Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 lipca 2015 roku.

Sąd Okręgowy w Lublinie VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie: Przewodniczący – Sędzia S.O. Dorota Stańczyk

Protokolant – sekretarz sądowy Ewelina Parol

po rozpoznaniu w dniu 24 lipca 2015 roku w Lublinie

sprawy E. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania E. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

z dnia 17 lutego 2014 roku znak (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VIII U 506/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 lutego 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił E. S. prawa do emerytury.

W uzasadnieniu swego stanowiska organ rentowy, powołując się na art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z § 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wskazał, że wnioskodawca wykazał na dzień 1 stycznia 1999 roku ogólny staż ubezpieczeniowy w wymiarze, co najmniej 25 lat, nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, osiągnął wiek emerytalny 60 lat, ale nie udowodnił 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku (decyzja k. 9 t. III akt ZUS).

W dniu 24 lutego 2014 roku E. S. wniósł odwołanie od powyższej decyzji, domagając się jej zmiany i przyznania mu prawa do emerytury. Wskazał, że spełnił wszystkie warunki do ustalenia prawa do emerytury, a w szczególności był zatrudniony w szczególnych warunkach na stanowisku malarza konstrukcji stalowych na wysokości (odwołanie k. 2a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie, wywodząc jak w treści zaskarżonej decyzji (odpowiedź na odwołanie k. 4 a.s).

Na rozprawie w dniu 17 lipca 2014 roku E. S. wniósł o zaliczenie do pracy w warunków szczególnych zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) we W. od 10 lipca 1972 roku do 9 czerwca 1984, w Zakładzie Budownictwa (...) od 18 lipca 1985 roku do 30 czerwca 1991 roku, oraz od 1 sierpnia 1991 roku do 31 grudnia 2008 roku w Przedsiębiorstwie (...) (k.11v a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

E. S. urodził się w dniu (...), a wniosek o ustalenie prawa do emerytury złożył w dniu 12 lutego 2014 roku (wniosek k. 1-2 t. III akt ZUS).Do wniosku dołączył m.in. świadectwa pracy:

1)  z dnia 7 czerwca 1984 roku wystawione przez Przedsiębiorstwo (...) we W. z którego wynika, że od 10 lipca 1972 roku do dnia 9 czerwca 1984 roku wykonywał obowiązki malarza w tym Przedsiębiorstwie(k.5 t.I akt ZUS).

2)  z dnia 7 lipca 1981 roku wystawione przez Zakładzie Budownictwa (...) w Ł. z którego wynika, że od dnia 19 lipca 1985 roku do dnia 30 czerwca 1991 roku wykonywał obowiązki malarza konstrukcji salowych na wysokości w tym Zakładzie (k.7 t.I akt ZUS).

3)  z dnia 10 stycznia 1994 roku wystawione przez Przedsiębiorstwo (...) w W. z którego wynika, że od 22 września 1993 roku do dnia 31grudnia 1994 roku w cukrowni (...) w Czechach wykonywał obowiązki malarza-piaskarza(k. 9 t.I akt ZUS).

Zaskarżoną decyzją organ rentowy odmówił prawa do emerytury z uwagi na nieudowodnienie wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. (decyzja k. 9 t. III akt ZUS). ).

Sąd ustalił, że E. S. w dniu 10 lipca 1972 roku został zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) we W.. Powierzono mu obowiązki na stanowisku malarza. Wykonywał czynności polegające na czyszczeniu strumieniem piasku rdzy z konstrukcji stalowych na których układane są rury tj. estakad za pomocą tzw. piaskownicy. Następnie malował estakady farbami chemoodpornymi. Czynności te wykonywał w Zakładach (...) w P.. Przez 50% czasu pracy wykonywał czynności na wysokości, a w pozostałym czasie na poziomie „0”. Piaskowanie odbywało się w aparatach tlenowych i hełmofonach oraz kombinezonach pyłoszczelnych. Otrzymywał dodatek za pracę w warunkach szczególnych. W czasie prac na wysokości był zabezpieczony szelkami i linami. Pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez 8 godzin dzienni e(zeznania wnioskodawcy k. 11v-12, 48 -48v, 63 a.s, zeznania świadków: S. U. k. 27 v, 62v a.s., Z. Z. k. 27v-28,62v-63 a.s., akta osobowe wnioskodawcy k. 19 a.s., a w szczególności: umowa o pracę k. 6 a.o.)

Od dnia 2 czerwca 1975 roku do dnia 31 grudnia 1976 roku przebywał na budowie eksportowej w B. w NRD. Zajmował się malowaniem estakad i ich piaskowaniem. Wszystkie czynności wykonywał na wysokości (akta osobowe wnioskodawcy k. 19 a.s., a w szczególności: porozumienie k. 11 a.o., aneksy k.12,14 a.o. ,zeznania wnioskodawcy k. 11v-12 a.s., 48-48v,63 a.s.). Od dnia 1 stycznia 1977 roku powrócił do pracy na stanowisku malarza w Przedsiębiorstwie (...) we W. z tożsamym zakresem obowiązków ( zeznania wnioskodawcy k. 11v-12, 48-48v, 63 a.s.).

Od dnia 29 czerwca 1977 roku do dnia 16 czerwca 1978 roku wnioskodawca odbywał zasadniczą służbę wojskową (akta osobowe wnioskodawcy k. 19 a.s., a w szczególności: odpis powołania k. 31 a.o., kwestionariusz osobowy k. 36 a.o.).

Z dniem 16 lipca 1979 roku ponownie został zatrudniony u uprzedniego pracodawcy (akta osobowe wnioskodawcy k. 19 a.s., a w szczególności: umowa o pracę k. 60 a.o.). Z kolei od dnia 5 maja 1983 roku do dnia 30 kwietnia 1984 roku wnioskodawca przebywał na budowie eksportowej w ZSRR, gdzie zajmował się malowaniem zarówno na wysokości, jak i na poziomie „0” (akta osobowe wnioskodawcy k. 19 a.s., a w szczególności: umowa o pracę na czas określony k. 51 a.o., zeznania wnioskodawcy k. 11v-12 a.s., 48-48v, 63 a.s.). Z dniem 10 czerwca 1984 roku wnioskodawca na zasadzie porozumienia z pomiędzy zakładami został zatrudniony w Instytucie (...) w P. ( akta osobowe wnioskodawcy k. 19 a.s., a w szczególności: umowa o pracę na czas określony k. 51 a.o., świadectwo pracy k. 50 a.o., pismo k.49 a.o.).

W okresie od dnia 18 lipca 1985 do dnia 30 czerwca 1991 roku wnioskodawca pracował w Zakładzie Budownictwa (...) we W., na stanowisku malarza. Wykonywał tożsame czynności, jak uprzednio w Przedsiębiorstwie (...) we W. i przez 50 % czasu pracy wykonywał czynności na wysokości, a pozostałym czasie na poziomie „0”. W okresie od 10 sierpnia 1987 roku do 31 października 1987 roku przebywał na budowie eksportowej w Czechosłowacji, a od 28 czerwca 1988 roku do dnia 31 grudnia 1988 roku na budowie eksportowej w NRD, gdzie również zajmował się malowaniem konstrukcji metalowych zarówno na wysokości, jak i na poziomie „0” ( akta osobowe wnioskodawcy k. 19 a.s., a w szczególności: umowa o pracę: k. 5 a.o., pisma k. 9, 11 a.o., świadectwo pracy k. 17 a.o., zeznania wnioskodawcy k. 11v-12 , 48-48v, 63a.s., zeznania świadków: S. U. k. 27 v, 62v a.s., Z. Z. k. 27v-28,62v-63 a.s., ,).

Od dnia 1 sierpnia 1991 roku wnioskodawca został zatrudniony w (...) Spółce z o.o. w S. w charakterze piaskarza-malarza. Na tym stanowisku zajmował się piaskowaniem konstrukcji, a później ich malowaniem. Wskazane czynności wykonywał zarówno na wysokości(do 40 metrów), jak i na poziomie”0”. Od dnia 1 grudnia 1995 roku otrzymał angaż na stanowisko kierownika robót. Na tym stanowisku zajmował się uzyskiwaniem zezwoleń na budowę, prowadzeniem dokumentacji pracowniczej, co zajmowało mu około 4 godzin dziennie, a przez 4-5 godzin wykonywał czynności polegające na obmiarze robót i kontroli pracowników tj. malarzy pracujących na wysokości. W tym Przedsiębiorstwie pracował do dnia 31 grudnia 2008 roku (zeznania wnioskodawcy k. 11v-12, 48 -48v, 63 a.s., zeznania świadka A. S. k. 47v-48 a.s., akta osobowe wnioskodawcy k.43 a.o., a w szczególności: umowa o pracę k. 7 a.o., świadectwo pracy k. 17 a.o.).

Od dnia 22 września 1993 roku do dnia 31 grudnia 1994 roku przebywał na budowie eksportowej w Czechach i pracował w cukrowni (...) , gdzie wykonywał obowiązki malarza-piaskarza zarówno na wysokości, jak i na poziomie „0 ”. (świadectwo pracy k. 9 t.I akt ZUS, zeznania wnioskodawcy k. 11v-12, 48 -48v, 63 a.s ).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej powołanych dowodów. Sąd uznał wiarygodne zeznania świadków: S. U., Z. Z. i A. S.. Wymienieni wyżej świadkowie w sposób spójny przedstawili istotne dla sprawy okoliczności, jak zakres codziennych prac wnioskodawcy wykonywanych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku malarza konstrukcji metalowych. Relacja świadków w pełni przekonuje, jeżeli zważy się na fakt, iż wspólnie z wnioskodawcą pracowali w tych samych zakładach pracy. Świadkowie S. U. i Z. Z. pracowali z nim w Przedsiębiorstwie (...) we W. i w Zakładzie Budownictwa (...). S. U. był w nich zatrudniony jako układacz wykładzin chemoodpornych, a świadek Z. Z. na stanowisku majstra i starszego majstra. Natomiast świadek A. S. pracował z wnioskodawcą w (...) Spółce z o.o. w S.. Świadkowie z racji swoich obowiązków pracowniczych znali organizację zakładu pracy, specyfikę czynności wykonywanych na poszczególnych stanowiskach, w tym na stanowisku malarza konstrukcji metalowych.

Sąd jedynie w części uznał za wiarygodny dowód z zeznań wnioskodawcy. Zeznania te stanowiły wiarygodny materiał dowodowy w zakresie, w którym nie pozostawały w sprzeczności wobec pozostałych zebranych w sprawie dowodów, zwłaszcza zaś dowodów ze zgromadzonych w toku postępowania dokumentów i zeznań świadków. Nie zasługiwały na wiarę te fragmenty zeznań wnioskodawcy, w których wskazywał, że pracował w Przedsiębiorstwie (...) we W. i w Zakładzie Budownictwa (...) jako malarz konstrukcji stalowych na wysokości przez 80 % czasu pracy. Twierdzenia te należało uznać za niewiarygodne w obliczu zeznań świadków S. U. i Z. Z.., którzy wskazali, że jedynie przez 50 % czasu pracy wnioskodawca wykonywał obowiązki na wysokości

Sąd obdarzył wiarą dowody z dokumentów uznając, iż zostały one sporządzone przez uprawnione do tego podmioty oraz nie budzą wątpliwości Sądu zarówno co do ich formy, jak i treści. Zostały one sporządzone w przepisanej formie, w oparciu o obowiązujące w dacie ich wydania przepisy prawne oraz wydane przez kompetentne osoby w ramach przysługujących im uprawnień. Sąd nie dał wiary przedłożonemu przez wnioskodawcę świadectwu pracy z dnia 4 kwietnia 2014 roku w zakresie jakim wskazywało, że wnioskodawca wykonywał pracę w szczególnych warunkach w Przedsiębiorstwie (...) Spółka z o.o. w G. w okresie od 1 sierpnia 1991 roku do 30 listopada 1995 roku. Nie jest ono dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., gdyż podmiot wydający to świadectwo nie był organem państwowym ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Omawiane świadectwo pracy stanowiło więc dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Sąd nie dokonał ustaleń opartych na powyższym dokumencie, gdyż zawierały one dane, które okazały się niezgodne z prawdą (por. Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 13 września 2011 roku, I UK 107/11, z dnia 9 kwietnia 2009 roku I UK 316/08).

Odwołanie nie jest zasadne.

Prawo do wcześniejszej emerytury dla osób zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, z uwagi na datę urodzenia wnioskodawcy, regulują przepisy art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 roku, poz.748, tekst jednolity) oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 roku, Nr 8, poz. 43, ze zmianami). Prawo do emerytury nabywają ubezpieczeni po osiągnięciu wieku przewidzianego m. in. w art. 32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (1 stycznia 1999 roku) spełnili enumeratywnie określone przesłanki:

- posiadają okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat- dla kobiet i 65 lat- dla mężczyzn,

- legitymują się okresem składkowym i nieskładkowym, o którym mowa w art. 27.

Natomiast, w myśl art. 184 ust. 2 emerytura, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Sąd zatem uznał za zasadne ustalić charakter pracy ubezpieczonego w spornych okresach. Zaznaczyć należy, iż prawo do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach przysługuje wówczas, gdy ubiegający się o prawo wykonywał prace w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Decydujące znaczenie ma zatem rodzaj i wymiar wykonywanej pracy, a nie przedłożenie odpowiedniego świadectwa pracy w szczególnych warunkach, ze wskazaniem stanowiska pracy określonego w wykazie prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego. Jak zauważył Sąd Najwyższy - określanie dla celów emerytalnych stanowisk pracy jako „pracy wykonywanej w szczególnych warunkach” w rozumieniu wykazów stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie należy do kompetencji pracodawcy (vide: wyrok z dnia 22 czerwca 2005r., sygn. akt I UK 351/04, OSNP 2006/5-6/90).

W pierwszej kolejności Sąd rozważył okres zatrudnienia ubezpieczonego od dnia od 10 lipca 1972 roku do dnia 9 czerwca 1984 roku w Przedsiębiorstwie (...), od dnia 19 lipca 1985 roku do dnia 30 czerwca 1991 roku w Zakładach Budownictwa (...) i od dnia 1 sierpnia 1991 roku do 30 listopada 1995 roku (od dnia 1 grudnia 1995 roku otrzymał angaż na stanowisko kierownika robót , nie wykonując już pracy w warunkach szczególnych, o czym niżej) w (...) Spółce z o.o. w S. . Przypomnieć należy, iż okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w cytowanym rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy (§ 2 ust. 1 ww. rozporządzenia). Ubezpieczony domagał się uznania powyższych okresów zatrudnienia jako pracy w szczególnych warunkach określonej w wykazie A, Dziale V pozycja 6 załącznika do wskazanej powyżej rozporządzenia, tj. prace malarskie konstrukcji metalowych na wysokości. Tymczasem jak wynika z ustalonego przez Sąd stanu faktycznego, ubezpieczony jedynie w okresie pracy na budowie eksportowej w B. w NRD od 2 czerwca 1975 roku do dnia 31 grudnia 1976 roku wykonywał te czynności w pełnym wymiarze czasu pracy . W okresie pracy w (...) Spółce z o.o. do momentu objęcia stanowiska kierownika robót ( tj. od sierpnia 1991r. do listopada 1995r.) wykonywał prace malarskie konstrukcji metalowych na wysokości stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, ale, jak sam podał, zarówno na wysokości , jak i na poziomie „0”. Również w pozostałych okresach zatrudnienia wprawdzie wnioskodawca wykonywał prace malarskie konstrukcji metalowych, jednak jak wynika zeznań świadków, tylko przez 50% obowiązującego go czasu pracy, a pozostałym okresie wykonywał prace na poziomie „0”. Tym samym nie sposób stwierdzić, aby w spornych okresach ubezpieczony wykonywał pracę w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na jego stanowisku pracy.

Wskazać należy, że wprawdzie wnioskodawca w okresie od 1 grudnia 1995 roku do 31 grudnia 1998 roku wykonywał prace wymienione w Dziale XIV, poz. 24 - Kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie, jednak również nie stale i nie pełnym wymiarze czasu pracy. Jak wynika bowiem z zeznań samego wnioskodawcy, przez 4 godziny dziennie wykonywał czynności administracyjno-biurowe (k.48v).

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10 kwietnia 2014 roku (II UK 395/13, LEX nr 1455235) jednoznacznie wskazał, że dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy i jej wykonywanie w warunkach określonych w § 2 ust. 1 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, a więc stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy). Przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, nie jest dopuszczalne zaliczanie innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika w stopniu powodującym wcześniejszą utratę zdolności do zatrudnienia i nie zostały wymienione w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia.

Reasumując stwierdzić należy, że wnioskodawca nie spełnił wszystkich przesłanek z art. 184 ustawy o rentach i emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych albowiem nie udowodnił ponad 15 lat pracy w szczególnych warunkach, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze;

Sąd Okręgowy, kierując się powyższymi ustaleniami uznał, ze zaskarżona decyzja jest prawidłowa, a odwołanie wnioskodawcy podlega oddaleniu.

Mając powyższe na uwadze w oparciu o powołane wyżej przepisy oraz na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Sąd orzekł jak w sentencji.