Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 kwietnia 2015r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 kwietnia 2015r. w S.

odwołania A. R. (1), P. R. i A. R. (2)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 6 sierpnia 2013 r. Nr (...)

w sprawie A. R. (1), P. R. i A. R. (2)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do renty rodzinnej

I. oddala odwołanie;

II. zasądza ze Skarbu Państwa (kasa Sądu Okręgowego w Siedlcach) na rzecz radcy prawnego A. K. (1) prowadzącej Kancelarię Radcy Prawnego w S. kwotę 73,80 (siedemdziesiąt trzy 80/100) zł zawierającą podatek VAT tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej ubezpieczonym z urzędu.

Sygn. akt: IV U 153/13

UZASADNIENIE

Decyzją z 6 sierpnia 2013 r. znak:(...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art. 68 ust. 1, art. 65 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych odmówił A. R. (1), P. R., A. R. (2) prawa do renty rodzinnej po zmarłym A. R. (3) w dniu 29.03.2013 r. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że na podstawie dokumentów przedłożonych do wniosku uznano za udowodniony okres składkowy i nieskładkowy zmarłego A. R. (3) w wymiarze 1 roku, 5 miesięcy i 14 dni, w tym w dziesięcioleciu przed dniem zgonu tj. od 29.06.2003 r. do 28 czerwca 2013 r. w wymiarze 5 miesięcy i 18 dni. W związku z tym, że zmarły w chwili śmierci nie spełnił warunków do uzyskania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, gdyż nie udowodniono wymaganego 5-letniego okresu ubezpieczenia w ostatnim 10-leciu przed zgonem organ rentowy wydał decyzję odmowną.

Odwołanie od w/w decyzji złożyła A. R. (1) działająca w imieniu własnym oraz jako przedstawicielka ustawowa małoletnich P. R. i A. R. (2) wnosząc o jej zmianę i przyznanie dla niej i małoletnich dzieci renty rodzinnej po zmarłym A. R. (3). W uzasadnieniu odwołania wskazano, że organ rentowy dokonał nieprawidłowych ustaleń w przedmiocie stażu pracy A. R. (3), bowiem w ocenie odwołującej jej mąż pracował w następujących formach: ok.07-08.2000 r. do 05.05.2002 r., od 06.05.2002 r. do 30.04.2003 r., od 01.05.2003 r. do 31.05.2006 r., od 01.06.2006 r. do 08.09.2006 r., od 09.09.2006 r. do ? – D. K. B. H. w K., od 2009 do 2010 w PPHU (...) w Ł., 2011 r. ok. 4 miesięcy w sezonie wiosenno-letnim w PPHU (...) w S., od 01.03.2013 r. do 31.05.2013 r. w (...) Sp. z o.o., od 25.06.2013 r. do 29.06.2013 r. w (...) Sp. z o.o. odwołująca się wskazała, że z powyższego zestawienia wynika, że jej mąż w ostatnim 10-leciu przed zgonem przepracował ponad 5 lat. Z uwagi na brak dokumentów potwierdzających zatrudnienie wniosła o przesłuchanie świadków na te okoliczności (odwołanie k.2-4).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie powołując się na przepisy prawa i uzasadnienie zawarte w zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.13-14).

Sąd ustalił, co następuje:

A. R. (3) zmarł 29 czerwca 2013 r. w K. (skrócony odpis aktu zgonu k. 9 akt rentowych). Pozostawił po sobie żonę A. R. (1) i dwoje małoletnich dzieci: A. R. (2) i P. R. (skrócone odpisy aktu małżeństwa i aktów urodzenia (k.10-11 akt rentowych). Dnia 17 lipca 2013 r. A. R. (1) działająca w imieniu własnym oraz jako przedstawicielka ustawowa małoletnich: P. i A. R. (2) złożyła wniosek do organu rentowego o przyznanie prawa do renty rodzinnej po zmarłym A. R. (3) dla siebie i małoletnich dzieci. Do wniosku ubezpieczona załączyła kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych, w którym wyszczególniła następujące okresy zatrudnienia męża: od 06.05.2002r. do 30.04.2003 r., od 01.06.2006 r. do 08.09.2006 r. – D. K., od 01.03.2013 r. do 31.05.2013 r. i od 25.06.2013 r. do 29.06.2013 r. – (...) Sp. z o.o. (wniosek i kwestionariusz k. 1-6, 12 akt rentowych).

A. R. (3) dnia 06.05.2002 r. zawarł umowę zlecenia z D. K. – B. H. z siedzibą w K. na malowanie mebli. Niniejsza umowa została zawarta do dnia 30.04.2003 r. (umowa zlecenia k.15 akt rentowych). Następnie wymieniony był zatrudniony na podstawie umowy o pracę przez D. K. – B. H. w K. na stanowisku informatyka w okresie od 01.06.2006 r. do 08.09.2006 r. ( świadectwo pracy k. 17 akt rentowych). W okresie od dnia 01.03.2013 r. do 31.05.2013 r. a następnie od dnia 25.06.2013 r. do 29.06.2013 r. była zatrudniony jako pracownik budowlany w (...) Sp. z o.o. w N. (świadectwa pracy k. 20, k.24-25 akt rentowych), w tym w okresach od 22.04.2003 r. do 28.04.2003 r., od 31.03.2013 r. do 10.05.2013 r. przebywał na zwolnieniach lekarskich (k. 14 i 23 akt rentowych). W 10-leciu przed datą zgonu tj. w okresie od 29.06.2003 r. do 28.06.2013r. udowodniony został staż ubezpieczeniowy A. R. (3) w wymiarze 5 miesięcy i 18 dni.

Zaskarżoną decyzją z 6 sierpnia 2013 r. organ rentowy odmówił przyznania wnioskodawczyni i jej dzieciom prawa do renty rodzinnej po zmarłym A. R. (3) wskazując, że zmarły nie spełnił warunków do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy, bowiem w ostatnim 10-leciu przed datą zgonu nie wykazano 5-letniego okresu składowego i nieskładkowego, a jedynie 5 miesięcy i 18 dni (decyzja z dnia 06.08.2013 r. k. 33 akt rentowych).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie A. R. (1) działającej w imieniu własnym oraz jako przedstawicielki ustawowej małoletnich A. R. (2) i P. R. nie jest zasadne i podlega oddaleniu.

Zgodnie z art.68 ust.1 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009r. Nr 153, poz.1227 ze zm.) dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione mają prawo do renty rodzinnej do ukończenia 16 lat, albo do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia, albo bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, o którym mowa wyżej. W myśl zaś ustępu 2 powołanego przepisu jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat życia, będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty rodzinnej przedłuża się do zakończenia tego roku studiów.

Zgodnie zaś z art. 65 ust. 1 i 2 wymienionej ustawy renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy. Renta rodzinna jest świadczeniem pochodnym świadczenia, które przysługiwałoby osobie zmarłej, dlatego też w pierwszej kolejności rozpoznaniu podlega spełnienie przesłanek przez osobę zmarłą, a dopiero następnie ustalane jest prawo do tego świadczenia wnioskodawcy - członka rodziny po osobie zmarłej (tak SA w (...) w wyroku z dnia 26.03.2013 r., III AUa 192/13, Lex nr 1314710). Bezsporną okolicznością jest, że A. R. (3) w chwili zgonu nie był uprawniony do emerytury ani do renty z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a ponadto, że nie spełniał warunków do uzyskania prawa do emerytury, bowiem nie osiągnął wieku emerytalnego. Istotą sprawy jest zatem ustalenie, czy zmarły A. R. (3) spełniał warunki wymagane przez art. 57 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227). Warunki te to: 1. uznanie za niezdolnego do pracy; 2. posiadanie wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego; 3. powstanie niezdolności do pracy w czasie trwania ubezpieczenia lub nie później niż 18 miesięcy od ustania ubezpieczenia przy czym warunki te muszą być spełnione łącznie. Warunek niezdolności do pracy i okoliczność, że niezdolność do pracy powstała w okresie ubezpieczenia zostały spełnione, bowiem zgodnie z art. 65 ust. 2 ustawy emerytalnej przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy, a zgon nastąpił w okresie zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. Natomiast nie zostało udowodnione, aby A. R. (3) posiadał wymagany okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze 5 lat w ostatnim 10-leciu przed datą zgonu (art. 58 ust. 1 pkt 5 ustawy o emeryturach i rentach z FUS). Okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze 5 lat, ma zastosowanie w okolicznościach niniejszej sprawy, bowiem A. R. (3) ur. (...) w chwili śmierci miał ukończone 31 lat.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy dał podstawy do ustalenia, że A. R. (3) w 10-leciu przed datą zgonu tj. od 29.06.2003 r. do 28.06.2013 r. podlegał ubezpieczeniom społecznym w okresach od 01.06.2006 r. do 08.09.2006 r. (świadectwo pracy k.17 akt rentowych tj. 3 miesiące i 8 dni), od 01.03.2013 r. do 31.05.2013 r., od 25.06.2013 r. do 28.06.2013 r. (świadectwa pracy k. 20 i 24 akt rentowych tj. 3 miesiące i 3 dni, w tym przez 1 miesiąc i 11 dni przebywał na zwolnieniu lekarskim). W ocenie Sądu brak jest podstaw do zaliczenia A. R. (3) do stażu ubezpieczeniowego okresów żądanych przez ubezpieczoną w treści odwołania, bowiem nie zostało wykazane aby w wymienionych w odwołaniu okresach A. R. (3) podlegał obowiązkowych ubezpieczeniom społecznym.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS okresami składkowymi są okresy ubezpieczenia. Definicję okresu ubezpieczenia zawiera art. 4 pkt 5 tej ustawy zgodnie z którym okres ubezpieczenia to okres opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz okres nieopłacania składek z powodu przekroczenia w trakcie roku kalendarzowego kwoty rocznej podstawy wymiaru składek, o którym mowa w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy nie wykazał, aby za okres od 29.06.2003 r. do 31.05.2006 r., od 09.09.2006 r. do ? za A. R. (3) były opłacane składki na ubezpieczenia społeczne przez pracodawcę D. K. – B. H. w K., nie zostało również wykazane, aby za ten okres firma (...) miała obowiązek opłacać obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne za wymienionego. Wskazany przedsiębiorca zawarł z A. R. (3) dwie umowy: zlecenia na okres od 06.05.2002r. do 30.04.2003 r., oraz o pracę na okres od 01.06.2006 r. do 08.09.2006 r. Świadek A. K. (2) (k.42v-43) zeznał, że nie pamięta czy A. R. (3) pracował w D. K. – B. H. w okresie od 01.05.2003 r. do 31.05.2006 r., ani po 09.09.2006 r., czasami bywał ale nie wiedział w jakim okresie. Świadek B. H. (k.43) zeznała, że wszystkie osoby, które są u niej zatrudnione pracują na podstawie zawartych umów, wskazała, że A. R. (3) nie pracował u niej bez umowy, nie jest możliwe aby pracował u niej w okresach, które nie są objęte umową zlecenia i umową o pracę. Świadek J. R. (k.75v) zeznała, że nie widziała, aby A. R. (3) świadczył pracę na rzecz B. H. i w jakim okresie. Świadek T. S. (1) (k.75v-76) zeznał, że A. R. (3) na pewno pracował w D. K. od 01.05.2003 r. do 31.05.2006 r. i jeszcze po jego odejściu, ale nie wiedział jak długo w jego ocenie jeszcze ze 2 lata, a z jego akt osobowych wynika, że pracował w tej firmie od 18.08.2003 r. do 31.10.2003 r., od 01.06.2004 r. do 31.07.2004 r., od 01.08.2004 r. do 24.03.2006 r., wobec czego jego zeznania nie zasługują na wiarygodność, gdyż pracując u wskazanego pracodawcy dopiero od 18.08.2003 r. nie mógł potwierdzić, że w tej firmie od 01.05.2003 r. pracował A. R. (3), jak również, że pracował on do 31.05.2006 r. i jeszcze według niego przez dwa 2 lata, skoro swój stosunek pracy rozwiązał z dniem 24.03.2006 r. Ponadto świadek miał przerwę w zatrudnieniu w D. K. w okresie od 01.11.2003 r. do 31.05. 2004 r. Świadek M. W. (k.76) zeznał, że A. R. (3) pomógł mu się zatrudnić w D. K., przestał pracować przed nim, ale nie wiedział od kiedy. Ponadto zeznał, że zawsze miał umowę i myśli, że wszyscy mieli, oraz że A. R. (3) pracował z nim przy meblach i przy remoncie. Niniejszy świadek zeznał również, że A. R. (3) w jego ocenie pracował w D. K. od 01.05.2003 r. do 31.05.2006 r. i później po wrześniu 2006 r. Z akt osobowych tego świadka wynika natomiast, że pracował w D. K. – B. H. w K. w okresach od 10.08.2004 r. do czasu wycięcia krzaków na łące, od 16.05.2005 r. do czasu wykonania prac remontowych stawów rybnych na podstawie umów zlecenia, od dnia 02.01.2006 r. do 31.03.2008 r., od 01.09.2008 r. do 31.12.2008 r., od 01.01.2009 r. do 30.04.2009 r. Powyższe wskazuje, że świadek nie mógł potwierdzić daty początkowej rozpoczęcia pracy przez A. R. (3) od 01.05.2003 r., gdyż wtedy tam nie pracował, a w okresie od 10.08.2004 r. i od 16.05.2005 r. wykonywał prace wynikające z umów zlecenia, a nie prace przy malowaniu razem z A. R. (3). Ponadto zeznania tego świadka pozostają również w sprzeczności z zeznaniami świadka H. Z. (k.94v-94), który zeznał, że jak zwolniono A. R. (3) to za niego poszedł malować M. W., który wcześniej pracował na budowie. Wskazany świadek również nie był wstanie wskazać czasookresu, od kiedy do kiedy A. R. (3) pracował w D. K. zeznając, że wszyscy, którzy u niego pracowali mieli umowy. Świadek A. Ż. (k.76-76v) zeznał, zaś, że A. R. (3) od lipca 2001 r. jak zaczęła tam pracę pracował przy malowaniu mebli razem z panem H. i pracował jeszcze po śmierci pana H., który zmarł w maju 2007 r., a odszedł co najmniej 2 lata przed nią z pracy tj. przed grudniem 2011r. To z kolei pozostaje w sprzeczności z zeznaniami ubezpieczonej A. R. (1) (k. 107v), która zeznała, że jej mąż w D. K. pracował do końca roku 2007, a później był przedstawicielem handlowym, potem jakiś czas pracował w sklepie hydraulicznym. Natomiast z zeznań A. R. (4) (k. 95-95v) – matki zmarłego wynika, że jej syn w D. K. miał pracować chyba do końca roku 2007, a później poszedł do pracy do H. K.. Z zeznań wymienionych powyżej świadków wynikają liczne nieścisłości, co do tego w jakim okresie faktycznie A. R. (3) miał świadczyć pracę na rzecz pracodawcy D. K. – B. H. w K.. Zeznania świadków: T. S. (2), M. W., A. Ż., H. Z., A. R. (4), i zeznań ubezpieczonej co do okresu w jakim zmarły A. R. (3) miał pracować w D. K. – B. H. w K. nie zasługują na wiarygodność, z uwagi na istniejące rozbieżności z zeznaniach tych świadków i ubezpieczonej. W ocenie Sądu nie udowodniono zatem, aby A. R. (3) poza okresami od 06.05.2002 r. do 30.04.2003 r., od 01.06.2006 r. do 08.09.2006 r. świadczył pracę w ramach umowy o pracę czy umowy zlecenia na rzecz D. K. – B. H. w K.. Na uwagę zasługuje również fakt, że gdyby zmarły faktycznie świadczył pracę na rzecz w/w przedsiębiorcy w innych okresach niż to wynika z dokumentów załączonych przez ubezpieczoną do wniosku o rentę, to ubezpieczona zapewne te okresy wymieniłaby również w kwestionariuszu dotyczącym okresów składkowych i nieskładkowych, czego jednak nie uczyniła, i znalazłoby to odzwierciedlenie w dokumentach pracowniczych, tak samo jak w przypadku innych pracowników tej firmy, co wynika z załączonych akta osobowych M. W., T. S. (1) czy H. Z..

Zebrany w sprawie materiał dowodowy nie wykazał również, aby między A. R. (3) a PPHU (...) w Ł. i przez 4 miesiące w sezonie wiosenno – letnim PPHU (...) w S. doszło do nawiązania stosunku pracy, umów zlecenia czy innych umów cywilnoprawnych do których stosuje się umowy zlecenia. W swoich zeznaniach H. K. (k.43-43v) zeznał, że nie zatrudniał u siebie A. R. (3). Wymieniony wykonywał u niego prace doraźnie z zakresu elektryki pracując razem z K. S. (1) (k.76v-77), który wykonywał prace dorywcze dla H. K. w okresach od 02-03. 2009 i od l1 -12.2010 r. i potwierdził, że wówczas razem z nim pracował A. R. (3). Świadek M. O. (k.44-44v) – szwagier zmarłego zeznał, że polecił go do pracy H. K. i że ten miał pracował od 2008 r. do 2010 r. Sam zaś świadek odbywał staż u H. K. w okresie od 27.10.2008 r. do 30.09.2009 r. Następnie świadek zeznał, że A. R. (5) zaczął pracować w połowie jego stażu, tak od stycznia 2009 r. i wykonywał prace remontowe według stawki 8 złotych za godzinę. Świadek Z. W. (k.106v-107) zeznał natomiast, że widział, jak A. R. (3) od 2008 albo od 2009 r. wykonywał prace remontowe na hurtowni, którą wynajmował jego pracodawca od H. K., gdy tymczasem świadek M. O. zeznał, że A. R. (3) miał wykonywać prace remontowe nad sklepem na ul. (...) w Ł., w czasie, gdy on odbywał staż, a po jego stażu miał rozbierać stary budynek, tam gdzie teraz jest T. w Ł.. Jak zatem wytłumaczyć, że A. R. (3) miał wykonywać prace remontowe w dwóch miejscach na raz jednocześnie?. W ocenie Sądu zeznania w/w osób nie korespondują ze sobą, są w nich bardzo istotne rozbieżności, które nie pozwalają na obdarzenie ich walorem wiarygodności. Wobec zeznań H. K. należy uznać, że A. R. (3) pracował dorywczo na jego rzecz wykonując prace remontowe, jednakże brak jest podstaw, do uznania aby była to praca w okresie od 2009 r. do 2010 r. nie zostało udowodnione w jakim faktycznie okresie te prace były wykonywane, mając na uwadze zeznania świadka K. S. mogło być to w okresach od 02.-03.2009 r. i od 11-12.2010 r. W tym okresie, ani w żadnym innym w latach 2009-2010 r. A. R. (3) nie podlegał ubezpieczeniom emerytalno-rentowym. Żaden z tych okresów nie może być zatem uznany za okres ubezpieczenia.

Odnosząc się do okresu rzekomego zatrudnienia w PPHU (...) w S., to żaden ze świadków wskazanych przez ubezpieczoną nie potwierdził, aby A. R. (3) wykonywał pracę na rzecz w/w firmy. M. D. (k.43v-44), M. N. (k.75v), Z. M. (k.44v) nie potwierdzili, aby A. R. pracował we wskazanym przedsiębiorstwie sezonowo.

O pracy zawodowej w okresie od czerwca 2006 r. nie może świadczyć również zawarta umowa kredytu z dnia 14.06.2006 r. (k.50-52) na którą powołuje się ubezpieczona.

Należy mieć na uwadze również, że sam okres zatrudnienia, bez okresu opłacania składek na ubezpieczenia społeczne nie jest wystarczający do uznania okresu za okres ubezpieczenia w rozumieniu art. 4 pkt 5 i art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd uznał, że odwołanie wnioskodawczyni nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem nie udowodniono, aby A. R. (3) spełniał przesłanki do przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy na datę zgonu. Nie zostało udowodnione bowiem, aby A. R. (3) w 10-leciu przed datą zgonu miał wymagany 5 letni okres składkowy i nieskładkowy.

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art.477 ¹⁴ § 1 kpc oddalił odwołanie. Na podstawie § 11 ust. 2 wz. z § 2 ust. 3, § 15 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2013 r. – t.j., poz. 490) Sąd zasądził koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ubezpieczonym przez ustanowionego pełnomocnika z urzędu.