Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

Powód - L. M. w pozwie przeciwko pozwanej – (...) Spółce Akcyjnej w B. wniósł o zasądzenie na jego rzecz kwoty 210.985, 32 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 4 lutego 2012 r. do dnia zapłaty wraz z kosztami procesu.

W uzasadnieniu powód wyjaśnił, iż w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zawarł z pozwaną spółką umowę ramową nr (...), na mocy której pozwana zobowiązała się do wykonywania na rzecz powoda kompleksowych dostaw wyrobów zbrojarskich w ramach realizacji zadania inwestycyjnego pod nazwa” Zespół (...)” przy ul. (...) w B.. Następnie pod koniec 2009 r. strony zawarły aneks do wskazanej umowy, na podstawie którego pozwana zobowiązała się do dostarczania na rzecz powoda wyrobów zbrojarskich w ramach realizacji zadania inwestycyjnego pod nazwą „Osiedle (...)” w B. przy ul. (...). Powód wyjaśnił, iż podstawę dochodzonego roszczenia stanowi art. 471 k.c., jako że na skutek niewykonania umowy przez pozwaną powód poniósł szkodę. Ponadto powód wskazywał, iż w myśl §1 aneksu numer (...) spółka (...) zobowiązała się do dokonywania dostaw stali zbrojeniowej za cenę 1570 zł netto za tonę. Bezsporne jest natomiast, iż spółka (...) nie wykonała ww. zobowiązania, gdyż pomimo że miała dostarczać stal do końca 2010 roku, zaniechała dostaw w kwietniu 2010 roku. W piśmie z dnia 16 czerwca 2010 roku członek zarządu pozwanej spółki napisał wprost, że umowę uznaje za zakończoną. Wobec powyższego powód, aby móc kontynuować roboty budowlane, został zmuszony do zakupu towaru od innych dostawców po wyższej cenie od tej, która została mu zagwarantowana w umowie łączącej strony. W związku z tym powód podnosił, iż poniósł szkodę, której wysokość wynosi dokładnie 210.985,32 zł. Jednocześnie powód podkreślał, iż w sprawie nie zaistniały żadne przesłanki, które uzasadniałyby tezę, że niewykonanie umowy było następstwem okoliczności, za które spółka (...) S.A. nie ponosi odpowiedzialności. Zdaniem powoda przyczyną zaniechania realizacji umowy przez pozwaną spółkę była okoliczność, że powód nie chciał wyrazić zgody na podwyższenie ceny stali z 1570 zł netto za tonę do 2300 zł netto za tonę. Nie jest to jednak okoliczność, która mogłaby stanowić dla pozwanej spółki usprawiedliwienie. W odniesieniu do odsetek, powód wyjaśnił, iż dochodzi odsetek ustawowych za opóźnienie w zapłacie począwszy od dnia 4 lutego 2012 roku, tj. od dnia następującego po terminie płatności wyznaczonym pozwanemu w wezwaniu do zapłaty z dnia 26 stycznia 2012 roku.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym Sąd Okręgowy orzekł zgodnie z żądaniem pozwu oraz rozstrzygnął o kosztach procesu.

W sprzeciwie pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 28.800 zł tj. czterokrotnej stawki minimalnej z uwagi na złożoność sprawy, jej charakter i nakład poniesionej pracy. Pozwana wywodziła, iż zgodnie z §1 ust. 5 umowy powód zobowiązany był do złożenia w formie pisemnej zestawienia stali do realizacji całego zadania oraz oczekiwanego harmonogramu dostaw celem jego uzgodnienia w formie pisemnej. Pozwana podnosiła, iż powód nie przedstawił ani powyższego zestawienia, ani też oczekiwanego harmonogramu. Pozwana twierdziła, iż załączony do pozwu załącznik nr 2 zawierający harmonogram, nie jest harmonogramem w rozumieniu umowy, nie został uzgodniony i jako taki nie mógłby być i nie może być uznany za obowiązujący. Ponadto pozwana wywodziła, iż §11 umowy przewidywał prawo dla pozwanej do wstrzymania dostaw oraz realizacji dalszej umowy w przypadku zmniejszenia lub wycofania limitu kredytowego przyznanego powodowi. Pozwana twierdziła, iż powód opóźnieniami w płatnościach , nie odbieraniem wykonanych już zbrojeń spowodował wstrzymanie dostaw i wstrzymanie limitu. Tym samym zdaniem pozwanej, do zaprzestania współpracy stron na podstawie umowy z dnia 13 lutego 2009 r. zmienionej aneksem doszło z przyczyn za które pozwana nie ponosi odpowiedzialności. Ponadto pozwana wywodziła obszernie, iż powód w żaden sposób nie udowodnił szkody wykazywanej pozwem. Powód nie wykazał i nie udokumentował ani faktu poniesienia szkody ani też jej wielkości. Z ostrożności procesowej pozwana wskazywała dodatkowo, że powód dowodząc powstania szkody oraz jej wysokości winien wykazać, że kupił wyroby zbrojarskie, które dostarczone zostały w ramach realizacji zadania inwestycyjnego OSIEDLE MIESZKANIOWE (...) w B. przy ul. (...), czyli przykładowo że wyroby te zostały dostarczone na ul. (...) w B..

W odpowiedzi na sprzeciw powód odniósł się do zarzutów wyrażonych w sprzeciwie. W szczególności powód wywodził, iż kupując od innych dostawców stali pręty żebrowane, powód kupował w istocie dokładnie ten sam towar, do którego dostarczenia zobowiązany był pozwany (tyle tylko, że inni dostawcy sprzedawali pręty za wyższą cenę niż ta, którą pozwany zagwarantował w treści umowy). Ponadto powód podnosił, iż zgodnie z brzmieniem(...). Z. T. był osobą uprawnioną do wystawiania zamówień, ich potwierdzeń odbioru oraz do wykonywania innych postanowień umowy – trudno zatem zaaprobować twierdzenie strony pozwanej, że nie był on upoważniony do uzgodnienia harmonogramu dostaw. Ponadto powód wskazywał, iż stosownie do zapisów umowy pozwana nie miała prawa liczyć 30-dniowego terminu płatności od dnia wystawienia faktury – co czyniła, lecz od dnia dostarczenia faktury do siedziby powoda. Pozwana zaś nie udowodniła od kiedy należy liczyć 30-dniowe terminy płatności, tym samym nie może zasadnie twierdzić, że powód te terminy naruszał. W dalszych częściach pisma powód wywodził, iż z żadnego zapisu umowy nie wynika, że pozwana spółka mogła cofnąć limit kredytowy w drodze jednostronnej decyzji. Co więcej, w historii współpracy stron nigdy wcześniej nie funkcjonowało w ogóle takie pojęcie jak limit kredytowy, natomiast zdaniem powoda kwestia limitu kredytowego była jedynie pretekstem do zerwania umowy łączącej strony, o czym świadczyć miał fakt, iż pozwany nie przystał na propozycje podpisania weksli in blanco, a nawet chęci zapłaty za kolejne dostawy stali w gotówce w dniu wydania towaru. Ponadto powód wywodził, że stal zakupiona przez niego u innych kontrahentów była przeznaczona na budowę przy ul. (...), gdyż w tym okresie powód nie prowadził żadnych innych inwestycji, które wymagałyby regularnych dostaw stali. W podsumowaniu powód stwierdził, iż rzeczywistą przyczyną zaniechania realizacji umowy przez pozwaną spółkę byłą okoliczność, że powód nie chciał wyrazić zgody na podwyższenie ceny stali z 1570 zł netto za tonę do 2300 zł netto za tonę.

W dalszym toku postępowania procesowe stanowiska stron nie uległy zmianie.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje.

Powód L. M. w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zawarł z pozwaną spółką umowę ramową nr (...) z dnia 13.02.2009 r. Na mocy wskazanej wyżej umowy spółka (...) S.A. zobowiązała się do wykonywania na rzecz powoda kompleksowych dostaw wyrobów zbrojarskich w ramach realizacji zadania inwestycyjnego pod nazwą Zespół (...) przy ul. (...) w B.. W § 1 ust. 5 umowy strony ustaliły, iż zamawiający (powód) przedłoży dostawcy (pozwanemu) w formie pisemnej zestawienie potrzebnej stali do realizacji całego zadania oraz oczekiwany harmonogram dostaw, celem jego uzgodnienia również w formie pisemnej. W myśl § 2 osobami upoważnionymi do wystawienia zamówień, ich potwierdzeń, odbioru oraz do dokonywania innych postanowień umowy byli ze strony dostawcy – Z. T., ze strony zamawiającego – A. P.. W § 5 strony ustaliły, iż za realizowane zgodnie z umową dostawy prefabrykatów dostawca będzie wystawiał faktury najpóźniej w ciągu 7 dni od dostawy, podstawą zaś do wystawienia faktury była ilość stali zbrojeniowej wynikająca z rzeczywistej ilości dostarczonej na budowę dla danego etapu zamówień. Pozostała część płatności miała być opłacona w terminie 30 dni od daty dostarczenia każdej z faktur do siedziby zamawiającego. W § 11 dostawca zastrzegł sobie prawo wstrzymania kolejnych dostaw oraz dalszej realizacji umowy, gdy zamawiający nie dokonuje zapłaty prawidłowo wystawionych i podpisanych faktur dłużej niż 5 dni ponad termin określony w § 5 pkt 4 i 5 umowy, nastąpiło zmniejszenie lub wycofanie limitu kredytowego przyznanego zamawiającego, ogłoszona została upadłość zamawiającego lub postępowanie układowe w stosunku do niego. Strony nie sprecyzowały w umowie zasad określania , przyznawania i cofania limitu kredytowego, ani też jego wysokości. Na podstawie powyższej umowy zrealizowane zostały przez pozwanego w 2009 r. dostawy stali na realizowaną przez powoda budowę przy ul. (...). W współpraca układała się tutaj bez zastrzeżeń , mimo iż nie sporządzono harmonogramu dostaw , o którym mowa w § 1 ust. 5 umowy.

(okoliczności bezsporne, nadto umowa nr (...) z dnia 13 lutego 2009 r. k. 25-29 akt)

Do powołanej umowy z dnia 13.02.2009 roku strony w grudniu 2009 r. wprowadziły aneks nr (...) obwiązujący od 22 grudnia 2009 r. Na podstawie ww. aneksu pozwana spółka zobowiązała się do dostarczania rzecz powoda wyrobów zbrojarskich w ramach realizacji zadania inwestycyjnego pod nazwą „Osiedle (...)" w B. przy ul. (...). Powód miał tam realizować w 2010 r. trzy zespoły (...) o jednakowej konstrukcji. W owym czasie powód miał podpisaną z inwestorem (...) SA umowę na zespół A , zaś umowy na zespoły (...) zostały podpisane w lipcu 2010 r. Uczyniono to na prośbę powoda , który nie chciał podpisywać jednej umowy na budowę całego osiedla. Nie było jednak pod koniec 2009 r. wątpliwości , iż powód ma w 2010 r. realizować całe powyższe osiedle. Strony ustaliły, że (...) S.A. będzie dokonywać dostaw na tą budowę wyrobów zbrojarskich za cenę 1570 zł netto za tonę. Termin rozpoczęcia dostaw ustalono na dzień 15 stycznia 2010 roku, a zakończenia dostaw- na dzień 31 grudnia 2010 roku.

(okoliczności bezsporne, nadto aneks nr (...) do umowy nr (...) – k.30 akt)

Umowy podpisane przez powoda : k- 194 do k-244

Zeznania świadków : A. N. – k. 398 akt , A. P. k. 374 akt , P. M. – k. 390 akt, M. K. – k.390 akt, zeznania powoda : k. 418

W toku realizacji inwestycji, strony ustalały na bieżąco zapotrzebowanie na stal na budowie. Wszelkie szczegóły dotyczące wielkości i terminów dostaw stali były ustalane ustnie między A. P. (kierownikiem budowy ze strony powoda), a Z. T. - kierownikiem oddziału produkcji zbrojeń budowlanych (...). Pozwanej udostępniono dokumentację projektową w taki zakresie , który pozwalał na orientacyjne ustalenie zapotrzebowania na dostarczaną stal. W okresie do marca 2010 r. współpraca stron układała się bez większych zastrzeżeń , występowały jedynie okresowe przestoje.

(dowód: zeznania Z. T. – k. 398 akt , k. 432 akt, zeznania A. N. – k. 398 akt, zeznania A. P.: k. 374 akt , zeznania P. M. – k. 390 akt, zeznania świadka P. G. – k.383 akt, zeznania świadka M. K. – k.390 akt , zeznania powoda : k. 418 akt

Od początku 2010 roku na światowych rynkach stali zaczęły zachodzić zmiany, które zmusiły krajowych dystrybutorów tego surowca do podwyżki cen na wyroby stalowe nawet o jedną trzecią. W tej sytuacji dalsza sprzedaż stali przez pozwaną spółkę na rzecz powoda za cenę 1570 zł netto za tonę stała się dla pozwanej o wiele mniej opłacalna niż w momencie podpisywania aneksu do umowy w grudniu 2009 r. W związku z powyższym pozwana zaczęła dążyć do podniesienia ceny sprzedaży zawartej w umowie.

( dowód: zeznania świadka M. K. – k.390 akt, zeznania świadka P. G. – k. 383 akt, zeznania Z. T. k.432 , zeznania świadka G. D. – k. 416 akt, publikacje prasowe– k. 34-38 akt)

W dniu 1 kwietnia 2010 roku pozwana wystosowała do powoda wezwanie do przedstawienia aktualnego harmonogramu dostaw, celem jego uzgodnienia do dnia 7.04.2010 r. Jednocześnie pozwana poinformowała, że do czasu pisemnego uzgodnienia dostawy stali nie będą realizowane. Następnie w piśmie z dnia 13.04.2010 r. pozwana poinformowała, iż wstrzymuje dostawy oraz montaż zbrojeń budowlanych oraz opuszcza teren budowy z dniem 16.04.2010 r. Pozwana powołała się na brak harmonogramu, ponadto niesatysfakcjonujące tempo prac, które znacznie odbiega od ustnych zapowiedzi oraz naraża pozwaną na duże straty.

(dowód: pismo pozwanej z dnia 13.04.2010 r. – k.40 akt)

pismo pozwanej z dnia 1 kwietnia 2010 r. – k.39 akt)

W odpowiedzi na powyższe pismo pełnomocnik powoda poinformował pozwaną w piśmie z dnia 15.04.2010 r., że wstrzymanie realizacji umowy przez pozwaną spółkę jest pozbawione podstawy prawnej, gdyż zgodnie z umową do wstrzymania dostaw może dojść wyłącznie w razie ziszczenia się jednej z przesłanek opisanych (...) Żadna z wskazanych w tym paragrafie sytuacji nie miała mieć miejsca. Powód wskazał także, że kwestie dotyczące harmonogramu dostaw nie stanowią przeszkody w realizacji umowy przez pozwaną spółkę, gdyż terminy dostaw zostały ustnie uzgodnione ze Z. T. a wielkość zapotrzebowania na stal wynika z dokumentacji projektowej, która jest pozwanemu znana. Powód podniósł również, że w toku realizacji wcześniej nie był wzywany do przedłożenia harmonogramu, a żądanie z dnia 1 kwietnia 2010 roku jest tylko pretekstem do rozwiązania umowy. W kolejnym piśmie z 20 kwietnia 2010 roku powód przedłożył harmonogram i wezwał pozwanego do kontynuowania dostaw stali. Tego samego dnia pozwana wystosowała do powoda pismo, w którym zarzuciła powodowi, że ten zalega z płatnością należności wynikających z umowy. W związku z tym pozwana oświadczyła, że cofa powodowi limit kredytowy, co uprawnia pozwaną do wstrzymania dostaw stali.

( dowód : pismo powoda z dnia 15 kwietnia 2010 wraz z potwierdzeniem nadania – k.41-43 akt)

pismo powoda z dnia 20 kwietnia 2010 wraz z potwierdzeniem nadania – k. 44-46 akt)

pismo pozwanej z dnia 20 kwietnia 2010 r. – k.47 akt)

Następnie pozwana wystosowała do powoda kolejne pismo z dnia 26 kwietnia 2010 w którym podtrzymała dotychczasowe stanowisko w sprawie i wskazała, że z tych przyczyn przesłanie harmonogramu jest bezprzedmiotowe. W odpowiedzi w dniu 28 kwietnia 2010 roku powód wezwał pozwaną do dalszej realizacji umowy pod rygorem naliczenia kar umownych i zlecenia dostaw stali podmiotom trzecim na ryzyko spółki (...).

(dowód: pismo pozwanej z dnia 26 kwietnia 2010 – k.48 akt)

pismo powoda z dnia 28 kwietnia 2010 wraz z potwierdzeniem nadania – k. 49-50 akt)

W dniu 29 maja 2010 roku powód otrzymał pismo pozwanego, w którym członek zarządu powodowej spółki - (...) oświadczył, że dalsza realizacja dostaw stali na budowę przy ul. (...) jest możliwa wyłącznie na nowych warunkach. W. R. wskazał w szczególności, że powód zobowiązany jest dostarczyć spółce (...) dokumenty finansowe potwierdzające wiarygodność płatniczą powoda, a także ustanowić na rzecz pozwanego bliżej nieokreślone zabezpieczenia płatności. W. R. w swym piśmie stwierdził także, że przedstawiony przez powoda harmonogram jest nie do zaakceptowania. Stwierdził także, że proponowana przez powoda nowa cena netto za tonę stali jest oderwana od realiów rynkowych i spółka (...) na taką cenę nie zamierza wyrazić zgody. Ponadto poinformował, że składane przez powoda zamówienia na nowe dostawy nie będą realizowane, bo powód zalega z płatnościami.

(dowód: pismo pozwanej doręczone w dniu 29 maja 2010 roku – k.51-52 akt)

W dniu 8.06.2010 r. odbyło się spotkanie w siedzibie pozwanej, podczas którego powód wyraził zgodę na podwyższenie ceny prefabrykatów z kwoty 1570 zł za tonę , na 1850 zł za tonę – propozycja powoda została jednak odrzucona. Pozwana domagała się ceny w granicach co najmniej 2.000 zł za tonę. Powód proponował też zabezpieczenie w postaci weksla , co nie zostało przyjęte. W piśmie z dnia 16.05.2010 r. powód poinformował, iż niezbędne dostawy elementów zbrojarskich w ilości ok.11 ton będą przez niego zamawiane w innej firmie.

(dowód: pismo z dnia 16.05.2010 r. – k.53-54 akt)

Zeznania powoda : k. 418

Zeznania świadka G. D. : k- 417

Zeznania prezesa zarządu pozwanego W. R. : k- 419

W odpowiedzi pozwany stwierdził, że wobec tego, że powód nie przedstawił żadnej formy zabezpieczenia płatności, a także nie doszło do uzgodnienia harmonogramu, umowę należy uznać za zakończoną.

(dowód : pismo pozwanego z dnia 16 czerwca 2010 r. k.56 akt)

W tej sytuacji powód zaczął pozyskiwać potrzebny mu surowiec od innych kontrahentów – tj. (...) sp. z o.o. z siedzibą w T., (...) S.A. z siedzibą w Z., N. W. (...) Towarzystwo (...) z siedzibą w B., (...) L. K. i wspólnicy sp. j. z siedzibą w O..

(dowód: faktury VAT (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), k.57-115 akt).

Powód kupował stal drożej niż u pozwanej w wyniku czego poniósł straty. Na szkodę poniesioną przez powoda składa się suma kwot stanowiących różnicę pomiędzy kwotą zapłaconą na rzecz innych kontrahentów, a kwotą którą zapłaciłby powód nabywając stal od pozwanej po cenie ustalonej w umowie tj. 1570 zł netto. Kwota ta wynosi w sumie 210.985,32 zł.

(dowód: faktury VAT (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...) - k.57-115 akt, potwierdzenia przelewów –k.124-138 akt)

Zakupiona stal przeznaczana była na budowę osiedla przy ul. (...). Powód nie prowadził wówczas innej inwestycji, która wymagałaby regularnych dostaw stali. Dostawy od innych kontrahentów obejmowały stal tej samej jakości i tego samego rodzaju, przy czym w związku z koniecznością szybkiego pozyskania dostawców powód zmuszony był zdecydować się na dostawy stali nieprzerobionej, którą następnie pracownicy powoda odpowiednio naginali i przerabiali na budowie. Towar dostarczany przez pozwaną obejmował zaś stal już sprefabrykowaną.

(dowód: zeznania świadka M. K. – k. 390 akt, zeznania świadka – P. M. – k. 390 akt, zeznania Z. T. – k. 398 akt , zeznania świadka P. G. – k.383 akt )

Pismem z dnia 26 stycznia 2010 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 210.985,32 zł tytułem odszkodowania. W odpowiedzi na wezwanie pozwany zażądał przedłożenia faktur i innych dokumentów z których wynika roszczenie powoda. W załączeniu do pisma z dnia 7 lutego 2012 r. powód dostarczył stosowne dokumenty. W odpowiedzi pozwany odmówił wypłaty odszkodowania, podtrzymał swe dotychczasowe stanowisko w sprawie, powołując się w szczególności na to, że to powód ponosi odpowiedzialność za zerwanie umowy, bo nie przedstawił harmonogramu dostaw, ani żadnych zabezpieczeń płatności.

( dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 26 stycznia 2012 roku wraz z potwierdzeniem nadania –k.116-118 akt , pismo pozwanego z dnia 1 lutego 2012 roku – k. 119 akt , pismo powoda z dnia 7 lutego 2012 roku – k.120 akt , pismo pozwanego z dnia 13 lutego 2012 roku – k. 123 akt)

Stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie okoliczności bezspornych oraz wskazanych powyżej dokumentów mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy , przedłożonych przez strony, których treści Sąd dał wiarę, gdyż żadna ze stron nie kwestionowała ich autentyczności i wiarygodności. Ponadto Sąd ustalił stan faktyczny w oparciu o zeznania wskazanych świadków, w zakresie w którym zeznania te były spójne, logiczne, oraz znajdowały pokrycie w pozostałym materiale dowodowym i były istotne dla ustalenia stanu faktycznego. Sąd nie dał wiary w szczególności zeznaniom reprezentanta pozwanego oraz byłego członka zarządu – świadka G. D. w podnoszonej przez pozwaną kwestii znaczenia harmonogramu dostaw stali dla realizacji umowy. Nawet świadek Z. T. , który pracował dla pozwanej w owym okresie i zajmował się przecież bezpośrednio realizacją umowy wskazywał , że podstawowe znaczenie dla realizacji umowy miały bezpośrednie ustne ustalenia dokonywane między nim a przedstawicielem powoda a nie ewentualny pisemny harmonogram. Opisał też w jaki sposób było ustalane zapotrzebowanie na stal i potwierdził fakt otrzymania przez pozwanego dokumentacji , z której można było wyliczyć ilość stali niezbędną do realizacji zamówienia. Nie miało przy tym znaczenia , iż w owym okresie powód prowadził realizację tylko jednego zespołu budynków skoro pozostałe zespoły stanowiły jego lustrzane odbicia i potrzeba było na nie takiej samej ilości stali. Zeznania te w powyższym zakresie były spójne i logiczne. Nie zostały w żaden sposób podważone. Przedstawiciele strony pozwanej nie byli też w stanie jednoznacznie wyjaśnić dlaczego akurat do końca marca 2010 r. nie było większych problemów we współpracy z powodem i dopiero w kwietniu 2010 r. pojawiła się kwestia harmonogramu. Należy pamiętać , iż z racji sprawowanych funkcji oraz rozmiaru przedsiębiorstwa nie wnikali oni na bieżąco w szczegóły współpracy z powodem , zwłaszcza w okresie kiedy nie nastręczała ona trudności. Jedynym zaś świadkiem pracującym u pozwanego , który posiadał obszerną wiedzę w przedmiocie realizacji umowy – z uwagi na wykonywaną funkcję – był właśnie Z. T.. Podkreślił on , iż nie było wątpliwości że powód będzie wykonywał całe osiedle na ul. (...) jak również , iż rzeczywistą przyczyną zerwania umowy przez pozwanego był wzrost cen stali a nie okoliczności wskazywane w pismach pozwanego. Nie było zatem podstaw aby nie dać w tej części wiary zeznaniom świadka Z. T..

Sąd dopuścił dowód z dokumentów przedstawionych przez powoda jako załącznik do pisma z 11 maja 2012 r. uznając , iż potrzeba ich złożenia zaszła po złożeniu sprzeciwu w kontekście okoliczności w nim podniesionych. W świetle wcześniejszej korespondencji powód nie był w stanie przewidzieć jaka szczegółowa dokumentacja będzie potrzebna dla wykazania zasadności swoich roszczeń. Miał zatem – zdaniem Sądu – prawo do przedłożenia dodatkowej dokumentacji w celu udowodnienia swych roszczeń.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Powództwo okazało się zasadne.

W sprawie bezspornym był fakt zawarcia przez strony umowy ramowej o nr (...) z dnia 13.02.2009 r., na mocy której pozwana zobowiązała się do wykonywania na rzecz powoda kompleksowych dostaw wyrobów zbrojarskich pierwotnie w ramach realizacji zadania inwestycyjnego pod nazwą Zespół (...) przy ul. (...) w B.. Umowa ta została następnie przedłużona aneksem nr (...). Na podstawie aneksu pozwana spółka zobowiązała się do dostarczania rzecz powoda wyrobów zbrojarskich w ramach realizacji zadania inwestycyjnego pod nazwą „Osiedle (...)" w B. przy ul. (...). Strony ustaliły w aneksie, że (...) S.A. będzie dokonywać dostaw wyrobów zbrojarskich za cenę 1570 zł netto za tonę. Termin rozpoczęcia dostaw ustalono na dzień 15 stycznia 2010 roku, a zakończenia dostaw na dzień 31 grudnia 2010 roku. W sprawie bezspornym było także, że w kwietniu 2010 r. pozwana zaprzestała dostarczania stali powodowi , zaś w piśmie z 16 czerwca 2010 r. pozwana poinformowała ostatecznie, ze umowę uważa za zakończoną. Spór pomiędzy stronami koncentrował się w sprawie wokół kwestii dopuszczalności zaprzestania dostaw i rozwiązania umowy oraz ewentualnej szkody jaką poniósł powód z tego tytułu. Powód podnosił, iż pozwana bezpodstawnie zaprzestała wykonywania umowy, w związku z czym zmuszony był on do poszukiwania stali u innych kontrahentów. Powód domagał się od pozwanej odszkodowania w oparciu o art. 471 k.c. podnosząc, iż wobec bezpodstawnego zachowania pozwanej, poniósł szkodę, jako że nabywał stal po cenach wyższych niż przewidywała to umowa z pozwaną. Pozwana podnosiła zaś, iż nie ponosi odpowiedzialności za niewykonanie umowy, jako że zaprzestanie dostaw stali na rzecz powoda nastąpiło z jego winy. W tym kontekście pozwana wskazywała na opóźnienia w bieżących płatnościach za dostarczaną stal i związane z tym także cofnięcie przez pozwaną powodowi limitu kredytowego oraz brak sporządzenia przez powoda harmonogramu dostaw oraz zestawienia potrzebnej stali, co uniemożliwiało ustalenie zapasów potrzebnej stali.

Zgodnie z art. 471 k.c. dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. W przypadku roszczenia opartego na art. 471 k.c. zaistnieć muszą trzy przesłanki odpowiedzialności kontraktowej, określone w tym przepisie. Przesłanki te wystąpić muszą łącznie. Są to :

a) niewykonanie bądź nienależyte wykonanie zobowiązania (naruszenie zobowiązania),

b) fakt poniesienia szkody,

c) związek przyczynowy pomiędzy niewykonaniem bądź nienależytym wykonaniem zobowiązania a szkodą (por. np. wyrok SA w Warszawie z dnia 9 października 2008 r., VI ACa 317/2008, niepubl.; wyrok SA w Poznaniu z dnia 14 grudnia 2006 r., I ACa 707/06, LEX nr 330993; wyrok SN z dnia 15 października 2009 r., I CSK 84/09, LEX nr 564967; tak również m.in. T. Wiśniewski (w:) Komentarz..., s. 517; A. Ohanowicz, Zobowiązania..., s. 180; W. Czachórski, A. Brzozowski, M. Safjan, E. Skowrońska-Bocian, Zobowiązania..., s. 317).

W niniejszej sprawie fakt niewykonania umowy przez pozwaną, jak wskazano powyżej był w sprawie bezsporny. Wątpliwości Sądu nie budził także fakt wykazania szkody przez powoda. Powód załączając do pozwu faktury VAT oraz potwierdzenia przelewów za dostawy stali od (...) sp. z o.o. z siedzibą w T., (...) S.A. z siedzibą w Z., N. W. (...) Towarzystwo (...) z siedzibą w B., (...) L. K. i wspólnicy sp. j. z siedzibą w O., wykazał, iż nabywał stal po cenie wyższej niż ustalona w umowie z pozwaną tj. 1.570 zł. Szczegółowe wyliczenie obejmujące różnice w odniesieniu do poszczególnych faktur pomiędzy kwotą zapłaconą na rzecz innych kontrahentów, a kwotą którą zapłaciłby powód nabywając stal od pozwanej po cenie ustalonej w umowie, którego dokonał powód w pozwie, znajdowało poparcie we wskazanych wyżej dokumentach. Ponadto z zeznań świadków w tym świadka P. M., M. K. czy nawet Z. T. wynikało, iż w powołanym okresie powód nie prowadził innych budów, co do których potrzebowałby regularnych dostaw stali. Poza tym każda budowa posiadała osobne konto, osobne rozliczenia – tak że niemożliwym byłoby pomylenie tych wyliczeń czy też przeniesienie stali z budowy przy ul. (...) na inną budowę. W ocenie Sądu, wbrew twierdzeniom pozwanej , powód wykazał zatem, iż ilość stali udokumentowana w załączonych fakturach VAT oraz potwierdzeniach przelewów, a także dokumentach (...)trafiała na budowę przy ul. (...). Ponadto z zeznań świadków wynikało, iż stal dostarczana na budowę od innych dostawców była towarem tej samej jakości, przy czym w związku z koniecznością szybkiego pozyskania dostawców powód zmuszony był zdecydować się na dostawy stali nieprzerobionej, którą następnie pracownicy powoda odpowiednio naginali i przerabiali na budowie. Towar dostarczany przez pozwaną obejmował zaś stal już sprefabrykowaną. To tłumaczy ewentualne różnice w nazewnictwie towaru występujące na fakturach. Z zeznań świadków , dysponujących przecież wiedzą specjalistyczną , wynika zaś jednoznacznie , iż chodziło w istocie o ten sam produkt , który dostarczał pozwany. Należy wskazać także , iż dostarczana przez innych kontrahentów stal wymagała od powoda jeszcze większego zaangażowania środków, niż to miało miejsce przy współpracy z pozwaną, a co za tym idzie była z tego punktu widzenia towarem nawet gorszej jakości , niż w przypadku towaru nabywanego od pozwanej.

W sprawie nie budzi także wątpliwości oczywisty związek przyczynowy pomiędzy niewykonaniem umowy przez pozwaną, a poniesioną przez powoda szkodą. Gdyby bowiem pozwana wykonała umowę dostarczając powodowi stal za cenę określoną w umowie, powód nie byłby zmuszony pozyskiwać tej stali z innych źródeł po wyższej cenie. Jest to okoliczność na tyle oczywista , iż nie wymaga szerszego uzasadniania.

Powyższe świadczy o tym, iż przesłanki, które obciążały powoda w niniejszej sprawie zostały przez niego wykazane. Tym samym ciężar zwolnienia się z odpowiedzialności wynikający z art. 471 k.c. obciążał pozwaną, która winna wykazać, iż powstanie szkody jest następstwem okoliczności , za które nie ponosi ona odpowiedzialności.

Odnosząc się zatem do podnoszonych w toku sprawy twierdzeń pozwanej w tym zakresie, należy w pierwszej kolejności wskazać na treść § 11 umowy 13.02.2009 r., w której dostawca zastrzegł sobie prawo wstrzymania kolejnych dostaw oraz dalszej realizacji umowy, gdy zamawiający nie dokonuje zapłaty prawidłowo wystawionych i podpisanych faktur dłużej niż 5 dni ponad termin określony w § 5 pkt 4 i 5 umowy, nastąpiło zmniejszenie lub wycofanie limitu kredytowego przyznanego zamawiającego, ogłoszona została upadłość zamawiającego lun postępowanie układowe w stosunku do niego. Pozwana twierdziła w niniejszej sprawie, iż powód nie regulował płatności terminowo, co uprawniało ją do wstrzymania dostaw. Należy jednak podkreślić, iż w myśl §5 ust. 3 płatność miała być regulowana przez powoda w terminie do 30 dni od daty dostarczenia każdej faktury do siedziby zamawiającego. Stąd też pozwana chcąc udowodnić, iż powód naruszał terminy płatności, z czego to przecież pozwana wywodziła skutki prawne , powinna w pierwszej kolejności udowodnić, kiedy terminy te rozpoczęły swój bieg i przedłożyć dowody doręczenia faktur powodowi. To pozwana bowiem wystawiała i doręczała powodowi faktury a zatem winna dysponować w tym zakresie stosowną dokumentacją. Pozwana zaś takiej okoliczności nie wykazała , gdyż takim dowodem nie jest sporządzona jednostronnie przez pozwaną tabela , z której w szczególności nie wynika kiedy powód otrzymał faktury ( k-169 ) , pomijając już okoliczność , iż w niektórych przypadkach pozwana skracała 30 dniowy termin płatności wynikający z umowy łączącej strony. Ponadto w myśl wskazanego §11 umowy, pozwana miała uprawnienie jedynie do wstrzymania dostaw, ewentualne opóźnienie powoda nie uprawniało jednak pozwanej do odstąpienia od umowy czy też jej rozwiązania.

Odnosząc się zaś do podnoszonej kwestii cofnięcia powodowi limitu kredytowego, należy wskazać, iż strony nie sprecyzowały w umowie zasad określania i cofania limitu kredytowego, ani też nie sprecyzowały jego dopuszczalnej wysokości. Z zeznań byłego członka zarządu pozwanej G. D., wynikało co prawda, iż cofnięcie limitu kredytowego miało wiązać się w szczególności z ewentualnymi opóźnieniami w płatnościach ze strony powoda. Należy jednak podkreślić, iż jak było podnoszone powyżej, okoliczność opóźnienia w płatnościach nie została przez pozwaną wykazana w niniejszej sprawie. Drugą z okoliczności miała być trudna sytuacja finansowa inwestora (...) , za którą przecież powód nie mógł ponosić żadnej odpowiedzialności. Należy wskazać , iż powód proponował weksel jako zabezpieczenie , co nie zostało przyjęte. W takiej sytuacji , mimo że w umowie istotnie widniał zapis dotyczący cofnięcia owego limitu, pozwana nie może z niego wywodzić skutków prawnych. Źródłem praw i obowiązków nie może bowiem „pusty” zapis w umowie , którego nie wypełniono konkretną treścią. Jak bowiem powód miał być obciążony konsekwencjami cofnięcia limitu skoro nie wiedział z jakich przyczyn może to nastąpić i się do nich odnieść ? Nie zmienia tego fakt , iż pozwany mógł ogólnie się orientować , iż taki limit istnieje. Z zeznań samych reprezentantów pozwanego wynika , iż nie byli w stanie podać dokładnych zasad na jakich ów limit miał być przyznawany i cofany. Co za tym idzie, w świetle zapisów umowy będącej przedmiotem sporu, cofnięcie limitu kredytowego nie mogło stanowić dla pozwanego skutecznej podstawy do wstrzymania się z dostawami na rzecz powoda , tym bardziej że przesłanki mające uzasadniać cofnięcie owego limitu nie zostały udowodnione bądź nie dotyczyły powoda.

W ocenie Sądu skutku nie mogły odnieść także podnoszone w sprawie zarzuty niewywiązania się przez powoda z obowiązku sporządzenia harmonogramu dostaw oraz pisemnego zestawienia potrzebnej stali do realizacji całego zadania, o którym mowa w (...). Przede wszystkim brak takiego harmonogramu nie był wymieniony ani w § 11 umowy ani gdzie indziej jako podstawa do wstrzymania dostaw czy też rozwiązania umowy. Gdyby miało to tak istotne znaczenie , to strony wprowadziłyby niewątpliwie stosowny zapis do § 11 umowy. Nie wiadomo więc z czego pozwana wywodzi w tym zakresie swoje uprawnienia. Należy ponadto podkreślić, iż z zeznań świadków, w szczególności Z. T. ( reprezentującego przecież w tym okresie pozwaną ) , P. M., A. N., P. G. czy M. K., jednoznacznie wynikało, iż w toku realizacji inwestycji strony ustalały na bieżąco zapotrzebowanie na stal na budowie. Wszelkie szczegóły dotyczące wielkości i terminów dostaw stali były ustalane ustnie między kierownikiem budowy ze strony powoda a kierownikiem oddziału produkcji zbrojeń budowlanych (...). Świadkowie zgodnie zeznawali , iż zapotrzebowanie na materiały budowlane , zwłaszcza podczas tak dużej budowy , zmienia się nieustannie. W zeznaniach padały stwierdzenia opisujące budowę jako „żywy organizm”, który poddany jest ciągłym przeobrażeniom. Tym samym świadkowie potwierdzili, iż strony w toku współpracy do momentu pojawienia się sporu, nie przywiązywały istotnej uwagi do pisemnych ustaleń, niezależnie od ich istnienia , co do ilości potrzebnych materiałów i reagowały w tym zakresie na bieżąco. Znamiennym było także w sprawie, co potwierdził w szczególności świadek Z. T., iż pozwana otrzymała dostęp do dokumentacji technicznej budowy. W tym świetle nieprawdziwe są zdaniem Sądu twierdzenia pozwanej, iż pozwana nie była w stanie przewidzieć choćby orientacyjnej ilości stali potrzebnej do realizacji zamówienia, jako że dysponowała ona dokumentacją techniczną, z której takie zapotrzebowanie można było ustalić. Warto też zauważyć , iż brak harmonogramu nie stanowił żadnej przeszkody dla realizacji inwestycji przy ul. (...) mimo identycznych zapisów umownych. Co za tym idzie, pomimo tak silnego akcentowania przez pozwaną kwestii nieistnienia pisemnego harmonogramu w styczniu 2010 r. , nie miała ona zdaniem Sądu istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy , biorąc pod uwagę ostateczną analizę całokształtu materiału dowodowego. Należy bowiem stwierdzić , iż sąd ustala stan faktyczny w zakresie jaki jest niezbędny do rozstrzygnięcia.

Analizując zatem cały zebrany w sprawie materiał dowodowy , w ocenie Sądu podnoszone przez pozwaną kwestie stanowiły jedynie pretekst do wycofania się przez pozwaną z umowy, która w związku ze wzrostem cen stali przestała być dla niej opłacalna. Okoliczność tę potwierdza chociażby załączona do pozwu korespondencja jaką strony prowadziły pomiędzy sobą , w szczególności, zaś pismo z 25.04.2010 r., w którym pozwana wskazuje, iż współpraca pomiędzy stronami może odbywać się jedynie na nowych warunkach, w tym nowych warunkach finansowych (k.51-52 akt). Nawet gdyby hipotetycznie przyjąć, co jednak nie zostało wykazane w sprawie, iż zagrożona była wypłacalność powoda, czy też zalegał on z płatnościami, to w świetle obowiązującej strony umowy, nie było podstaw do stawiania przez pozwaną nowych warunków w odniesieniu do ceny stali i uzależnienia kontynuowania dostaw od ich przyjęcia. Stanowisko pozwanej w tym zakresie wyrażone zwłaszcza w powołanym piśmie jest niezrozumiałe i bezprzedmiotowe, pozwana funkcjonująca na rynku jako podmiot profesjonalny – przedsiębiorca powinna zdawać sobie sprawę z ryzyka gospodarczego i w pełni ponosić jego konsekwencje.

Również zeznania świadków potwierdzają, iż kluczową kwestią w sporze pomiędzy stronami, czy wręcz jedyną była kwestia ceny za tonę stali, jako że pozwana nie chciała kontynuować dostaw po cenie ustalonej w umowie, gdyż było to dla niej nieopłacalne. W świetle powyższego, nie sposób przyjąć aby pozwana zwolniła się z odpowiedzialności za szkodę, którą poniósł powód, w wyniku niewykonania przez pozwaną umowy łączącej strony.

Mając na uwadze powyższe Sąd po dokonaniu analizy materiału dowodowego w oparciu o art. 233 k.p.c. i na podstawie art. 471 k.c. orzekł jak w sentencji.

O odsetkach orzeczono na podstawie na podstawie art.481 k.c. w zw. z art. 455 k.c., począwszy od dnia 4 lutego 2012 roku, tj. od dnia następującego po terminie płatności wyznaczonym pozwanemu w wezwaniu do zapłaty z dnia 26 stycznia 2012 roku (k.177 akt).

O kosztach procesu orzeczono zgodnie z art. 98 k.p.c., w myśl którego strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony.

Na koszty powoda złożyły się zaś: kwota 10.550 zł z tytułu uiszczonej opłaty sądowej od pozwu, kwota 7.200 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika procesowego, określonego zgodnie z § 6 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dn. 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu – (Dz.U.2013.490 j.t.) oraz kwota 17 zł opłaty od pełnomocnictwa. W sumie koszty powoda wyniosły 17.767 zł, którą to kwotę Sąd zasądził na jego rzecz od pozwanej.

Ponadto, w punkcie 3 wyroku Sąd nakazał zwrócić pozwanej ze Skarbu Państwa kwotę 3.000 złotych tytułem niewykorzystanej zaliczki na poczet kosztów związanych z dopuszczeniem dowodu z opinii biegłego (art. 80 ust. 1 u.k.s.c.).