Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 13 lipca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 czerwca 2015 roku

sprawy z wniosku Parafii R. – Katolickiej pod wezwaniem (...) A. C. w B.

z udziałem J. Ć., R. Ć., W. P., M. P., T. Ś.

o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie

na skutek apelacji uczestnika R. Ć.

od postanowienia Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 27 stycznia 2015 roku, sygn. akt I Ns 857/13

postanawia:

1. sprostować oczywistą niedokładność w postanowieniu Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 27 stycznia 2015 roku, sygn. akt I Ns 857/13 w ten sposób, że po słowach „z wniosku” w miejsce słów „Parafii Kościoła (...) pw. (...) A. w B.” wpisać słowa „Parafii R. – Katolickiej pod wezwaniem (...) A. C. w B.” oraz w punkcie 1 sentencji słowa „Parafia Kościoła (...) pw. (...) A. w B.” zastąpić słowami „Parafia R. – K.pod wezwaniem (...) A. C. w B.”;

2. oddalić apelację.

Sygn. akt II Ca 425/15

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 27 stycznia 2015 r. Sąd Rejonowy w Radomsku po rozpoznaniu sprawy z wniosku Parafii Kościoła (...) pw. (...) A. w B. z udziałem R. Ć., J. Ć., M. P., W. P., T. S. o stwierdzenie zasiedzenia nieruchomości postanowił stwierdzić, że Parafia Kościoła (...) pw. (...) A. w B. nabyła przez zasiedzenie z dniem 1 stycznia 2003 roku własność zabudowanej nieruchomości położonej we wsi B. gmina D., oznaczonej w ewidencji gruntów numerem działki (...) o powierzchni 0,0298 ha, opisanej na mapie podziału nieruchomości sporządzonej w dniu 5 marca 2014 roku przez geodetę uprawnionego Z. S., przyjętej do Starostwa Powiatowego w R. Ośrodek (...) w dniu 14 marca 2014 roku numer ewidencyjny (...).(...) (...), dla której w Wydziale Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Radomsku jest urządzona księga wieczysta (...) i ustalić, że każdy z uczestników ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i zarazem rozważania Sądu Rejonowego:

Działka (...) położona przy ul. (...) w B. była wcześniej własnością W. Ć., który nabył jej własność w trybie ustawy uwłaszczeniowej na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 19 lipca 1996 roku w sprawie Ns 223/93.

Następnie na mocy umowy darowizny zawartej w dniu 15 maja 1997 roku W. Ć. podarował swojemu synowi R. Ć. między innymi działkę objętą wnioskiem. W umowie darowizny zawarty został zapis, w którym W. Ć. oświadczył, że na działce (...) znajduje się budynek zaadaptowany na kaplicę przez parafian, wyznania (...)

Na początku lat siedemdziesiątych ubiegłego stulecia W. Ć. sprzedał Parafii (...). B. A. w D. część działki (...) o powierzchni około 3 arów, na której znajdował się wówczas budynek mieszkalny. Wcześniej w domu tym mieszkał W. Ć.. Już pod koniec lat sześćdziesiątych przedmiotowy budynek mieszkalny został zaadaptowany na kaplicę kościelną i wyposażony w niezbędne utensylia, gdzie odprawiały się msze święte. Część tej działki została wydzielona i odgrodzona od pozostałej części. Po pewnym czasie została dobudowana przez parafię sala katechetyczna i w takim stanie funkcjonuje do dnia dzisiejszego. Do dziś odprawiane są tam msze święte.

Od tego czasu część działki (...) znajdowała się w samoistnym posiadaniu Parafii (...). B. A. w D., a od dnia 24 maja 1987 roku Parafii Kościoła (...) pod wezwaniem (...) A. w B..

Po sprzedaży działki objętej wnioskiem W. Ć. przeprowadził się do K., a następnie do Z., gdzie zmarł. Od momentu przeniesienia posiadania przedmiotowej nieruchomości nigdy nie występował o jej wydanie i nigdy nie zgłaszał do niej żadnych pretensji. Nie były odprowadzane podatki od tej nieruchomości przez parafię.

W dniu 4 marca 2014 roku R. Ć. przeniósł własność działki (...) w formie darowizny na rzecz T. Ś..

Na wniosek R. Ć. doszło do fizycznego podziału działki (...) na działki (...) o powierzchni 0,0465 ha i (...) o powierzchni 0,0298 ha, gdzie znajduje się obecnie kaplica kościelna.

Oceniając materiał dowodowy Sąd dał wiarę zeznaniom wnioskodawcy oraz świadków. Uczestnicy nie zaprzeczali faktu posiadania przez parafię spornej nieruchomości. Sąd nie dał jednak wiary zeznaniom uczestnika R. Ć., który kwestionował jedynie charakter tego posiadania. Uczestnik ten podnosił, że posiadanie parafii miało jedynie charakter zależny, a nie samoistny, gdyż zarówno on, jak i jego ojciec użyczyli działkę (...) parafii na cele kultu religijnego, gdyż jego ojciec nigdy spornej działki nie sprzedawał parafii. Stanowisku uczestnika przeczą jednak zeznania jego ojca W. Ć., które zostały złożone w sprawie I Ns 223/93. W sprawie tej W. Ć. zeznał wyraźnie, że z posiadanych po rodzicach działek odłączył działkę o powierzchni około 3 arów i nieformalną umową sprzedał ją parafii w D., reprezentowaną ówcześnie przez proboszcza H. z przeznaczeniem na cele kultu religijnego.

Sąd Rejonowy zważył, iż wnioskodawczyni wystąpiła z roszczeniem, o którym mowa w art. 172 k.c. Zgodnie z tym przepisem posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny chyba , że uzyskał posiadanie w złej wierze. Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Warunkami koniecznym do zasiedzenia jest zatem posiadanie oraz upływ czasu.

Posiadanie prowadzące do zasiedzenia musi mieć charakter posiadania samoistnego. Jest to posiadanie mające charakter władania rzeczą z zamiarem posiadania jej dla siebie. Wola posiadania „jak właściciel", a więc traktowania siebie jako właściciela jest zasadniczym elementem posiadania prowadzącego do zasiedzenia.

W przedmiotowej sprawie Sąd uznał, że posiadanie Parafii Kościoła (...) pod wezwaniem (...) A. w B. spornej nieruchomości miało właśnie taki charakter. Pod koniec lat sześćdziesiątych ubiegłego stulecia doszło do przeniesienia posiadania spornej nieruchomości na rzecz parafii, a następnie na początku lat siedemdziesiątych W. Ć. sprzedał Parafii (...). B. A. w D. część działki (...), na której znajdował się wówczas budynek mieszkalny. Wynika to niezbicie z zeznań samego W. Ć. złożonych w sprawie I Ns 223/93 na karcie 189 odwrót i karcie 190. W sprawie tej W. Ć. zeznał wyraźnie, że z posiadanych po rodzicach działek odłączył działkę o powierzchni około 3 arów i nieformalną umową sprzedał ją parafii w D., reprezentowaną przez ówczesnego proboszcza H.. Fakt sprzedaży został również potwierdzony przez przesłuchanego w sprawie I Ns 223/93 świadka T. O., która zeznała, że sporna nieruchomość wraz z domkiem została zakupiona przez księdza H. nieformalną umową w 1972 roku. W domu tym już od 1968 roku odprawiane były nabożeństwa (k. 191 odwrót akt I Ns 223/93). Podobnie świadek A. K. zeznała w tej sprawie, że w 1970 roku była spisywana umowa na sprzedaż działki, gdzie znajdowała się już kaplica (k. 192 odwrót). Już od 1968 roku przedmiotowy budynek mieszkalny został zaadaptowany na kaplicę kościelną i wyposażony w niezbędne utensylia , gdzie odprawiały się msze święte. Cześć tej działki została wydzielona i odgrodzona od pozostałej części. Po pewnym czasie została dobudowana przez parafię sala katechetyczna i w takim stanie funkcjonuje do dnia dzisiejszego. Do dziś odprawiane są tam msze święte. W tych warunkach uznać należy, że posiadanie spornej działki przez parafię miało charakter samoistny. Nikt nie kwestionował właścicielskich uprawnień parafii do tej działki.

Drugą przesłanką zasiedzenia jest upływ czasu. Tak więc posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny - przy czym objęcie w posiadanie musiało nastąpić w dobrej wierze. Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze. Trafnie stwierdził S. P. ([w:] System pr. cyw., t. II, s. 324), że ciągłość posiadania ma dotyczyć nie w ogóle władztwa faktycznego nad rzeczą, lecz władztwa mającego charakter posiadania samoistnego. Wymienione terminy zasiedzenia obowiązują od 1.10.1990 r. Zostały wprowadzone ustawą z 28.7.1990 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny. Oznacza to, że do zasiedzenia, które nastąpiło przed 1.10.1990 r., miały zastosowanie terminy obowiązujące przed tą datą (tak wyr. SN z 2.9.1993 r., II CRN 89/93, niepubl.). Natomiast do zasiedzenia, którego bieg rozpoczął się przed 1.10.1990 r. stosuje się przepisy nowe - zmienione ustawą z 28.7.1990 r.

Dla oceny dobrej czy złej wiary decydująca jest chwila uzyskania posiadania, wobec czego późniejsze od tej chwili okoliczności powodujące, że samoistny posiadacz stał się posiadaczem w złej wierze nie mają już żadnego znaczenia. Ani kodeks cywilny, ani poprzednie przepisy prawa rzeczowego nie zawierają definicji dobrej czy złej wiary. Decydująca dla oceny dobrej czy złej wiary posiadacza jest przede wszystkim jego świadomość. Przy ocenie, czy zachodzą warunki do nabycia własności nieruchomości w drodze zasiedzenia, dobra wiara polega na usprawiedliwionym w danych okolicznościach przekonaniu posiadacza, że przysługuje mu takie prawo do władania rzeczą jakie faktycznie wykonuje.

W przedmiotowej sprawie Sąd uznał, że początkowo Parafia (...). B. A. w D. , a potem Parafia Kościoła (...) pod wezwaniem (...) A. w B. były jednak w złej wierze. W obowiązującym orzecznictwie mamy do czynienia z tradycyjnym pojęciem dobrej wiary, według którego dobra wiara polega na błędnym, ale w danych okolicznościach usprawiedliwionym przekonaniu posiadacza nieruchomości, że przysługuje mu wykonywane przez niego prawo (uchwała SN z dnia 6.12.1991 r. III CZP 108/91 OSNCP 4/92/poz. 48). Tymczasem wnioskodawczyni wiedziała, że sporna nieruchomość nie została jej przekazana w sposób prawem przepisany, ale w drodze nieformalnej umowy, zatem pozostawała w złej wierze.

Z tych względów sąd przyjął, że termin zasiedzenia upłynął po 30 latach od końca 1972 roku. Brak jest bowiem precyzyjnej daty określającej sprzedaż działki na rzecz parafii. W sprawie I Ns 223/93 oraz w niniejszym postępowaniu przewijały się dwie daty sprzedaży działki tj. 1970 lub 1972 rok. Sąd przyjął zatem początek biegu zasiedzenia od końca 1972 roku, jako daty późniejszej.

W mniejszej sprawie uczestnik R. Ć. podnosił, że o braku przesłanki samoistnego posiadacza wnioskodawczyni świadczy nadto fakt, że wysyłał wielokrotnie przez kilkanaście lat pisma do proboszcza z prośbą o uregulowanie stanu prawnego spornej działki tj. przeniesienie jej w drodze darowizny na rzecz parafii. W odpowiedzi na jego żądanie proboszcz o zgromadzenie odpowiedniej dokumentacji. Te okoliczności w ocenie uczestnika miały przemawiać za brakiem przesłanki samoistnego posiadania przez parafię spornej nieruchomości. Tymczasem zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 14 października 2011 r. III CSK 251/10 „samoistny posiadacz nieruchomości, znajdujący się na drodze do jej zasiedzenia, nie traci cech takiego posiadacza przez to, że zwraca się do właściciela z ofertą kupna nieruchomości, ponieważ takie zachowanie nie wpływa na zamiar władania nią w charakterze właściciela, lecz świadczy jedynie o tym, iż posiadacz ma świadomość braku tytułu prawnego do nieruchomości i zmierza do jego wcześniejszego uzyskania niezależnie od jej ewentualnego zasiedzenia w przyszłości, a zatem może to wpływać tylko na ocenę jego złej lub dobrej wiary. W braku innych okoliczności nie wpływa to jednak na przesłanki, od których zależy nabycie własności w drodze zasiedzenia. Aprobując w pełni wskazany pogląd podnieść należy, że fakt prowadzenia korespondencji R. Ć. z obecnym proboszczem na temat przekazania działki na rzecz parafii w formie darowizny nie wpływa na charakter samoistnego posiadania parafii.

Skutkiem zasiedzenia stało się nabycie własności spornej nieruchomości przez Parafię Kościoła (...) pod wezwaniem (...) A. w B. po upływie lat 30 licząc od końca 1972 roku, czyli z dniem 1 stycznia 2003 roku.

Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd na podstawie art. 172 k.c. postanowił jak w sentencji.

O kosztach Sąd orzekł w oparciu o przepis art. 520 § 1 k.p.c.

Apelację od powyższego orzeczenia złożył uczestnik R. Ć..

Skarżący w zasadzie nie precyzuje zarzutów apelacyjnych jednakże z apelacji daje się wywieźć zarzut błędu w ustaleniach faktycznych poprzez ustalenie przez Sąd faktu sprzedaży działki miejscowej Parafii podczas gdy w ocenie skarżącego działka nigdy nie była sprzedana ale była dzierżawiona ewentualnie użyczona. Skarżący wskazuje na błędną ocenę dowodów zgromadzonych w sprawie.

Reasumując skarżący wnosił o zmianę zaskarżonego postanowienia i oddalenie wniosku o zasiedzenie przedmiotowej nieruchomości.

W odpowiedzi na apelacje pełnomocnik wnioskodawcy wnosił o oddalenie apelacji uczestnika postępowania R. Ć. oraz zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawcy kosztów zastępstwa procesowego w instancji apelacyjnej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności należy sprostować oczywistą niedokładność w oznaczeniu wnioskodawcy w postanowieniu Sądu Rejonowego albowiem właściwe oznaczenie wnioskodawcy to Parafia K. R. - (...) pod wezwaniem (...) A. C. w B.. Dlatego też na podstawie art. 350§ 3 k.p.c. należało orzec jak w pkt 1 postanowienia.

Apelacja uczestnika jest bezzasadna.

Stan faktyczny ustalony przez Sąd Rejonowy Sąd Okręgowy przyjmuje za własny i czyni go podstawą swojego rozstrzygnięcia. Dodatkowo jedynie należy ustalić, iż Parafia K. R. – (...) pod wezwaniem ówcześnie błogosławionego (...) A. C. w B. została wydzielona z parafii K. R. – (...) pod wezwaniem (...). B. A. w D. w 1987r. Na skutek utworzenia nowej jednostki organizacyjnej K. zostało jej przekazane m.in. posiadanie przedmiotowej nieruchomości wraz z budynkiem w którym odprawiały się nabożeństwa. Okoliczność ta jest w zasadzie okolicznością bezsporną i nie była kwestionowana przez żadną ze stron postępowania.

Ocena dowodów zaprezentowana przez Sąd Rejonowy jest właściwa i nie uchybia wymaganiom z art. 233 k.p.c. Wnioski wyciągnięte przez Sąd I instancji z przeprowadzonych dowodów są prawidłowe i zgodne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego. Dodatkowo jedynie należy podnieść, iż wnikliwa analiza materiału dowodowego nie daje podstaw do podzielenia zarzutów skarżącego. Zarzuty te w zasadzie sprowadzają się do stwierdzenia, iż nigdy nie było zawartej umowy kupna sprzedaży nieruchomości a nieruchomość była jedynie wydzierżawiona a następnie niedopłatnie użyczona. Podstawą apelacji jest zatem kwestionowanie samoistnego charakteru posiadania przez parafię przedmiotowej nieruchomości.

Nie ulega wątpliwości, iż do nabycia własności przez zasiedzenie konieczne jest spełnienie dwóch przesłanek tj. właśnie samoistnego i nieprzerwanego posiadania oraz upływ ustawowego terminu. Samoistnym posiadaczem nieruchomości w rozumieniu art. 172 k.c. jest ten kto włada nią jak właściciel. Trzeba także pamiętać, iż na korzyść posiadacza przemawiają ustalone przez prawo domniemania: samoistności posiadania (art. 339 k.c.) , ciągłości posiadania ( art. 340 k.c. ) oraz dobrej wiary posiadacza.

W myśl art. 336 k.c. posiadaczem samoistnym jest ten kto faktycznie włada rzeczą tj. korzysta z niej i rozporządza nią jak właściciel ( corpus) z zamiarem władania dla siebie ( animus) Podmiot zasiadujący winien zatem nie tylko władać rzeczą ale także wyrażać wolę władania rzeczą w charakterze właściciela przy czym wola ta musi być w stosunku do otoczenia uzewnętrzniona. Sytuację posiadacza w tym zakresie ułatwia domniemanie samoistności posiadania zgodnie z którym domniemywa się, że ten kto faktycznie włada rzeczą jest posiadaczem samoistnym.( art. 339 k.c.).

Analiza dowodów zgromadzonych tak w niniejszej sprawie jak i m.in. w sprawach uwłaszczeniowych na które powołuje się Sąd Rejonowy pozwala postawić stanowczą tezę, iż ówczesne strony to jest W. Ć. - ojciec uczestnika - i ówczesna parafia w D. zawarły umowę kupna - sprzedaży nieruchomości będącej przedmiotem sporu. Zeznania zarówno W. Ć. i innych świadków składane na potrzeby innych spraw ( I Ns 913/89, I Ns 223/93 Sądu Rejonowego w Radomsku ) wprost wskazują na zawarcie umowy sprzedaży, a nie dzierżawy czy też użyczenia. Także świadkowie zeznający w niniejszej sprawie wskazywali, iż na nieruchomości tej gospodarowała parafia która postawiła na działce nawet salkę katechetyczną. /k. 125/. Świadek S. B. zeznając w sprawie I Ns 913/89 wprost zeznał „od razu po zawarciu umowy kaplica została odgrodzona od reszty nieruchomości”/k. 264odw.-265/, Z kolei świadek T. O. w sprawie I Ns 223/93 zeznała , iż „ wiem, że w 1972r. od wnioskodawcy ( którym ówcześnie był W. Ć.) ksiądz H. kupił 3 ary wraz z domkiem pod kaplicę. /k.191odw./ z kolei w tej samej sprawie świadek Z. T. zeznał „słyszałem , że była sprzedana ziemia z budynkiem” /k.359/

Okoliczności te ewidentnie świadczą o samoistnym charakterze posiadania przez parafię. Zresztą nie należy zapominać o domniemaniu samoistności posiadania które w toku procesu nie zostało przez uczestnika skutecznie obalone.

Zresztą stanowisko uczestnika R. Ć. jest zupełnie niezrozumiałe albowiem kilka lat wcześniej deklarował, że zgodzi się przekazać nieodpłatnie na rzecz parafii przedmiotową nieruchomość wskazując, iż taka była wola jego rodziców. Tymczasem nie wiedzieć czemu obecnie sprzeciwia się temu bez żadnych racjonalnych względów i przekazał własność działki na rzecz swojej opiekunki. Z kolei uczestniczka T. Ś. – obecna właścicielka - sama wskazywała w swoich zeznaniach , iż „z rozmów wynikało, że tata R. Ć. przekazał tę nieruchomość na rzecz parafii” /k. 127 akt/. Zatem uczestnik R. Ć. miał pełną świadomość co do charakteru przekazania nieruchomości, a obecne jego stanowisko wskazujące na rzekome użyczenie działki z domem na rzecz parafii początkowo przez jego ojca a następnie przez niego podyktowane jest tym, iż parafia nie dysponuje nieformalną umową kupna – sprzedaży nieruchomości a uczestnik chce tę okoliczność wykorzystać.

O posiadaniu zależnym nie świadczy w żaden sposób korespondencja pomiędzy uczestnikiem, a księdzem proboszczem z której wynika wola obu stron do sformalizowania umowy nabycia nieruchomości. Słusznie w tym zakresie Sąd Rejonowy przywołał stanowisko Sądu Najwyższego zawarte w postanowieniu z dnia 14 października 2011 r. III CSK 251/10. Fakt natomiast, iż ojciec uczestnika czy też następnie uczestnik opłacali podatki od całej działki o nr (...) wcale nie musi świadczyć o tym, iż parafia była posiadaczem zależnym. Jak wiadomo z działki nr (...) nie było formalnie wydzielonej części, którą posiadała w sposób samoistny Parafia. Trudno zatem określić w jaki sposób Parafia miałaby regulować podatek skoro był on ustalany od całej nieruchomości a decyzje były przesyłane na adres właściciela wynikający z ewidencji gruntów. Zresztą w sprawie brak dowodów kto opłacał podatki do 2008r. gdyż Gmina nie dysponuje dokumentacją w tym zakresie za tak odległy okres czasu. /zaświadczenie k.132/.

Uczestnik jak się wydaje bardzo dużą rolę przywiązuje do dwóch wpłat których rzekomo miałby dokonać na jego konto proboszcz parafii. To, że uczestnik wpłaty nazywa tantiemą dzierżawną wcale nie oznacza , iż parafia utraciła przymiot posiadacza samoistnego i została nawiązana umowa dzierżawy. Żadne okoliczności na to nie wskazują. Poza tym należy pamiętać, iż jedynym dowodem na okoliczność wpłat jest nie potwierdzone za zgodność z oryginałem sporządzone odręcznie quazi – zaświadczenie z banku które nie ma – w ocenie Sądu - żadnej mocy dowodowej. Przede wszystkim z zaświadczenia tego nie wynika nawet aby wpłaty zostały dokonane tytułem należności za dzierżawę.

Nawet gdyby wpłata istotnie została dokonana to i tak okoliczność ta miała miejsce już po nabyciu nieruchomości z mocy prawa przez zasiedzenie co nastąpiło z dniem 1 stycznia 2004r. w związku z czym jest ona bez znaczenia prawnego.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd w sposób prawidłowy zastosował prawo materialne, a mianowicie art. 172 k.c. przyjmując złą wiarę po stronie wnioskodawcy z uwagi na nieformalną umowę kupna sprzedaży nieruchomości. Przy uwzględnieniu okresu posiadania przez poprzednika prawnego jakim była Parafia K. R. – (...) w D. Sąd Rejonowy zasadnie stwierdził nabycie własności nieruchomości przez zasiedzenie z dniem 1 stycznia 2004r. na obecnego posiadacza nieruchomości tj. na Parafię K. R. – (...) pod wezwaniem (...) A. C. w B.. Możliwość doliczenia czasu posiadania poprzednika ( art. 176 k.c.) nie budzi wątpliwości albowiem z chwilą utworzenia nowej Parafii na nową jednostkę organizacyjną zostało przeniesione posiadanie m.in. przedmiotowej nieruchomości która jest w jej posiadaniu do chwili obecnej.

W efekcie apelacja wniesiona przez uczestnika który zresztą przestał być już właścicielem spornej nieruchomości nie zawiera uzasadnionych podstaw i przez to podlega oddaleniu, a to na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13§2 k.p.c.