wskazano na istnienie zaburzeń funkcjonalnych w przebiegu schorzenia w stopniu, który ograniczałby jej zdolność do zarobkowania.

Ze stanu faktycznego wskazanego w wyroku wynika, iż wnioskodawczyni poddawana jest ćwiczeniom neurorehabiltacyjnym, z poprawą, co przemawia za dobrą neuroplastycznością mózgu oraz ograniczeniem zespołu psychoorganicznego do funkcji pamięci. Nie obserwuje się u niej progresji zaburzeń pamięci, pamięć operacyjna jest dobrze zachowana. Podobnie nie stwierdza się cech psychodegradacji, zaburzeń nastroju, myślenia, o czym świadczy dobre funkcjonowanie wnioskodawczyni z podejmowaniem aktywności złożonej. U ubezpieczonej nie stwierdzono neurologicznych następstw przebytego krwawienia podpajęczynówkowego i przebytej operacji. Ubezpieczona nie wymagała dotychczas celowanego leczenia psychiatrycznego farmakologicznego, w związku z występującymi zaburzeniami otępiennymi, ani ukierunkowanego na zaburzenia nastroju. Nie była hospitalizowana psychiatrycznie. Stwierdzono dobre kojarzenie, wnioskowanie. Reakcje efektywne modulowane prawidłowo, bez cech chorobowo obniżonego nastroju, myśli suicydalnych nie werbalizuje. Krytycyzm zachowany, Zaburzeń psychotycznych nie zdradza.

Zdaniem apelującego z powyższego jednoznacznie wynika, że brak jest jakichkolwiek przesłanek do uznania, iż ubezpieczona jest niezdolna do pracy. Pozwany podkreśla, iż zarówno opinia biegłej sądowej psychiatry jak i uzasadnienie wyroku Sądu nie zawiera jakiegokolwiek uzasadnienia do przyjętego wniosku końcowego. Zdaniem apelującego jedynie zdanie zawarte na str. 5 zaskarżonego wyroku, a mianowicie, iż „ zaburzenia w sferze psychiki, a konkretnie zespół psychoorganiczny pod postacią łagodnego zaburzenia funkcji poznawczych, czyni ubezpieczoną nadal po 31 października 2012 r. częściowo niezdolną do pracy, a niezdolność ta istnieje do 31 października 2015 r."

Zdaniem organu rentowego brak jest wykazania jakichkolwiek następstw schorzenia, które uniemożliwiałby wykonywanie przez ubezpieczoną pracy zawodowej w stopniu znacznym, Z materiału dowodowego w sprawie wynika, iż wnioskodawczyni pracowała jako stażysta, referent, starszy referent i kierownik zespołu technicznego w Biurze Studiów i (...), sprzedawca, pracownik biura ogłoszeń, zastępca kierownika sklepu, kierownik sklepu, a ostatnio jako inspektor w towarzystwie ubezpieczeniowym. Brak jest odniesienia się do w/w zawodów i wykazania związku pomiędzy występującym u ubezpieczonej schorzeniem, jego następstw uniemożliwiających jej świadczenie pracy. Co istotne nie dość, że nie wykazano następstw biologicznych upośledzających zdolność zarobkowania w/w, to wręcz przeciwnie wykazano poprawę stanu zdrowia ubezpieczonej. Na rozprawie w dniu 16.04,2014 r. biegła sądowa przyznała, iż „przy analizie funkcjonowania badanej z wywiadu i braku oceny psychiatrycznej w analizowanym okresie oparła się jedynie na subiektywnej ocenie klinicznej i wynikach stosowanej neurorehabilitacji a te wskazywały na poprawę". Jednocześnie biegła wskazała, że wnioskodawczyni może wykonywać prace pomocnika sprzedawcy, co zgodne jest z jej kwalifikacjami zawodowymi, bowiem pracowała ona jako sprzedawca, zastępca kierownika sklepu, kierownik sklepu.

Tak więc, całość zebranej w sprawie dokumentacji jednoznacznie przesądza, że o uznaniu wnioskodawczyni za niezdolną do pracy zadecydował jedynie sam fakt wystąpienia schorzenia, a nie jego następstwa, których w przeprowadzonym postępowaniu nie wykazano.

Nie mniej jednak o niezdolności do pracy nie decyduje sam fakt występowania schorzeń , lecz ocena, czy i w jaki zakresie wpływają ona na utratę zdolności do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami (wyrok SA w Szczecinie z dnia 18 września 2013 r. sygn. akt III AUa 245/13, Lex 1378800), który stwierdził, iż „o niezdolności do pracy nie decyduje biologiczny stan kalectwa lub choroby niemający wpływu na zdolność do pracy, lecz koniunkcja niezdolności do pracy z niezdolnością do przekwalifikowania się do innego zawodu, Niezdolność do wykonywania pracy dotychczasowej nie jest wystarczająca do nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, jeżeli wiek, poziom wykształcenia i predyspozycje psychofizyczne usprawiedliwiają rokowanie, iż mimo upośledzenia organizmu możliwe jest podjęcie innej pracy w tym samym zawodzie albo po przekwalifikowaniu zawodowymi".

Oprócz braku wykazania powiązania biologicznego aspektu niezdolności do pracy wnioskodawczyni z jej kwalifikacjami zawodowymi, brak jest też wywodu prawnego dotyczącego wymogu rokowania odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, który stanowi przesłankę uznania wystąpienia niezdolności do pracy (art. 12 ust. 1 ustawy emerytalnej).

Z uwagi na to, iż apelujący nie zgadza się z rozstrzygnięciem Sądu I instancji co do zmiany zaskarżonych decyzji, kwestionuje także zasadność przyznanych kosztów zastępstwa procesowego.

Ubezpieczona wniosła odpowiedź na apelację domagając się jej oddalenia i zasądzenia kosztów zastępstwa adwokackiego w postępowaniu apelacyjnym. W uzasadnieniu apelacji jej pełnomocnik podkreślił, że opinie biegłych lekarzy opiniujących w sprawie, zwłaszcza opinia biegłej z zakresu psychiatrii została przez Sąd prawidłowo oceniona. Wydane opinie były rzetelne, konkretnie stanowcze, a więc mogły stanowić podstawę rozstrzygnięcia. W przypadku ubezpieczonej brak jest możliwości jej przekwalifikowania ze względu na wiek i stan chorobowy, który nadal utrzymuje się. Brak jest również poprawy stanu zdrowia w takim stopniu, aby ubezpieczona mogła podjąć prace zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Apelacja organu rentowego nie zasługuje na uwzględnienie bowiem jest niezasadna.

W ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd Okręgowy przeprowadził w sprawie pełne postępowanie dowodowe, w żaden sposób nie uchybiając przepisom prawa procesowego. Dokonał także wszechstronnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, w konsekwencji prawidłowo ustalił stan faktyczny w sprawie. Ustalenia Sądu pierwszej instancji jako własne przyjął Sąd Apelacyjny nie widząc potrzeby ich szczegółowego powtarzania. Sąd Okręgowy poddał zebrany w sprawie w sprawie materiał dowodowy wszechstronnej ocenie z zachowaniem granicy swobodnej oceny dowodów, o której stanowi art. 233§1 k.p.c., ocena ta jest swobodna, ale nie dowolna i zgodna z zasadami logicznego rozumowania oraz doświadczenia życiowego.

Przede wszystkim Sąd Okręgowy prawidłowo podniósł, że renta z tytułu niezdolności do pracy jest świadczeniem związanym z istniejącym w organizmie osoby ubiegającej się przyznanie prawa do renty stanem chorobowym czyniącym daną osobę niezdolną do pracy- częściowo lub całkowicie i wówczas chodzi o ustalenie możliwości dalszego wykonania dotychczasowej pracy, a następnie w razie niemożliwości wykonywania dotychczasowej pracy, chodzi o ewentualnie możliwości wykonywania innej pracy przy uwzględnieniu posiadanych kwalifikacji zawodowych, bądź też ustalenie braku możliwości wykonywania jakiejkolwiek pracy, przy niezdolności całkowitej.

Samo istnienie u ubezpieczonej schorzeń nie wystarcza do przyznania świadczenia rentowego. Konieczne jest również ustalenie związku pomiędzy stanem zdrowia osoby ubezpieczonej a możliwością świadczenia prze nią pracy zgodnie z posiadanym kwalifikacjami. Ponieważ kontrola Sądów obejmuje decyzje orzeczników ZUS i opinie biegłych, weryfikujących orzeczenie lekarzy orzeczników, one także powinny uwzględniać ocenę stanu zdrowia badanego z punktu wyżej podanych kryteriów. Sądy w celu ustalenia czy występuje niezdolność do pracy i w jakim stopniu korzystają z opinii biegłych lekarzy specjalistów o specjalnościach właściwych do schorzeń zgłaszanych przez osobę ubiegającą się o świadczenie rentowe. Sędziowie bowiem nie posiadają wiedzy medycznej, dopiero wydane opinie przez biegłych łącznie z całością zebranego w sprawie materiału dowodowego podlegającego ocenie prawnej. Słusznie więc postąpił Sąd I instancji przeprowadzając w sprawie dowód z opinii biegłych z zakresu neurologii, kardiologii, medycyny pracy oraz psychiatrii, a więc biegłych o specjalnościach w zakresie schorzeń zgłaszanych przez ubezpieczoną.

Biegli neurolog, kardiolog i medycyny pracy rozpoznali u J. S. stan po krwawieniu podpajęczynówkowym i operacyjnym zamknięciu dwóch tętniaków tętnicy łączącej przedniej (1999r.), nadciśnienie tętnicze II ^{( 0)} wg. WHO, otyłość (BMI=31,0 kg/m ^{( 2)}), podejrzenie zespołu psychoorganicznego. Jednocześnie biegli neurolog i medycyny pracy wnioskowali o powołanie biegłej z zakresu psychiatrii. Biegła psychiatra M. Ś. po badaniu ubezpieczonej rozpoznała u niej zespół psychoorganiczny pod postacią łagodnego zaburzenia frakcji poznawczych. Uznała początkowo, że ubezpieczona jest częściowo trwale niezdolna do pracy z powodu naruszenia zdrowia psychicznego. W opinii ustnej biegła po zapoznaniu się z zarzutami organu rentowego zmodyfikowała swoje wnioski końcowe stwierdzając, że ubezpieczona jest częściowo niezdolna do pracy, okresowo po 31 października 2012 roku do 31 października 2015 roku. Biegła M. Ś., której opinia miała decydujące znaczenie w sprawie uznania niezdolności ubezpieczonej na dalszy okres, wyjaśniła że orzekając o okresowej niezdolności kierowała się celowością obserwacji poprawy stanu zdrowia klinicznego rozpoznanego zaburzenia bądź jego progresji.

Sąd Okręgowy wnikliwie ocenił opinie biegłych, w tym specjalisty z zakresu psychiatrii. Dokonaną ocenę opinii i wnioski końcowe z nich wypływające podzielił Sąd Apelacyjny nie widząc potrzeby uzupełnienia materiału dowodowego. Sąd orzekający oceniając kwalifikację ubezpieczonej i możliwości podjęcia dotychczas wykonywanej pracy uwzględnił jej wiek, wykształcenie i predyspozycje psychofizyczne. Słusznie też wywiódł, że ubezpieczona ze względu na schorzenia natury psychiatrycznej nie może wykonywać pracy zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami i zajmowanymi dotychczas stanowiskami pracy.

Sąd Apelacyjny nie podzielił także zarzutu organu rentowego, że stan zdrowia ubezpieczonej uległ poprawie, a wiec brak jest podstaw do przyznania świadczenia. Jak wynika z zebranego materiału dowodowego o poprawie stanu zdrowia można wnioskować co do stanu neurologicznego ubezpieczonej, natomiast sfera schorzeń psychiatrycznych uległa jedynie nieznacznej poprawie (dzięki leczeniu farmakologicznemu i ćwiczeniom funkcji pamięci). U ubezpieczonej utrzymują się nadal zaburzenia funkcji poznawczych w przebiegu zespołu psychoorganicznego, wymaga ona nadal uczestnictwa w zajęciach neurologicznych. Aby mogła odzyskać zdolność do pracy potrzebna jest nadal prowadzona rehabilitacja przez okres wskazany przez biegłą psychiatrę.

Reasumując Sąd Apelacyjny uznał, że Sąd I instancji zastosował do pełnych ustaleń faktycznych właściwe przepisy ustawy o emeryturach i rentach, które trafnie zinterpretował, tym samym nie naruszył przepisów art. 57 oraz 12 i 13 ustawy o emeryturach i rentach z FUS .

Zarzut organu rentowego w tym zakresie należało uznać za niezasadny.

O kosztach zastępstwa adwokackiego orzeczono na podstawie art.98 § 1 i3 , 108 § 12 k.p.c. w zw. z § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 461).

Z tych wszystkich względów apelację organu rentowego jako niezasadną należało oddalić.

SSA Barbara Białecka SSA Urszula Iwanowska SSA Anna Polak